Slısan
T O K G Ö 2
BİLGE ERCİLASUN T.C. KÜLTÜR BAKANLIĞIT Ü R K B Ü Y Ü K L E R İ
^ T.C. KÜLTÜR BAKANLIĞI YAYINLARI/1700 Yayımlar Dairesi Başkanlığı
CvV Türk Büyükleri Dizisi / ¡61
AHMET İHSAN TOKGÖZ
Hazırlayan
© T.C. KÜLTÜR BAKANLIĞI, 1996 - ANKARA ISBN 975 - 17 - 1660 -8
Kapak Düzeni / Niyazi KANSU
Birinci Baskı, 5.000 Adet
G. Ü. TEKNİK EĞİTİM FAKÜLTESİ MATBAA BÖLÜMÜ
ANKARA-1996 TEL: (0.312)212 39 78
İnsanlık yeni bir yüzyıla giriyor. Bir asır geride kalan ne sillerin hayallerini bile süsleyememiş olan birçok teknolojik gelişme bugün günlük hayatımızın parçaları haline geldi. Gelişme, artık neredeyse geometrik bir hıza, baş döndürücü bir seviyeye ulaştı.
Başladığı varsayılan yeni bir çağın içindeyiz. Bu döneme "Bilgi Çağı" diyenler var. Gelişen yeni tip iletişim teknolojisinin "girdi’sinin büyük ekseriyetini artık "bilgi" oluşturuyor. "Bilmek... Bilgi... Bilim..." İnsanlığın varolduğu günden beri peşinde olduğu, ulaşmaya çalıştığı büyük hedeflerden biri.
Yeni çağ tümüyle insanlığın imana dönüşünü vaadediyor. Toplumlar kendi kimliklerine, yakın geçmişlerine nazaran, çok daha dikkat, hassasiyet ve şuurla sarılıyorlar. Niçin? Çünkü; tıpkı "İlahî bilgi" gibi "bilimsel bilgi" de felsefî pozitivistlerin id dialarının aksine; sonuç itibariyle insanı yaratıcısına ulaştırıyor; insan, ilim adına imanı yoketmek yolundaki yoğun baskıları red dedip fıtratına dönüyor; insan öğrendikçe kendi aczini daha kolay kavrıyor. Nitekim Kainatın Yaratıcısı "Hiç bilenlerle bil meyenler bir olur mu?" diye buyuruyor.
Yeni çağda bazılarının beklentisi olan "medeniyet çatış- masT'nı ise sıcak çatışma olarak algılamamak lâzım. M e deniyetleri de kültürler doğurduğuna göre, bu çatışma hep ola gelmiştir. Lâkin, yeni çağdaki medeniyetler çatışması; bir tarif ve tercih çatışması olacaktır. Sıcak bir çatışma değil. Belki bir yarış olarak... Bu yarış da bugünkü batı medeniyetinin eksiğinden doğacaktır. O eksiği kısaca "Allah'ı unutmak" olarak ifade ede
biliriz.
Kitap şuuruna dayanan ve İslâm ile yoğrulan kültürümüz, güçlü bir medeniyeti meydan getirmiştir. Kültür ve me deniyetimizin kaynakları kitaplardadır. Bütün imkânlarına ve inanılmaz gelişmelerine rağmen teknoloji, kitapları yok ede meyecektir. insan oldukça kitap da olacak, insanlar okudukça kitaplar basılacak ve yayılacaktır.
Hayatın, ilmin, Devletimizin ve özel olarak Bakanlığımızın mevzuatının milletimizi tarifi "milli kültür"e dayanır. Hayatımızın bütün alanlarını kuşatan, kimlik ve kişiliğimizi oluşturan değerler manzumesi, sadece toplumsal hayata ait değildir. Kültür İktisadî ve sınaî hayatı da kuşatır. Kuşatmalıdır da... Estetik ve mimarî ‘ruh'u olmayan binalar da, yanlışlıklar içinde olan insanlar da kültürün konusudur. Bütün bu alanlara bilgiyi olduğu kadar, millî kültür hassasiyetini de taşıyan kitaptır.
Kitap bir kültür taşıyıcısıdır. Geçmişten kalanı muhafaza eder, yeni olan takdim eder. Her iki halde de bilgiyi ve güzellikleri taşır, ulaştırır, öğretir, zevk verir, daha yeniyi sezdirir, yeni ufuklar açar.
