MUSTAFA KEMAL ÜNİVERSİTESİ VETERİNER FAKÜLTESİ KLİNİKLERİNE GETİRİLEN KEDİ VE KÖPEKLERDE GÖZLENEN HASTALIKLARIN DEĞERLENDİRİLMESİ (2003-2006)

'"tl,8i1,Derg.(2007).23. 3-4:27-.\3

MUSTA

FA

KEMAL ÜNivERSiTESi

VETER

iNER

FAKÜLTESi

KLiNIK LERiNE

GETiRi

LEN

KEDI

VE KÖPEKLERDE GÖZLENEN

HASTAlıKLARıN

DEGERLEND

iRILMESI

(

2003-2006)

NuriMAMAK'· RamazanDURGUT' Özkan_{GÖ RGÜLÜ}ı

The Evaluntion

of th

e

Prevalen

ce of

disease am

ong

the C

ats

and Dogs

Admitt

ed

lo

C

linic

s

o

f

v

etcrtn a rv

Facult y,

Mu

sta fa

Kemal

Unlver sity

(2003-2006)

Özet:Buçalışmada1 ocak200ı-31Aralık2006 tarihleriarasındaMustafa KemalÜniversitesiVeleOr'ıerFakOlleslKliniklerine getirilen kedi veköpeklerin deOerlendirilrnesiarnaçıandı.Butarihlerarasında76kedive 366 köpek muayene edll<1l.Buhayvanla rtAr,cinsiyet, mevslm,anabilimdalıvehastalıklaragöred~endirildi.Hayvanlann hastalanmalanmn mell5imlerebaı)lıoIduQu(p<O.Ol)vehastalıklann yayg ı nolarak Ilkbaharveyazaylarındaorta yaçıkltgıgözlendi.Kedive köpeklerinAtıabilimDallarınagöredaQı hmlarlIncelendiQinde;

hastalarınenteztaIçHastalıklarıAtıabilimDah (n"'202 . %46), daha sonraCeıTahlAnabilimDalı(niL192.%43) ve en azda (n=48.%11)

DoQumveJlnek oloj iAnabilimDalıhastalıklarıoldugugöl'Olmuş!or.Hasta kedi ve köpeklerindaha çok0-12aylıkya, lard aoldukları saptand ı .Kl ın ık leregetirilenköpe kle rinOnemli birkısmın ı (n " 22 4.%61) er":ekhayva nlaroluştu rmasına karş ı n , kedile rin önemli bir kısmını (n " 49,%64 )diş!hayvanla roluşturdu.Hastalarda enIazla sindırimsistemihastalıklarıgözlenirke n.bunla rı solunum sistemi hastalıkları ,travma , topa il ıkvekı rık oıgularıgibiortopedıkbozukluklartakipelmiştir.SonuçOıarak.buçalışmadakediveköpeklerd e

gözlene nhastalıkları nd6oerlendirilmesl.hayvan sah,plerininbubOLged6gOrOlen ked ve köpekhastalıklan hakkı ndabilinçlendırilmu s lne yardımcıoIacag ldüşün ülmektedir.

A.n ahtar Kelimeler : Kedi,köpek,IçHastalıklan.Cerrahi.Doğumve Jinekoloji

Summary:Theatmof thisstudywas toevaıcaıethe prevalen ceoftheeeeeseamong the dogs andcaıs admrtıed lo thecnnıcof

MustafaKemalUnlver sityFacu ltyofVeteMary Medicine between 1st January 2003 and 31st Deeember 2006.Clinical exemrneuco of the 76catsand366dogswereperlormed.'rreseanimalswere evaluatedinbreed.sex.seasces.clinical departments,and the diseases.

itwasobseevedthatthediseaseincalSanddogsoccun-eddua toseasonalefleds(p<0.01I,and theeseasesin dogs andcatscommon ly

observed in springand summerseasons. WhenthedıstribUtionsol thepaüentsadmittedtoDeperımenısin Veterinary Faculty Clinies

wasevaıuated.ee patienlSweeec::omrnoniybrotJI1ılLoDepartment oIlnlemalMediCine(n" 202. 46%),mesewe reloılowedbyDepartment

ol Surgery(n "192.43%)and Department o' Gynecology andReproduetion(n"48,11%). mseases were most commonlyeetecıee

between0-12monthsagedin eats and <logs.A.lthoughthedogs admittedtoVeterinary FacultyCllnics were mala(n " 224,%61),fam ale cets(n=49. 64%)mostlybrou ght to allthedepanmerrts.Oigesl ive systemcıseesesweremost commonly observedin cets and<logs.

andthesewerEllollowedbyrElspratory and orthopedicdisturtuırıcessuchasıraurna,nacıureandlameness.Inccocı usıco.ilwasthought th altheevalualion of theeeeesesobservedincauand dogs In thisstudy wil!helpto makethe ownersconsciou sol caısand dogs dıseases111 !tıisreg ion.

