sİNUs İNTERDİGİTALİS'İN (SİNUS BİFLEXE)
MORFOLOJİK ÖZELLİKLERİ
Tayyip Çalışlar*
Morphologicaı Study of the Sinus Interdigita1is in Karaınan Sheep, Angora and Native Goat
Suınmary: The Karaman Sheep, Angora and native goats were dissected. The Karaman Sheep has a pipe shaped sinus between two digits. But it has not been appeared in our goat dissections, Although some literature pointed out that The goat has it sometimes.
The sinus interdigitalis has an muscular appearence on the distal end and is a cul de sac. The opening is not situated just on the end of proximal end of organ, it is almost 3 mm. be-low the proximal end. It is lined by the fine hairs and has sometimes sands in it, while the re is a fatty pad located between the digits in goats.
Özet: Karaman Koyun'da sinus interdigitalis iki parmak arasında ve pipo şeklindedir. Bilhassa geniş nihayeti kassel bir görünüşe sahiptir. Her iki ucu da kördür. Dışarıya açılan dc1i~i, sap kısmı nihayetinin 3 mm. altındadır. Şekil itibariyle ön ve arka ayaklardaki sinus interdigitalis'ler arasında fark yoktur.
Keçilerde sinus interdigitalis'e rastlanmamıştır. Parmaklar arasında bu organın bu-lunduğu yerde büyükçe bir ya~ yastı~ı vardır.
Giriş
Koyunlarda tüylüce dediğimiz hastalığın meydana geldiği yer
olan Sinus interdigitalis, klinik yönden az çok ehemmiyetli olmasına
rağmen Klinik ve Anatomi literatüründe buna ait bazı deği~ik,
bil-giler mevcuttur. Hatta, Anatomi kitaplarında, keçilerde sinus
inter-digitalis'den bahsedilmemektedir. Böylelikle, disiplinler arasında bu
mevzuda açık bir çeli~ki vardır .
38
i i Tayyip iÇalışlar
i
Artun (I), Pommier (7), T~mizer (8), Tüylüce hastalığından
bahsederken hastalığın, koyun v~ keçilerde meydana geldiğinden
bahsetmişlerdir.
!
i
Barone (2), koyunlarda mevcı!ıt olduğu halde keçilerde
bulun-i
madığını ifade etmiştir. \
Chauveau'ya (3), göre bir kör kese olup, salgı salgılayan canalis
bifIexe, sinus cutaneus ungularum d,iye isimlendirilir, iç yüzü kıllarla
kaplıdır.
i
Ellenberger-Baum (5), Koyun v~ bazı cervidclerde görüldüğünü,
pipo şeklinde olduğunu, iç tarafında igayet ince kılların bulunduğunu
talg ve ter bezlerini ihtiva ettiğini, kokulu salgı yapmıya, mahsus bir
organ olduğunu yazmışlardır. \
Montane-Bourdelle (7), Parmakbr arasında bulunduğunu,
Ca-nalis bifIexe olarak isimlcndiğini, ort~,sı kıvrık "V" şeklinde olduğunu
tırnaklardan itibaren 2 cm. mesafede' yer aldığını, müskülcr iplikl~ri
taşıdığını ve lig. interdigitale inferio~'e dayandığını dildirmektedir.
Literatür (4,6, ıo) yukarıda işarqt edilen literatür (5)' in verdiği
bilgiye yakın malumat vermektedir.:
i
Yaptığımız bu çalışma ile sinus \ interdigitalis'in memleketimiz
küçük ruminantlarındaki durumu daha detaylı olarak ortaya
koyma-ya gayret edilmiştir. \
i i Materyal ve l\{etod
Diseksiyonlarımızda kullanılan for~alin ile tesbit edilmiş ı6 ön,
16 arka tiftik ve Karaman Koyun ayağı materyalinden başka,
Antal-ya mezbahasında 5° ön, 5° arka yerli,: taze kıı keçisi ayağı, Arıkara
Et ve Balık Kurumu kesim salonunda 60\,ön, 60 arka tiftik keçisi ayağı,
80 ön, 80 arka karaman koyun ayaklatının diseksiyonu yapılmıştır.
