Adli Tıp Dergisi 2005; 19(2): 39-40
ADL
İ TIP DERGİSİ
Journal of Forensic Medicine
ADLÎ-TIBBÎ EKSPERTİZ YIL 1, SAYI 1, 1955, SAYFA 16-17
ESRAR alışkanlığı ve iptilâsı daha ön plânda olunca, esrar'a iptilâsı olanları ayırmak da o derece önem almaktadır. Heroin düşkünleri akıl hastahanelerinin tedavi servislerinde tecrit edilince kısa zamanda, hazan 48, hattâ 24 saat zarfında çeşitli ve elem verici bir ıstırabın içine düşerler.
Uyuşturucu Maddeler Hakkında Kanun
ve
Bilirkişinin Karşılaştığı Problemler
Doç. Dr. Rıdvan CEBİROĞLU Adlî Tıp Müşahedehane Müdürü
T .C.K. nın bazı maddelerinin değiştirilmesi hakkındaki 9/7/1953 tarih, 6123 sayılı kanunun tatbikinden beri afyon, heroin, esrar gibi uyuşturucu zehirler problemi bilirkişi bakımından da önem kazandı. Bugün heroin imal etmek ve bunu satmak için bir kaç kişiden ibaret bir teşkilat kuranlara idam cezası da verilmektedir. Bu kanundan önce gazetelerde damacanaları, imbikleri, terazileri ve kilolarla ham madde ile yakalanmış çetelerin resimlerini sık sık görmekte ve polis teşkilâtının romanları andıran baskınlarını okumaktaydık. Bugün bunlar çok seyrek rastlanır hâdiseler olmuştur. Fakat hâlâ bu uyuşturucu zehiri keyif için, artık su, hava gibi zaruri bir ihtiyaç olduğu için kullananlar az değildir. Esrar sigarasını çekeni hattâ bunu üstünde taşıyanı üç sene müddetle hapsetmek kabildir. Bazıları afyon ve heroin kullana kullana bir deri kemik haline gelmişlerdir. Hâkim bunların zehirin müptelâsı olduğuna karar verirse o zaman salâh buluncaya kadar akıl hastahanesine kapatır, hapis cezalarımn ağırlığına karşılık bu hastahanede geçirilen salâh devri yatak yokluğu yüzünden pratikte üç nihayet altı aydan fazla değildir, işte bu da esrar ve diğer uyuşturucu madde satıcılarının hattâ itiyat durumunda olanların kendilerini müptelâ diye mahkeme önünde ileri sürmelerine sebep olmaktadır. Bu cihet uyuşturucu madde hastaları için ıslah müesseselerine ve kamplarına olan büyük ihtiyacı ispat ettiği kadar bilirkişi Devlet hizmetindeki hekimlerin ve akıl mütehassıslarının hakikî müptelâları ne kadar dikkatle ve titizlikle elemelerinin icap ettiğini gösterir. Bu tanıma işi her zaman kolay olmadığı gibi esrar probleminde daha çetindir. Aynı zamanda vatandaş ağır cezaya çarpılacağından dayandığımız tıbbî esaslar da sarsılmaz ve objektif olmalıdır. Heroin ve diğer uyuşturucu zehir düşkünleri yeni ceza tehdidi karşısında hakikaten azalmış ve bu zavallılar ordusuna her gün katılanların miktarı da farketmiştir. Eskiden senede ortalama 679 toksikoman yatırmaktayken yeni kanun tatbikinden sonra
bu miktar 400 kişiye inmiştir. Zehirin nevine gelince: heroin vakaları çok azalmıştır. Çünkü, bu maddeyi evvelce kıyıda İfocakta memleket içinde imal etmekteydiler. Halbuki bu gibi işler için ceza idamla 10 sene hapis arasında değişmektedir. Afyon için böyle bir muameleye lüzum olmadığından heroin'in yerine geçmektedir. Hakikaten afyon ve esrar içenler eskisinin aksine hero-inden fazladır. Evvelce senede ortalama 30 afyon ve 350 esrar vakası gelirken hemen hemen 300 heroin müracaatı vardı. Şimdi ise 1954 te 88 afyon, 44 heroin ve 342 esrar sanığı bizim müşahedehane servisimize yatırılmıştır. Bu da esrar içenlerin azalmadığını gösteriyor. Binaenaleyh çabuk ve yıldırımla vurulmuş gibi perişan eden heroin
Adli Tıp Dergisi 2005; 19(2): 39-40
müptelâları çok şükür azalmaktadır. Esrardan vazgeçmek ve bunların tedavisi çok daha kolaydır. Halbuki
heroin ve afyon için, bilhassa birincisi için keyfiyet böyledeğildir.
Esrar alışkanlığı ve iptilâsı daha ön plânda olunca esrar'a iptilâsı olanları ayırmak da o derecede önem almaktadır. Heroin düşkünleri akıl hastahanelerinin tedavi seı-vislerinde tecrit edilince kısa zamanda ba-zan 48 hatta 24 saat zarfında çeşitli ve elem verici bir ıztırabın içine düşerler. İşte bu hal heroin alışkanlığının iptilâ derecesinde olduğunu gösteren ihtiyaç krizi dediğimiz tablodur. Halbuki bir esrar düşkünü sigarasını içmese böyle kolayca tanınan ihtiyaç krizi göstermez. Ancak çalışma isteksizliği, baş ağrısı, baş dönmesi, nefes almakta, güçlük, bazan hafif dalgınlık gibi şikâyetlerde bulunur. Bu sübjektif belirtiler elbette ki lâyıkıyla objektif bir kreteryum değildir.
Esrardan mahrum kalınca gürültülü ve daima aynı şekilde meydana çıkan belirtilerin olmayışına bakarak esrarda kesilme krizi bulunmadığı, bu sebeple de esrar ip-tilâsından bahsedilemiyeceği bazı hekimlerce kabul edilmiştir. Fakat, esrar üzerinde çalışmış otoriteler ve profesör Mazhar Osman Uzman, Prof. İhsan Şükrü Aksel, Prof. Fahrettin Kerim Gökay gibi memleketimizin tanınmış hekimlerinin eserlerinde esrarın iptilâ hali husule getirdiğine dair kayıtlara rastlamak mümkündür. Bununla beraber esrarın toazan kesilme krizi denebilecek belirtiler yaptığı veya uzun yıllardır esrar kullananlar esrardan kesilince daima objektif belirtiler husule gelip gelmediği meselesi tetkike değer. Bu sahada yapılacak sabırlı araştırmaların önemi muhakkaktır. Bu prob. lem mevzuumuz dışında olduğundan münakaşasına girişecek değiliz. Ancak, esrar içenlerin çoğunda alışkanlığın iptilâ derecesine varmadığı ve esrar iptilâsınm daha az olduğu müşahedelerimiz meyanındadır. Bir yılda kliniğimize başvuran 350—480 esrar sanığından ancak 10—15 inde iptilâ kararına varılmıştır. Bütün bunlara rağmen esrarda itiyat, kesilme krizi, iptilâ problemleri yeniden elden geçirilmiye değer mevzulardır. Merhum hocamız Mazhar Osman Uzman'ın şu sözlerini tekrar etmek suretiyle esrarkeşler dâvasının önemine işaret etmek isterim: «Ne alkol, ne morfin, ne kokain, esrar kadar müptelâlarını birden bire alçaltmıyor.»