KeyWord .:Cal.dog.Intemalmedicine.Surgery, Gynecol og y andReprodccuon

Giriş

MustafaKemalÜniversitesiVeterinerFakültesi,

Antakya veçevresinde hayvanhastalıklarıvetanı ve seğalnmlannda son 6yıliçerisinde hizmet vermeye

başlamıştır. Büyükbaş hayvan populasyonunda bu bölgeönemlibiryerdir. Ancak sl Qır. koyunvekeçide

çalışan çok sayıda klinik olmas ına rağmen kedive köpekhastalıklarında şuana kadar bölgededüzenli hizmetveren VeterinerFakültesiKliniklerindenbaşka bir birim bul unm amaktadı r. Surve y çalışmala r, hastalıklarındağrhrm. hastalıklara ilişkili durumların veyapopula syonlarınolaylariçinde spesifiyeedilmesi ve saQlı k problemlerinin kontroüü çalışmala rında başvuru olarak tan ı mlan ır (Las t. 1995 ). Erken dönemlerdeyapılan çalışmalarda surveyçalışmalar

bulaş ı cı hastalıkların eliyoloj isi ile ilgilenmişve pek çok hastaham eradike edilmesi nde rol oynamı ştır, Ke d i ve köpek hastalı klar ı n ın

değertendirtlmesjndeyaş önemli birkriterdir (Braley,

1994: MichaelveWılliam.1997;Yılmazve ark..2002).

Özell ikle ilk 6 _aylık dönemde gastrointes tinal hasta lıkların fazla gOrOldOQO ve bu dönemlerde anuparazrter~Itımyapılmazsasekonderbakteriyel

ve viral hastalık ların daha çabuk ertaya çık tlQ ı

bildirilmiştir(Ottove ark.• 2000;Sykes ve ark.. 1999).

Koruyucumetotlarınbelirlenmesinetemelteşkil elme si ve bölgede ortaya çıkan ha s t al ı kla r ı n belirlenmesiaçıs ı ndan da bu türçalışmalaroldukça

önemlidir. Bu amaçla ülkemizin çeşitli bölgelerinde

hizmet verenVeteriner Fakültelerindekiaraşurmactlar @' :nuri m~ m ak (lıhormail.com Tel:OSO~OJIMS70S

i Mu~tJ f3KemalOnı"'r~lI<:!i1\'dCfln~'fFakühcsi,Anl.lk}'~ilATAY

Şeki l1. VeterinerFakültesiKliniklerinegetirilenkedive köpeklerinyıllarve mevsimleregörehastalıklarının dağılım ı

Y

ılhra

ve

Mevsimlere G

öre

H

asta

Dağlım

r - r - i

r

-:~: _{i~ '-~,--}

-

.-- ' - ~

-}

f - - - f o

--n-

-

f o - -

-i

~

.

~

-

-

f - -

-

f o - -

-r-ı ~

,

~

vi' ... N ... vi' ... N ... vi' ... N ... vi' ... N ...

~ (LI ro (LI

~ (LI (LI

2

(LI (LI (LI

~ (LI (LI (LI

..c::.

_>-

..c::. .c:

_>-

_s: s:

_>-

s: s:

_>-

_s:

ro (LI ro ro (LI (LI (LI (LI

-o _-o -o _-o -o _-o -o .o

~

s

~ _c ~ _c ..:x:

_s

.

-

_-

o

-

o

-ci) ci) ci) ci)

2003

2004

2005

2

006

70

60

50

4

0

30

20

1

0

O

zaman zaman (Aslan ve Tiftik, 1997:Can ve ark.,

1998: Dabak ve ark., 2001; Gökçe ve ark., 1997: Karademir.2001 .Kaymaz ve ark.,2004;Sekin ve ark..1996;Taşalve ark.,1998:Yılmazve ark.,2002) gözlenenhastalıkları raporetmişlerdir. Buanlayı ştan, surveyçalışmalarsağlıklı populasyonlarınilerlemesine vehastalıklarlamücadeledealınacakönlemlerde yol göstericiolmuştur.

