T.C.
SELÇUK ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ
GİYİM ENDÜSTRİSİ VE GİYİM SANATLARI EĞİTİMİ ANA BİLİM DALI
GİYİM SANATLARI EĞİTİMİ BİLİM DALI
MÜLLER KALIP SİSTEMİ 46-52 BEDEN (38-41 YAKA)
KLASİK ERKEK GÖMLEĞİ KALIPLARININ
ANTROPOMETRİK VE ERGONOMİK UYUMUNUN
İ
NCELENMESİ, GELİŞTİRİLMESİ
YÜKSEK LİSANS TEZİ
DANIŞMAN
Yrd. Doç. Miyase ÇAĞDAŞ
HAZIRLAYAN Burcu SEZER
ÖNSÖZ
Giyim, çağlardan beri insanoğlunun temel gereksinimlerinden birisidir. Vücudu dış etkenlerden korumak için ortaya çıkan giyim; günümüzde estetik görünme, rahatlık, kullanışlılık, sosyal hayata uyum sağlama gibi değişik işlevler üstlenmiştir.
Estetik, vücuda uyumlu ve kullanışlı bir giyim öncelikle insan anatomisi ve ergonomisine uygun temel kalıpların geliştirilmesiyle mümkündür. Kalıp sisteminin geliştirilmesi vücudun basitleştirilip, sayısal hale getirilmesi ile gerçekleşir. Bu noktada insan vücudunun antropometrik verileri devreye girer.
Ancak ülkemiz insanlarına uygun standart ölçü tablolarının yeterli olmaması ve Türk insanının vücuduna uyumlu kalıp sisteminin henüz oluşturulmamış olması, satın alınan giysilerde vücuda uyum problemlerini de beraberinde getirmektedir.
Ortalama otuz yıldır ülkemizde yaygın bir şekilde kullanılmakta olan Müller Kalıp Sistemi de ülkemiz insanının vücut formuna tam olarak uyum göstermemektedir. Bu durum gerek iç piyasaya çalışan işletmelerimizde, gerekse giyim alanında eğitim yapan mesleki okullarımızda temel problem olarak karşımıza çıkmaktadır.
Araştırmanın, bu tür problemlerle karşılaşan kişi ve kuruluşlara, giyim eğitimi veren ortaöğretim, yüksekokul, fakülte ve enstitülere mütevazı katkı sağlayacağı düşünülmektedir. Bu araştırmada; 1987 yılında TSE kurumu tarafından yayımlanmış olan Türk Erkeğinin standart vücut ölçüleri doğrultusunda, Müller Kalıp Sistemi ile hazırlanmış Sportmen Tip 46,48,50,52 Beden (38,39,40,41 Yaka) klasik erkek gömleği kalıplarının, Sportmen Tip 46,48,50,52 Beden (38,39,40,41 Yaka) erkek öğrenciler üzerinde denenip uyumsuzluklarının tespit edilmesi konu olarak ele alınmıştır.
Araştırmanın birinci bölümünde; yapılan çalışma ile ilgili alt başlıklar oluşturulmuş ve gerekli bilgiler verilmiştir. İkinci bölümde; erkek giyimi ve erkek gömleğine, erkek vücudu anatomisine, antropometrik ölçü alma ve ergonomik açıdan kalıp hazırlama
tekniklerine yer verilirken, üçüncü bölümde; Müller Kalıp Sistemi ile oluşturulan 46,48,50,52 Beden (38,39,40,41 Yaka) klasik erkek gömleği ve diğer kaynaklarda yer alan klasik erkek gömleği kalıp çizimlerine yer verilmiştir. Dördüncü bölümde; araştırmanın yöntemi yer almaktadır. Beşinci bölümde; TSE kurumu tarafından yayımlanmış olan Türk Erkeği standart vücut ölçüleri doğrultusunda, Müller Kalıp Sistemi ile hazırlanmış Sportmen Tip 46,48,50,52 Beden (38,39,40,41 Yaka) klasik erkek gömleği kalıpları, Sportmen Tip 46,48,50,52 Beden (38,39,40,41 Yaka) erkek öğrenciler üzerinde denenip, uyumsuzluklar tespit edilmiş ve elde edilen veriler tablolar halinde sunulmuştur. Altıncı bölümde ise; araştırmanın tartışma ve yorum kısmı bulunmaktadır. Yedinci bölümde; sonuç ve öneriler ile denenmiş, geliştirilmiş 46,48,50,52 beden (38,39,40,41 yaka) klasik erkek gömleği kalıplarına yer verilmiştir.
Araştırmayı olumlu ve sabırlı bir şekilde yönlendirerek, tecrübe ve katkılarını esirgemeyen danışman hocam Yrd. Doç. Miyase ÇAĞDAŞ’a, sonsuz destek sağlayan aileme ve nişanlıma çok teşekkür ederim.
ÖZET
Erkek giyimi içerisinde oldukça önemli bir yere sahip olan klasik erkek gömleği, bireyin kendisini gömleği giydiğinde iyi hissetmesi için rahat, kullanışlı, estetik, sağlıklı ve şık olmalıdır. Ergonomik ve estetik açıdan başarılı bir gömlek, öncelikle vücudun geometrik yapısına ve antropometrik verilerine dayanan düzgün, standart kalıpların geliştirilmesi ile elde edilebilir.
Hissedilen bu ihtiyaç üzerine yapılan bu araştırmada, Türk Standartları Enstitüsünün belirlemiş olduğu Türk erkeği vücut ölçüleri doğrultusunda, Müller Kalıp Sistemi ile hazırlanan 46,48,50,52 Beden (38,39,40,41 Yaka) sportmen tip klasik erkek gömleğinin, 46,48,50,52 Beden (38,39,40,41 Yaka) sportmen tip erkek öğrenciler üzerinde denenip, elde edilen verilere paralel olarak klasik erkek gömleği kalıplarının geliştirilmesi düşünülmüştür.
Araştırmanın birinci bölümde; problem, amaç, alt amaçlar, denenceler, araştırmanın önemi, sayıltılar, sınırlılıklar ve tanımlara yer verilmiştir. İkinci bölümde; ilgili yayın ve araştırmalardan söz edilip, erkek gömleği ve erkek giyimi sınıflandırılmış, erkek gömleği seçiminde dikkat edilmesi gereken noktalara yer verilmiştir, ayrıca gelişimini tamamlamış erkek vücudu anatomisi, beden oranları ile erkek vücut tiplerinden ve duruşlarından bahsedilmiştir. Antropometri ve antropometrik ölçü almanın önemi, ölçü alınırken dikkat edilecek noktalar, erkek gömleğinde ölçü alma teknikleri, Türk erkeğinin standart ölçü tabloları, ergonomi, ergonomik açıdan kalıbın tanımı ve önemi, kalıp çiziminde temel ilkeler ve kalıp hazırlamada kullanılan yöntemlere yer verilirken; Müller Kalıp Sistemi ile hazırlanan 46,48,50,52 Beden (38,39,40,41 Yaka) klasik erkek gömleği kalıp çizimleri ve ulaşılan diğer kaynaklarda yer alan klasik erkek gömleği kalıp çizimlerine yer verilmiştir.
Araştırma tarama modelli olup, random yöntemiyle seçilen, her bedende 100 kişi olmak üzere toplam 400 kişi araştırmanın örneklem grubunu oluşturmaktadır. Örneklem grubundan toplanan veriler, bilgisayar ortamına aktarılarak üzerinde gerekli istatistiki
çalışmalar yapılmış, elde edilen sonuçlar tablo haline getirilerek, alınan ölçülerin grafikleri oluşturulmuştur.
Araştırma sonucunda elde edilen verilere göre Müller Kalıp Sistemi ile hazırlanan 46,48,50,52 Beden (38,39,40,41 Yaka) sportmen tip klasik erkek gömlekleri, 46,48,50,52 Beden (38,39,40,41 Yaka) sportmen tip erkek öğrencilere tam olarak uyum sağlamamaktadır. Otuz yıl önce Alman insanının anatomik özelliklerine göre hazırlanan Müller Kalıp Sisteminin günümüz Türk erkek öğrencilerine uymamasının nedeni, Türk erkeğinin farklı anatomik yapısı olabilir. Beslenme, kalıtım ve çevre gibi faktörlerin anatomik yapı üzerinde etkisi olduğu düşünülebilir. Elde edilen sonuçtan yola çıkılarak, araştırma sonucunda elde edilen veriler doğrultusunda, Müller Kalıp Sistemi sportmen tip klasik erkek gömlekleri geliştirilmiş, geliştirilen gömlek kalıpları sportmen tip erkek öğrenciler üzerinde tekrar denenmiş ve herhangi bir problemle karşılaşılmamıştır.
SUMMARY
Classic men shirt that is of importance for men clothing must be comfortable, useful, aesthetic, sound and fashionable in order to make man feel himself good when he wears it. A perfect shirt with regard to ergonomy and aesthetic can be produced by developing well-arranged and standard patterns based on geometrical constitution of the body and anthropometric data of it.
After the study due to this need, in accordance with the size of turkish men set out by turkish standards ınstitution, after trying sport classic shirt prepared with the Müller Pattern System in the size of 46, 48, 50, 52 ( size 38, 39, 40, 41 collar ) on sportsmen type schoolboys, who have those size, it has been considered to develop the patterns of classic men shirt in parallel with the data obtained.
Publications and studies related to problems, purpose, subpurposes, hypothesises, importance of the study, hypothesizers, restrictions have been included in the first part of the study. In the second part, men shirt and men clothing have been classified and the points needed to be paid attention in men shirt’s choice have been included and also been mentioned about men’s body types and postures, size rates and the anatomy of full-grown man’s body. Importance of antropometry and antropometric measuring, points needed to be careful while measuring, measuring technics for men shirts, standard size tables of Turkish men, ergonomy, pattern’s description and its importance in point of ergonomy, basic principles for pattern design and methods used for preparing patterns have been included, too; pattern designs of classic men shirt prepared with the Müller Pattern System in the size of 46, 48, 50, 52 (size 38, 39, 40, 41 collar) and pattern designs for classic men shirt which are present in other sources.
This is a scanning-type study and it consists of totally 400 men, 100 of them in all sizes; those 400 men have been selected by random method and that is a small group as a sample. On computer, required statistical works have been done on the data collected from that group, the results have been shown in a table and histograms of the measurements have been formed.
According to the data obtained from the study, the classic sport men shirts, which have been prepared with the Müller Pattern System in the size 46, 48, 50, 52 (size 38, 39, 40, 41 collar) , don’t suit sportsmen schoolboys perfectly. The reason why the Müller System, which was prepared for anatomic characteristics of German people thirty years ago, doesn’t suit present Turkish schoolboys can be considered as the different anatomical physique of Turkish men. ıt has been considered that nutrition, genetic heritage and environment can be effective on the anatomical physique. By the result of the study, in accordance with the data as a result of the study, sportsmen type classic men shirts with the Müller Pattern System has been developed and they have been tried on sportsmen type schoolboy again and no problem has been met.
