Vl'I.Bii.Derg,(2006),22.3-4:IS·19
MASTiTisL
IINEK
SÜTLERINDEN IZOLE EDiLEN CORYNEBACTERIUM
TÜRLER
I
VE ANTIBIYOTIK
DUYARLILIKLARı
H.Hüseyin Ha d im li l@ Osma nErqaruşt Kü rşatKavt Za fer Sayml
Corvnebacıeriııııı
Spec
te
s
lsolat cd
from
l\li1k Samplcs of Duir
y
C
ows
wifh
Mastili s
and Antibioti c
Susceptibilitie
s
Özel: Buçalışmada. süt ineklerinden izoleedilen Corynebacterium türlerininidentifikasyonuve antibiyotiklere du
-yarlılıklarının belirlenmesiamaçlandı. Yedifarklı iş letmedebulunan810 incköantonıa Mastilistesti(CMT) ilela ra ndı
veCMT'inde pozitil sonuç veren 651 süt ömeğinden 64Corynebacterium spp.izole edildi. Corynebacterium lzc-tattannden41'i(%64.06) C. amycolalum, H'i (%17.18) C.xerosis, 7'si (%10.93) C.minvt issimum,3'0("104.68) C.
bovis ve 2'si (%3.12)C.pseudotuberculo sis olarakidenliliye edildi.C.psedotubercu/osis izetatlanentromisjn velin
-komisinedirençlibulunurken.diğerCorynebacleriumtönennın(C.amycolatum.C.xerosis,C.minutissimum.C.boyis) 18farklıanlimikrobiyalajanadeğişikoranlardaduy arlıolduklangözlendi.
AnahtarKelime: Corynebacteriumamycolalum,C.xerosis,C.minutissimum , C.bovis,C.pseudotuberculosis .bo -vine mastilis
Summary: Inthissıu dy, tdentıücetıcnol Corynebacleriumspp.isotatedIrom dairycowsand deteetionol Iheirs an -ıeıeuesusceptibilitis were aimed.A totalol 810
ceme
from7 dairyherd has been monileredbyeMT,Irom a number 01651samples detectedpcsiuveby eMTand 64Corynebacterium spp.wereisOıated. OLCorynebaclerium tsetates.41 (64.06%)were identiliedasC. amycolatum,11 (17.18%) C.xerosis,7 (10.93%) C.minutissimum.3 (4.68%) C.
tovis and 2 (3.t 2%) C. pseudotuberculosis. While C. pseudotuberculosis isolates were tound lo resistant lo erythromycinandlineomyein,otherCorynebacteriumspecies(C.amycolaıum, C.xerosis.C.minutissimum ,C.bovis) were dillerenttysusceptiblelo 18antibacteriaıs agenls.
Key Words: Corynebacterium amycolalum, C. xetosis. C. minutissimum, C.bovis, C.pseudotuberculosis,
ecvm
e
mastitisGırış
Düzensiz şekilleri nedeniyle korinebakteri ola-rakisimlendirile nGram pozitifve spcrsuzbakte riler ineklerin meme bezlerinden izole edilmiştir(Broo ks
ve
Barnum1984b, Oliverve
Juneja 1990.Watls ve ark 2000). Coryneba cteri cinsi içinde klinik açıdan ônemli birçokt
ü
r
bulun maktadır. Veteriner klinik mikrobiyolojide, korinebakterilerin patojenik po.tansiyeueri lazla dikkate alınmamı ş ve bu nedenle, belli başl ı turle r dışında lzolatlann identiükas yonu yapılmamı ştır (Huxley ve ark 2003).Subklinik mas -titislerde staülokoktaren öne mli eliyolojik ajan ola -rak deQerlendirllmesine raQmen korineba kterilerin izole edildiQIbelirtilmiştir (Ulusoy
ve
ark 1985, Ni-zamhoQlu ve ark, 1989,Ateş ve ark 1991).Masi fllsolgularındanenfazlaIzole edilen türler;C.öovis,C. pseudotubercu/osisye Arcanobacterium pyogenes (önceki isimleri; Corynebacterium pyogenes,
Ac-tinomyees pyogenes) olarak belirtilmiş, diQer
tür-terin ise klasik metotlarla identiliye edilmed iQi ileri sürülmüştü r (Watls ve Rossbach 2000, Walls ve ark2000).Korinebakteri türle ri lipolil ik ve nonlipolilik cıa
rak 2 gruba ayrılmaktadır. Klinik ve subkhnik mas -titislerden 4 tür nontipolil ik korinebakteriler izole
edilmişvebutürler:
C
.