Bu çalışmada da Hatay Bölges inde 1 Ocak 2003-31Aralık2006tarihleriarasındaMustafa Kemal Üniversitesi Veteriner Fakültesi Kliniklerinegetirilen ked i ve kOpeklerde gözlen e n hastalık l a rı n

değerlendirilmesiamaçlanmıştır.

Materyalve Metot

Araştı rmanınmateryalini1 Ocak 2003-31Aralık

2006 tarihleri arasında Mustafa Kemal Üniversitesi VeterinerFakültesi Kliniklerine getirilen 76 kedi ve

366köpekOluşturmuştur. Kli niğegetirilenhastaların öncelikle anamnezlerinin alınmasını takiben rutin klinik ve laboratua r muayeneleri yapıld ı. Ayrı ca hastalığınkesin tanı sı içinradyografı, ultra sonografı

vegereklideneyseloperatifişlemleryapıldı ktan sonra tanıs ı konulan hastalığ ın sağaltı m ı uygunAnabilim Dall arında gerçekleşti ri l di. Hasta l a rı n yaşla rı ile hastalıkla rı n yerleştiğisistemler veyalokalizeolduğu bölgelerbelirlenerekyıllara göredağ ı lı mla rı ya pıldı. Elde edilenverilerSPSS 13.0 istatistik paketprogramı

ku lla n ıl arak ki kare testine tabi tutulmuş t ur. Bulgular

2003-2006yılları arası ndaVeteriner Fakültesi Kliniklerine76 hasta kedive366 köpek getiril mişti r. Kliniğegetirilen buhayvanlarda görülenhastalı kları n yıllara ve mevsimlere göre dağ ı lı mla rı Şekil 1'de

veril miştr. Şekil 1incelendiğ i ndehasta sayısı 2005 ve 2006 yı ll a rı n d a bariz bir şekilde artmıştır.

Şekil 2. Vet eriner Fakültesi Klin iklerine getiri len hastaları n Anabili m Dallarına göre da ğ ı l ı m ı Hastalıkların

AImhilim

Dallarına

Göre

Dağılımı

n

=48

Ok

'

-:';.

n

=

~~

.

~

:':.:~

A~

?

~

:

~

:· ·· .

.

:::

:::~:~:~:~:~:~:

i

:~:~

:

~:

~

:~:~:~:~:~'

-

:~:

-

~:~:

-

~:~

-

:~:~:

:

~,c;:ı:

;

....L-

ı

.

.. ....

.

.

..

..

.

...

n

=202

460/0

D

İç Hastal

ıkl

ar

D

C

err ahi

DDoğ

um

i

,'tu,ıaraKemal finhrr,ilrsi,..

Mevsimler ilehayvanlarınhastalanmafrekanslan

ki kare testi ile karş ılaştırıldığ ında, hayvanların

hasta l anm al arının mevsimle re ba{ı:lı olduğu

gözlenmektedir (p<0,01).DiQerbir ifadeile2003-2006

yılları ara s ında Veterin er Fakültesi Kliniklerine yıl

içerisindegetirilenhastahayvanlarınmevsimleregöre

dağ ılı m ı homoj en değild ir. Şekit 1 incelen diğind e

hastal ıkları ndahaçok ilkbaharve yazaylarındaortaya

çıktığı gözlenmektedir.

HastalıklarınAnabil im Dalları göredağılımıise

Şekil z'oeverilmiştir.

Veteriner Fakültesi Kliniklerine 4yıldagetirilen

kediveköpeklerinAnabilim Dananna göred~ıl ımları

past a gra riğ i şe kli n d e gösteril m i ş tir. Gra fi k

incelendiğinde hastaların en_{fazlas ını}Iç _{Hastalıkları}

(n=202, %46),dahasonra Cerrahi(n=192,%43)ve

en az kısm ını da (n=48,%11)Doğum ve Jinekoloji

hastalıkları ol uşturmuştur,

Veteriner Fakültesi Kliniklerine 4 yılda toplam

366 köpek, 76 kedi getirilmiştir. Kliniklere getirilen köpek ve kedilerin yaş grupları ve cinsiyete göre

dağ ılımlarıTablo t'deverilmiştir.

2003-2006yılları aras ındaVeteriner Fakültesi Klinik lerine getirilen hasta köpekterin sayıları yaş gruplarınaqöre birbirindenistatistikselolarakfa rklıdır (p<O.Ol ).

200 3·2006yılları arasında VeterinerFakültesi

KlinikJerinegetirilenhastakedileririyaşgrupla rıOnemli

düzeyde birbirlerindenfakl ıd ır(p<0.01).Hastakedilerin

daha çok 0-12 ay yaş aralığında oldu kla rı

gözlenmektedir(Tablo2 ).

