• Sonuç bulunamadı

Başlık: Güney Anadolu'nun Bazı Allium Türleri (Sect.Melanocrommyum) Üzerinde Sitotaksonomik Araştırmalar Yazar(lar):KOYUNCU, Mehmet;ÖZHATAY, Neriman Cilt: 13 Sayı: 1.2 Sayfa: 159-169 DOI: 10.1501/Eczfak_0000000296 Yayın Tarihi: 1983 PDF

N/A
N/A
Protected

Academic year: 2021

Share "Başlık: Güney Anadolu'nun Bazı Allium Türleri (Sect.Melanocrommyum) Üzerinde Sitotaksonomik Araştırmalar Yazar(lar):KOYUNCU, Mehmet;ÖZHATAY, Neriman Cilt: 13 Sayı: 1.2 Sayfa: 159-169 DOI: 10.1501/Eczfak_0000000296 Yayın Tarihi: 1983 PDF"

Copied!
11
0
0

Yükleniyor.... (view fulltext now)

Tam metin

(1)

13. 159 (1983) 13 159 (1983)

G ü n e y A n a d o l u ' n u n B a z ı Allium T ü r l e r i (Sect.Melanocrommyum) Ü z e r i n d e S i t o t a k s o n o m i k A r a ş t ı r m a l a r

Gytotaxonomic Studies o n S o m e A l l i u m Species ( S e c t . M e l a n o c r o m m y u m ) o f S o u t h A n a t o l i a

Mehmet K O Y U N C U * N e r i m a n ÖZHATAY**

Allium cinsi T ü r k i y e ' d e hemen hemen 150 k a d a r tür ile temsil edilir. Bu cinsin Melanocrommyum seksiyonunda T ü r k i y e ' d e b u l u n a n türlerinin a d e d i ise 13 civarındadır. Bu seksiyondaki türler, yer yüz ü n d e genel olarak Akdeniyüz bölgesinde yayılmışlardır ve yayılış m e r -kezleri D o ğ u Akdeniz, muhtemelen Türkiye'dir ( 1 ) .

Bu ç a l ı ş m a d a G ü n e y A n a d o l u ' d a n t o p l a n a n Melanocrommyum seksiyonundaki türlerin morfolojik özellikleri ve karyotipleri incelen-miştir.

MATERYAL ve YÖNTEM

G ü n e y A n a d o l u ' d a d o ğ a l yetişme o r t a m l a r ı n d a n t o p l a n a n Al-lium örneklerinin bir kısmı kurutularak herbaryum materyali haline getirilmiş, diğer bir kısmı ise bahçeye dikilerek sitolojik a r a ş t ı r m a l a r d a kullanılmıştır. Örnekler A . Ü . Eczacılık Fakültesi H e r b a r y u m u n d a ( A E F ) b u l u n m a k t a d ı r . Sitolojik incelemelerde kullanılan m e t o d Ö Z H A T A Y ' ı n çalışmasında (2) verildiği şekildedir. K r o m o z o m l a r ı n çizimleri L e i t z S M - L u x binoküler mikroskobunda resim çizme t ü b ü y a r d ı m ı y l a yapılmıştır. K r o m o z o m tipleri L E V A N v e a r k a d a ş l a r ı

(3) tarafından verilen aşağıdaki h e s a p l a r a göre saptanmıştır. Redaksiyona verildiği tarih: 3 Haziran 1983

* Farmasötik Botanik Bilim Dalı, Eczacılık Fakültesi, Ankara Üniversitesi. ** Farmasötik Botanik Bilim Dalı, Eczacılık Fakültesi, İstanbul Üniversitesi.