amycolaıum.C.
ulcerans ,C.
pseudotuberculosis veC.
mmutissimum olarak be -lirlenmiştir. Bu türler arasmda en fazla izole edilen noniipotil ik korinebakterit
ür
ün
ün
C. amyoolatum olduQuaçıklanmıştır (Hommez ve ark 1999,wau
s
GehşTarihi:08. 11.2006 (BI: hhaJi mli14helı:u k.cJ u .l r
"BuaraştırmaTÜBITAK.TOVAG·I(l~02.ıSnolu projeninIlirkısuudrr
IMDIMI.I,ERGANlŞ,KA V, SAYıN
ve ark 2000). C. amycolat um ve C. minutissimum
daha çok insanlardaki hastalı k olguları ndan izole edilmişve
C
.
xerosisveyaC.
striatumşeklinde yan-lı şldentitiyeedilmiştir(Wautersve ark 1998).Inek mastitislerine neden olan lipolilik C ory-nebacterium türleri arasında en fazla izole edilen
Corynebacterium bovis olmuştur (Brooks ve Bar-num 1984b, Oliver ve Juneja 1990, Wall s ve ark 2000).Koyun mastilislerinde ise C. mastitidis (Far-nandez-Garayzabal ve ark 1997) ve
C
.
cam-porealensis (Fernande z-Garayzabal ve ark 1998) turleriizoleedilmiştir.
C.
bovis'inmeme bezinde bu-lunmasının patolojik bir durumdan ziyade, diQer mikroorganizmal ardan ileri gelen meme içien-teksfyonlarma karşı koruyucu bir durumolduQu b e-ürtilmlş (Huxley ve ark 2003) ve meme hijyeni açı sından,
C.
bovis'in, meme kanalm a kolonize ol ma s ı n ı n , bir indikatörolarak deqerlendinlebileceği ileri sürülmüştür. Yapılan çalış mal a rda (Brooks ve Barnum 1984a, Pankey ve ark 1985), C. bovis ile enlekte meme bezinde Staphylococeus aureus'a karşı dirençliliQin arttıQı, ancak, Streptococcusaga-laetiaeenfeksiyonuna karşı duyarllllQın yaklaşık 8.5 kezarttlQıbel irtilmişti r.
Son yıllard a ki çalışmalar (Waııs ve Rossbach 2000, Garcia-Crespo ve ark 2005), C. bovis'in
meme bezini enfekte etme yeteneğinde olduqunu göstermiştir.
C.
bovis ile meme bezinin enlekte ol-ması, meme bezinin sekretcrik hücre fonksiyonunu, sütveriminive somatikhücresayılarını etkilediQi bil-dirilmiş olmas ına raQmen (Oliver ve Juneja 1990),C.
bovis'in mincr bir patojen olarak dikkate a h-nabileceQi ileri sürül müştür (Walts ve ark 2000, narcıa-eresoove ark2005).Bu çalışmada, Calitornia Mastilis Testi (CMT) ile pozitif saptanan inek meme loblan ndan ahnan süt örneklerinde Corynebaeterium spp. türlerinin izole ve identiliye edilmesi ve bu türlerin an-tibiyotiklere karşı duyarlı lıklarının belirlenmesi amaçlandi.
Ma1eryal ve Metot
Konya, Kayseri ve Afyon bölgesinde toplam 7 entegre işletmedebuluna n 810inek CMT (Scaalm ve ark 1971)ileincelenerek CMrinde pozitif sonuç veren651sütörneQitoplandı.
CMT pozitif meme loblarından, meme başları
% 70'lik etil alkollü pamukla silindikten ve ilk süt atıldıktansonra sıerütüplere 10 mi
s
üt
örne!:ıi alındı ve mikrobiyolojik yoklamalar için en kısa süre ve soğuk zincir içerisinde Selçuk Üniversitesi Ve-teriner Fakültesi Mikrobiyoloji Anabilim Dalı la
-boratuvarınaulaştırı Idı.