2003-2006yıllarıaras ındaVeterinerFakültesi

Kliniklerine getirilen76hastakedive 366köpeqeait

ha s ta lıkl a r Tablo ô'te toplu olarak verilmişt ir. Köpek vekedilerde Anabilim Dalla rınagetirilen

hastaların mevsimlere göre dağıl ım ları arasındaki

farklılık ki kare testi ile karş ılaştırılmı ştır, Analiz

sonucunda.köpeklerde gözlenen hastalıklardan Iç

Hastalıkları ve Cerrahi Anabilim Dauanna getirilen

hastaları n mevsimlere göre da!')ıhmları aras ında

istatistiksel olarak önemli bir Iakhhk oldu!')u tespit

edi lmiştir (p<O.Ol L.Tabloa'da da görüldü{ıü gibi Iç

Hastalıklarve CerrahiAnabilimDalları'na hastaların

en çok ilkbahar aylarında. en az ise kış aylarında

getiril miştir. Doğum ve Jinekoloj iAnabilim Dalı'nın

mev si me göre da!') ıl ımı ise ista tistiksel olarak

önemsizdir(p>O.OS).Kedilerde mevsimleregöre Iç

Hastalıkları nındağılunlan arasındaistatikselolarak

farklı bulunmuştur(p<O.Ol).Cerrahi

v

e

Do{ıum ve

Jinekoloji Anabilim Dallarında istatistiksel olarak

fa rkl ı lı k bulunmamaktadır. (p>O.OS).

Köpeklerde yaş gru p ları ile Anabilim Daltan

arasında bir ilişki olup olmadığ ı ki kar e testi ile

karşılaştırılmıştır, Test sonucundaAnabilimDalları ile

yaş grupları arasında istatistiksel olarakönemli bir ilişki olduQu tespit edilmiştir (p <O.Ol). Buna göre

Anabilim Dallarını n yaş gruplarına göre da~ılı m ı

homojendeğildir. IçHastalıklarıveCerrahiAnabilim

Dallarına getirilen köpekterin daha çok 0·12aylık olduğuTabloS'degöZıenmektedir.

Kedilerd e yaş gru pları ile Anabilim Dalları arasında ki ilişki olup olma d l Q ı ki kare testi Ile ka rşılaştırılmıştır.Testsonucunda AnabilimDallarılle

yaşsınıfları arasındaistatistikiolarakönemli bir ilişki

olmadı!')ı tespitedi lmiştir(p>O.OSl,Iç Hastalıklarıve Cerrahi Anabilim Dalları'na daha çok 0·12 aylık

kedilerfngetirildiğiTablo 6'degözlenmektedir.Fakat

Tablo i. VeterinerFakültesiKIinikleı-inegetiri len

k

öpek

terin

cinsiyetve yaşgroplennagöre dağıtum

Yaş Gru pla rı(Ay) Dişi 51 26 12 -i 9 27

E

r

kek

10

7

1

i

2

0

1

6

11

2

2

TOIll;lIn 158 53 32 20 20 49 _121.1~! l!>::ISO Toplam 8 ~ 1-12

13

S 21-1

21

LJ

3

6

6

Ö.D(Önemltlik derece si): (l=(I.05ve u*'O.Ol

Tııblo2.Veteriner Fakültesi Kliniklerinegetirilenkediterincinsiyetve yaşgruplarnıngöredağrhnu

Chısiy f' t Ya.'$ Grn plart (A\') Tepbu n O-_~~

13

·24

ı~36 37--18

49

-

60

61

-120

DI~1

--

_"

1

2

9

1

1

•

.

9

Eıkf'k

1

2

•

•

O

2

~

,

-

-

,

Toplaın

.u

16

LJ

1

3

9

7

6

0

.0

:

«-0.05ve <FO.Ol

MAMAK. DURG T,GÖRGÜLÜ

T

ablo

3

.

Veteriner Fakü

ltesi

K

liniklerine

get

irilen

köpek ve Kedi

lere

ait

hastalıkdağı lı m ı

HastalığınAd ı Köpek Kedi

Dişi Erkek Toplam Dişi Erkek Toplam

Amputasyon 1 1 2

-

-

O

Apse 1 1 2

-

1 1

DeriHastlıkları 13 25 38 2 3 5

Dol aşımSistemiHastalı kları 1 5 6

-

-

O

Enterektomi 1

-

1

-

-

O Epulis 1

-

1

-

-

O Felç 2 6 8 1

-

1 Fıtık 3 3 6

-

-

O Fistül 2 1 3

-

-

O Heornon

-

2 2

-

-

O Genel Muayene 16 17 33 6 1 7 G"7Hastal ı kları 4 10 14 1 1 2

-

-Kan

r

~:"'Q''i Il(,_- :

_-

J.''

