Galatasaray'ın 100'üncü yılı kutlanıyor

-' "

,

... ... ...v:...

Galatasaray'ın

PİLAV İÇİN İ l

.jMaııaaaııaııaa*Maaı ■■(■■*£

GALATASARAY

NASIL KURULDU?

Y

IL 1470. Padişah İkinci Beyazıt bir

kış günü ava çıkmış. Ormanda av­ lanırken bir kulübe görüp içeri gir­

miş. Gülbaba, Padişahı karşılayıp, «Hoş

geldiniz» demiş ve biri sarı, biri kırmızı

A Devamı Sa. 9 Sü. 4 de

fOO'üncu

yılı

kutlanıyor

Kutlama törenleri bugün okulda

yenilecek «Pilav» ile başlıyor

PARİS'TEN GELDİ

Galatasaray’ın 1948 mezunlarından Özdemir Gürel dün 100 üncü yıl «pilâva» yemek için Paris’ten gelmiştir. 4500 lira harcıyarak İstanbul’a geldiğini söyleyen 1070 «Cyrano Özdemir» i arkadaşları karşılamıştır.

D U R U M

YÜZÜNCÜ YILI KUTLARKEN

G

A L A T A S A R A Y Lisesi, bilinen deyimi ile « Batıya açılan ilk pencere» olmuştur. İlerici görüşler, yeni hareketler yüzyıl boyunca yurdumuza bu pence­ reden girmiş v e Galatasaray Lisesi sanattan siyasete, ilimden spora kadar her alanda önderlik edenleri, bü­ yük hizmetlerde bulunanları yetiştiren bir irfan yuvası olmuştur. Ama bugün 100’üncü yıldönümünü kutlaya­ cak olan bu müessesenin şimdiki durumunu mazisi ile karşılaştıranlar huzur v e kıvanç duyamamakta, geleceğe ümitle bakamamaktadırlar.

Mesele sadece Galatasaray’ın, Galatasaray’lıların de­ ğil, memleketin meselesidir. Yukarda belirttiğimiz gibi yüzyıl boyunca bu kültür yuvasından yetişenlerin ülke­ mize yaptıkları hizmetler, bunun böyle olduğunu gös­ term eye yeter.

Şimdi, Galatasaray Lisesinde okuyacakların, kendi­ lerinden önce okuyanların edinebildikleri nitelik v e özel­ likleri elde edebilecekleri şüphelidir. Zira son yıllarda Galatasaray Lisesine gösterilen ihmal v e alman yanlış kararlar sonunda bu müessese, kendisine teslim edilen öğrencileri eskisi gibi yetiştirme yeteneklerinden yok­ sun bırakılmıştır. Bu ihmal öylesine "korkunç bir hale gelmiştir ki, şimdi Galatasaray Lisesi, modern eğitimin gerektirdiği araç ve gereçleri edinmek şöyle dursun, en basit ihtiyaçlarını dahi eski Galatasaray’ lılardan topla­ maya çalıştığı bağışlarla sağlamaya uğraşmaktadır.

Bu durumun başlıca sorumluluğunu Türk hükü­ metleri ile birlikte Fransız hükümetleri de taşımaktadır. Türkiye’de Millî Eğitim Bakanlığı son yirmi yıldır Ga­ latasaray Lisesini, zaman zaman kasıtlı olduğu şüphesi­ ni uyandıran biçimde ihmal ederken, Fransa da aslında kendi kültürünü Türkiye’de ona hiçbir masrafa mâl ol­ madan yayan bu müesseseye ilgi gösterm em eye başla­ mıştır. Sonuç olarak Türk eğitim kurumlanma gözbe­ beği sayılan Galatasaray Lisesi kendi haline bırakılmış, v e ne kadar acıdır ki, bu müesseseden feyiz alıp şimdi en önemli mevkilerde bulunan eski Galatasaray’lilar da bu durumu değiştirecek bir çaba gösterememişlerdir.