(2)

r = 1 /s. 1 = k r o m o z o m u n uzun kolunun boyu, s = kromozo-m u n kısa kolunun boyu. r = 1.0-1.7 ise k r o kromozo-m o z o kromozo-m kromozo-metasentrik, r = 1.7-3.0 ise k r o m o z o m submetasentrik, r = 3.0-7.0 ise k r o m o z o m akrosentrik veya subtelosentriktir. r değeri yardımıyla şekilleri bulu-n a bulu-n k r o m o z o m l a r sebulu-ntromerleri aybulu-nı d ü z l e m d e o l m a k üzere soldabulu-n s a ğ a , metasentrikten akrosentriğe doğru dizilmiş ve 1-8'e k a d a r numaralanmıştır.

BULGULAR

G ü n e y A n a d o l u Bölgesinde seksiyon Melanocrommyum'un k a p -s a m ı n a giren 6 türün yetiştiği -saptanmıştır. Bu türlerin tanıtımı, ya-yılışları ve karyotipleri a ş a ğ ı d a verilmiştir.

1. A. n i g r u m L . , S p . Pl. ed. 2, 430 (1762). Şekil 1 a.

S o ğ a n 2.5-4 cm ç a p ı n d a , o v o i d ; dış tunika koyu gri renkli, ka-buksu, b a z e n soğancıklı. S k a p u s 6 0 - 9 0 cm b o y u n d a , yuvarlak, çıplak. Y a p r a k l a r 3-4, hepsi t a b a n d a , 5-5.5 cm eninde, geniş lanseolat, akut. S p a t a ovat, 3-4 p a r ç a y a ayrılmış, valvler 3 cm k a d a r , dar, triangular, akuminat, kalıcı. U m b e l l a 5-10 cm ç a p ı n d a , yarıküremsi, çok çi-çekli; pediseller 2 5 - 4 5 mm b o y u n d a , h e m e n h e m e n birbirine eşit, çiçeklerin 2-4 katı uzunlukta. T e p á l l e r çiçek a ç m a z a m a n ı n d a yıldız şeklinde, s o n r a d a n geri kıvrık, beyaz veya p e m b e renkli, orta d a m a r yeşilimsi, 6-9 X 1.5-3.5 m m , oblong, dış tepal iç tepallerden biraz geniş, obtus. Filamentlerin hepsi basit, 3-5 mm b o y u n d a , tepallerin yarısı k a d a r , t a b a n d a halka şeklinde birleşik ve geniş, tepeye doğru d a r a l ı r , b e y a z ; anterler sarı, 2 mm b o y u n d a . O v a r y u m küremsi, koyu yeşil v e y a siyahımsı renkli, üzeri tüberküllü, s a p s ı z ; stilus 1-2 mm b o y u n d a ; s t i g m a t a m . K a p s ü l 6-8 m m ç a p ı n d a , küresel; t o h u m l a r 44.5 mm büyüklükte, düzensiz köşeli, üzeri papilli ve karışık. N i s a n -M a y ı s ' t a çiçek açar. 2 0 0 - 1 2 0 0 m'ler arası tarla veya boş, d ü z a l a n l a r d a yetişir.

Y a y ı l ı ş ı : Akdeniz Bölgesi, G ü n e y A v r u p a , K u z e y Afrika, K ı b -rıs, L ü b n a n , T ü r k i y e ( T r a k y a , B a t ı v e G ü n e y A n a d o l u ) .

İncelenen örnekler: C5 İÇEL: Tarsus, Çamlıyayla (Namrun), Belçınar Köyü çev-resi, tarlalar, 950 m,,Koyuncu A E F 5737! C6. ANTAKYA: Dursunlu Köyü çevçev-resi, tarlalar, 200 m, Koyuncu ve ark. AEF 1363! İskenderun, Amanos Da., Akman 245!