_-

-

1 1

_-

-

O Kı rık 12 21 33 4 4 8 Kı s ırlaştırmaoperasyonu

- ,

-

-

O

-

1 1 Kist

-

~

.

i 1

-

1 1

KulakHastalıkları 1 i

_•

_-

-O

-

_--

-Kulakve KuyrukKesimi 4 5 9 i

-

-

_O

.. Metritis 1

-

1

-

-

O Mikohidrometra

-

-

O 1

-

i_- 1 Mucocell 1

-

1

-

-

O _{- - ,} OtitisExterna 2 3 5

.

-

O Ovariohisterektomi 10

-

10 6

-

6 Ödem 2 3 5

-

-

O

ÖstrusBaskılama

-

-

O 2

-

2

Paraziterenfestasvon 1 1 2

-

-

O Seotisemi 1 3 4 1

-

1 ProlaosusUteri 1

-

1

-

-

O Prolapsus Vaol 2

-

2

-

-

O Prostitis

-

1 1

-

-

O Pvornetra 1

-

1 1

-

1 RetentioSekundinarium 1

-

1

-

-

O Sezervan 1

-

1 5

-

5 SindirimSistemi 15 45 60 4 5 9 SinirSistemi 2 3 5

-

1 1

SolunumSistemi 4 17 21 7 4 11

Toksikasyon 2 3 5

-

-

O

Tooallı k 9 10 19 1 1 2

Travma 4 8 12 2 1 3

Tümör 8 3 11

-

-

O

ÜrinerSistemHastalıkları 2 1 3

-

2 2

Üroaen italSistemHastalıkları

-

5 5 1 1 2

VaainalTümör 2

-

2

-

-

O

VulvadaTümör 1

_-

1

-

-

O

Mustafa Kemal Üniversitesi...

Tablo-t.2003-2006yılları arasında Veteriner Fakültesi AnabilimDallarına getirilenhastal arın mevsimlere

göredağılıiili

Köpek Kedi

Toplam

İç Hastalıklar Toplam

Mevsimler _{Cerrahi İç Hasınıık. Doğum Cerrahi Doğum}

İlkbahar 6:!

-,

1- 9 ı-ıs 10 15 10 35 KL₅ 19 26 7 5:! 3 II 14 Sonbahar 42 34 9 85 6 1 4 II Yaz 45 36 5 86 5 7 4 16 Toplam 168 168 30 366 24 34 LS 76 O.D: u=0.05ve u=O,OI

bu fark istatistikselolarak önemli değildir(p>O.OS). Tartışma ve Sonuç

Ülkemizde son yıllarda hızla artan kedi köpek

sayısı pek çok sorunu da beraberindegetirmiştir.Kedi ve köpeklerin sayısınınhızla artması özellikle1990'1ı

yılların başlarındadikkati çekmeye başlamıştır. Bu

artışta özellikle bu hayvanların ev hayvanı olarak öncelik alması önemli roloynamıştır.Avrupa'da 60 milyondan fazla kedi ve bundan daha fazla da köpek

vardır. Ingiltere ve Amerika BirleşikDevletleri'nde

kediler köpeklere oranla daha fazla artmaya

başlamıştır. Bu ülkelerde beslenme ve sağlık programlarının iyileştirilmesi kedilerin daha fazla

yaşamasına yol açmaktadır(Gunn-Moore ve ark., 2003).Ülkemiz ve bölgemizdeki kedi ve köpeksayısı

için kesin bir sayı söylemek eldeki verilere göre mümkün bulunmamaktadır.

2003-2006yıllarıarasındaVeteriner Fakültesi Kliniklerine 76 hasta kedi ve 366 köpekgetirilmiştir

(Tablo 4). Getirilen bu kedi ve köpeklerin sayısı az

olmasına rağmen bölgemizde görülen hastalıklar hakkında fikir verebilir. Diğer taraftan özel veteriner hekim kliniklerinin sayısı azımsanmayacakkadar

fazladır.Ancak Veteriner Hekimlerin büyükçoğunluğu

daha çok çiftlikhayvanları pratisyenliği yapmaktadır.

Ülkemizin çeşitli bölgelerinde hizmet veren Veteriner Fakültelerindekiaraştırmac ılarzaman zaman gözlenenhastalıklarıraporetmişlerdir(Aslan veı:!ftik.