G eçen yıl bu noktalara dayanarak yaptığımız uyar­ malardan sonra ümit verici bir haber duymuştuk: Türk v e Fransız temsilcilerinden kurulacak bir heyet Anka­ ra’da toplanarak Galatasaray Lisesinin durumunu görü­ şecek ve İslâhat için gerekli tedbirleri araştıracaktı. Bu teşebbüsten de hiçbir sonuç çıkmadığı şimdi anlaşıl­ maktadır.

Galatasaray’ın yüzüncü yıldönümünde yazılacak bir yazı, onun şerefli tarihine bir övgü olmalıydı. Bu zevki duyamadığımız için üzgünüz. Galatasaray’ın ikinci yü z­ yılının birincisi kadar parlak olamıyaeağından kuşku­ landığımız için bu yaraya parmak basmaktan kendimizi alamadık. Yüzüncü yıl törenlerinin bu hastalığı ortaya koyup tedavi çarelerini bulmaya vesile olmasını diler­ ken bütün Galatasnray’lıları kutlar, onlara feyiz veren­ leri minnetle anarız.

75

KUZU

na kadar Galatasaray’ınjOO. yı- gösSerilerle

GALATASARAY'IN SİYASET ALANINA ÇIKARDIĞI TAKIM

Başbakan tebrik mesa­

jı yolladı. Bâzı elçilik­

lerde de kutlama tö­

renleri yapılacak

G

a l a t a s a r a y Lisesi’nin

100. yılım kutlama tören­

leri, bugün, geleneksel

pilâvın okulda yenmesiyle baş­ layacaktır.

Yurt dışında olan Galatasaray­ lIlar ise Büyükelçilik ve konso­

losluklarımızda toplanarak bir

arada pilâv yiyecek, Galatasaray gününü kutlayacaklardır.

100. yıl münasebetiyle Baş­ bakan Demirel GalatasaraylIlara bir tebrik mesajı göndermiştir.

Birer Galatasaray mezunu olan Paris Büyükelçisi Nurettin Ver­ gin, Ottawa Büyükelçimiz Meh­ met Baydur, Belgrad Büyükelçi­

miz Danış Tunalıgil, Moskova

Büyükelçimiz Hasan Işık ile İs­

viçre’deki Galatasaraylüar da

tebrik mesajı gönderenler ara­

sındadırlar. Elçiliklerimizin bir­ çoğunda yabancı ülkelerdeki Ga­ latasaraylIları da 100 üncü yıldö­

nümünde biraraya getirmek

üzere «pilâv» törenlerinin düzen­ lendiği öğrenilmiştir.

Galatasaray Lisesi bahçesinde sabah saat 10.00 da bayrak tö­ reniyle başlayack «pilâv» da 75 kuzu çevrilecektir. Kutlama tö­

reni düzenleyicileri «pilâv» için

300 kilo pirinç aldırmışlardır.

Pilâvın fazla yapılmasına sebep «kaynatma» olaylarının tekrar­

lanacağı kanısıdır (Kaynatma,

Galatasaray Lisesinde bir âdettir.

Yemekhaneye erken girenlerin,

geç kalanların pilâvını ortadan

yok etmelerine kaynatma denir).

PROGRAM

Kaleci: Suat Hayri ÜRGÜPLÜ — Sağbek: Coşkun KIRCA, Solbek: Turan GÜNEŞ — Sağhaf: Fethi ÇELİKBAŞ, Santrhaf: Cihat BABAN, Solhaf: Çetin Altan — Sağaçık: Mehmet Şevket EYGİ, Sağ- iç: Turhan FEYZİOGLU, Santrfor: Nihat ERİM, Soliç: Nadir NADİ, Solaçık: Mehmet Ali AYBAR

İstiklâl marşının söylenme­

sinden sonra saat 1030 da sınıf­

lara çıkılacak ve şeref defteri

imzalanacaktır. Saat 11.00 de

bahçede gösteriler başlayacak, eski ve meşhur GalatasaraylIlar, futbol, basketbol, voleybol oyna­ yacaklardır. Müzenin ve Gülbaba’

nın onarılan türbesinin ziyare­

tinden sonra geleneksel yemek

saat 12.30 da yenecektir. Saat

14.00 de konferans salonunda

Lise Müdürü Muhittin Sandıkçı- oğlu, en eski ve en yeni mezun­ lar, en eski Türk ve Fransız öğ­ retmenler birer konuşma yapa­ caklar, anılar anlatüacaktır. Gün,

saat 16.00 da Taksim’deki Ata­

türk Amtı’na bir çelenk konma­ sıyla son bulacak ve Ekim

ayı-lı çeşitli şenlik ve gös

kutlanacaktır.