(3)

Şekil 1. Sect.Melanocrommyum: Tepaller ve Stamenler.

a-Allium nigrum b-A.stenopetalum, c- A.lycaonicum, d- A.cardiostemon,. e- Achryşan-therum, f- A.karamanoglui (x6). a b c d e f

(4)

K a r y o t i p i : 2n = 16. A E F 1363 nolu örneğe ait bitkilerin kro-m o z o kro-m özellikleri incelenkro-miştir. 2n = 16, diploid olarak saptankro-mıştır. T e m e l k r o m o z o m sayısı X = 8'dir ve karyotipi, 1-5 nolu kromozom çiftleri metasentrik, 6 ve 7 nolu kromozom çiftleri submetasentrik, 8 nolu k r o m o z o m çifti ise akrosentrik k r o m o z o m l a r d a n oluşmuştur. Akrosentrik kromozomların kısa kollarında satellit gözlenmiştir (Şe-kil 2 a ) .

Şekil 2. Sect.Melanocrommyum: Karyotipler.

a- Allium nigrum 2n=16, b- A.stenopetalum 2n=16, c-A.lycaonicum 2n=16, d- A. chrysantherum 2 n = 16 + 1B, e- A.cardiostemon 2 n = 16, f- A.karamanoglui 2n— 16 (xl500).

(5)

B u türün k r o m o z o m sayımı T ü r k i y e d e n (Sivri D a ğ ) toplanmış örneklerden P E D E R S E N ve V V E N D E L B O (6) tarafından 2n = 16 olarak verilmiştir. A v r u p a ' d a yaygın olan bu türün k r o m o z o m l a r ı çeşitli araştırıcılar tarafından da 2n = 16 olarak sayılmıştır (4, 5, 7 - 9 ) .

A. nigrum, A v r u p a ve T r a k y a ' d a yetişen A. cyrilli T e n ve A. at-ropurpureum Waldst.et K i t . türlerine benzemektedir. Tepallerinin lanseolat ve obtus oluşu ile A. cyrilli'den; an terlerinin sarı, tepallerinin b e y a z veya açık p e m b e rengi nedeniyle de A. atropurpureum'dan fark-lıdır.

2. A. s t e n o p e t a l u m Boiss. et K y . E x c i c o . Gillic. K u r d . ( 1 8 5 9 ) . (Şekil 1 b ) .

S o ğ a n 1-3 cm ç a p ı n d a , ovoid veya h e m e n h e m e n globoid, so-ğancık t a ş ı m a z ; dış tunika koyu gri renkli. S k a p u s 8-30 c m , silindirik. Y a p r a k l a r 2 - 5 , hepsi t a b a n d a , 6-20 cm X 5-15 m m , yassı, linear-lanseolat, kenarları hafif skabroz, skapustan kısa veya h e m e n h e m e n o n a eşit, nadiren az uzun, a k u m i n a t . S p a t a 2-4 valvli, valvler ovat, a k u m i n a t , u m b e l l a d a n kısa, s o n r a d a n geriye kıvrık, kalıcı. U m b e l l a 2-3 cm ç a p ı n d a , sık ve çok çiçekli, hemen hemen küresel; pediseller ince, 1.5-2 cm uzunlukta. Perigon çiçek a ç m a z a m a n ı n d a yıldız şek-linde, s o n r a d a n geriye kıvrık; tepaller leylak renginde, 5-6 X 1-1.5 m m , d a r linear, obtus. Filamentler perigonun 3/4 ü uzunlukta, yassı, t a b a n d a geniş, tepeye d o ğ r u d a r a l ı r ; anterler koyu kahverengi. O v a r -y u m küresel -y a d a basık küresel, s t i g m a t a m . K a p s ü l 5-6 m m ç a p ı n d a , küresel; t o h u m l a r 2 m m , üç köşeli, yüzeyi papilli. N i s a n -M a y ı s a y l a r ı n d a çiçek a ç a r . 8 5 0 - 1 8 0 0 m'ler arası, dağlık yörelerde ve tarla içleri ile d ü z taşlı a l a n l a r d a yetişir.