İÇİNDEKİLER Sayfa No ÖNSÖZ ...i ÖZET ...iii SUMMARY...v İÇİNDEKİLER ...vii TABLOLAR LİSTESİ...xxii
ŞEKİLLER LİSTESİ ...xxviii
ÇİZİMLER LİSTESİ ...xxix
KISALTMALAR...xxxi BÖLÜM I...1 GİRİŞ ...1 Problem ...1 Amaç ...5 Alt Amaçlar...5 Denenceler...6 Araştırmanın Önemi...7 Sayıtlılar ...8 Sınırlılıklar ...8 Tanımlar ...9 BÖLÜM II ...10 İLGİLİ YAYIN VE ARAŞTIRMALAR ...10
2.1. Erkek Giyimi ve Erkek Gömleği...10
2.1.1. Erkek Giyiminin Giysi Gruplarına Göre Sınıflandırılması...10
2.1.1.1. İç Giyim ...11
2.1.1.2. Dış Giyim...11
2.1.1.3. Üst Giyim...12
2.1.1.4. Özel Amaçlı Giyim...12
Sayfa No
2.1.2.1. Erkek Gömleğinin Tanımı ...13
2.1.2.2. Erkek Gömleğinin Tarihçesi...14
2.1.2.3. Erkek Gömleğinin Sınıflandırılması...17
2.1.2.3.1. Gömleğin Giyecek Kişiye Göre Sınıflandırılması...17
2.1.2.3.2. Erkek Gömleğinin Giyildiği Yere ve Zamana Göre Sınıflandırılması...18
2.1.2.4. Erkek Gömleği Seçiminde Dikkat Edilmesi Gereken Noktalar .18 2.2. Gelişimini Tamamlamış Erkek Vücudunun Anatomisi ...20
2.2.1. Gelişimini Tamamlamış Erkek Vücudunun Anatomik Özellikleri ...20
2.2.2. Gelişimini Tamamlamış Erkek Vücudunun Beden Oranları...21
2.2.3. Gelişimini Tamamlamış Erkek Vücut Tipleri ...24
2.2.4. Gelişimini Tamamlamış Erkek Vücut Duruşları ...29
2.3. Antropometrinin ve Antropometrik Ölçü Almanın Tanımı, Önemi, Antropometrik Ölçü Almada Dikkat Edilecek Noktalar ve Ölçü Alma Teknikleri ...32
2.3.1. Antropometri ve Antropometrik Ölçü Almanın Tanımı...32
2.3.1.1. Antropometrinin Tanımı ...32
2.3.1.2. Ölçü Alma ve Antropometrik Ölçü Almanın Tanımı...32
2.3.2. Antropometrik Ölçü Almanın Önemi ...33
2.3.3. Antropometrik Ölçü Almada Dikkat Edilecek Noktalar ...34
2.3.4. Erkek Gömleğinde Antropometrik Ölçü Alma Teknikleri ...35
2.3.5. Vücut Tiplerine Göre Türk Erkeğinin Standart Vücut Ölçü Tabloları...39
2.4. Ergonominin ve Ergonomik Açıdan Kalıbın Tanımı, Önemi, Kalıp Çiziminde Temel İlkeler ve Kalıp Hazırlamada Kullanılan Yöntemler ...41
2.4.1. Ergonominin ve Ergonomik Açıdan Kalıbın Tanımı ...41
2.4.1.1. Ergonominin Tanımı...41
2.4.1.2. Ergonomik Açıdan Kalıbın Tanımı ...42
2.4.2. Ergonomik Açıdan Erkek Gömleğinde Kalıbın Önemi...43
2.4.3. Kalıp Çiziminde Temel İlkeler ...44
Sayfa No
2.4.4.1. Sistemli Kalıp Çizim Yöntemi İle Kalıp Elde Etme...45
2.4.4.2. Hazır Kalıp Kullanarak Kalıp Elde Etme ...45
2.4.4.3. Drapaj Yöntemi İle Kalıp Elde Etme...46
2.4.4.4. Pratik Yöntem İle Kalıp Elde Etme ...46
2.4.4.5. Giysi Üzerinden Kalıp Elde Etme ...47
2.4.4.6. Bilgisayar Destekli Kalıp Çizim Yöntemi İle Kalıp Elde Etme .47 2.5. İlgili Yayın ve Araştırmalar ...48
BÖLÜM III ...50
MÜLLER KALIP SİSTEMİ 46,48,50,52 BEDEN (38,39,40,41 YAKA) VE KAYNAKLARDA BULUNAN KLASİK ERKEK GÖMLEĞİ KALIP ÖLÇÜLERİ VE KALIP ÇİZİMLERİ ...50
3.1. Müller Kalıp Sistemi 46 Beden (38 Yaka) Klasik Erkek Gömleği Ölçüleri (Rundschau, 1991)...50
3.2. Müller Kalıp Sistemi 46 Beden (38 Yaka) Klasik Erkek Gömleği Şema Çizimi (Rundschau, 1991) ...51
3.3. Müller Kalıp Sistemi 46 Beden (38 Yaka) Klasik Erkek Gömleği Çizimi (Rundschau, 1991) ...52
3.4. Müller Kalıp Sistemi 46 Beden (38 Yaka) Klasik Erkek Gömleği Kol Şema Çizimi (Rundschau, 1991) ...53
3.5. Müller Kalıp Sistemi 46 Beden (38 Yaka) Klasik Erkek Gömleği Kol, Yaka ve Manşet Çizimi (Rundschau, 1991) ...54
3.6. Müller Kalıp Sistemi 46 Beden (38 Yaka) Klasik Erkek Gömleği Ölçüleri (Rundschau, 1991)...55
3.7. Müller Kalıp Sistemi 48 Beden (39 Yaka) Klasik Erkek Gömleği Şema Çizimi (Rundschau, 1991) ...56
3.8. Müller Kalıp Sistemi 48 Beden (39 Yaka) Klasik Erkek Gömleği Çizimi (Rundschau, 1991) ...57
3.9. Müller Kalıp Sistemi 48 Beden (39 Yaka) Klasik Erkek Gömleği Kol Şema Çizimi (Rundschau, 1991) ...58
Sayfa No 3.10. Müller Kalıp Sistemi 48 Beden (39 Yaka) Klasik Erkek Gömleği
Kol, Yaka ve Manşet Çizimi (Rundschau, 1991) ...59 3.11. Müller Kalıp Sistemi 50 Beden (40 Yaka) Klasik Erkek Gömleği
Ölçüleri (Rundschau, 1991)...60 3.12. Müller Kalıp Sistemi 50 Beden (40 Yaka) Klasik Erkek Gömleği
Şema Çizimi (Rundschau, 1991) ...61 3.13. Müller Kalıp Sistemi 50 Beden (40 Yaka) Klasik Erkek Gömleği
Çizimi (Rundschau, 1991) ...62 3.14. Müller Kalıp Sistemi 50 Beden (40 Yaka) Klasik Erkek Gömleği
Kol Şema Çizimi (Rundschau, 1991) ...63 3.15. Müller Kalıp Sistemi 50 Beden (40 Yaka) Klasik Erkek Gömleği
Kol, Yaka ve Manşet Çizimi (Rundschau, 1991) ...64 3.16. Müller Kalıp Sistemi 52 Beden (41 Yaka) Klasik Erkek Gömleği
Ölçüleri (Rundschau, 1991)...65 3.17. Müller Kalıp Sistemi 52 Beden (41 Yaka) Klasik Erkek Gömleği
Şema Çizimi (Rundschau, 1991) ...66 3.18. Müller Kalıp Sistemi 52 Beden (41 Yaka) Klasik Erkek Gömleği
Çizimi (Rundschau, 1991) ...67 3.19. Müller Kalıp Sistemi 52 Beden (41 Yaka) Klasik Erkek Gömleği
Kol Şema Çizimi (Rundschau, 1991) ...68 3.20. Müller Kalıp Sistemi 52 Beden (41 Yaka) Klasik Erkek Gömleği
Kol, Yaka ve Manşet Çizimi (Rundschau, 1991) ...69 3.21. 50 Beden (40 Yaka) Klasik Erkek Gömleği Ölçüleri(Işıklar v.d., 1988)...70 3.22. 50 Beden (40 Yaka) Klasik Erkek Gömleği Çizimi (Işıklar v.d., 1988)....71 3.23. 50 Beden (40 Yaka) Klasik Erkek Gömleği Kol, Yaka ve Manşet
Çizimi (Işıklar v.d., 1988)...72 3.24. 50 Beden (40 Yaka) Klasik Erkek Gömleği Ölçüleri (Zengingönül,
Baysal, 2000) ...73 3.25. 50 Beden (40 Yaka) Klasik Erkek Gömleği Çizimi (Zengingönül,
Sayfa No 3.26. 50 Beden (40 Yaka) Klasik Erkek Gömleği Kol, Yaka ve Manşet
Çizimi (Zengingönül, Baysal, 2000)...75 3.27. 50 Beden (40 Yaka) Klasik Erkek Gömleği Ölçüleri(Rundschau, 1994) ..76 3.28. 50 Beden (40 Yaka) Klasik Erkek Gömleği Çizimi (Rundschau, 1994) ...77 3.29. 50 Beden (40 Yaka) Klasik Erkek Gömleği Kol Çizimi
(Rundschau, 1994) ...78 3.30. 50 Beden (40 Yaka) Klasik Erkek Gömleği Ölçüleri(Rundschau, 2000) ..79 3.31. 50 Beden (40 Yaka) Klasik Erkek Gömleği Çizimi (Rundschau, 2000) ...80 3.32. 50 Beden (40 Yaka) Klasik Erkek Gömleği Kol Çizimi
(Rundschau, 2000) ...81 3.33. 50 Beden (40 Yaka) Klasik Erkek Gömleği Ölçüleri
(Öğütçü v.d., 1993) ...82 3.34. 50 Beden (40 Yaka) Klasik Erkek Gömleği Çizimi
(Öğütçü v.d., 1993) ...83 3.35. 50 Beden (40 Yaka) Klasik Erkek Gömleği Kol, Yaka ve Manşet
Çizimi (Öğütçü v.d., 1993) ...84 3.36. 50 Beden (40 Yaka) Klasik Erkek Gömleği Ölçüleri
(Berk, Emzen, 1941)...85 3.37. 50 Beden (40 Yaka) Klasik Erkek Gömleği Çizimi
(Berk, Emzen, 1941)...86 3.38. 50 Beden (40 Yaka) Klasik Erkek Gömleği Kol, Yaka ve Manşet
Çizimi (Berk, Emzen, 1941) ...87 3.39. 50 Beden (40 Yaka) Klasik Erkek Gömleği Ölçüleri (Aldrich, 2000)...88 3.40. 50 Beden (40 Yaka) Klasik Erkek Gömleği Çizimi (Aldrich, 2000)...89 3.41. 50 Beden (40 Yaka) Klasik Erkek Gömleği Kol, Yaka ve Manşet
Çizimi (Aldrich, 2000)...90 3.42. 50 Beden (40 Yaka) Klasik Erkek Gömleği Ölçüleri (Handford, 1984)....91 3.43. 50 Beden (40 Yaka) Klasik Erkek Gömleği Çizimi (Handford, 1984)...92 3.44. 50 Beden (40 Yaka) Klasik Erkek Gömleği Kol, Yaka ve Manşet