Kitap yayınlarımızda, geçmiş kültür birikimimizin bütün kay nakları ile yeni çağın gerektirdiği yayınları aynı ağırlıkta mil letimizin hizmetine sunmak ve insanlığın beklediği terkibi ya kalamak vazifemiz olacaktır.
imanının kaynağında ilk olarak "Oku" buyruğu bulunan mil letimizin evlâtlarına düşen de; okumak, okumak ve okumaktır.
İsmail K AH R AM AN Kültür Bakanı
İ Ç İ N D E K İ L E R
ÖNSÖZ... IX I. BÖLÜM : AHMET İHSAN TOKGÖZ VE SERVET-İ FÜNUN
1- AHMET İHSAN TOKGÖZ...3
Hayatı...3
Eserleri...30
Yayıncılığı ve Tercüme Faaliyetleri...39
2- SERVET-İ FÜNUN DERGİSİNİN TARİHÇESİ... 57
II. BÖLÜM : ESERLERİNDEN SEÇMELER 1- EDEBİYATÇILAR VE EDEBİ ESERLER HAKKINDA....73
Müteveffa Jules Verne...73
Ahmet Şuayb'a...75
Seı vet-i Fünun Edebiyatı Makaleleri Vesilesiyle... 76
Karanlığa Atlayış Romanının Tetkiki...83
Samih Rıfat B ey...90
Dil İnkılâbında Şemsettin Sami Merhum...92
Cenap Şahabettin ve Realist ve Pratik Hayatı...95
Neşesizlik mi, Geçimsizlik mi?...97
Tevfik Fikret...99
"Servet-i Fünun" ve Ölümünün 12'inci Yılında Mahmut Sadık... 102
2- SEYAHAT YAZILARINDAN SEÇMELER (NOTLAR VE MEKTUPLAR)... 104
Almanya Seyahati... 104
Almanya Mektupları... 106
Almanya Seyahati... 108
Balonda Seyahatim... 111
Tuna Üzerinde Bir Hafta... 114
Tirol Cephesinde (Birinci Mektup)... 117
Nice'de Karnaval... 124
Yolculuk Mektupları... 126
3- HATIRALARINDAN SEÇMELER... 129
Matbuat Hâtıralarım (Birinci cilt)... 129
Matbuat Hâtıralarım (ikinci cilt)... 133
4- ROMANLARINDAN SEÇMELER... 137
Ülfet... 137
Haver... *40
5- ROMAN TERCÜMELERİNDEN SEÇMELER... 148
Mihver-i Arz... 148
Spencer Adası... 149
6- DİĞER YAZILARINDAN SEÇMELER... 152
Trablusgaıp... 152
Artık Gözüm Arkada Kalmaz... 154
Tan Gazetesine... III. BÖLÜM : AHMET İHSAN TOKGÖZ VE SERVET-İ FÜNÜN HAKKINDA 1 - AHMET İHSAN TOKGÖZ VE SERVET-I FÜNUN HAKKINDA YAZILANLAR... Ahmet Ihsan Beyefendi (M. Nemli)... Ahmet Ihsan Tokgöz'e (Halil Ziya Uşaklıgil)... Servet-i Fünun'un Ellinci Senesi (Hüseyin Cahit Yalçın) başlıksız (Cemil Bilsel)... başlıksız (Haydar Rıfat Yorulmaz)... 52 Yıl ve bir insan (Oktay Akbal)... Camlı Kapı Açılacak (Halit Fahri Ozansoy)... Ahmet İhsan ve Servet-i Fünun (Peyami Safa)... Ahmet Ihsan ve Genç Nesil (Oktay Akbal)... Ahmet thsan’ın Vefatı (Hüseyin Cahit Yalçın)... Bir Kaç Ahmet Ihsan isteriz (Refik Halil Karay)... 2- RESİMLER VE BELGELER... 173
3- AHMET IHSAN BİBLİYOGRAFYASI...181
KİŞİ ADLARI DİZİNİ...207 VIII 161 161 161 163 163 163 164 164 165 167 168 171
İstanbul Şehir Üniversitesi Kütüphanesi Taha Toros Arşivi