Y a y ı l ı ş ı : E n d e m i k * (Mersin, A d a n a v e I s p a r t a çevreleri). İncelenen örnekler: C3 ISPARTA: Eğridir, Anamas, Zindan Dere, 1300 m, Ko-yuncu ve Coşkun, AEF 6102! C5 İ Ç E L : Kuzucubelen, tarla, 700 m, KoKo-yuncu, AEF 6090! ADANA: Gülek Boğazının kuzey yakası, 1800 m, Hennipman et al. 1276! Tarsus-Çamlıyayla

(Namrun), Belçınar Köyü çevresi, tarlalar, 850 m, Koyuncu, AEF 6072!

* Suriye'de yetiştiği kaydedilmekle birlikte, bunun doğrulanması gerektiğine işaret edilmektedir (10).

(6)

K a r y o t i p i : 2n = 16. A E F 6072 nolu örnek üzerinde stiolojik araştırma yapılmıştır. Diploid bir türdür. T e m e l k r o m o z o m sayısı X = 8'dir ve 1-7 nolu kromozomlar metasentrik-submetasentrik, 8 nolu k r o m o z o m çifti ise akrosentriktir ve akrosentrik olan kromo-zomlar kısa kollarında Satellit taşır. 1 ve 7 nolu kromokromo-zomların çiftleri a r a s ı n d a heteromorfi görülmektedir (Şekil 2 b ) . Bu türün k r o m o z o m sayısı ve morfolojisine ait d a h a önce yapılmış bir ç a l ı ş m a y a rastlan-mamıştır.

A. lycaonicum Siehe'a çok benzeyen bu tür soğanının etrafında soğancık taşımaması, tepallerinin dar linear ve leylak rengi, ovaryu-m u n u n da küresel oluşu ile farklıdır.

3. A. l y c a o n i c u m Siehe in Ann. N a t . Hofmus. Wien, 2 8 : 185 (1914). Şekil 1 c.

S o ğ a n 1.5-2.5 cm ç a p ı n d a , ovoid, küçük sarı renkli soğancıklar taşır; dış tunika kabuksu, beyazımsı-gri renkli. S k a p u s 2 0 - 3 0 ( — 50) cm, çıplak, dik, silindirik. Y a p r a k l a r 3-4, hepsi t a b a n d a , 10-25 X

1-2 ( — 3) cm, t a b a n d a dar, oblong lanseolat, çıplak, kenarları d ü z ya da hafif skabroz, skapustan kısa. S p a t a 1-1.5 cm boyunda, 2-3 valvli, valvler ovat, akut, soluk p e m b e renkli, s a y d a m , kalıcı. U m -bella 3-4 cm ç a p ı n d a , sık çok çiçekli, yarı küresel; pediseller ince 2-3 cm uzunlukta, hemen hemen eşit. Perigon yıldız şeklinde; tepaller 5-6 X 1-1.5 m m , lanseolat, obtus. Filamentler perigondan kısa veya hemen hemen perigona eşit, t a b a n d a geniş ovat, tepeye doğru subu-lat, beyazımsı p e m b e renkli; anterler erguvani. O v a r y u m o b o v o i d ; stigma hafif üç loblu. K a p s ü l 5 mm boyunda, ovoid; tohumlar 2-2.5 m m , siyah, hemen hemen böbrek şeklinde. H a z i r a n ayında çiçek açar. 1300-1900 m'ler arası dere kenarlarında, nemli ve çayırlık yerlerde yetişir.

Y a y ı l ı ş ı : Suriye, Türkiye ( T o r o s l a r ) .

İncelenen örnekler: C6 ADANA: Osmaniye, Zorkun Yaylası, çayırlık yerler, 1550 m, Koyumu ve ark., AEF 2153!