Sayfa No BÖLÜM IV...94 YÖNTEM...94 Araştırmanın Modeli ...94 Evren ve Örneklem...94 Verilerin Toplanması...97 Verilerin Analizi...98 BÖLÜM V ...101 BULGULAR ...101
5.1. Araştırmaya Katılan Erkek Öğrencilerin Sosyo-ekonomik Özellikleri ...101
5.2. Araştırma Sonucu Elde Edilen 46-52 Beden (38-41 Yaka) Sportmen Tip Erkek Öğrencilerin Vücut Ölçüleri ...107
5.3. Araştırma Sonucu Elde Edilen 46 Beden (38 Yaka) Sportmen Tip Erkek Öğrencilerin Vücut Ölçüleri Grafiği ...109
5.4. Araştırma Sonucu Elde Edilen 48 Beden (39 Yaka) Sportmen Tip Erkek Öğrencilerin Vücut Ölçüleri Grafiği ...113
5.5. Araştırma Sonucu Elde Edilen 50 Beden (40 Yaka) Sportmen Tip Erkek Öğrencilerin Vücut Ölçüleri Grafiği ...117
5.6. Araştırma Sonucu Elde Edilen 52 Beden (41 Yaka) Sportmen Tip Erkek Öğrencilerin Vücut Ölçüleri Grafiği ...121
5.7. TSE’nin Hazırladığı 46,48,50,52 Beden (38,39,40,41 Yaka) Sportmen Tip Erkek Vücut Ölçüleri İle Araştırma Sonucunda Elde Edilen 46,48,50,52 Beden (38,39,40,41 Yaka) Sportmen Tip Erkek Vücut Ölçülerinin Farkı ...125
5.8. Müller Kalıp Sistemi Klasik Erkek Gömleği Göğüs, Bel ve Kalça Çevresinin, Ön ve Arka Genişliğinin, Sportmen Tip 46-52 Beden (38-41 Yaka) Türk Erkeğinin Göğüs, Bel ve Kalça Çevresi İle Ön ve Arka Genişliğine Uygunluğu ...127
5.8.1. Müller Kalıp Sistemi Klasik Erkek Gömleği Göğüs Çevresinin 46-52 Beden (38-41 Yaka) Öğrencilerin Göğüs Çevresine Uygunluğu ...127
Sayfa No 5.8.2. Müller Kalıp Sistemi Klasik Erkek Gömleği Belinin 46-52 Beden (38-41Yaka) Öğrencilerin Beline Uygunluğu ...129 5.8.3. Müller Kalıp Sistemi Klasik Erkek Gömleği Kalçasının 46-52
Beden (38-41 Yaka) Öğrencilerin Kalçasına Uygunluğu...132 5.8.4. Müller Kalıp Sistemi Klasik Erkek Gömleği Ön Genişliğinin
46-52 Beden(38-41 Yaka) Öğrencilerin Ön Genişliğine
Uygunluğu ...134 5.8.5. Müller Kalıp Sistemi Klasik Erkek Gömleği Arka Genişliğinin 46-52 Beden (38-41 Yaka) Öğrencilerin Arka Genişliğine
Uygunluğu ...137 5.9. Müller Kalıp Sistemi Klasik Erkek Gömleği Gömlek Boyunun, Sırt
Yüksekliğinin, Ön ve Arka Uzunluğunun, Sportmen Tip 46-52 Beden (38-41 Yaka) Türk Erkeğinin Gömlek Boyu ve Sırt Yüksekliği İle Ön ve Arka Uzunluğuna Uygunluğu...139 5.9.1. Müller Kalıp Sistemi Klasik Erkek Gömleği Boyunun 46-52 Beden (38-41 Yaka) Öğrencilerin Boyuna Uygunluğu ...139 5.9.2. Müller Kalıp Sistemi Klasik Erkek Gömleği Sırt Yüksekliğinin
46-52 Beden (38-41 Yaka) Öğrencilerin Sırt Yüksekliğine
Uygunluğu ...142 5.9.3. Müller Kalıp Sistemi Klasik Erkek Gömleği Ön Uzunluğunun
46-52 Beden (38-41 Yaka) Öğrencilerin Ön Uzunluğuna
Uygunluğu ...144 5.9.4. Müller Kalıp Sistemi Klasik Erkek Gömleği Arka Uzunluğunun 46-52 Beden (38-41 Yaka) Öğrencilerin Arka Uzunluğuna
Uygunluğu ...146 5.10. Müller Kalıp Sistemi Klasik Erkek Gömleği Yakasının, Sportmen Tip 46-52 Beden (38-41 Yaka) Türk Erkeğinin Yakasına Uygunluğu ...149 5.10.1. Müller Kalıp Sistemi Klasik Erkek Gömleği Boyun Çevresinin 46-52 Beden (38-41 Yaka) Öğrencilerin Boyun Çevresine
Sayfa No 5.10.2. Müller Kalıp Sistemi Klasik Erkek Gömleği Yaka Oyuntusunun 46-52 Beden (38-41 Yaka)Öğrencilerin Yaka Oyuntusuna
Uygunluğu ...151 5.10.3. Müller Kalıp Sistemi Klasik Erkek Gömleği Yaka Genişliği
Görünümünün 46-52 Beden (38-41 Yaka) Öğrencilerin Boynuna Uygunluğu ...155 5.10.4. Müller Kalıp Sistemi Klasik Erkek Gömleği Yaka Ayağı
Genişliği Görünümünün Beden (38-41 Yaka) Öğrencilerin
Boynuna Uygunluğu ...159 5.10.5. Müller Kalıp Sistemi Klasik Erkek Gömleği Yaka Ucu
Görünümünün 46-52 Beden (38-41 Yaka) Öğrencilerin
Boynuna Uygunluğu ...162 5.10.6. Müller Kalıp Sistemi Klasik Erkek Gömleği Yaka Ucu Açıklığının 46-52 Beden (38-41 Yaka) Öğrencilerin Boynuna Uygunluğu...164 5.11. Müller Kalıp Sistemi Klasik Erkek Gömleği Kapanma Payının,
Sportmen Tip 46-52 Beden (38-41 Yaka) Türk Erkeğine Uygunluğu ...165 5.11.1. Müller Kalıp Sistemi Klasik Erkek Gömleği Kapanma Payının 46-52 Beden (38-41 Yaka) Öğrencilere Uygunluğu...165 5.11.2. Müller Kalıp Sistemi Klasik Erkek Gömleği İlik Düğme Arasının 46-52 Beden (38-41 Yaka) Öğrencilere Uygunluğu...166 5.12. Müller Kalıp Sistemi Klasik Erkek Gömleği Cebinin, Sportmen Tip
46-52 Beden (38-41 Yaka) Türk Erkeğine Uygunluğu ...167 5.12.1. Müller Kalıp Sistemi Klasik Erkek Gömleği Cep Büyüklüğünün 46-52 Beden (38-41 Yaka) Öğrencilere Uygunluğu...167 5.12.2. Müller Kalıp Sistemi Klasik Erkek Gömleği Cep Yerinin
(Üst-Alt) 46-52 Beden (38-41 Yaka) Öğrencilere Uygunluğu ...168 5.12.3. Müller Kalıp Sistemi Klasik Erkek Gömleği Cep Yerinin
(Sağ-Sol) 46-52 Beden (38-41 Yaka) Öğrencilere Uygunluğu ...168 5.13. Müller Kalıp Sistemi Klasik Erkek Gömleği Roba Görünümünün,
Omzunun ve Yan Dikişinin, Sportmen Tip 46-52 Beden (38-41 Yaka) Türk Erkeğine Uygunluğu ...169
Sayfa No 5.13.1. Müller Kalıp Sistemi Klasik Erkek Gömleği Roba
Görünümünün 46-52 Beden (38-41 Yaka) Öğrencilerine
Uygunluğu ...169 5.13.2. Müller Kalıp Sistemi Klasik Erkek Gömleği Omzunun 46-52
Beden (38-41Yaka) Öğrencilerin Omzuna Uygunluğu ...171 5.13.3. Müller Kalıp Sistemi Klasik Erkek Gömleği Yan Dikişinin
46-52 Beden (38-41 Yaka) Öğrencilerin Vücuduna Uygunluğu....175 5.14. Müller Kalıp Sistemi Klasik Erkek Gömleği Kolunun, Sportmen Tip
46-52 Beden (38-41 Yaka) Türk Erkeğinin Koluna Uygunluğu ...178 5.14.1. Müller Kalıp Sistemi Klasik Erkek Gömleği Kol Boyunun
46-52 Beden (38-41 Yaka) Öğrencilerin Kol Boyuna
Uygunluğu ...178 5.14.2. Müller Kalıp Sistemi Klasik Erkek Gömleği Kol Genişliğinin
46-52 Beden (38-41 Yaka) Öğrencilerin Kol Genişliğine
Uygunluğu ...180 5.14.3. Müller Kalıp Sistemi Klasik Erkek Gömleği Koltuk Oyuntu
Yüksekliğinin 46-52 Beden (38-41 Yaka) Öğrencilerin
Koltuk Oyuntu Yüksekliğine Uygunluğu ...182 5.14.4. Müller Kalıp Sistemi Klasik Erkek Gömleği Koltuk
Oyuntusunun 46-52 Beden (38-41 Yaka) Öğrencilerin
Koltuk Oyuntusuna Uygunluğu ...184 5.14.5. Müller Kalıp Sistemi Klasik Erkek Gömleği Kol Yırtmaç
Yerinin 46-52 Beden (38-41 Yaka) Öğrencilerin Koluna
Uygunluğu ...191 5.14.6. Müller Kalıp Sistemi Klasik Erkek Gömleği Kol Yırtmaç
Uzunluğunun 46-52 Beden (38-41 Yaka) Öğrencilerin
Koluna Uygunluğu...192 5.14.7. Müller Kalıp Sistemi Klasik Erkek Gömleği Koldaki Pili
Derinliğin 46-52 Beden (38-41 Yaka) Öğrencilerin Koluna
Sayfa No 5.14.8. Müller Kalıp Sistemi Klasik Erkek Gömleği Manşetinin
46-52 Beden (38-41 Yaka) Öğrencilerin Bilek Genişliğine
Uygunluğu ...194 5.14.9. Müller Kalıp Sistemi Klasik Erkek Gömleği Manşet
Görünümünün 46-52 Beden (38-41 Yaka) Öğrencilerin
Koluna Uygunluğu...197
BÖLÜM VI...199 TARTIŞMA VE YORUM ...199 6.1. Müller Kalıp Sistemi Klasik Erkek Gömleği Göğüs, Bel ve Kalça
Çevresinin, Ön ve Arka Genişliğinin, Sportmen Tip 46-52 Beden (38-41 Yaka) Türk Erkeğinin Göğüs, Bel ve Kalça Çevresi İle Ön