Süt örnekleri % 5 koyun kanı içeren kanlı aqara ekiIdi ve aerobik ortamda 37-C 'de 24·72 saat inkübe edildi. Üreyen kolonilerden , Gram po -zilif, katalaz pozitif, sporsuz ve düzensizbasilşek lindeki mikroorganizmalar Corynebacterium spp. yönünden de!:ıerlendirildiler. Şüpheli eoıauar: sıvı besiyenndebulanıkllk, +2D-C'deüreme,+42ocCde glikoz termentasyonu. üre, glikoz, nitral re -düksiyonu, eskülln. , fruktoz, mannoı , galaktoz, sakkaraz, trehaloz, mattoz. riboz, alkalin fosfataz, nisaşta mdirqeme gibi biyokimyasal özelliklerine göre idenliliye edildi (Wauters ve ark 1998, H om-mez ve
a
rk
1999,watts
ve ark 2000).Corynebacterium tzclatta nrun antibiyotik du -yarlılık testleri: oksitetrastkün (30 Ilg: Oxofd. UK), matbotloksasin (5 Ilg: Vetoquinol S. A., France), sulbaktam-amptstlm (30 Ilg:Oxoid, UK), basftrasm (10 U: Oxoid, UK), oücksasln (5 Ilg: Oxoid. UK), enroüoksasin (5 Ilg: Oxoid, UK), cetaperazon (75 Ilg:Bioanalyse ,UK), pentstün G (10 U; Oxoid,UK), neomisin (30 Ilg; Oxoid, UK), am ok-sistün-klavulanik asit (30 Ilg; Oxoid. UK), e rit-romisin (15 Ilg: Oxoid, UK), gentamisin (10 ı-ıg: Oxoid. UK),kloksasilin (5 Ilg: Oxoid. UK),ampisihn (25Ilg; Oxoid, UK), ltnkomlsln (10Ilg: Oxoid,UK), trtmethoprim-sulfametaksazot (25 Ilg: Oxold. UK). danotloksasin (5 Ilg; Phzer), amokslsllin (25 pg: Oxoid, UK) disk dill uzyon yöntemi ile %5 koyun
kanı katı lm ı ş Mueller·Hinton agarda (Oxoid) yapıldı
(Bauer ve ark 1966). Besiyerleri 37"'C'de 48 saat inkübe edildikten sonra sonuçlar deQerlendirildi.
Bulgular
Işletmelere göre Corynebaeterium soc.tenn izetasvon daOllıml Tablo 1'de verilmiştir. COIY'
nebaeterium spp.'lerin izotasyonıan işletme ba -zı nda ele ahndlQında: C. smycoıstum 7 işletmenin hepsinde, C. xerosis -rcnce.
C.
minutissimuma'önee. C. bovis 2'sinde ve
C.
psedotubereufosis1'inde izole edilmiştir. Toplam 64 adet izolall n 41'i (%64.06) C.amycofatum,11'i('"lo17.18)C.xerosis.
Tsi (%10.93)
C.
rmnuıissimum. 3'ü (%4.68) C.bovisve2'sl (%3.12)C.pseudotubercu/osisolarak idenlifiyeedilmiştir.
coivnetecıenum izotanarmm 18 farklı an -timikrobiyal ajana karşı duyaruhklan Tablo 2'deve· rilmiştir. Tüm Corynebae terium türleri: mar -belloksasin, sulbaktam-sampistlin. basitrasin. oüoksasin. enrotlcksasin. neomisin. am
ok-l\lastitisli İnekSütlerindenİzoleEdilen...
sisllin-klavulanlk asit, danotloksasin ve arnok-sisilin'ekarşı duyarlı (%100)oldukları belirlendi.
Ay-rıca, cetaperazon ve penisiline %98.43. ampisiline %96.88, kloksasilin %95.32, gentamisine %92.19, eritromisine %64.07. trlrnetoprtm-sultametaxsazol ve Iinkomisine %60.94 oranlarında duyarlı oldukları
gözlendi.
Bununla birlikte, Corynebacterium türleri ayrı
olarak değerlendirildiğinde; C. xerosis ve C. bovis
izolatları trimetoprium+sultametaksazola %63.63 ve 66.63; C. minutissimum izolatları eritromisine %57.14 oranlarında ve C. pseudotuberculosis
izo-latlarr: eritromisin ve linkomisine bütünüyle (%100) dirençli bulundu.