K a r y o t i p i : 2n = 16. A E F 2153 nolu örneğe ait bitkilerin kro-mozomları sayılmıştır. Diploid bir türdür. K a r y o t i p i metasentrik-submetasentrik k r o m o z o m l a r d a n oluşmuştur. 8 nolu metasentrik-submetasentrik

(7)

k r o m o z o m çifti her iki kısa kolunda da satellit taşır. İncelenen diğer türlerden kromozomlarının d a h a küçük oluşu ve 8 nolu k r o m o z o m çiftinin submetasentrik oluşu ile farklıdır (Şekil 2 c ) .

Bu türün k r o m o z o m sayısı ve morfolojisi ilk kez bu ç a l ı ş m a d a verilmektedir.

A. lycaonicum soğanının soğancık taşıması, tepallerinin beyazımsı p e m b e renkli ve lanseolat oluşu ve o v a r y u m u n u n o b o v a t şekli ile ayır-tedilebilen bir türdür.

4. A. c h r y s a n t h e r u m Boiss.et R e u t . in Boiss.Fl.Or. 5: 280 (1882). Şekil 1 e.

S y n . : A. reflexum Boiss.et R e u t . in Boiss., l . c : 281 (1882). S o ğ a n 2-4 cm ç a p ı n d a , ovoid, soğancıksız; dış tunika gri-siyah renkli. S k a p u s 30-80 cm boyunda, dik, silindirik. Y a p r a k l a r 2-3 (-6), hepsi t a b a n d a , 10-25 X 5-20 m m , linear-lorat, kenarları skabroz, gövdeden kısa. S p a t a 2-4 valvli, valvler ovat, kısa akuminat, umbel-l a d a n kısa, sonradan geriye kıvrık. U m b e umbel-l umbel-l a 3-6 cm ç a p ı n d a , çok çiçekli, yarı küresel; pediseller ince, 1.5-3 cm uzunlukta, hemen he-men birbirine eşit boyda, çiçeklerin ya hepsi sarı ya da bazen orta-dakiler kırmızı renkli. Perigon çiçek a ç m a z a m a n ı n d a yıldız şeklinde, hemen sonra geriye kıvrık; tepaller 2-2.5 X 0.5-0.6 m m , linear, obtus veya akut. Filamentler 2-3 mm uzunlukta, basit, içtekiler d a h a geniş; anterler hemen, hemen filamentlere eşit boyda, sarı renkli. O v a r y u m basık küresel, stilus filamentlerden d a h a kısa, stigma hafif üç loblu. K a p s ü l 5-6 m m boyunda, 6-7 m m eninde; tohumlar 3.5-4 m m , basık, üzeri papilli. Bitki M a y ı s H a z i r a n aylarında çiçek açar. 1 0 0 0 -1750 m'ler arası kuru y a m a ç l a r d a veya tarlalarda yetişir.

Y a y ı l ı ş ı : Kuzey-Batı İran, K a f k a s y a , Türkiye (Güney v e D o ğ u A n a d o l u ) .

İncelenen örnekler: C6 ADANA: Osmaniye-Fevzipaşa arası, Nur Dağı, kuru ya-maçlar, 1000 m, Koyuncu ve Coşkun, AEF 2148!

K a r y o t i p i : 2n = 16 + 1. A E F 2148 nolu örneğe ait bitkilerin kromozomları incelenmiştir. Bitki diploiddir ve bir adet ekstra kro-m o z o kro-m (B krokro-mozokro-m) gözlenkro-miştir. İncelediğikro-miz örnekler a r a s ı n d a B k r o m o z o m u taşıyan tek türdür. K a r y o t i p i n i metasentrik ve s u b m e -tasentrik kromozomlar oluşturur. 8 nolu subme-tasentrik k r o m o z o m çiftinden 1 tanesinin kısa kolunda satellit gözlenmiştir (Şekil 2 d ) .

(8)

Bu türe ait d a h a önce yapılmış k r o m o z o m sayısı ve özelliklerini bildiren bir çalışmaya rastlanmamıştır.