ve Arka Genişliğine Uygunluğu...200 6.1.1. Müller Kalıp Sistemi Klasik Erkek Gömleği Göğüs Çevresinin
46-52 Beden(38-41 Yaka) Öğrencilerin Göğüs Çevresine
Uygunluğu ...200 6.1.2. Müller Kalıp Sistemi Klasik Erkek Gömleği Belinin 46-52 Beden (38-41Yaka) Öğrencilerin Beline Uygunluğu ...201 6.1.3. Müller Kalıp Sistemi Klasik Erkek Gömleği Kalçasının 46-52
Beden (38-41 Yaka) Öğrencilerin Kalçasına Uygunluğu...201 6.1.4. Müller Kalıp Sistemi Klasik Erkek Gömleği Ön Genişliğinin
46-52 Beden(38-41 Yaka) Öğrencilerin Ön Genişliğine
Uygunluğu ...202 6.1.5. Müller Kalıp Sistemi Klasik Erkek Gömleği Arka Genişliğinin 46-52 Beden (38-41 Yaka) Öğrencilerin Arka Genişliğine
Uygunluğu ...202 6.2. Müller Kalıp Sistemi Klasik Erkek Gömleği Gömlek Boyunun, Sırt
Yüksekliğinin, Ön ve Arka Uzunluğunun, Sportmen Tip 46-52 Beden (38-41 Yaka) Türk Erkeğinin Gömlek Boyu ve Sırt Yüksekliği İle Ön ve Arka Uzunluğuna Uygunluğu...203
Sayfa No 6.2.1. Müller Kalıp Sistemi Klasik Erkek Gömleği Boyunun 46-52 Beden (38-41 Yaka) Öğrencilerin Boyuna Uygunluğu ...203 6.2.2. Müller Kalıp Sistemi Klasik Erkek Gömleği Sırt Yüksekliğinin
46-52 Beden (38-41 Yaka) Öğrencilerin Sırt Yüksekliğine
Uygunluğu ...204 6.2.3. Müller Kalıp Sistemi Klasik Erkek Gömleği Ön Uzunluğunun
46-52 Beden (38-41 Yaka) Öğrencilerin Ön Uzunluğuna
Uygunluğu ...204 6.2.4. Müller Kalıp Sistemi Klasik Erkek Gömleği Arka Uzunluğunun 46-52 Beden (38-41 Yaka) Öğrencilerin Arka Uzunluğuna
Uygunluğu ...205 6.3. Müller Kalıp Sistemi Klasik Erkek Gömleği Yakasının, Sportmen Tip 46-52 Beden (38-41 Yaka) Türk Erkeğinin Yakasına Uygunluğu ...206 6.3.1. Müller Kalıp Sistemi Klasik Erkek Gömleği Boyun Çevresinin 46-52 Beden (38-41 Yaka) Öğrencilerin Boyun Çevresine
Uygunluğu ...206 6.3.2. Müller Kalıp Sistemi Klasik Erkek Gömleği Yaka Oyuntusunun 46-52 Beden (38-41 Yaka)Öğrencilerin Yaka Oyuntusuna
Uygunluğu ...206 6.3.3. Müller Kalıp Sistemi Klasik Erkek Gömleği Yaka Genişliği
Görünümünün 46-52 Beden (38-41 Yaka) Öğrencilerin Boynuna Uygunluğu ...207 6.3.4. Müller Kalıp Sistemi Klasik Erkek Gömleği Yaka Ayağı
Genişliği Görünümünün Beden (38-41 Yaka) Öğrencilerin
Boynuna Uygunluğu ...207 6.3.5. Müller Kalıp Sistemi Klasik Erkek Gömleği Yaka Ucu
Görünümünün 46-52 Beden (38-41 Yaka) Öğrencilerin
Sayfa No 6.3.6. Müller Kalıp Sistemi Klasik Erkek Gömleği Yaka Ucu Açıklığının 46-52 Beden (38-41 Yaka) Öğrencilerin Boynuna Uygunluğu...208 6.4. Müller Kalıp Sistemi Klasik Erkek Gömleği Kapanma Payının,
Sportmen Tip 46-52 Beden (38-41 Yaka) Türk Erkeğine Uygunluğu ...209 6.4.1. Müller Kalıp Sistemi Klasik Erkek Gömleği Kapanma Payının
46-52 Beden (38-41 Yaka) Öğrencilere Uygunluğu...209 6.4.2. Müller Kalıp Sistemi Klasik Erkek Gömleği İlik Düğme Arasının 46-52 Beden (38-41 Yaka) Öğrencilere Uygunluğu...209 6.5. Müller Kalıp Sistemi Klasik Erkek Gömleği Cebinin, Sportmen Tip
46-52 Beden (38-41 Yaka) Türk Erkeğine Uygunluğu ...210 6.5.1. Müller Kalıp Sistemi Klasik Erkek Gömleği Cep Büyüklüğünün 46-52 Beden (38-41 Yaka) Öğrencilere Uygunluğu...210 6.5.2. Müller Kalıp Sistemi Klasik Erkek Gömleği Cep Yerinin
(Üst-Alt) 46-52 Beden (38-41 Yaka) Öğrencilere Uygunluğu...210 6.5.3. Müller Kalıp Sistemi Klasik Erkek Gömleği Cep Yerinin
(Sağ-Sol) 46-52 Beden (38-41 Yaka) Öğrencilere Uygunluğu ...210 6.6. Müller Kalıp Sistemi Klasik Erkek Gömleği Roba Görünümünün,
Omzunun ve Yan Dikişinin, Sportmen Tip 46-52 Beden (38-41 Yaka) Türk Erkeğine Uygunluğu ...211 6.6.1. Müller Kalıp Sistemi Klasik Erkek Gömleği Roba
Görünümünün 46-52 Beden (38-41 Yaka) Öğrencilerine
Uygunluğu ...211 6.6.2. Müller Kalıp Sistemi Klasik Erkek Gömleği Omzunun 46-52
Beden (38-41Yaka) Öğrencilerin Omzuna Uygunluğu ...212 6.6.3. Müller Kalıp Sistemi Klasik Erkek Gömleği Yan Dikişinin
46-52 Beden (38-41 Yaka) Öğrencilerin Vücuduna Uygunluğu...212 6.7. Müller Kalıp Sistemi Klasik Erkek Gömleği Kolunun, Sportmen Tip
46-52 Beden (38-41 Yaka) Türk Erkeğinin Koluna Uygunluğu ...213 6.7.1. Müller Kalıp Sistemi Klasik Erkek Gömleği Kol Boyunun
46-52 Beden (38-41 Yaka) Öğrencilerin Kol Boyuna
Sayfa No 6.7.2. Müller Kalıp Sistemi Klasik Erkek Gömleği Kol Genişliğinin
46-52 Beden (38-41 Yaka) Öğrencilerin Kol Genişliğine
Uygunluğu ...213 6.7.3. Müller Kalıp Sistemi Klasik Erkek Gömleği Koltuk Oyuntu
Yüksekliğinin 46-52 Beden (38-41 Yaka) Öğrencilerin
Koltuk Oyuntu Yüksekliğine Uygunluğu ...214 6.7.4. Müller Kalıp Sistemi Klasik Erkek Gömleği Koltuk
Oyuntusunun 46-52 Beden (38-41 Yaka) Öğrencilerin
Koltuk Oyuntusuna Uygunluğu ...214 6.7.5. Müller Kalıp Sistemi Klasik Erkek Gömleği Kol Yırtmaç
Yerinin 46-52 Beden (38-41 Yaka) Öğrencilerin Koluna
Uygunluğu ...215 6.7.6. Müller Kalıp Sistemi Klasik Erkek Gömleği Kol Yırtmaç
Uzunluğunun 46-52 Beden (38-41 Yaka) Öğrencilerin
Koluna Uygunluğu...215 6.7.7. Müller Kalıp Sistemi Klasik Erkek Gömleği Koldaki Pili
Derinliğin 46-52 Beden (38-41 Yaka) Öğrencilerin Koluna
Uygunluğu ...215 6.7.8. Müller Kalıp Sistemi Klasik Erkek Gömleği Manşetinin
46-52 Beden (38-41 Yaka) Öğrencilerin Bilek Genişliğine
Uygunluğu ...216 6.7.9. Müller Kalıp Sistemi Klasik Erkek Gömleği Manşet
Görünümünün 46-52 Beden (38-41 Yaka) Öğrencilerin
Koluna Uygunluğu...216 6.8. TSE’nin Hazırlamış Olduğu Sportmen Tip 46-52 Beden (38-41 Yaka) Erkek Vücut Ölçülerinin, Günümüz Sportmen Tip 46-52 Beden
(38-41 Yaka) Erkek Vücut Ölçülerine Uygunluğu...217
BÖLÜM VII ...219 SONUÇ VE ÖNERİLER ...219
Sayfa No 7.1. Denenmiş, Geliştirilmiş 46 Beden (38 Yaka) Klasik Erkek Gömleği
Ölçüleri...226 7.2. Denenmiş, Geliştirilmiş 46 Beden (38 Yaka) Klasik Erkek Gömleği
Çizimi ...227 7.3. Denenmiş, Geliştirilmiş 46 Beden (38 Yaka) Klasik Erkek Gömleği
Kol, Yaka ve Manşet Çizimi ...228 7.4. Denenmiş, Geliştirilmiş 48 Beden (39 Yaka) Klasik Erkek Gömleği
Ölçüleri...229 7.5. Denenmiş, Geliştirilmiş 48 Beden (39 Yaka) Klasik Erkek Gömleği
Çizimi ...230 7.6. Denenmiş, Geliştirilmiş 48 Beden (39 Yaka) Klasik Erkek Gömleği
Kol, Yaka ve Manşet Çizimi ...231 7.7. Denenmiş, Geliştirilmiş 50 Beden (40 Yaka) Klasik Erkek Gömleği
Ölçüleri...232 7.8. Denenmiş, Geliştirilmiş 50 Beden (40 Yaka) Klasik Erkek Gömleği
Çizimi ...233 7.9. Denenmiş, Geliştirilmiş 50 Beden (40 Yaka) Klasik Erkek Gömleği
Kol, Yaka ve Manşet Çizimi ...234 7.10. Denenmiş, Geliştirilmiş 52 Beden (41 Yaka) Klasik Erkek Gömleği
Ölçüleri ...235 7.11. Denenmiş, Geliştirilmiş 52 Beden (41 Yaka) Klasik Erkek Gömleği
Çizimi...236 7.12. Denenmiş, Geliştirilmiş 52 Beden (41 Yaka) Klasik Erkek Gömleği
Kol, Yaka ve Manşet Çizimi...237
EKLER
EK 1. Müller Kalıp Sistemi 46-52 Beden ( 38-41 Yaka) Klasik Erkek Gömleği Kalıplarının Antropometrik ve Ergonomik Açıdan 46-52 Beden ( 38-41 Yaka) Öğrencilere Uygunluk Tablosu
EK 2. T.C. Yüksek Öğrenim Kredi ve Yurtlar Kurumu Genel Müdürlüğünden Alınan İzin Belgesi Örneği
TABLOLAR LİSTESİ
Tablo No Sayfa No