1997;Can ve ark.,1998;Dabak ve ark.,2001;Gokçe

ve ark., 1997; Karademir, 2001;Kaymaz ve ark.,

2004;Sekin ve ark.,1996;Taşal ve ark.,1998;Yılmaz

ve ark.,2002).Ancak buaraştırmacılar;IçHastalıkları, Cerrahi veya Doğum ve Jineoloji Anabilim Dalları

Kliniklerine getirilenhastaları ayrı ayrı bildirmişlerdir.

Bu nedenle hastalıkların ortaya çıkması ve bölgesel

hayvansal sorunlarhakkında sağlıklı verilereulaşmak

içinyıllararasındada koordine olmaması nedeniyle

çoğu zaman ekstra çabalara gerek duyulmakta~ır.

Özellikle survey çalışmalarda hastalıkların anabılım

dalı bazında değil de hayvan türünün daha önemli

olduğu açıktır. Bu nedenle bu çalışmada Hata~

bölgesinde kedive köpeklerin IçHastalıkları,Cerrahı ve Doğumve Jinekoloji hastalıkları hakkında2003

-2006yılları arasındatoplu bilgiverilmekted ir (Şekil

2).

Kedi ve köpeklerde hastalıkların ortaya

çıkmasında yaşfaktörü önemlidir (Braley•.1994,Can

O.D: a=0 .ü5 ve a=ü.01

Ta blo"

.

.

.

AnabilimDallarınageti~ rilenköpekıerin

. .

yaş gruplarınagöredağılımı Yaş Grupları(Ay)

Toplam AnabilimDalı 0-12 13-24 _~ 3i--tS :!2.:.@ 61-120 121-156 ISi-ISO İç Hastalıkları S4 15 13 II 9 15 II 10 168 Cel1'al" .Jl13D 70 28 16 8 9 26 9 2 168 Doğumve 4 10 3 1 2 8 1 1 30 JiııekolollA13D Toplam

_..

158 53 32 20 20

49

21 13 366

MAr-. IAK.DURGUT,GORGOLO

0.0.

e

u=O.OI

Tablo6

.

Anabilim Dallanua

_.

eetirüe u kedilennya

_,

ş

.

gruplarına,

_.

eöredağrhuu_.

AnabilimDalı Ya ş Grup ları(Aş)

O.:H. !3-2~ ~3~. 3·;QS ~9-60 61-120 Toplam

İç HastalıklanABD

1

5

7

6 O ~

4

.l4

Ct'ITaldABD

1

4

4

~ O i .\ ~4

Dogum ve:!illtk,~AHl~ 5

5

5 i O ~ 18

Toplam

3

4

16

13 i

3

9

76

o

.n:

u

v

v

ve ark., 1998). Özellikle intestinal parazitler tüm

yaşlardagörülmeklebirlikte özellikle genç yavrularda

enfeksi yonun prevalans ı daha yüksektir. Bunun da

en önemli ned enleri ; yeni doö um yapan kedi ve

köpeklerde çoğu ha stalığın transplesentat olarak

geçmesiveyenidoğanlarda parazitlerekarşı edinsel

bağışıklığınyeterincegelişmemesidir(Bowman,1999: Guiford ve arx.,1996;Kirk.1980).Parazitlerin normal

görülmesıklığıorta derecededir.Ancak sı caklığınve

neminyüksekolduğu tropikalvesubtropikaliklimierde para zltlerin geli ş me devre leri için optimum çevre

şartları sağlanm ı ş ol ma ktad ı r. Subtropikal iklim

ku şa ğınd a bulun an Hatay bölgesinde paraziter

ha s t al ık l arın gençlerde daha çok görülme

nede nlerinden biri de buolduğu düşünülmektedir.

Diğeryandanköpekler inparvoviralenteritisi vegençlik

hastalı ğı , kedilerin panlökopeni ve caltelvirüs enfeksiyonlarıgençya ş lardaveözellikleaşılanmamış

hayvanlarda ortaya çıkmaktad ı r(Ottove ark.. 2000; Sykes veark.,1999).Bölgemizdehenüz ciddişekilde

aşılama programlarınınolmamasıgençlerdehastalığın sıklığ ı hakkında önemli bir faktördür. Bununla birlikte

parazittk hastalı kları n klinik bu lgu ları değişkenlik

göstermekte venadiren bazı enfektehayvanlarda

asemptomatik enfeksiyo nlar görülmektedir. Ancak

şiddetli klinik olgularda,özellikle enfekte yaşlılarla

birlikte olan gençlerdelshal. anemi ve ölüm ortaya

çıkmaktadı r.

