Ş E V K E T S Ü R E Y Y A A Y D E M İ R
S ay ın " m i y e Kedim EİLban P a z l ı P a şa sok ak K .4
Kod
I
'ri'VUlsç
Ş E V K E T S Ü R E Y Y A A Y D E M İ R
Muhterem H anım efendi ,
Göndermek lu t fü n d e bulunduğunuz n a z ik mektubunuzu a ld ım .Ç o k te ş e k k ü r ederim . T'em d e r i n l e r e in e n ta r ih im iz e ,h e m ü stü n d e y a ş a d ığ ım ız to p r a ğ a , hem i n s a n l ı ğ ı n m ü şterek d e l e r l e r i n e b i r ş e y l e r b o r ç lu o la n h e r in s a n
g i b i , ben de b a ğ l ı l ı ğ ı m ı kalem s a h a s ın d a ödemeye ç a l ı ş a n b i r v a ta n d a ş ın ız ın ! . B i r k a v n in , i c e n e s i l l e r i n ,u z a k v e y a k ın A ta la r ım ız d a n h e r b i r i n i n a y r ı a y r ı em ek,kan v e s ö z h kköLİ o ld u ğu bugünkü y a ş a n tım ız a ,
e ğ e r ben de k alem im le b i r ş e y l e r k a t a b ilir s e m bundan h az duyarımoBu
yönden c e s a r e t v e r i c i o la n i f a d e l e r i n i z , b e n i d u y g u la n d ır m ış t ır •
abdurrahman Sami P a şa A i l e s i h akk ın d a » s a t h i de o l s a , b a z i b i l g i l e r edin- m işim d ir.R h m e tli H .S .T a n r ıö v e r le i s e »oldu kça y a k ın ln ğ im ız v a r d ı* .B Ü k - '■ reş ° e f i r i ik e n de y a z d ı ğ ı m ektu p lard an b i r i n i v e b i r v e s i l e i l e F a li h i n
g a z e t e s in d e y a y ın la t m ış t ım » K e n d is in i en son »Yakup K a d ri K raosm anoğlu --un e v in d e b i r g e c e görmüştüm .A ile s i n d e n , e v in d e n ,y a n i son a y a k ta k a la n kon aktan b ah sed erk en :
-B en bu k o n a k ta b i r tü rb e d a rım ,Y -k u p ,
d e y i ş i n d e k i m e r a re t v e elem i f a d e s i , h a l a içim d e y a ş a r .
R a h m etli S a& u lP air P a ş a n ın ,i k i m ıs r a ın ı v e r d i ğ i n i z ü n lü ş i i r i n i , İ d a d i n i n i l k s ı n ı f ı n d a e z b e r l e t m i ş l e r d i .G a li b a " M u k t e t if a t ” i s i m l i b i r k it a p t a n okum uştuk.M .Ata B e y in k i t a b ı y d ı s a n ır ım .Y a z d ış i- im z m ı s r a la r m a r k a s ı ,
hemen h a f ı.d?
c-
n? : n d ıi
’’Dünyada kalm az h î ç k e s , A lla h p e s ,b a k i h e v e s .. Her te n b i t e r b i r d erd i l e , gah germ i l e , g a h s e r d i l e , oğraşm aya b in d£rd i l e , değmez bu dünya-^yı e h a s .. v . s . . . ”Y n l ı ş h a t ır la d ıy s a m hoş görün .Ama daha s o n r a k i m ı s r a l a r ı , g a l i b a daha i y i e z b e r le m iş bulunuyorum . .
E n ver P a şa n ın i k i n c i c i l d i b a s ılm a k ta d ır.A m a bu c i l t l e r i n hem y a z ı l m a s ı , h m m ü tea d d it t a s h i h l e r i hep benden g e ç t i ğ i i ç i n , daima b a s k ı b i r a z g e - ç i k i r . una rağmen de daima h a t a l ı o lu r .Bu a ra d a e s k i c i l t l e r i n v e k i t a p l a r ı n r e v iz y o n v e y e n i b a s k ı l a r ı i l e » m a k a le ,k o n fe ra n s v e s a i r e şek l i n d e k i i ç l e r de a r a y a girin ce,d u ru m u m t a b i i , u â n ız a muhtaç b i r h a l
Sokak 45, Numara 6/5
2 (devam)
a l ı y o r »
İ s t a n b u l y o lc u lu ğ u b e n i daima k o r k u t u r ;İzd ih am , b eto n la şm a ç i r k i n l i ğ i ,k o r k u n ç i n t i z a m s ı z l ı k , v . s . . .