1. Erkek Giyiminin Giysi Gruplarına Göre Sınıflandırılması...10 2. ISO Tarafından Yapılan Erkek Vücut Tiplerinin Sınıflandırılması...28 3. İnce-Uzun Vücut Tipi (A) Beden Ölçüleri ...39 4. Normal- Sportmen Vücut Tipi (B) Beden Ölçüleri ...39 5. Kısa-Tıknaz Vücut Tipi (C) Beden Ölçüleri...40 6. Şişman-Göbekli Vücut Tipi (D) Beden Ölçüleri ...40 7. Örneklem Alınan Öğrencilerin Fakültelere ve Yüksek Okullara Göre
Dağılımı ...95 8. Araştırmaya Katılan Erkek Öğrencilerin Bedenlerine Göre Yaşadıkları
Bölgelere Dağılımı...96 9. Araştırmaya Katılan Erkek Öğrencilerin Fakültelere ve Yüksek
Okullara Göre Dağılımı ...101 10. Araştırmaya Katılan Erkek Öğrencilerin Bedenlerine Göre Yaşlarının
Dağılımı ...102 11. Araştırmaya Katılan Erkek Öğrencilerin Bedenlerine Göre Yaşadıkları
Bölgelere Dağılımı...103 12. Araştırmaya Katılan Erkek Öğrencilerin Bedenlerine Göre Annelerinin
Mesleklerinin Dağılımı ...104 13. Araştırmaya Katılan Erkek Öğrencilerin Bedenlerine Göre Babalarının
Mesleklerinin Dağılımı ...105 14. Araştırma Sonucu Elde Edilen 46 Beden (38 Yaka) Sportmen Tip Erkek
Öğrencilerin Vücut Ölçüleri ...107 15. Araştırma Sonucu Elde Edilen 48 Beden (39 Yaka) Sportmen Tip Erkek
Öğrencilerin Vücut Ölçüleri ...107 16. Araştırma Sonucu Elde Edilen 50 Beden (40 Yaka) Sportmen Tip Erkek
Öğrencilerin Vücut Ölçüleri ...108 17. Araştırma Sonucu Elde Edilen 52 Beden (41 Yaka) Sportmen Tip Erkek
Sayfa No 18. TSE’nin Hazırladığı 46-52 Beden (38-41 Yaka) Sportmen Tip Erkek Vücut
Ölçüleri İle Araştırma Sonucu Elde Edilen 46-52 Beden (38-41 Yaka)
Sportmen Tip Erkek Vücut Ölçülerinin Farkı ...125 18.1. Tam Boy ...125 18.2. Göğüs Çevresi...125 18.3. Bel Çevresi...125 18.4. Kalça Çevresi...126 18.5. Kol Boyu...126 18.6. Boyun Çevresi...126 19. Göğüs Çevresinin Öğrencilere Uygunluk Tablosu...127 19.1. Göğüs Çevresi Normal Gelen Öğrencilerin Dağılımı...128 19.2. Göğüs Çevresi Dar Gelen Öğrencilerin Ölçü Farkı Dağılımı...128 19.3. Göğüs Çevresi Bol Gelen Öğrencilerin Ölçü Farkı Dağılımı...129 20. Bel Çevresinin Öğrencilere Uygunluk Tablosu...130 20.1. Bel Çevresi Normal Gelen Öğrencilerin Dağılımı ...130 20.2. Bel Çevresi Dar Gelen Öğrencilerin Ölçü Farkı Dağılımı ...131 20.3. Bel Çevresi Bol Gelen Öğrencilerin Ölçü Farkı Dağılımı...131 21. Kalça Çevresinin Öğrencilere Uygunluk Tablosu ...132 21.1. Kalça Çevresi Normal Gelen Öğrencilerin Dağılımı...133 21.2. Kalça Çevresi Dar Gelen Öğrencilerin Ölçü Farkı Dağılımı...133 21.3. Kalça Çevresi Bol Gelen Öğrencilerin Ölçü Farkı Dağılımı...134 22. Ön Genişliğinin Öğrencilere Uygunluk Tablosu ...135 22.1. Ön Genişliği Normal Gelen Öğrencilerin Dağılımı...135 22.2. Ön Genişliği Dar Gelen Öğrencilerin Ölçü Farkı Dağılım...136 22.3. Ön Genişliği Bol Gelen Öğrencilerin Ölçü Farkı Dağılımı...136 23. Arka Genişliğinin Öğrencilere Uygunluk Tablosu...137 23.1. Arka Genişliği Normal Gelen Öğrencilerin Dağılımı...138 23.2. Arka Genişliği Dar Gelen Öğrencilerin Ölçü Farkı Dağılımı...138 23.3. Arka Genişliği Bol Gelen Öğrencilerin Ölçü Farkı Dağılımı...139 24. Gömlek Boyunun Öğrencilere Uygunluk Tablosu ...140 24.1. Gömlek Boyu Normal Gelen Öğrencilerin Dağılımı...140
Sayfa No 24.2. Gömlek Boyu Kısa Gelen Öğrencilerin Ölçü Farkı Dağılımı ...141 24.3. Gömlek Boyu Uzun Gelen Öğrencilerin Ölçü Farkı Dağılımı ...141 25. Sırt Yüksekliğinin Öğrencilere Uygunluk Tablosu ...142 25.1. Sırt Yüksekliği Normal Gelen Öğrencilerin Dağılımı...143 25.2. Sırt Yüksekliği Yukarıda Gelen Öğrencilerin Ölçü Farkı Dağılımı ...143 26. Ön Uzunluğunun Öğrencilere Uygunluk Tablosu ...144 26.1. Ön Uzunluğu Normal Gelen Öğrencilerin Dağılımı...145 26.2. Ön Uzunluğu Aşağıda Olan Öğrencilerin Ölçü Farkı Dağılımı ...145 26.3. Ön Uzunluğu Yukarıda Olan Öğrencilerin Ölçü Farkı Dağılımı ...146 27. Arka Uzunluğunun Öğrencilere Uygunluk Tablosu...147 27.1. Arka Uzunluğu Normal Gelen Öğrencilerin Dağılımı ...147 27.2. Arka Uzunluğu Aşağıda Gelen Öğrencilerin Ölçü Farkı Dağılımı ...148 27.3. Arka Uzunluğu Yukarıda Gelen Öğrencilerin Ölçü Farkı Dağılımı...148 28. Boyun Çevresinin Öğrencilere Uygunluk Tablosu...149 28.1. Boyun Çevresi Normal Gelen Öğrencilerin Dağılımı ...150 28.2. Boyun Çevresi Dar Gelen Öğrencilerin Ölçü Farkı Dağılımı ...150 28.3. Boyun Çevresi Bol Gelen Öğrencilerin Ölçü Farkı Dağılımı...151 29. Yaka Oyuntusunun Öğrencilere Uygunluk Tablosu...152 29.1. Yaka Oyuntusu Önde Normal Olan Öğrencilerin Dağılımı ...153 29.2. Yaka Oyuntusu Önde Kapalı Olan Öğrencilerin Ölçü Farkı Dağılımı....154 29.3. Yaka Oyuntusu Arkada Normal Gelen Öğrencilerin Dağılımı ...154 29.4. Yaka Oyuntusu Arkada Kapalı Gelen Öğrencilerin Ölçü Farkı
Dağılımı ...155 30. Yaka Genişliği Görünümünün Öğrencilere Uygunluk Tablosu ...156 30.1. Önde Yaka Genişliği Görünümü Normal Olan Öğrencilerin Dağılımı...157 30.2. Önde Yaka Genişliği Görünümü Dar Olan Öğrencilerin Ölçü Farkı
Dağılımı ...157 30.3. Arkada Yaka Genişliği Görünümü Normal Gelen Öğrencilerin
Dağılımı ...158 30.4. Arkada Yaka Genişliği Görünümü Dar Gelen Öğrencilerin Ölçü Farkı
Sayfa No 31. Yaka Ayağı Genişliği Görünümünün Öğrencilere Uygunluk Tablosu ...159
31.1. Önde Yaka Ayağı Genişliği Görünümü Normal Gelen Öğrencilerin Dağılımı ...160 31.2. Önde Yaka Ayağı Genişliği Görünümü Dar Gelen Öğrencilerin Ölçü
Farkı Dağılımı...161 31.3. Arkada Yaka Ayağı Genişliği Görünümü Normal Gelen Öğrencilerin
Dağılımı ...161 31.4. Arkada Yaka Ayağı Genişliği Görünümü Dar Gelen Öğrencilerin
Ölçü Farkı Dağılımı ...162 32. Yaka Ucu Görünümünün Öğrencilere Uygunluk Tablosu ...163 32.1. Yaka Ucu Görünümü Normal Olan Öğrencilerin Dağılımı...163 32.2. Yaka Ucu Görünümü Küçük Olan Öğrencilerin Ölçü Farkı Dağılımı....164 33. Yaka Ucu Açıklığı Normal Olan Öğrencilerin Dağılımı...164 34. Kapanma Payı Normal Gelen Öğrencilerin Dağılımı...165 35. İlik Düğme Arası Kısa Gelen Öğrencilerin Ölçü Farkı Dağılımı...166 36. Cep Büyüklüğü Küçük Gelen Öğrencilerin Ölçü Farkı Dağılımı ...167 37. Cep Yeri (Üst-Alt) Yukarıda Gelen Öğrencilerin Ölçü Farkı Dağılımı ...168 38. Cep Yeri (Sağ-Sol) Yanda Gelen Öğrencilerin Ölçü Farkı Dağılımı...169 39. Robanın Arkadan Görünümü Yukarıda Olan Öğrencilerin Ölçü Farkı
Dağılımı ...170 40. Robanın Önden Görünümü Yukarıda Olan Öğrencilerin Ölçü Farkı
Dağılımı ...170 41. Omuz Görünümünün Öğrencilere Uygunluk Tablosu...171 41.1. Omuz genişliği Normal Gelen Öğrencilerin Dağılımı...172 41.2. Omuz Genişliği Dar Gelen Öğrencilerin Ölçü Farkı Dağılımı...172 41.3. Omzu Geniş Gelen Öğrencilerin Ölçü Farkı Dağılımı ...173 42. Omuz Düşüklüğünün Öğrencilere Uygunluk Tablosu ...173 42.1. Omuz Düşüklüğü Normal Gelen Öğrencilerin Dağılımı...174 42.2. Omuz Düşüklüğü Alçak Gelen Öğrencilerin Ölçü Farkı Dağılımı ...174 42.3. Omuz Düşüklüğü Yüksek Gelen Öğrencilerin Ölçü Farkı Dağılımı...175 43. Yan Dikişin Öğrencilere Uygunluk Tablosu ...176