Tartışma ve Sonuç
Ineklerin meme bezlerinden izole edilen ko-rinebakterilerin identitikasyonu çoğunlukla Gram boyama, kolonl morfolojisi, hemoliz ve bi-yokimyasal özelliklerine göreyapılmaktadır(Brooks ve Barnum 1984b). Örneklerin 48 saatlik in-kübasyonundan sonra küçük, 13-hemolitik koloniler
çoğunlukla A. pyogenes (C. pyogenes, A. pyo-genes) olarak değerlendirilmektedir (Hommez ve ark 1999). C. bovis identifikasyonu ise, % 5 koyun
kanlı agarda 48 saat inkübasyon sonrası
ço-ğunlukla küçük beyaz hemolizsiz kolonllerin
var-lığına dayanmaktadır(Watts ve ark 2000).
inek mastitislerinden C.amycolatumve C. mi-nutissimumizoleedilmiştir(Walls ve ark 2000).
Ay-rıca, C. ulcerans ve C. pseudotuberculosis türleri de hayvanlardaki mastltis olgularıyla ilgili bu -lunmuştur (Hommez ve ark 1999). Keçilerin subk-linik mastitislerinden C. bovis ve C. ulserans
izo-lasyonları bildirilmiştir (Wakwoya ve ark 2006).
ısrail'de, bir sürüde 32 inek ve düvede C.
pse-dotuberculosisteşhis edilmiş, ineklerin %25'inin süt örneklerinden etken izolasyonu yapıldı.ğı rapore?~I
miştir (Yeruham ve ark 2004). Ulkemızde, mastıtıs
üzerine yapılan çalışmalarda C. bovis ve A. pyo-genes haricinde diğer türlerle ilgili bilgiler
ve-rilmemiştir(Arda veıstanbulluoğlu 1980, Ulusoy ve
ark 1985, Nizamlıoğlu ve ark 1989, Ateş ve ark 1991, Hadimli ve Uçar 1999). Bu çalışmada, 64
Corynebacterium izolatları arasında en yaygın tür örnekleme yapılan tüm işletmelerden izole edilen C. amycolatumolarak tespit edilmiştir. Bununla bir-likte, sadece 1 işletmede C. psedotuberculosis, ve 2işletmede C. bovis izoleedilmiştir.
Mastitislerden izole edilen bakterilerin an-tibakteriyel duyarlılık bilgileri daha çok S. aureus,
Streptococcus spp.ve koliformlarla ilgilidir(Kaya ve ark 1993,Hadimli ve Uçar 1999). Corynebacterium spp.ve A.pyogenes türleri de önemli etkenleri
ol-masına rağmen korinebakteri türlerinin ve arı timikrobiyal maddelere duyarlılıkları konusunda bil-gilersınırlıdır(Watts ve Rossbach 2000, Fernandez ve ark 2001). Bu çalışmada, izole edilen Cory
-nebacterium türlerin marbotloksasin,
sul-baktam-arnpisilin, basitrasin, otloksasin. en-rofloksasin, neomisin. arnoksisilin-klavulanlk asit, danofloksasin, amoksisilin, cefaperazon, penisilin,
kloksasilin, ampisilin ve gentamisine du -yarlılıklarınınoldukça yüksek olduğubelirlendi.Izole edilen korinebakterilerin; oksitetrasiklin ,eritromisin,
trimetoprim+ sultametaksazol ve linkornlslne
du-yarlılıkları nispeten az ya da dirençli olarak tespit edildi. Özellikle, C. xerosis ve C. bovis izolatlarının
trimetoprim+ sulfametaksazola %63.63 ve %66.66,
C. minutissimum izolatlarının eritromisine %57.14
ve'C.pseudotuberculosisizolaııarınıneritromisin ve linkomisine dirençli (%100)oldukları saptandı.
Sonuç olarak, ineklerin süt örneklerinden farklı
oranlarda izole ve 5 tarklı (C. amycolatum, C.