Ama Modayı v e F a z l ı P aşa s o k a ğ ın ı t a n ır ım »R ahm etli ark ad aşım Yâr-hu, nun ev in d e çok k a lm ış ım d ır . F a z l ı P aşa s o k a ğ ın d a d a ,g a l i b a
15
nu— murada afet,r a h m e t li arkad aşım Burhan B e lg e n in o ğ lu M urat b e lg e otu r u r . O rsy g e c e o tu r m a la rın a g i t t i ğ i m i z o lm u ştu r . S i z i z i y a r e t l e say g ı l a r ı m ı sunmak e l b e t t e benim i ç i n b i r z e v k o lu r d u .F a k a t gö rü n ü r l e r d e bu im kanı g a l i b a bulam ayacağım .Çünkü şim d i M üzehher V a-ku da oradan taşın m ak ü z e r e o ld u ğu i ç i n ,Moda t a r a f l a r ı bana daha şim - d id e n ,ç o k u z a k y e r le r m iş g i b i görünmeye b a ş l a d ı . na lb u k i y a k ın zama na k a d a r » p a z a r la r ı ço k uzun y ü r ü y ü ş le r yapan v e y a a ta b in e n b i r in san dım .E y d i yoruldum demeyeyim am a ,h erh a ld e b i r ş e y l e r o ld u .k e - tek im bu k ı r v e b i r a z y ü rü y ü ş i ş i n i , şim d i Gem lik-Um urbeyde b i r y a z l ı k y e r a la r a k o r a y a bağlam ak zorunda kaldım »İ ş t e s i z i , e ğ e r v a k i t l e r i n i z d o lu d e ğ i l s e , b e l k i de y o r a c a k uzun
S a y ın S a n iy e B ilh a n H anım efendi B a z lip a ş a so k ak
7
•Koda
^ UÇAKLA bT aT T MAİL
ŞEVKET SÜREYYA AYDEMİR
S. 44 No. 6 - Bahçclicvler Ankara
13 11 ao
Muhterem Ramiye H anım efendi ,
M ek tu b u n u zu v e d e ğ e r l i a r m a ğ a n ın ız ı a l d ı i . ^ r i k i s i i ç i n can can t e ş e k - k ü r le r im i s u n a r , e l l e r i n i z en öperim . Bu F o to k o p in in m e tn in i v e f e l i ş e s i Y a p i l a b i r s e f o t o k o p i s i n i tJLçüncü c i l t t e y a y ın la y a c a ğ ım .Bu y a r d ım ın ız
i ç i n a y r ı c a t e ş e k k ü r l e r . T a b i i k a y n a ğ ı da z ik r e d e c e ğ im .M ü s a a d e n iz le .. F a k a t b u n la rd a n önce şunun i ç i n ö zü r d ile y e y im .Benim e ly a z im i »hele uzunca y a z ı l a c a k s a kendim de okumakta z o r lu k ç e k tiğ im i ç i n »mektubumun ifaakina i l e y a z ı l m ı ş o lm a s ın ı hoş g ö rm e n iz i r i c a ediyorum .
3
u m a ze re tim ih e r muhatabıma te k r a r la m a k zorundayım .Z a te n bütün y a z ı l a r ı m ı da makinsek y a z a r v e an cak pek küçük t a s h i h l e r i e l y a z i s ı i l e yap arım .T e k r a r ö zü r d i l e r i m .
Mektubunuzun v e r i k k a t l i t a h l i l l e r i n i z i n b e n i ne k ad a r d u y g u la n d ı r d ığ ı n ı i f a d e edemem .H er s a t ı r ı n ı z ı t e k r a r okudum .S o n ra da v e s iz d e n ü sa a d e almadan »mektubunuzu » e sk i d ostu n u z Yukup K a d ri Karaosm anoğlu v e hanım ı i l f b e r a b e r okuduk YYakup s iz d e n v e s i z i e r d e n »uzun uzun b a h s e t t i . B i r egfc. r'-i zam anı hep b e r a b e r ya şa m ış g i b i o ld u k .K r e d i s i n i n selam v e s a y g ı l a r ı i l e »Leman Karaosm anoğlunun a y r ı c a v e g ı y a b i h ö r m e t le r in i s i z e u l a ş t ı r makla b a h tiy a r ım • Yakup b i r a z r a h a t s ı z o ld u ğu i ç i n b i z z a t yazam ad ı »Ben den bu v a z i f e y i i s t e d i .Y e r in e g e t ir iy o r u m .