Galatasaray'da en çok

konulan lâkap "Kelle

II

LİSEDEN YETİŞENLER BİRBİRLERİNİ ADLARINDAN COK LAKAPLARI

İLE TANIRLAR VE HALA ÖYLE ÇAĞIRIRLAR

YAZAN: NECDET GÖNKUT

B

(Galatasaray’daki lâkabı: ŞEBEK)

AKIN lakâp deyip geçmeyin. Okulda

ölesiye kızdırılmak amacıyla takılan

lakaplar bir Galatasaray’lı için çok

önemlidir. Bir takma adınız yok ise Galata­

saray camiasında unutabilirler sizi. Ama

«Tanımadın mı, bizim Keçi Nihat’tan bah­

sediyorum» dendi mi, tanımayan kalmaz

anılanı. Şen kahkahalar etrafa saçılır, Bay Nihat... en teferruatlı vönüne kadar konu 0 Devamı. Sa 9 Sü 6 dn

1 2 M A Y I S 1 9 6 8

GALATASARAY

İ Bastarafı Birincide iki gül inat mış. Padişah Gülba.

banın bu davranışından çok

memnun kalmış ve kendisine,

bütün Padişahların ihsanda bu­

lunacakları zaman sordukları

soruyu yöneltmiş:

— Dile benden ne dilersin! Gülbaba ellerini açmış, boynu­ nu bükmüş ve dileğini söylemiş:

— Şu zirveciğe bir mekteb-i

irfan tesis ve tertip buyur da

orada okuyup yazanları hizmet-i hümayununda istihdam eyle.

* * *

İşte bugünkü Galatasaray Li­ sesinin bulunduğu yere ilk kül­

tür ocağının temeli böyle atıl­

mış. Padişah İkinci Beyazıt.

Güibaba’nın dileğini yerine ge­

tirmiş ve 200 kişilik üç koğuş,

bir Darüşşafaka. bir cami, bir

NASIL KURULDU?

hamam, bir zabıt dairesi ve

mutfak yaptırmış.

Bugün 100. yılını kutladığımız

Galatasaray Lisesinin kuruluşu

ise Padişah Abdülaziz’in Fransa gezisinde kararlaştırılmıştır. Kı­

rım savaşı sırasında subayları­

mızın yabancı dil bilmemesi yü­ zünden çekilen büyük güçlükler,

dışişleri memurluğu ve tercü­

manlık gibi işlerde azınlıkların

çalışması, yabancı dil öğreten

bir okula olan ihtiyacı meydana çıkarmıştır.

Abdülaziz Fransa gezisinde

«College d e ' France» ı gezmiş ve düzenini çok beğendiğinden böy­ le bir okulun İstanbul’da kurul­ masını emretmiştir. Bunun üze­

rine İkinci Beyazıt’m kurduğu

«Kültür Ocağı» yerini «Mektebi Sultani» ye bırakmıştır. 1 Eylül

1868 de açılış resmi yapılan ve 1923 de «Galatasaray Lisesi» adı­ nı alan «Mektebi Sultani», «Batı­ ya açılan ilk pencere» olmuş ve yüz yıl boyunca memlekete her alanda büyük hizmetlerde bulu­ nan binlerce değer kazandırmış­ tır.

Galatasarayda

A Bastarah Birincide şulur. Ama hiç lâkapsız Galata­

saraylI yok mu diyeceksiniz?