Sayfa No 43.1. Yan Dikişi Normal Gelen Öğrencilerin Dağılımı...176 43.2. Yan Dikişi Önde Olan Öğrencilerin Ölçü Farkı Dağılımı...177 43.3. Yan Dikişi Arkada Olan Öğrencilerin Ölçü Farkı Dağılımı...177 44. Kol Boyunun Öğrencilere Uygunluk Tablosu ...178 44.1. Kol Boyu Normal Gelen Öğrencilerin Dağılımı...179 44.2. Kol Boyu Kısa Gelen Öğrencilerin Ölçü Farkı Dağılımı ...179 44.3. Kol Boyu Uzun Gelen Öğrencilerin Ölçü Farkı Dağılımı...180 45. Kol Genişliğinin Öğrencilere Uygunluk Tablosu...181 45.1. Kol Genişliği Normal Gelen Öğrencilerin Dağılımı...181 45.2. Kol Genişliği Dar Gelen Öğrencilerin Ölçü Farkı Dağılımı...182 46. Koltuk Oyuntu Yüksekliğinin Öğrencilere Uygunluk Tablosu...183 46.1. Koltuk Oyuntu Yüksekliği Normal Gelen Öğrencilerin Dağılımı...183 46.2. Koltuk Oyuntu Yüksekliği Yukarıda Gelen Öğrencilerin Ölçü Farkı
Dağılımı ...184 47. Koltuk Oyuntusunun Öğrencilere Uygunluk Tablosu ...185 47.1. Önde Koltuk Oyuntusu Normal Gelen Öğrencilerin Dağılımı...187 47.2. Önde Koltuk Oyuntusu İçeride Kalan Öğrencilerin Ölçü Farkı
Dağılımı ...187 47.3. Önde Koltuk Oyuntusu Dışarıda Kalan Öğrencilerin Ölçü Farkı
Dağılımı ...188 47.4. Kol Ortasında Koltuk Oyuntusu Normal Gelen Öğrencilerin Dağılımı ..188 47.5. Kol Ortasında Koltuk Oyuntusu İçerde Kalan Öğrencilerin Ölçü
Farkı Dağılımı...189 47.6. Kol Ortasında Koltuk Oyuntusu Dışarıda Kalan Öğrencilerin Ölçü
Farkı Dağılımı...189 47.7. Arkada Koltuk Oyuntusu Normal Gelen Öğrencilerin Dağılımı...190 47.8. Arkada Koltuk Oyuntusu İçeride Kalan Öğrencilerin Ölçü Farkı
Dağılımı ...190 47.9. Arkada Koltuk Oyuntusu Dışarıda Kalan Öğrencilerin Ölçü Farkı
Dağılımı ...191 48. Kol Yırtmaç Yeri Normal Gelen Öğrencilerin Dağılımı ...192
Sayfa No 49. Kol Yırtmaç Uzunluğunun Öğrencilere Uygunluk Tablosu...192
49.1. Kol Yırtmaç Uzunluğu Normal Gelen Öğrencilerin Dağılımı ...193 49.2. Kol Yırtmaç Uzunluğu Kısa Gelen Öğrencilerin Ölçü Farkı Dağılımı ...193 50. Koldaki Pili Derinliği Normal Gelen Öğrencilerin Dağılımı ...194 51. Manşetin Öğrencilerin Bilek Genişliğine Uygunluk Tablosu ...195 51.1. Manşeti Normal Gelen Öğrencilerin Dağılımı ...195 51.2. Manşeti Dar Gelen Öğrencilerin Ölçü Farkı Dağılımı ...196 51.3. Manşeti Bol Gelen Öğrencilerin Ölçü Farkı Dağılımı...196 52. Manşet Görünümünün Öğrencilere Uygunluk Tablosu...197 52.1. Manşet Görünümü Normal Gelen Öğrencilerin Dağılımı ...198 52.2. Manşet Görünümü İnce Gelen Öğrencilerin Ölçü Farkı Dağılımı ...198 53. Denenmiş ve Geliştirilmiş Formüller ...225
ŞEKİLLER LİSTESİ
Şekil No Sayfa No
1. Gelişimini Tamamlamış Erkek Vücut Oranları ...22 2. Altın Kesit Kuralı...23 3. Saller’ın (1957) Tanımladığı Geometrik Şekillerdeki Değişik İnsan
Tipleri...24 4. Astenik Tipler ...25 5. Atletik Tipler...25 6. Piknik Tipler ...26 7. Endomorfik Tipler ...26 8. Mezomorfik Tipler...27 9. Ektomorfik Tipler ...27 10. Erkeklerde Vücut Duruşları ...30 11. Normal Erkek Vücudu ...30 12. Dik ve Sarkık Erkek Vücudu ...31 13. Erkek Vücut Duruşları ...31 14. Erkek Vücudu Üzerinden Temel Ölçülerin Alınması...38 15. Erkek Vücudu Üzerinden Yardımcı Ölçülerin Alınması...38
ÇİZİMLER LİSTESİ
Çizim No Sayfa No
1. 46 Beden (38 Yaka) Klasik Erkek Gömleği Şema Çizimi ...51 2. 46 Beden (38 Yaka) Klasik Erkek Gömleği Çizimi ...52 3. 46 Beden (38 Yaka) Klasik Erkek Gömleği Kol Şema Çizimi ...53 4. 46 Beden (38 Yaka) Klasik Erkek Gömleği Kol, Yaka ve Manşet Çizimi ...54 5. 48 Beden (39 Yaka) Klasik Erkek Gömleği Şema Çizimi ...56 6. 48 Beden (39 Yaka) Klasik Erkek Gömleği Çizimi ...57 7. 48 Beden (39 Yaka) Klasik Erkek Gömleği Kol Şema Çizimi ...58 8. 48 Beden (39 Yaka) Klasik Erkek Gömleği Kol, Yaka ve Manşet Çizimi ...59 9. 50 Beden (40 Yaka) Klasik Erkek Gömleği Şema Çizimi ...61 10. 50 Beden (40 Yaka) Klasik Erkek Gömleği Çizimi ...62 11. 50 Beden (40 Yaka) Klasik Erkek Gömleği Kol Şema Çizimi ...63 12. 50 Beden (40 Yaka) Klasik Erkek Gömleği Kol, Yaka ve Manşet Çizimi ...64 13. 52 Beden (41 Yaka) Klasik Erkek Gömleği Şema Çizimi ...66 14. 52 Beden (41 Yaka) Klasik Erkek Gömleği Çizimi ...67 15. 52 Beden (41 Yaka) Klasik Erkek Gömleği Kol Şema Çizimi ...68 16. 52 Beden (41 Yaka) Klasik Erkek Gömleği Kol, Yaka ve Manşet Çizimi ...69 17. 50 Beden (40 Yaka) Klasik Erkek Gömleği Çizimi ...71 18. 50 Beden (40 Yaka) Klasik Erkek Gömleği Kol, Yaka ve Manşet Çizimi ...72 19. 50 Beden (40 Yaka) Klasik Erkek Gömleği Çizimi ...74 20. 50 Beden (40 Yaka) Klasik Erkek Gömleği Kol, Yaka ve Manşet Çizimi ...75 21. 50 Beden (40 Yaka) Klasik Erkek Gömleği Çizimi ...77 22. 50 Beden (40 Yaka) Klasik Erkek Gömleği Kol Çizimi ...78 23. 50 Beden (40 Yaka) Klasik Erkek Gömleği Çizimi ...80 24. 50 Beden (40 Yaka) Klasik Erkek Gömleği Kol Çizimi ...81 25. 50 Beden (40 Yaka) Klasik Erkek Gömleği Çizimi ...83 26. 50 Beden (40 Yaka) Klasik Erkek Gömleği Kol, Yaka ve Manşet Çizimi ...84 27. 50 Beden (40 Yaka) Klasik Erkek Gömleği Çizimi ...86 28. 50 Beden (40 Yaka) Klasik Erkek Gömleği Kol, Yaka ve Manşet Çizimi ...87 29. 50 Beden (40 Yaka) Klasik Erkek Gömleği Çizimi ...89 30. 50 Beden (40 Yaka) Klasik Erkek Gömleği Kol, Yaka ve Manşet Çizimi ...90
Sayfa No 31. 50 Beden Klasik Erkek Gömleği Çizimi ...92 32. 50 Beden Klasik Erkek Gömleği Kol, Yaka ve Manşet Çizimi ...93 33. Denenmiş, Geliştirilmiş 46 Beden (38 Yaka) Klasik Erkek Gömleği Çizimi ..227 34. Denenmiş, Geliştirilmiş 46 Beden (38 Yaka) Klasik Erkek Gömleği Kol,
Yaka ve Manşet Çizimi...228 35. Denenmiş, Geliştirilmiş 48 Beden (39 Yaka) Klasik Erkek Gömleği Çizimi ..230 36. Denenmiş, Geliştirilmiş 48 Beden (39 Yaka) Klasik Erkek Gömleği Kol,
Yaka ve Manşet Çizimi...231 37. Denenmiş, Geliştirilmiş 50 Beden (40 Yaka) Klasik Erkek Gömleği Çizimi ..233 38. Denenmiş, Geliştirilmiş 50 Beden (40 Yaka) Klasik Erkek Gömleği Kol,
Yaka ve Manşet Çizimi...234 39. Denenmiş, Geliştirilmiş 52 Beden (41 Yaka) Klasik Erkek Gömleği Çizimi ..236 40. Denenmiş, Geliştirilmiş 52 Beden (41 Yaka) Klasik Erkek Gömleği Kol,
KISALTMALAR
A.g. : Arka genişlik A.u. : Arka uzunluk A.y. : Arka yaka B.ç. : Boyun çevresi B.l. : Bel
D.B.İ. : Düz Boy İplik f. : Frekans G.ç. : Göğüs çevresi
I.S.O. : International Standardization Organization K.b. : Kol boyu
K.o.ç. : Koltuk oyuntu çevresi K.g. : Koltuk genişliği K.K. : Kumaş Katı K.l.ç. : Kalça M.b. : Model boyu Medy. : Medyan Mak. : Maksimum Min. : Minimum M.n. : Manşet
M.Y.O. : Meslek Yüksek Okulu N. : Sayı Ort. : Ortalama Ö.g. : Ön genişlik Ö.k.d. : Ön koltuk derinliği St. s. : Standart sapma S.y. : Sırt yüksekliği
T.S.E. : Türk Standartları Enstitüsü Vary. : Varyans
BÖLÜM I
GİRİŞ
Problem
İnsan vücudunu iklim şartları, vahşi hayvanlar gibi dış faktörlerden koruma nedeniyle ortaya çıkan giyim, insanların toplu yaşamaya başlamasıyla örtünmek, süslenmek ve toplumsal statü nedenleri ile de kullanılmıştır (Güdül, Karakülah, 1991, s. 11).