E n ver P a şa n ın i k i n c i c i l d i ç ı k t ı .F a k a t i l k b a s ı l a n la r d a b i r t a d i l y a n ı l m a sın ı E d itö rd e n is te d im .Y a p ılıy o r .O n u n i ç i n s i z e i l k b a s ıla n la r d a n gönderemedim .Ama y e n i b a s k ı l a r da u z a d ı ğ ı i ç i n »eld e bulunandan b i r nüsha takdim ediyorum » L ü tfen kabulünü r i c a ederim .Z a te n i s t e d i , im tas*L h i h , b i r re s im a l t ı n d a v e benim üslûbuma uymayan i k i s a t ı r i ç i n d i r .O rad a ek len m iş .B a lk a n h a rb in e a i t b i r re sim .
Mektubunuzun »Ankaradan a y rılm a d a n önce e lim e v a rm ış o lm a sı,b e n im i ç i n b i r şans old u .Çünkü y a z a y l a r ı burada bulunmuyorum .Ş im d i mümkün old u ğu k a d a r üçüncü c i l d i e l e a ld ım .Bu b i r B e l g e l e r k i t a b ı o la c a k .R a h m e tli E nver P a şa n ın ölümüne v e ölüm ünden ,yan i şe h a d e tin d e n ü ç gün ön ceye k a d a r
devam eden m e k tu p la rın a k ad a r .Bu a ra d a v e Üçüncü c i l d i n i k i n c i kısmında
Rusya v e O r ta a s y a n ın j e o p o l i t i ğ i »önemli b i r t a h l i l konusu t e ş k i l e d iy o n E n ver P a şa n ın ölüm p ro to k o lü n ü n f o t o k o p i s i i l e b i t e c e k o la n o la y la r d a n so n ra d a ,s o n b a h is o l a r a k , b i r p s i k o l o j i k t a h l i l v e d e ğ e rle n d irm e b a h s i var.K ateam aD am ızın *50 .S ü p e r Sgo v e Ş u u r a l t ı kon u l r ı , ’du l a r d s t e i n c e le
-B ü t ü n -Bu çetin işle r d e ,s i z i n d u a l a r ı n ı z »benim iç i n d e s t e k o l a c a k t ı r
En i ç t e n s ı h h a t v e m u tlu lu k te m e n n ile r im le h ö r m e t l ^ i n i s u n a r , t e ^ a r l e r i n i z d e n öperim muhterem H anım efendi •
13
. V.971
üç m ıs r a ın ı a l d ı ğ ı n ı z ş
Abdurrahman Sami P a şa v e e 1 1 / c ı pim v a r .Göçmüş o l a n la r ın a «nahm v e usun ö m ü rler d i l e ğ i , i l e arar! lL liygrum efendim, a dâ oldukça bil- ■nlarma sıhhat
7 7 - $ W £ $
Ş E V K E T S Ü R E Y Y A A Y D E M İ R
■
S a y ın Bayan Sam iye Hadim Bilhari! F s l ı P a şa so k a k «
17.7
6»
kod a-Ha d ık'öy-* •. İstanbul
Ş E V K E T SÜ R EYYA AYD EM İR
* 7
Muhterem h a n ım efen d i ,
î y i b i r şa n s o la c a k mektubunu2 b e n i A nkarada b u ld u .Çünkü b i r s ü r e d i r y a z lı k t a y d ım . İ k i gün önce d önüne e , m ektubunuzla k a r ş ı l a ş m ı ş oldum*Eğe? b i r e n g e l çık m azsa , h a f t a iç i n d e yene a y r ıla ç a y ım .