A. chrysantherum umbellasında o r t a d a kırmızı, çevrede sarı çiçek-lere sahip olması, tepallerinin geriye kıvrık ve anterlerin filentlerle eşit b o y d a oluşu, o v a r y u m u n basık küresel şekli gibi özellikleri ile kolay tanınabilen bir türdür.

5. A. c a r d i o s t e m o n Fisch. et C . A . M e y . in I n d . S e m . H o r t . Petrop.6: 43 (1840). Şekil 1 d.

Syn. A. trilophostemon Bornm.in feddes R e p . 1 0 : 238 (1911). S o ğ a n 1.2-2.5 cm ç a p ı n d a , ovoid veya hemen hemen g l o b o i d ; soğancık yok; dış tunika koyu gri veya siyahımsı renkli. S k a p u s 20-50 cm, dik, silindirik. Y a p r a k l a r 2-4, hepsi t a b a n d a , 6-20 cm X 3-10 ( — 20) m m , linear veya linear-lanseolat, çıplak, kenarı hafif skabroz, skapustan kısa. S p a t a 2-3 valvli, 10-15 m m , ovat, kısa akuminat, sonradan geriye kıvrık, beyazımsı mor renkli. U m b e l l a 2-3 cm ça-pında, çok çiçekli, sık, hemen hemen küresel; padiseller 10-15 mm uzunlukta. Perigon çiçek a ç m a z a m a n ı n d a yıldız şeklinde, tepaller s o n r a d a n geriye doğru kıvrık, 3.5-4.5 X 0.6 m m , koyu ş a r a p renginde, linear, obtus. Filamentler tepallere eşit veya o n d a n az kısa, koyu ş a r a p ranginde, t a b a n d a birbirleriyle ve tepallerle birleşik, dış filamentler subulat, içtekiler dıştakilerin üç katı genişlikte ve y a n l a r d a kısa küt çıkıntılı; anter ve filamentler vişne çürüğü renginde, anterler 1.5-2 m m . O v a r y u m sapsız, hemen hemen küresel, stilus filamentlerden biraz kısa, stigma t a m . K a p s ü l küresel, 5 mm ç a p ı n d a , tohumlar 3-3.2 m m , hafif basık, üzeri papilli ve kırışık. Bitki H a z i r a n ' d a çiçek açar. 900 ile 2750 m'ler arası kuru y a m a ç l a r d a yetişir.

Y a y ı l ı ş ı : Kuzey-Batı İ r a n , K a f k a s y a , Türkiye ( D o ğ u v e G ü n e y A n a d o l u ) .

İncelenen örnekler: C6 ADANA: Osmaniye-Fevzipaşa arası, Nur Dağı, açık kuru yamaçlar, 1 0 0 0 m, Koyuncu ve ark., AEF 2152!

K a r y o t i p i : 2n = 16. A E F 2152 nolu örneğe ait bitkilerin kro-m o z o kro-m özellikleri incelenkro-miştir. Diploid olan bu türün karyotipinde,

1-7 nolu k r o m o z o m çiftleri metasentrik ve submetasentrik, 8 nolu k r o m o z o m çifti ise akrosentriktir. Akrosentrik k r o m o z o m çift kısa ko-lunun her ikisinde de satellit taşır (Şekil 2 e ) .

(9)

D a h a önce de yapılan bir ç a l ı ş m a d a (6) Türkiye'den toplanan bu türe ait örneklerin k r o m o z o m sayısı 2n = 16 olarak verilmiştir.

Bu tür iç filamentlerinin orta kısmında, iki y a n d a kısa ve küt birer çıkıntının varlığı ve tepallerinin koyu ş a r a p rengi ile kolayca ayırt edilebilen bir türdür.