Şekil 1 ince lend i ğinde Veteriner Fakültesi Kliniklerinehastakediköpekterindaha çok ilkbahar

ve enazisekı ş aylarındageldiğigörülmektedir.Hatay bölgemizdeilkbahardabirden birehavanın ısınması

veaşırınemhastalıklarınçıkmasındaetkiliolmaktadır.

Ayrı ca ke di ve köpeklerin doğum zamanlarının

ilkbahara den k gelmes i ve dolayısıyla pre ve

postpartum hastalıkları n görülme sı k lığ ınınartması

dahastal ıkların dahaçokilkbaharda görülm e sıklığı

ileilişkili olabi leceğini (Braley,1994)düş ün dürm ü ştür.

Bununlabirlikte çevrehastalıklarıngelişmesindekritik rol oyn ar. Gen el koruma önlemleri, sıcakl ı k, hava

kirliliğive su kalitesi gibifaktörlerhastalıkların ortaya

çıkmasındave hastalı kların tüm evrelerindeetkilidir.

Bu surveyaraşt ırmada kedi veköpekleri nher

ikisinde de en çoketkilenen sistem sindirim sistemi

olmuştur(Tablo3).Busistemleilgilihastalıklardiğer

araştırmacıların da bildirildiği gibi (Guiford veark.,

1996;Klrk.1980;Michael ve William,1997)gastrilis,

enteriti s, gastro ent eritis gibi has talıklardan

oluşmaktad ı r.

Bu değerlendirmed e en sı k karşılaş ılan ikin ci

hastalık grubunu solun um sistemi hasta l ıkl ar ı

oluşturmuştur (Ta blo 3). Solunum siste m i

hastalıklarınınbölgede görülenönemliikincihastal ık

grubunuoluşturmasında Hataybölgesindeyazların

çoksıca kve nemli olması, kışların isegece-gündüz

sıcaklıkfarkınınbelirginolarakdeğişmesininönemli biretkenolduğu nu düşündürmektedir.

Doğumve JinekolojiAnabilim Dalı'na get irilen

kedi ve köpeklerinbüyükçoğunluğuovariohisterektomi

operasyonudur (Tablo3).Hayvansahiplerigebelikle

ilgili sorunları önlemek ve bakabileceğ inden daha

fazla hayvana sahip olmamakiçin genellikleyaş ı da

uygun olmak şa rtı ile sahipoldukla rıhayvanlara ilk

olarak ovariohisterekt om i ope ras yonu

yaptırmaktad ırlar. BuçalışmadaDoğumveJinekoloji

Anabilim Dallarına getirilen kedi ve köpeklerd e

gözlenendiğer hastalıklar,ülkemizdekidiğerVeteriner

Fakültelerinde rapor edilen bildirimlerle(Kaym azve

ark., 2004; Taşal ve ark., 1998 ) uyumluluk göstermektedir.

Survey çalışmaların ama cı ha stal ıkl ar ın

beli rlenme si ve ona göre koruyuc u önlem le rin

alınmasıdır. Bunun için deönçalışma yapmak,var olanbulgularıbelirlemek,verileritoplamak vesonuçta da kontrol önlemlerini bu bulgularışığında uyarlamaktır

(Smith, 1989). Bu surve yçalışmada da yukarıda

beli rtildiği gibi rutin siste mdeolguları n belirl enerek raporedilmişve Halaybölgesindegörülenhastal ıkların

4yıll ıkolgularıortayakonmuştur.

Sonuç olarak, Mustafa Kemal Üniver sitesi Veteriner Fakültesi Kliniklerine get ir ifen ke di ve köpeklerdegözlenenhastal ıklarındeğerlendirilmesi,

bölgede ka rşıl aşılan kedi ve köpek ha stal ıkları

hakkında hayvan sahiplerinin bilinçl end irilmesine

yard ı mcı olacağı düşOnülmektedir.

Kaynaklar

Aslan,

v

.

.

liftik, A.M.(1997).1985-1986Yıllan arasında

S.Ü. Vet er iner Fakültesi Kliniklerine Getirilen

HayvanlarınIçHastalıklarıYönünden Genel Analizi,

SÜ Vet Fak Derg.• 3(1).63-70.

Bowman,

0

.0 .

(1999). Georgis' Parasitology for

Veterinarians. Saunders. London, 414 pp.

Braley, J. (1994). FeLV and FIV: Survay show

prevalancein the United States and Europe.Feline

Practice,22(2):25-28.