B a z ik » lu t u f k a r v e bana h e r s a t ı r ı n d a y a r d ı m l a r ı n ı z ı e s ir g e m e d iğ in iz y a z ı l a r ı n ı z i ç i n çok t e ş e k k ü r l e r » A y r ıc a göndermek zahm etin de b u lu n — duyunuz y e n i f o t o k o p i l e r de benim i ç i n çok d e ğ e r l i 0î l k f o t o k o p i y i
z a te n üçüncü c i l d i n b a ş t a k i s a y f a l a r ı a r a s ın a v e b i r v e s i l e b u la r a k coymuştum .E n v e r " e y i n , 'ö# e r i y i n i z mektubunun b a z ı * ı t ı r l a r ı n d a da, yene onun i ç alem inden , h a t t a bu d e f a t e z d l ı b i r ş e y l e r v a r .b u tezafc v e ç e l i ş m e l e r »yolunu a ra y a n » p ro b le m le r i g i r i f t v e henüz ufkunu vö
rem eyen h e r so y y o lc u i ç i n .y a ş a n ılm a s ı mukadder M e r h a le le r d ir . T a b i i E n ver Bey d e b ö y le b i r y o lc u o la r a k Kuzey A fr ik a d a »günün h e r s a a t i n i
b i r b aşka i ç m ücadele iç i n d e g e ç i r d i . tu i ç m ücad eleler yanında d ü ş-rnanla s a v a ş » h a tta çok ehven k a l ı r .B tn ,
r ik a d e s a v a ş h a lısın d a ,01un bu t ü r y a ş a n t ç a l ı ş t ı m .
sunduğum c i l t t e v e K uzey A f i ş ın d an b a z ı s a h n e le r verm eyi
F o t o k o p ile r bana g e r e ğ i k a d a r f a y d a l ı olduğu i ç i n » a s a l l a r ı n ı r i c a etm eyeceğim • f i d e k i l e r i s a k la m a n ız ı v e e ğ e r b i r gün » a i le a r ş i v i d ış ıo c a y e m i l l i b i r A r ş iv d e y e r a i m a l a r ı n ı a r z u e d e r s e n iz »Ankarada T ürk
y - r ı h Kurumuna b ış la m a n ız ı çok y e r in d e bulurum .Bu M üessese » b izd e
o a şv a b e n z e r i olm yan c i d d î v e çok modern b i r t e s i s t i r . O r a d a h e r belge o,.ıu v e ı^ n in anına, s a k l a n ı r . Enver P a ş a n ın k ı z ı M ahpeyker hanım ın son A n karaya g e l i ş i n d e » k e n d isin e b u r a s ı n ı g e z d i im iş tim .Ç ok t a k d i r e t t i l e r .Z te n daha şim diden v e E n ver P şa i l e i l g i l i b i n i .r c e v e s i k a , burada y e r a lm ış b u lu n u y o r .
~ıurac<- . >n , .• >n Oomın . ı l ı k d e v r in in S r a y ç e v r e s i h alikın da malumat alroyk i ç i n m ü racaat eden v e daha önce ta n ım a d ığ ım , fa k a t T e lv iz y o n ida>
T)I'° !'ram c^l-1 rm o aın b i r Bye , rnahza o e v r in h a v a s ı n ı t e n e f f ü s etmiş 1 : r t: » s i z i z i y a r e t e tm e s in i t a v s i y e e tm iştim .Bunu » sizd e n i z i n almadan yapmam d oğru d e ğ i l d i a m a ,y o la çıkm ak ü ze re y d im . 4 f e r z iy a r e t i n d e s i z i f a z l a y o rm .m ışsa ,bu y a p t ı Mua i ş i ç i n üzüntüm a z o la c a k . S i z i n i y i k ab u lü n ü ze i s e » a y r ıc a t e ş e k k ü r e tm e liy im .
(el ev ara ı )
Temmuzda Boğaza ç ı k a c a ğ ı n ı z ı y a z ıy o r s u n u z . S i z e i y i y ü n le r d i le r i m . İ ı ı - ş a a i l a h d nöşünüzde s ıh h a t h a b e r l e r i n i z i l i r i m İ s t a n b u l v e h e le Bo -
"■iziol "
e n i l « e s nde u «non , c oce- ü r - e r i i l i h i r :1ervn ı r . "nkü büyük ü l k e l e r i n ça ğ d a ş in ş a h a r i k a l a r ı n ı b i r t a r a f a b i r s i s e k . . i l e , i l k e lA frik a O ü m k u r iy e tle r in in b i l e şim d i i l k G a y r e t l e r i , i n d i l e r i n e g ö z o k ş a y ı c ı b *r 'V 'şk en t yaratm ak h e v e s i d i r . I b u k i b i z , 'ü r k iy e t a b i a t ı n ı n , en a f i f t e b i r i i l e , s a d e c e k a t i l i y i z .
3
u s ı kaputsam k: i y i . . .t v e
-Ş E V K E T S Ü R E Y Y A A Y D E M İ R
S a y ın B . 8 n iy e ..'edim E ilh a n
Moda . F a z l ı P a şa so k ak .