İnsanoğlunun varoluşuyla ortaya çıkan giyinme ihtiyacının, Kuzey Avrupa’da yapılan arkeolojik kazılar sonucunda, geçmişte derilerden imal edilen giysilerle karşılandığı ortaya çıkmıştır. Yine Avrupa’nın güneyinde yapılan kazılarda ise uçları sivri ve kanca şeklinde olan kemik iğnelerin bulunması daha o zamandan insanların giysilerini kolay imal edebilmek için dikme çabasında olduklarının bir göstergesidir (Sezer, Bilgin, Kayaoğlu, 2003, s. 2).
Ilık nehir vadilerinde yaşayan ilk tarım uygarlıklarının kendi yetiştirdikleri ürünleri iplik haline getirip, dokumayı öğrenmeleriyle drapeli giysiler icat edildi. Toga, tunik, kilt, gibi adlar verilen vücudun etrafını saran bu giysilerin kullanımı, hayvan derilerinden daha rahat bulunmuştur (Encyclopedia Americana, 1977, s. 378).
Tarihte ilk yerleşik düzen ve sosyal yaşam Anadolu’da başlamıştır. Anadolu’da Cilalı Taş Döneminden kalma 250’nin üzerinde yerleşim birimi bulunmuştur. Aksaray Aşıklıhöyükte bulunan kumaş benzeri buluntular (M.Ö. 8000), dokumanın ilk kez bu dönemde başladığını göstermiştir. Anadolu topraklarında doğan giyim kültürü önce Hititler, ardından İyonya ve diğer krallıklar tarafından Hellen’e yani Antik Yunan’a, sonrada Roma İmparatorluğu yoluyla Avrupa’ya taşınmıştır (Gürsoy, 2004, s. 14).
1974’lerde Alma Ata’nın 50 km. doğusunda, Isık Gölü’ne yakın Esik Çayı kıyısında bulunan Hun kurganında yapılan kazılarda, M.Ö. IV. yüzyıldan kaldığı tahmin edilen, 15–16 yaşlarında oldukça gösterişli bir kıyafetle gömülmüş olan genç(alp) bulunmuştur. Alpin kıyafeti sağdan sola kapanan “V” yakalı kısa kaftan, dar süvari pantolonu ve diz altında biten kısa yumuşak çizmeden oluşmaktadır. Kaftan, çizme, kemer ve külah oldukça incelikli işlenmiş olan altın levhalarla süslenmiştir (Aslanapa, 1984, s. 5).
M.Ö. 10000 yıllarından 2000’lere gelindiğinde, insanlar ihtiyaç için giyinmekten, zevk için giyinme evresine geçmiştir (Gürsoy, 2004, s. 66).
Medeniyetlere göre farklılık gösteren giyim; ulustan ulusa, halktan halka, yöreden yöreye hatta etkin bir gruptan diğer bir gruba değişmekteydi. Yörenin coğrafi konumu, iklimi, yaşam tarzı, sosyal yapısı, dini inancı, adet ve kültürü giyimin farklı yapılaşmasına yön vermiştir (Pamuk, 2002, s. 9). Günümüzde ise, bu öğelere dayalı farklılıklar yer yer kendisini göstermekle beraber, genel olarak evrensel bir giyim tarzı oluşmuş, hatta unisex kullanılan giysi cinsleri bile oldukça benimsenmiştir.
Olgunluk evresine ulaşan giyim; ülkeleri tanımlayan, dini inançları yansıtan, yaşanılan iklim yapısını gösteren, toplumsal ve kişisel olayları, hiyerarşik düzeni, meslekleri belirleyen, kişilerin duygu ve düşüncelerini yansıtan, kişilerin yaşını ve cinsiyetini belirleyen, yıllara görüntü kazandıran çok fonksiyonlu bir iletişim aracıdır (İçbilen, 1990, s. 275). Hakko, kısaca giyimi; insanın başkalarına sunduğu görüntüsü ve dili olarak, bireysel istekler ve toplum etkileşimi, şeklinde tanımlamıştır (Zengingönül v.d., 1996, s. 220).
Teknolojideki ilerlemeler yüzyıllar boyu çok yavaş gerçekleşmiştir. Demir iğneler ancak ortaçağda kullanılmaya başlamıştır (Ana Britannica, 1994, s. 323). Aile fertlerinin giyim ihtiyacı evdeki kadınlar tarafından basit olanaklarla sağlanmaktaydı (Bayraktar, 1996, s. 4). 18. yüzyıla kadar terziler hep eliyle çalışmıştır. 1790 yılında Thomas Saint ilk dikiş makinesinin patentini almış, ardından 1830 yılında Brothlomaus Thimmonier ikinci makineyi icat ederek patent almıştır.
Dikiş makinesinin keşfiyle konfeksiyon endüstrisi ortaya çıkmıştır (Lokmanoğlu, 1998, s. 109). 1851’de Isaac M. Singer’in geliştirmiş olduğu dikiş makinesi büyük önem taşımaktadır (Ana Britannica, 1994, s. 323).
19. yüzyıl ortalarından itibaren artan nüfus karşısında el emeğinin yetersiz kalması ve II. Dünya Savaşı’nın sonucunda yaşanan ekonomik kriz ve yokluk, toplu ihtiyaçları ortaya çıkarmış ve insanlar seri üretime geçme ihtiyacı duymuşlardır (Öndoğan, 2000, s. 2).
Yurdumuzda tekstil sanayi, 1930’lu ve 1940’lı yıllarda devlet tarafından açılan Sümerbank bünyesindeki fabrikalarla ve 1950’li yıllardan sonrada kurulan özel teşebbüslerle önemli bir dinamizm kazanmıştır. 1960’lı ve 1970’li yıllarda yoğun yatırım hamlesi yapan Türk tekstil sanayii, 1980’lerden sonra hazır giyim mamulü ihraç eder hale gelmiştir (Eryazıcıoğlu v.d., 2001, s. 23).
Giysilerin fabrikasyon olarak üretilmeye başladığı günden bu yana hangi ölçülerle yapılacağı, nasıl kodlanacağı ve ne tür bir kalıp sistemi uygulanacağı hep problem olmuştur (Mete, 1999, s. 1). Üretim sektörümüzün önemli eksikliklerinden biri de Türk insanının beden ölçülerini yansıtan araştırmaların yetersizliğidir (Yücel, 1999, s. 1).Üretilen giysinin başarılı olması, önemli olarak iyi hazırlanmış bir kalıba bağlıdır. Üretim sürecinde önemli bir adım olan standart kalıpların geliştirilmesi, giysinin düzgün görünümünü ve vücuda uyumunu belirlemektedir (Başer, Ercan, 1990, s. 114).
Vücuda uyumlu olarak tasarlanan kalıp sisteminin sırrı, üç boyutlu ve mekanik yapıda olan insan vücut formu ile iki boyutlu kalıp şekli arasındaki geometrik ilişkinin özümsenmesine dayanır (Ercan, 1994, s. 2).
Türk insanın vücut yapısını temel alan, antropometrik ölçülere dayalı standartların hazırlanıp uygun kalıp sisteminin geliştirilmesi, kaçınılmaz bir hal almıştır (Bulgun, 1995, s. 2).
İnsanoğlunun temel ihtiyaçlarından olan giyim, genel olarak aynı özelliklere sahip olmasına rağmen kadın, erkek ve çocuk giysilerinde farklı özellikler göstermektedir. Fizyolojik, psikolojik ve sosyolojik olarak birbirinden farklı olan kadın, erkek ve çocuk giysileri de birbirinden farklı olmaktadır (Çağdaş, 2002, s. 1).
Giyim sanayiinde özel bir öneme sahip, erkek giyiminin vazgeçilmez bir unsuru olan gömlek; malzeme, tasarım (model ve kalıp) ile işçilik açısından kaliteli üretildiği takdirde iç ve dış piyasada oldukça tutulan ve aranan bir ürün olmaktadır (Vural, Ağaç, 1995, s. 64). Ergonomik, estetik ve fizyolojik açıdan başarılı bir gömlek, ancak kaliteli malzeme ve işçilik kullanılması ile vücudun geometrik yapısına ve antropometrik ölçülerine dayanan düzgün standart kalıpların geliştirilmesiyle elde edilebilir.
Kullanılan teknolojik imkanlarla bile hedeflenen potansiyele ulaşılamamaktadır. Çünkü henüz tam bir ölçü standardına sahip olmamakla beraber, ülkemizde bir kalıp sistemi dahi oturtulamamış durumdadır. Gerek sanayide, gerekse eğitim kurumlarımızda değişik ülkelerin kalıp sistemleri kullanılmaktadır (Oral, 2002, s. 72).
Standart bedenlerde temel kalıp hazırlama, üretimin fabrikasyon olabilmesi için ilk aşamadır ve bu sonuca ulaşabilmek için günümüzde en yaygın kullanılan sistem “Müller Kalıp Sistemi”dir (Erdoğan, 1983, s. 3). Michael Müller tarafından geliştirilen sistem insan vücudunun anatomik özelliklerini dikkate alarak bir takım pratik kuralların kalıba nasıl uygulanacağını açıklar (Muratoğlu, Şener, 2002, s. 14). Bazı noktalar dışında Türk insanının anatomik yapısına oldukça uygun olan bu sistemde bazı ölçüler vücut üzerinden alınırken, bazı ölçüler de hesaplanarak bulunmaktadır (Pamuk, 2002, s. 60). 1984 yılında Niederhein Fachhochschule Enstitüsü, sistemdeki birtakım dezavantajları giderebilmek amacıyla yardımcı ölçüleri standartlaştırıp, bazı çizim kolaylıkları sağlamıştır (Muratoğlu, Şener, 2002, s. 15).
Yurdumuzda ilk kez Babaeski Pratik Kız Sanat Okulunda, 1967 Yılında uygulanmaya başlamış ve 1968–1973 yıllarında İstanbul Olgunlaşma Enstitüsü’nde çalışmalar devam ettirilmiştir (Özkan, 2004, s. 2). Kız Teknik Yüksek Öğretmen Okulu öğretmeni olan Işıklar’ın yurt dışındaki iki yıllık ihtisas çalışmalarıyla ve yedi yıllık
meslek içi tecrübeleriyle geliştirilmiş, erkek iç giyim kalıpları tamamen Eronç’un mesleki araştırma ve çalışmaları olup, erkek dış giyimi Yaylalı ile Eronç’un çalışmalarıyla müller kalıp sistemi esasına dayalı olarak hazırlanmıştır (Işıklar v.d., 1982, s. 3, 4).
Ancak bundan otuz yıl önce hazırlanmış olan müller kalıp sistemi, günümüz Türk insanının vücuduna ne kadar uyum sağlamaktadır? Bu araştırılması gereken bir konudur. Türk insanının anatomik yapısına uygun yeni bir kalıp sistemi nasıl geliştirilebilir, mevcut sistemin avantaj ve dezavantajları nelerdir? Bunlar da incelenmesi gereken konulardır (Ercan, 1991, s. 93). Çünkü insan vücudunun yapısı değişik bölgelerde farklılık göstermekte; beslenme, çevre ve kalıtım gibi etkenlerden oldukça etkilenmektedir (Özkan, 2004, s. 2). Müller kalıp sistemi ile çalışılan klasik erkek gömleği kalıpları incelenmeli, araştırılmalı ve Türk insanının vücut yapısına göre geliştirilmelidir.