Var tabiî, fakat onlar unutulma­ mak için çok meşhur birer isim olmak zorundadırlar. Galatasaray Lisesi’nin belki okul sıralarında çok kızılır bu takma adlara, fa­ kat sonraları.... lakâpsız kalanlar

belki de üzülürler buna. Tıpkı

1921 mezunu Sun’î Hulusi Her­ sek gibi. Şişe ve Cam Fabrika­

ları Mübayaa Müdürü olan bu

eski Galatasaray’lı, özel kitap

için bütün mezunlara sorulan bu

soruyu «Maalesef yoktu» diye

cevaplandırmış. 100. yılı Kutlama

Derneğine gönderilen cevaplar

arasında Galatasaray’da en fazla

«Kelle», «Baba», «Arnavut» ve

«Paşa» lâkaplarının konduğu

anlaşılmaktadır.

Halen Okul Müdürü bulunan

Muhittin Sandıkçı Beye «Şeyh»’!

derlermiş arkadaşları. Tanınmış bâzı GalatasaraylIlar ve lakap­ ları ise şöyle sıralanıyor :

SUAT HAYRI ÜRGÜPLÜ (Eski

Başbakan) Kaptan

Prof. ORHAN OKYAY (Diş Fak. Dekanı) Lâvantalı Bey Prof. CEVAT YÜCESOY (İktisa.

di Tie. İl. Ak.) Hacı

Prof. KEMAL ERKİN (Orman

Fak.) Kedi

Prof. HAMİT KEMALİ SÖYLE-

MEZOĞLU (İTÜ Mimarlık

Fak.) Zigoto

Prof. BÜLENT NURİ ESEN (De­ kan) Acem, Meraki, Bahtiyar Efendi

Prof. NEJAT HARMANCI (Cer­ rahpaşa Tıp. Fak.) Papaz Prof. SÜLEYMAN BARDA (İkti­

sat Fak.) Serçe

Prof. SAİM SARAÇOĞLU (Anka­ ra Fen Fak.) Hoca

Prof. NEJAT AYBERS (Atom

Yük. Müh.) Bufalobill

Prof. MUSTAFA PEKİN (Dr.,

İst. Üni. Çapa) Kedi MEHMET BAYDUR (Ottawa B.

Elçisi) Koç

NİHAT DİNÇ (Elçi) Arnavut SUAT PLEVNE (Yük. Denizcilik

Ok. Öğ. Üyesi) Aval

SETTAR İLKSEL (Büyükelçi)

Trois Settar

Doç. Dr. VEDAT DİCLELİ,

John Gilbert

VEYSİ MİDİL (Eski G.S. Mate­ matik Öğretmeni) Kıllı AHSEN YAPANER (G.S. Akade­

misi Öğ. Üyesi) Kocakafa

AVNİ İNSEL (Editör) Bulgar

Avni

REBİİ GORBON (Y. Mimar)

Mono

NEDRET UTKAN (Gemi Yük.

Müh.) Deli

REFİİ CEVAT ULUNAY (Yazar), Avukat

SELAHATTİN BEYAZIT (İş ada­ m ı), Safiye

EROL GÜNAYDIN (Tiyatro oyun­ cusu), Tıjm

DOĞAN KOLOĞLU (Gazeteci),

Pandule (Rakkas)

Dr. BÜLENT ÇAĞLAR (İst, Üni. Tıp Fak.) Sefalet

Doç. YÜKSEL ÖZEMRE (İTÜ Te orik Fizik Doçenti) Einstein ERCÜMENT YAVUZALP (Kıbrıs

Maslahatgüzarı) Arap

KAMURAN GÜRÜN (Bükreş

Büyükelçisi) Çene

TURGUT GÜLEZ (Petro 1 Mü­ hendisi) Cum

GÜNDÜZ AKTUĞ (Emniyet Mü­ dürü) Tayyare meydanı

Prof. KEMAL OĞUZMAN (îşr.