11.7
» ü st ica t.-rı-S'HtÇÇ
Ş E V K E T S Ü R E Y Y A A Y D E M İ R
Muhterem na n im efen d i ,
Son mektubunuzu a ld ım .Takdim e t t i ğ i m e s e r i ç i n bana teşekkür b o r ç lu d e ğ il-
s i n i z .B e n s i z i n y a r d ı m la r ın ız a m ü teşek kirim 0
I s t a n b u ld a k i b i r k a ç gü n lü k ek leşm en in iç i n d e , s i z i z i y a r e t kusurum i ç i n ö z n r v •
1
rim .Bu b i r ey1
eşme b i l e d e ğ i l d i . B i r y ı l d ı r ı m z i y a r e t i p l i » İş z i y a r e t i demeye de d ilim varm ıyo r.Ç ü n kü K i t a b e v i i l e i l g i l i te m a s la r , p ro v a k o n t r e o l l e r i d ış ın d a da b i r ş e y yapmadım .Ama v a k i t t e o k a d a r k a r ı ş ı k t ı k i ,M üzehher Vâ-Ku hanıma , bütün k ı ş mek - tu n la rım d a v a a d e t t iğ im b i r k a ç s a a t l i k B o ğ a z iç i turuııunu da yap t ıram adım . G b ib a ben a r t ı k n ek v a a t l e r i n e g ü v e n ile m e z b i r i oluyorum .
Çim di bahar s e y a h a t l a r ı d e d iğ im iz g e z i l e r i tam am ladık . İ k i güne k a d a r G^ 'lik-L m u rb e 7
o_
e ı e v im iz e r’io_ec eğim.Ama b i r b a v u l d o lu s u y a p ı l a c ak i ş l e r v e y e n i b a s k ı l a r ı n r e v i z y o n l a r ı i l e b e r a b e r .Dua e d e r s e n iz , i ç l e r i n d e nK .r m e tle r im in k a b u lü r i c a s i y l e
Bahçelievler, A n k a r a
Ş E V K E T S Ü R E Y Y A A Y D E M İ R
S a v ın S a n iy e Nedim P ilh a n
Moda . P a z lm a s a sokak .N
.7
Ş E V K E T S Ü R E Y Y A A Y D E M İ R
Muhterem fia n ım efen d i ,
N a zik ve i ç t e n mektubunuzu ald ım .T -e se k k ü rle r .
G önderdiğim z a r f ı n B ilh a n a i l e s i n e h ita b e d e c e k ş e k i ld e y a z ı lm a s ı n ı h o s - g ö rm e n iz i r i c a ,Y*w ksa i s m i n i z i unutmam k a b i l d e ğ i l .Y a l n ı z a d r e s i n i z i d e ğ i l , b a z ı m e k t u p la r ın ız ı da a y r ı c a s a k la r ım .
T e b r i k l e r i n i z i ç i n a y r ı c a t a s a k k ü r le r .Dünya h a k k m d a k i görü şü n ü ze i s s , m ü sa a d en izle k a tılm ıy o ru m .D ü n yayı i‘a n r ı g ü z e l y a r a tm ış . Hay a t t a y a şa n maya d e ğ e r .Ve h e r s e y e rağmen .O n la r ı zin d a n a ç e v ir e n b i z i z .B iz im bu y e t e r s i z l i ğ i m i z i ve g ü n a h la r ım ız ı is e »buyurduğunuz "dünya tım a r h a n e s i" d e y e t e r i n c e c e z a la n d ıra m a z .Ama b e l k i de ald an ıyo ru m .Çünkü in s a n lı ğ a ö y le y a r ı n l a r h a z ır la y o r u z k i ? . . .
I s t a n b u la g itm e k ,b e n i daima t e d i r g i n e d e r .Neden g e lm e d iğ im i s o r u y o r sunuz .E v e t ,b a z a n g e liy o ru m .M e se la 6 a r a l ı k t a B eyoğlu n d a " E n d ü s tr i ve Y a p ı " t e s i s i n d e b i r k o n fe ra n sım v a r d ı .G it t im .Taksim de v a s a ta d a n indim . İ k i n c i gü n ,g en e taksim d en v a s ı t a y a b in e r e k Ankara.ya döndüm .Bu b i l e
Bahçelievler, A n k a r a
/
Jf
"T
cjiJ
o uCâ.vıUk -
(
*
d' A p t Û İ Z
M f
. \ ;S ^ a v f ^ t , .
(%dt$ı
/
2 j-¡¿£&//ÇT.
M**n .<t\.
4
Í / HTaha Toros Arşivi