Amaç
Bu araştırmanın amacı; Müller kalıp sistemi ile hazırlanmış, Sportmen Tip 46,48,50,52 Beden (38,39,40,41 Yaka) klasik erkek gömleği kalıplarının, Sportmen Tip 46,48,50,52 Beden (38,39,40,41 Yaka) Türk erkeği vücuduna antropometrik ve ergonomik açıdan uygun olup olmadığının incelenmesi, araştırma sonucunda elde edilen veriler doğrultusunda 46,48,50,52 beden (38,39,40,41 yaka) klasik erkek gömleği kalıplarının geliştirilmesidir.
Alt Amaçlar
Genel amaca dayanarak aşağıdaki alt amaçlara cevap aranacaktır.
1. Müller kalıp sistemi klasik erkek gömleğinin göğüs, bel ve kalça çevresi, ön ve arka genişliği, sportmen tip 46-52 beden (38-41 yaka) Türk erkeğinin göğüs, bel ve kalça çevresi ile ön ve arka genişliğine uygun mudur?
2. Müller kalıp sistemi klasik erkek gömleğinin gömlek boyu, sırt yüksekliği, ön ve arka uzunluğu, sportmen tip 46-52 beden (38-41 yaka) Türk erkeğinin gömlek boyu ve sırt yüksekliği ile ön ve arka uzunluğuna uygun mudur?
3. Müller kalıp sistemi klasik erkek gömleğinin yakası, sportmen tip 46-52 beden (38-41 yaka) Türk erkeğinin yakasına uygun mudur?
4. Müller kalıp sistemi klasik erkek gömleğinin kapanma payı, sportmen tip 46-52 beden (38-41 yaka) Türk erkeğine uygun mudur?
5. Müller kalıp sistemi klasik erkek gömleğinin cebi, sportmen tip 46-52 beden (38-41 yaka) Türk erkeğine uygun mudur?
6. Müller kalıp sistemi klasik erkek gömleğinin roba görünümü, omzu ve yan dikişi, sportmen tip 46-52 beden (38-41 yaka) Türk erkeğine uygun mudur? 7. Müller kalıp sistemi klasik erkek gömleğinin kolu, sportmen tip 46-52 beden
(38-41 yaka) Türk erkeğinin koluna uygun mudur?
8. TSE’nin hazırlamış olduğu sportmen tip 46-52 beden (38-41 yaka) erkek vücut ölçüleri, günümüz sportmen tip 46-52 beden (38-41 yaka) erkek vücut ölçülerine uygun mudur?
Denenceler
1. Müller kalıp sistemi klasik erkek gömleğinin göğüs, bel ve kalça çevresi, ön ve arka genişliği, sportmen tip 46-52 beden (38-41 yaka) Türk erkeğinin göğüs, bel ve kalça çevresi ile ön ve arka genişliğine uygun değildir.
2. Müller kalıp sistemi klasik erkek gömleğinin gömlek boyu, sırt yüksekliği, ön ve arka uzunluğu, sportmen tip 46-52 beden (38-41 yaka) Türk erkeğinin gömlek boyu ve sırt yüksekliği ile ön ve arka uzunluğuna uygun değildir. 3. Müller kalıp sistemi klasik erkek gömleğinin yakası, sportmen tip 46-52 beden
(38-41 yaka) Türk erkeğinin yakasına uygun değildir.
4. Müller kalıp sistemi klasik erkek gömleğinin kapanma payı, sportmen tip 46-52 beden (38-41 yaka) Türk erkeğine uygundur.
5. Müller kalıp sistemi klasik erkek gömleğinin cebi, sportmen tip 46-52 beden (38-41 yaka) Türk erkeğine uygun değildir.
6. Müller kalıp sistemi klasik erkek gömleğinin roba görünümü, omzu ve yan dikişi, sportmen tip 46-52 beden (38-41 yaka) Türk erkeğine uygun değildir. 7. Müller kalıp sistemi klasik erkek gömleğinin kolu, sportmen tip 46-52 beden
(38-41 yaka) Türk erkeğinin koluna uygun değildir.
8. TSE’nin hazırlamış olduğu sportmen tip 46-52 beden (38-41 yaka) erkek vücut ölçüleri, günümüz sportmen tip 46-52 beden (38-41 yaka) erkek vücut ölçülerine uygun değildir.
Araştırmanın Önemi
Klasik erkek gömleği, erkek giyimi içerisinde oldukça önemli bir yere sahiptir. Gerek sağlık ve dış görünüm, gerekse kullanışlılık ve yaygınlık açısından, özellikle tam anlamıyla kaliteli üretilmişse tutunan ve aranan bir giysidir.
Bir gömleğin kullanışlı ve ergonomik olabilmesi için öncelikle vücuda son derece uyumlu; yakası sıkmayan iyi görünümlü olmalı, çok dar veya ceket içerisinde hoş durmayacak kadar bol olmamalıdır. Kol boyunun, manşet görünümünün ve diğer unsurların gereken özellikte insan geometrisi ve dinamiğine uygun olması gerekir. Bu özellikleri sağlayabilmek, öncelikle uygun standart kalıpları hazırlamakla mümkündür. Ve bu noktada sadece doğru ve düzgün bir kalıp amaca ulaştırabilir. Ayrıca ürünü kullanacak toplumun standart vücut ölçülerine göre hazırlanmış temel kalıp; vücuda uyum sağlaması, estetik ve rahat oluşunun yanı sıra üreticiye zaman, malzeme ve emek gibi faktörlerden tasarruf sağlar.
Araştırma sırasında Metrik, Paff, Müller ve Blok Kalıp Sistemi gibi farklı kalıp çizim sistemlerine ve değişik erkek vücut ölçüsü tablolarına rastlanmıştır. Araştırmada, uzun zamandan beri yaygın olarak kullanılan, özellikle de giyim eğitimi veren kurumlarda oldukça kabul gören Müller Kalıp Sistemi doğrultusunda, TSE’nin sportmen tip erkek vücut ölçüleri ile hazırlanan klasik erkek gömleği kalıplarının günümüz Türk erkeklerine uyumu ele alınmıştır. Alman standartları doğrultusunda ve bundan yıllar önce hazırlanmış bir kalıp sisteminin Türk insanının vücuduna tam bir uyum sağlaması beklenemez.
TSE’nin hazırlamış olduğu Türk erkeğinin standart vücut ölçüleri tablosu bulunmasına rağmen, Türk insanının anatomisine dayanan bir kalıp sisteminin geliştirilmemiş olması büyük eksikliktir. Bu düşünceden yola çıkılarak, henüz ülkemizde standart temel kalıp sisteminin geliştirilmemiş olması böyle bir çalışmayı gerekli kılmıştır. Bu çalışmanın Türk insanının vücuduna uyumlu, ergonomik ve ekolojik açıdan kullanılabilir bir temel kalıp sistemi geliştirmeye katkı sağlayacağı, giyim sanatları ve giyim endüstrisi alanında eğitim veren enstitü, fakülte, yüksekokul ve liseler ile giyim üretim sanayine olumlu katkılar sağlayacağı düşünülmektedir.
Sayıltılar
Araştırmanın sayıltıları aşağıdaki gibidir.
1. TSE tarafından oluşturulan Türk erkeğinin vücut ölçü tabloları doğrultusunda, Alman standartlarına göre hazırlanmış Müler Kalıp Sistemi 46,48,50,52 Beden (38,39,40,41 Yaka) klasik erkek gömleği kalıplarının Türk erkeği vücuduna tam olarak uymadığı kabul edilmiştir.
2. Örnekleme alınan gençlerin Türk gençlerini temsil ettiği kabul edilmiştir.
3. TSE’nin hazırlamış olduğu, Türk erkeği vücut ölçü tablolarının, Türk erkeklerini temsil ettiği kabul edilmiştir.
4. Müller Kalıp Sistemi ile hazırlanmış klasik erkek gömleği kalıplarının 46,48,50,52 Beden (38,39,40,41 Yaka) sportmen tip gençler üzerinde denenerek uygun olmayan yerlerinin belirlenmesiyle geliştirilecek kalıbın, giyim sanatları ve giyim endüstrisi eğitimi veren kurumlar ile giyim sanayi için faydalı olacağı kabul edilmiştir.
Sınırlılıklar
Araştırmanın sınırlılıkları aşağıdaki gibidir.
1. Araştırmanın konusu; TSE tarafından belirlenen standart erkek vücut ölçüleri doğrultusunda, Müller Kalıp Sistemi ile hazırlanmış 46,48,50,52 Beden (38,39,40,41 Yaka) klasik erkek gömleği kalıplarının denenmesi, uygun
olmayan noktaların tespit edilmesi ve veriler doğrultusunda kalıpların geliştirilmesi ile sınırlıdır.
2. Araştırmanın bulguları; Pamukkale Üniversitesi’nde öğrenim gören ve araştırmanın örneklem grubunu oluşturan, Sportmen Tip 46-48-50-52 Beden (38-39-40-41 Yaka) erkek öğrenciler ile sınırlıdır.
Tanımlar
Araştırmada kullanılan kavramların tanımları şu şekildedir:
Giyim: Vücudu tabiatın etkilerinden koruyan, medeniyetin ilerlemesiyle değişiklik gösteren, insan vücuduna göre şekil alan giysilerin tümüdür (Bayraktar, 1996, s. 1).
Kalıp: İnsanın üç boyutlu vücut formuna, ergonomik ve antropometrik açıdan uyum sağlayacak fonksiyonel ve estetik giysilerin hazırlanabilmesi için; vücut formunun iki boyutlu iz düşümünü ve giysi modelini yansıtmak üzere hazırlanan çizimlerdir.
Antropometri: Uzunluk, genişlik, yükseklik, ağırlık, çevre boyutları gibi insan vücudunun farklı boyutlarıyla ilgilenen özel bir bilim dalıdır (www.ali-oral.balikesir.edu.tr.,21.12.2004).
Ergonomi: Ergonomi yada İnsan Faktörleri Mühendisliği, insanin refahını, mutluluğu ve genel sistem performansını geliştirecek bilgi ve teoriyi bulmayı, uygun yöntemlerin uygulanmasını, ve bir sistemin diğer elementler ve insanlar arasındaki etkileşimlerini temelde anlamaya çalışan bilimsel bir disiplindir (www.obitet.gazi.edu.tr., 26.12.2005).
Klasik Erkek Gömleği: Genellikle ayaklı gömlek yakalı, kol ağzı yırtmaçlı ve manşetli ya da kısa kollu, ön ortasından ilik-düğme ile kapanmalı, boyu kalçada bittiği gibi değişen uzunluklarda da olabilen, çeşitli kumaşlardan yapılan, erkek ve kadın dış giyimlerinde yer alan giysidir (Çağdaş v.d., 1996, s. 34).