6. A. k a r a m a n o g l u i K o y u n c u et K o l i m . , Isr. J o u r . Bot., 2 7 : 93 (1978). Şekil 1 f.

S o ğ a n 1-1.5 cm ç a p ı n d a , hemen hemen küresel; soğancıksız; dış tunika ince, gri renkli. S k a p u s 15-30 cm boyunda, silindirik, ergu-vani renkli. Y a p r a k l a r 1-2, 10-17 X 0.8-1.4 cm, hepsi t a b a n d a , d a r lanseolat veya linear, çıplak, kenarları hafif skabroz. S p a t a 1 cm uzunlukta, 2-3 parçalı, pedisellerden kısa, t a b a n d a ovat, tepesi akut, kalıcı. U m b e l l a 3-4 cm ç a p ı n d a , yarıküresel, çok çiçekli; pediseller 1.2-1.6 cm uzunlukta, hepsi eşit boyda. Perigon yıldız şeklinde, tepal-ler 13-16 X 2.5-3 m m , beyaz, orta d a m a r yeşil, lanseolat, tepesi aku-minat. Filamentler 4 m m , perigonun 1 /4'ü k a d a r uzunlukta, basit, subulat; anterler koyu erguvani renkli. O v a r y u m siyah ya da koyu erguvanı, tepesi basık, hemen hemen küresel veya obovat, sapsız; stilus filamentlere eşit, stigma t a m . K a p s ü l küresel, 5 mm ç a p ı n d a ; tohumlar 3 mm büyüklükte, üzeri karışık ve papilli. Bitki N i s a n ayın­ da çiçek açar. K u r u y a m a ç l a r ve çalılıklar arasında yetişir.

Y a y ı l ı ş ı : E n d e m i k

İncelenen örnekler: C6 ADANA: Osmaniye-Fevzipaşa arası, Nur Dağı, 800 m,

Koyuncu, AEF 5688!

K a r y o t i p i : 2n = 16. A E F 5688 nolu tip örneğine ait bitkilerin k r o m o z o m sayısı ve morfolojisi incelenmiştir. Bitki diploidtir. T e m e l k r o m o z o m sayısı X = 8'dir. K a r y o t i p i , 1-7 nolu k r o m o z o m çiftleri metasentrik-submetasentrik, 8 nolu k r o m o z o m çifti ise akrosentriktir. Satellit gözlenmemiştir (Şekil 2 f ) .

1978 yılında yeni olarak isimlendirilen bu türün karyotipi ilk kez verilmektedir.

G ü n e y d o ğ u Anadolu, Suriye ve Filistinde yetişen A. aselepiadeum B o r n m . türüne yakın olan bu tür tepallerinin uzun, lanseolat-akumi-nat, stamen boylarının kısa ve anterlerin koyu erguvani rengiyle kolayca ayırt edilir.

(10)

ÖZET

G ü n e y A n a d o l u Bölgesinden t o p l a n a n ve Melanocrommyum sek-siyonu içerisinde yer a l a n A. nigrum L. 2n = 16, A. stenopetalum Boiss. et K y . 2n = 16, A. lycaonicum Sieche 2n = 16, A. chrysantherum Boiss. et R e u t . 2 n = 1 6 + 1B, A. cardiostemon Fisch.et C . A . M e y . 2 n = 16 ve A. karamanoglui K o y u n c u et K o l i m . 2n = 16, türlerinin morfolojik özellikleri, yayılışları ve karyotipleri incelenmiştir.

İncelenen t ü m türlerin mitotik k r o m o z o m sayıları 2n = 16'dır. S a d e c e A. chrysantherum türü bir B k r o m o z o m u taşımaktadır. Bu tür-lerin karyotipleri birbirine benzer ve 7 çift metasentrik-submetasent-rik k r o m o z o m ile bir çift akrosentmetasentrik-submetasent-rik k r o m o z o m d a n oluşmuştur. Ak-rosentrik olan k r o m o z o m çifti kısa kollarının ya ikisinde ya da birin-de Satellit taşır. S a d e c e A. karamanoglui'nin karyotipinbirin-de Satellit göz-lenmemiştir.