Huk. Fak) Kocakafa

VİLDAN AŞIR SAVAŞIR (Öğret men) Çömez

ZÜBEYİR AKER (Dış İş. Bak. ARUL Dairesi Reisi) Gambot

BERRİN BEYDAĞI (Merkez

Bankası Md. kurulu üyesi)

Üstad

OSMAN KAPANt (Tüccar) Mü fettiş

FAHİR BEKDİK (Lahey B. Elç. Tie. Müşaviri) Kazık, Bihruz Bey

LÜTFÜ ÖMER AKAD (Film Yö netmeni) Tıkız

Prof. Dr. ŞEREF İNCEMAN (İst Tıp Fak.) Gürbüz

NECDET ÇOBANLI (Avukat)

Kelle

Prof. ABDİ DALFES (İ. Teknik Üniversitesi) Hoşaf

SADIK SADIKOĞLU (İş adamı) Laz

ÇETİN ALTAN (Yazar, T.B.M.M. üyesi) Sair

NEJAT H. BALKAN (Berlin Baş konsolosu) Gavur

Prof. EDİP ÇELİK (İst. Üni.

Devletler Huk.) G..tenbaeak TURGAY ŞEREN (Millî futbolcu,

Antrenör) Deve

İSFENDİYAR AÇIKSÖZ (Eski G. S. futbolcu) Serçe

Doç. Dr. ÜNAL BENGİSU (Tıp

Fak. Göz Kliniği) Sivri NİHAT ERtM (T.B.M.M. üyesi)

Petit (küçük)

NURETTİN DOĞANBEY (Konya Lezzet Lokantası sahibi) Pire Nuri

Prof. YILMAZ ALTUĞ (İst. Üni. Hukuk Fak.) Ceviz Ali TURGUT TÜLÜMEN (Atina B.

Elç. Müsteşarı) Babv Prof. İSMAİL TÜRK (S.B.F. Ma­

liye Prof.) Karakelle

en çok konulan lâkap : «Kelle»

İZZET SEDES (Gazeteci) Sivri CEMAL SATGAN (Bankacı) Kör

ORHAN ERDİVANLI (Belgrad

Büyükelçiliği 2 nci kâtibi)

Vanoş

DUYGU SAğIROğLU (Film yö­

netmeni. dekoratör) Mıgır Ne isimler ve ne isimler kon­ muş, gelmiş geçmiş Galatasaray, lılara-.. Bâzı ilgi çekici isimleri

sahiplerini sıralamadan belirte­

lim:

Kazık, Şebek, Piç, Odun. Se­

falet, Yamyam, Ölü. Tirbüşon,

Marsık, Sahte, Sıçan. Deve, Çin­ gene, B.. Çuvalı. Eşek Arısı, Bay­ kuş, Torik, Fil, Porsuk, Tavuk, Cochon (domuz). Pigeon (güver­ cin), Civciv, Sığır. Saksı. Lâtilo- kum, Ördek, Paytak, Moustique (sivrisinek) Makara, Oiseau (kuş) Ayı, Devekuşu, Sütçü, Ticani, Kör

Kel, Fil, Celep, Marika, Tazı, Köfte, Parlak, Moloz, Lüfer, Si­ nek, Cin. Bodur. Péteur. Arabacı, Alyanak, Piliç, Hıyar, Kaz, Çıfıt, Şapşal, Keçi, Tilki, Şişgöbek, Ho­

şaf, Kurtlu, Mikrop, Acube,

Coque (Horoz)

Ve., daha neler, neler.. Birçok GalatasaraylI, nedendir bilinmez, «Lâkabınız» sütununu doldurmadan geçivermiş. Laka­ bı olmadığını yazanlar arasında birkaç meşhur da; Anayasa Mah­ kemesi Başkanı İBRAHİM SENİL İst. Üni. Hukuk Fakültesi Profe­ sörlerinden ZAHİT EMRE, Pro­ fesör MÜNCİ KAPANI, eski Dış­ işleri Bakanlarından FERİDUN CEMAL ERKİN ve gazete sütun­ larının almıyacağı lâkaplı, lâkap- sız bir çok GalatasaraylI.. 100 ün­ cü yıl hepinize kutlu ola.

Kişisel Arşivlerde İstanbul Belleği Taha Toros Arşivi