xe-Tablo 1.IşletmeleregöreCorynebacteriumtürlerinindağılımı
Işletme No C.amycolatum C.xerosis .C.minutissimum C.bovis C.pseudotuberculosis
13 3 2 2 6 6 2 3 3 3 4 13 2 2 5 2 6 7 3 Toplam 41 11 7 3 2 17
IlAIJIML!.ERGANIŞ. KAV.SAYıN
Tablo 2.Corynebacterium turlerininantibiyotiklereduyarlılı kla rı
Antibiyotik c.emvccıenım C.xerosis C.trnnutissimum C.bovis C.pseudotuberculosis Toplam
(n=4 1) (n: l 1) (n=7) (n:3) (n=2) (n=64)
R S R S R S R S R S R % S %
Oxsttetrasudin
s
32 2s
2 5 3 2 13 20.31 51 79.69Marbollo ksasin 41 11 7 3 2 64 100
Sulbak tam-Ampisilin 41 11 7 3 2 64 100 Basitrasat 41 11 7 3 2 64 100 Otıo ks asin 41 11 7 3 2 64 100 Enroflo ksasin 41 11 7 3 2 64 100 ceteperaeco 41 11 7 2 2 1.57 63 98,43 Penisihn 40 11 7 3 2 1.57 63 98.43 Neomisin 41 11 7 3 2 64 100 Amoksisilin+ Klavulanik asit 41 11 7 2 2 64 100 Erilromisin 13 26 4 7 4 3 3 2 23 35.93 41 64.07 Gentamein 3 3. 10 6 3 2 5 7.81
S
.
92.19 Kloksasilin 40 11 6 2 2 3 4.68 61 95.32 Ampisilin 40 10 7 3 2 2 3.12 62 96.88 Linkomisin 16 25 5 6 2 5 3 2 25 39.06 3. 60.94 Trimethoprim+Sull ametaks azol 14 27 7 4 2 5 2 2 25 39.06 3. 60.94
Danotıoksa sin 41 11 7 3 2 64 100
Arncksisdin 41 11 7 3 2 64 100
R: Dirençli,S_Duyarlı
rosis, C. minutissimum, C. bovis ve C. pse -dotuberculosis) türde idenli liye edilmesi,
A.
pyo -genes ve C. bovis dışında diOer coıvoeoecıetıum türlerinin de mastilis etkenleri olarak dikkateann
-ması gerekliOini göstermiştir. Ayrıca , izole edilenkorinebakteri türlerinin anttmikrobiyal maddelere
karşı oldukça duyarlı olduğu tespit edilmiştir. B
i-yokimyasal özelliklerine göre korinebakteri
tür
-lerinin identil ikasyonunda yanılmalara sebepol-mamak için, izolalla rı n moleküler tiplendirmelerinin
de yapılmasında yarar otabüeceğl kanaatine va
-rılmıştı r.
,
.
Kayn aklar
Arda, M., IstanbuJluoğlu, E. (1980) Mastilislere neden olan aerobik, mikroaerol ilik bakterilerin recıesvcn ve identitikasycnla n üzerinde çalışmalar. Doğ a Bilim Derq.
Vet.Hay./Tar.Orm.,:125- 130.
Ateş , M., Ergan iş, O., çorlu, M., Serpek, B.
(199 1) Konya yöresinde ki mesutısf ineklerdenelde e di-lensütterinmikrobiyelf l ora s ı ve LDH aktivites i üzerinde
çatı ş m ala r.Türk.J.Vet.Aminal SeL, 16;19-30.
Bauer,A.W., Kirby, W.M.M., Sherris, J.
c.,
Turek,M. (1966)Antibioliesusceptıoınv tesling by a slanda rdized:\lasti lislilnrk Süllrrlndrn lwlr Edill'n.. _
Brooks, B.W.,Barnum , D.A.(1984a) Thesusceptibility
ol bovine udderquarterscoıomzecwithCorynebacte rium bovisto experimental infection wilh Staphylococeusa
u-reus orStreptococcusagalac1iae.Can JComp Med.,48;
146-150.
Brooks, B.W., Barnum, D. A.(1984b) Charaeıerizalion ofstrainsofCorynebacteriumbovis.Can J. Comp.Med., 48;230-232.
Fernandez, E.P.,
vela.
A.I.,las Heres.A.,Dom ınguez,l.,Fernandez-Garayzabal , J. F., Moreno.M.A.(2001) Antimicrobial susceptibility ol ccryoebactene ecıetec fromewe'smastilis . ını'J.Anlimierobial Age nı., 18;57
1-574.
Fernandez-Garayzabal,J.F., Collins, M.D.,Hutson,R.
A., Fernandez, E. P., Mcnasrenc . R., Marco, J., ü c-minguez,L. (1997) Corynebae/eriummaslilidissp.nov..
isolaled Irommilk ol sheep with subelinical mastitis. ını. J.Syst. Bactenot..47; 1082·1085.
Fema ndez·Garayzaba l,J.F., Collins, M.D.,Hutson, R.