SUMMARY

M o r p h o l o g i c a l characteristics, distributions a n d karyotypes of six species, A. nigrum L. 2n = 16, A. stenopetalum Boiss. et K y . 2n = 16, A. lycaonicum Siehe 2n = 16, A. chrysantherum Boiss. R e u t . 2n = 16 + 1B, A. cardiostemon Fisch, et C . A . M e y . 2n = 16 a n d A. karamanoglui K o y u n c u et K o l i m . 2n = 16, collected from S o u t h Anatolia have been reported.

All of them h a d a mitotic c h r o m o s o m e n u m b e r of 2n = 16 a n d the karyotypes were very similar (Fig. 2a-f), consisting of seven pairs of metacentric-submetacentric c h r o m o s o m e a n d one pair of acrocent-ric chromosomes. Satellites were observed on one or both of the short a r m s of acrocentric pair in all investigated species except A. k a r a -manoglui.

L İ T E R A T Ü R

1- Wendelbo, P., Some distributional patterns within the Flora Iranica Area, in P.H. Davis et al., Plant life of South-West Asia, 29-41, Univ. Press, Aberdeen (1971). 2- Özhatay, N., J.Fac.Pharm. Istanbul, 18 (Baskıda).

(11)

4- Levan, A., ibid. 20: 289-330 (1935).

5- Dietrich, J . , Inf.Ann.Caryosystem. et Cytogmet., 33-34 (1969). 6- Pedersen, K. and Wendelho, P., Blyttia 24: 307-313 (1966). 7- Dietrich, J . , Inf.Ann.Carycsystem. et Cytogenet., 23-26 (1967). 8- G a r b a r i , F. a n d Tornadore, N., Informatore Bot.Ital. 2: 74-82 (1970). 9 - J o h s o n , M.A.T., Ann.Musei Goulandris 5: 107-119 (1982).

10- Mouterde, P., Nouvelle Flora du Liban et de la Syrie, Tome Prämier Texte, 283, Beyrouth (1966).

Şekil

Şekil 1. Sect.Melanocrommyum: Tepaller ve Stamenler.
Şekil 2. Sect.Melanocrommyum: Karyotipler.

Referanslar

Benzer Belgeler

i-ta-di-nu " ( — Purushattum'daki salgın (veba) hastalıktan itibaren, kalayı dörder seqel üzerinden, kumaşları yarımşar minadan peşinat ola­ rak veriyorlar) cümlesi

Düz veya düğümlü dokuma yaygılar dediğimiz halı ve kilimleri­ miz, Anadolu T ü r k insanıyla her dönemde yaşamış etnografik bir belge olarak, kültür varlıklarımız

7 Nevzat İlhan, "Les (buzhane) de Konya", Fifth International Congress of Turkish A r t , Budapest 1978, s.. Genellikle kıymetli madenden veya taştan yapılmış

Bu grup içinde, eserlerin özelliklerine bağlı olarak çevre şartlarından, hassas olabileceği bir veya birkaç etkiye karşı özel önlem altında teşhiri sayılabilir..

Müslim'in (828-889) kısmen Gayangos tarafından tercüme edilmiş olan "Kitâbu's-Siyâse ve'l-lmâme" adlı eseri de araştırdığımız eserlerden biridir. Yine önemli

asite) geçen çözeltide Pb ve Cd miktar ı atomik absorbsiyon spek-. trofotometresi ile tayin edilmi

(5) Rızaya dayalı olsa bile, gebelik süresi on haftayı doldurmamış olan bir kadının çocuğunun yetkili olmayan bir kişi tarafından düşürtülmesi halinde; iki yıldan

üzerinde sebep olacağı azalmalara engel olma amacını taşır. Bireylere bu tür bir tazminat hakkının tanınmış olması ayrıca, yönergeyi iç hukuka uyarlama