Bres.P.(1986).Publc health action in emergendes

caused by epldernic.Apractical guide. GenevaWorld

Health Organiz ation.

Can.R., GOl.Y.,Yılmaz, K.,Aksoy,G.,Özdemir, H.

(1998).Kliniğimize1972-1998YıllarıArası ndaGetirilen

Hayvanların IçHastalıklarıYönünden GenelAnalizi.

ElazığBölgesiVeteriner HekimlerOdas ı Dergisi,

1-2-3, 12-2 1.

Dabak,M..Gül,Y..Yılmaz, K.,Özdemir,H.,Elitok,

B.(2001). Fırat Üniversitesi Veteriner Fakültesi Iç

Hastalı klar Klin iği'ne 1989-1998 Yılları Arasında

GetirilenHayvanlarınIçHastalıklarıYönündenGenel

Ana lizi . FÜ Sağlık Bil Derg, 15(1) , 39-44.

Gökçe,G.,Şendil,Ç.• Surat,E.(1997).1996Yıllarında

Kafkas Üniversitesi Veterin er Fakültesi Kliniklerine

Getirilen HayvanlarınIç Hastalıkla rı nın Istatistiksel

Değerlendirilmesi.Kafkas Üniv VetFak Derg..3(2).

181-186.

Guiford, w.G.,Center.S.,Strombeck,D.R.,Williams,

D.• Meyer, D. (1996). Stromb eck's Smail Animal

Gastroenterology3'dEd.WB Saunders Company,,

Philadelphia.

Gunn-Moore,D.A.for the Benric Study Group (2003).

Influence of proteinuria on survival time in cats with

chronic renal insuffıcie ncy. 21st ACVIM Congress

Abstract 103, JVIM. 17.405.

Karademir. B. (2001).KAÜ Veteriner Fakültesi Iç

Hastalıklar Kliniklerine 1999 Yılında Kabul Edilen

HayvanlarınGenel Durumu,

Iü

Vet Fak Derg..27(2),

377-383.

Kaymaz,M.,Yağcı, I.P.,Macun.H.C.(2004).Ankara

ÜniversitesiVeteriner FakültesiDoğu m ve Jinekoloji

Ana Bilim Dalı Kliniğine 1987-2001 yılları arasında

getirilenhayvanlarıngenel analizi.ErciyesÜniversitesi

Veteriner Fakültesi De r g is i. 1(1): 35-41.

Kirk, R.W.(1980).Current Veterinary Therapy VII

Smail Animal Practlce, WB Saund er s Cornp.,

Philadelphia,935-948.

Last,J.M.(1995).A dictionaryof epidemiology3rd

ed.,OxfordUniversty Press.

Michael. S.L.,William E.M.(1997).Practical Smail

Animal Internal Medicine,W.B. Saunders Comp.,

Philadelphia.837-873.

Otto,C.M.,Reiser.T.M..Brooks.M.B..Russel,M.W.

(2000):.Evidence of hypercoagulability in dogs with

parvo viral enteritis. JAVMA. 27(10): 1500- 1504.

Sekin, S.,Voyvoda. H.,Ağaoğl u. Z.T., Karaca, M.

f

ç1996Hastalıklar Kliniğine).Yüzüncü Yı l ÜniversitesiVanve ÇevresVeteriner Fakültesinden 1992-i

1997Yılları ArasındaGetirilen Hayvanlarda Saptanan

HastalıklarınGenel Analizi.VVÜVet Fak Derg.,7

(1-2).106-109.

Smith. G.S . (1989). Development of rapid

epidemiologic asssessment methods to evaluate

health status and delivery of health services,

International Journal of Epidemiology.18(4) (Supp!.

2),2-15.

Sykes,J.E.,Anderson.GA,Studdert,V.P.,Browing,

G.F. (1999).Prevalance of feline Chlamydiapsittaci

and felineherpes virus 1 in cats with upperrespiratoıy

tract disease. J Vet Intern Med.. 13: 153-162.

Taşal,

1..

Uçar.M.,Erdem H.(1998).1990-1995Yılları

Ara s ı nda Selçuk Üniversitesi Veteriner Fakültesi

Doğum ve Jinekoloji Kliniği ne getirilen Hayvanlara

TopluBakış ,Veteriner BilimleriDerg.•14(1). 59-65.

Yılmaz. Z.,Kennerman,E.,Şentürk. S.,Temizel.M.•

Aytuğ, N. (2002 ). Uludağ Üniversitesi Veteriner

Fakültesi Iç Hastalıkları Küçük Hayvan Kliniğine

Getirilen Kedi ve Köpeklerin değerlendirilmesi(