A., Gonzelez, i.. Fernandez, E. P., Domınguez, L.
(1998) Corynebacterium camporealensis sp. nov., as-sccıete c with subclinical me sutıs in sbeeo. ını' J. Sysl.
Bacleriol.,48;463-468.
Gareia-Crespo,D.,Navas ,J., Gradillas, G.,Juste,R.A.
(2005) Teehnical Nole: Molecular typing of Cory-nebacterium bovis isolates by Pulsed-Field Gel Eleet-rconcreee. J.Dairyseı.,88;1705·1707.
Hadimli, H.H.ve Uçar ,M. (1999)Klinikvesubklinik mas
-Iilislerin sağıtımında amoksis ilin+klavulanikasil (Synulox
L.C.)'in Etkinliğ i. Hayv.Araşt.Derg.,9;65-70.
Hommez,J., Devriese,L.A.,Vaneechoulte , M., Riegel,
P., Butaye, P.. Haesebrouck, F. (1999) Identilieation of nonhpophilic Corynebacıeria isolated from dairy cows withrnasütis.J.Clin.Microb iol. ,37;954-957.
Huxley, J. N., Gren, M. J., Bradley, A.J. (2003) C
ory-neaectettum öows-Pnend or Foe? Proceedings ol the BritishMasıilisConference,Garstang,p 23-34.
Kaya,O.,Erganiş. O., Kuyucuoğlu, Y.(1993) lnek mas-ıitislerine sebeb olan mikroorganizmalar ve an
-tibiyotiklereduyarlılıkları,TürkVet.Hek. Derg.,5;49-50.
Nizamlı oğlu , M., Tekeli, T., Erganiş, O., Başpınar, N.
(1989) lnekıeroe subklinik mastıusıerın biyokimyasal ve
19
mikrobiyolojik yönden incelenmesi. S.Ü.Vet Fak.Derg.,
5;135-143 .
Oliver, S. P., Juneja, V. K. (1990) Growth of
COI)'-nebecterium bovis in mammary secretions during the physiological transıucns of beyine mammary gland. J.
Dairy Sci.,73; 351·356.
Pankey, J. W.,Nickerson,S. C.,Bocoıe. A. L, Hogan.
J.S. (1985) Efiacts ol Corynebacterium bovis intectic n
on susceplibility to major masıilis pathogens. J. Oairy
seı ,68;2684-2693.
Schalm,O.W.,carrou. E.J.,Jain,N. C.(1971) Bovine
mastitis.leaand Febige r Co,Philadelphia.
Ulusoy, E., IzgOr,M.,Akay,Ö.,Diker,K. S..Aydın, N.,
Arda, M. (1985) Mastitisli inek sütlerinden izole edilen mikroo rganizmaların ident ifi ka s yo n ları ve antibiyotiklere
duyarlılıklanüzerinde biraraştırma.A.Ü.
v
et.
Fak.Der9.• 32; 358·370.Wakwoya, A., Molla, B., Belihu, K., Kleer, J.,
Hil-debrandt,G.(2006) A cross-sectc netstudy on thepr
e-vaıenc e . antimicrobial susceptibility patterns. and as·
sociat ed bactertatpathoge ns ol goat meeuns. lntem.J.
Appl. Res. Vet.Med.,4;169-176.
Walls, J. L., lowery, D. E.. Teel, J. F., Rossbach , S.
(2000) loennt c atıonofCorynebacteriumbovisandother Corynelorms lsotated hem bovine mammary glands.J. Dairyseı.83;2373-2379 .
wette.
J. l., Rossbach, S. (2000) Susceptibikties of Corynebacterium bovis and Corynebacterium amy-cote ıum isolates Irom bovine mammary glands to15 Antimicrobialagents,AnlimicrobialAgents and
Che-motherapy,44;3476·3477.
Wauters, G., Van Bosterhaut, B., Janssens. M., Ve
r-haegen,J.(1998) Identificationol Corynebacteriumamy·
cots turn and other nonlipophilic termentaüve Co ry-nebacıeriaof human origin. J. Clin.MicrobioL. , 36;14
30-1432.
Yeruham. 1., Friedman,S.,Pert,S.. Elad.D.,Berxc vcn, Y., Kalgard Y. (2004) A herd leve!enaıysıs of a Cory
-nebacteriumpseudotubercu/osisoutbreak in a dairyc