Bu materyal bir yaşından yukarı hayvaplara aittir.
i Bulgular,
i
Karaman koyunda sinus interdigit~lis, derinin parmaklar
ara-sına invaginc olması ile meydana gclmiştit. Şekil itibariyle, tamamiyle
bir pipoya benzemektedir. Ayağa önden: bakıldığı zaman, tırnaktan
2 cm. dorsalde ince küçük kıllar ile çevre~enmiş küçük dir delik
görü-lür. Bu, sinus interdigitalis'in dışa açılan \dcliğidir (Şekil: 2 A).
Par-maklar arasındaki deri kesilip ayrılıi1ca a~ticulatio phalangis secunda
distal nihayetinden daha dar olan proximal ucu, işaret edilen delik ile
münasebettedir. Organın geniş kısmı distal ve palmar (plantar) olarak
yer alır (Şekil: ı
c),
ve ortalama uzunluğu 9 mm.; piponun uzun,sap kısmı ise 23 mm. kadardır. Proximal ve distal uçlar kör olarak
nihayetlenir. Yalnız organın proximal nihayetinden itibaren 3 mm.
distalde organın dış alemle irtibatını sağlıyan delik bulunur. Geniş
kısmı palmar (plantar) tarafta az bir yağ kitlesi ile distallig.
interdi-gitalis'e dayanır. Organın dirsek kısmı ilc parmaklar arası dcrisi
ara-sında hemen hemen 5 mm. lik bir mesafe vardır, bu saha da yağ ile doludur.
Bilhassa taze preparatlarda organın geniş kısmı açık kırmızı,
kassel bir görünüş arzeder. Bu görünüş sapın nihayetine doğru
kay-bolur, hatta beyazla~ır. Organın iç yüzü tamamiyle ince beyaz adeta
kuş tüyü gibi kıllarla kaplanmış olup taze preparatlarda çıkıdı daima
nemli görülür. Çok defa geniş kısımda ince kum danelerine de
rast-lanmıştır. İki parmak ile sıkılırsa kirli beyaz ve kıvamlı olan bir sıvının
dışarıya aktığı görülür.
Ön ayakta organın sap ve geni~ kısmı arasındaki üste dönük açı,
ortalama olarak 30o kadar olduğu halde arka ayakta bu 20o ye
kadar düşer. Ön ve arka ayak sinus interd\gitalis'ler arasında
morfo-lojik olarak herhangi bir far~ tesbit edilememiştir.
Yapılan Tiftik keçisi diseksiyonlarının hiç birinde sinus
interdi-gitalis'in kendisine yahut rudimentine rastlanamamıştır. Kıl keçisinde
de durum aynıdır. .Yalnız ~ir kıl keçisi tekesinde parmaklar arasında
küçük bir delik görülmesine rağmen bu deliğin devamında bir kanal
yahut çukurluğa rastlanılamamıştır.
Keç.\de, sinus interdigitalis'in bulunduğu yeri sertçe bir yağ
yas-tığı işgal eder.
Tartışma'
Karaman koyunda, sinus interdigitalis'in morfolojisi
Ellenberger-Baum (s)'un bildirdiği özellikleri doğrulamaktadır. Bulgularımız,
Literatür (3, 5) in, SiilUS. interdigitalis'in iç yüzü hakkında
belirttik-leri ile uygunluk halindedir.
Sinus'un distal nihayetinin kassel görünüşü, kas ipliklerinin
kont-raksiyonları neticesi sinus içinde toplanan sıvının parmaklar arasına
akıtılması ihtimalini kuvvetlendirmektedir. Ayrıca parmakların iç
yüzlerinin bir birine sürtünmesi toplanmış olan sıvının dışarı
40
i
Tayyip Çalışlar
i
Artun (ı), Pommier (8), Te~izer (g), koyunlarda olduğu gidi
keçilerde de tüylüce hastalığından bahsetmekle keçilerde de bu kesenin
bulunduğunu kabul etmektedirler.',Biz, Baran (2)'un ifade ettiği gibi
keçilerde sinus interdigitalis'in rupimentini dahi göremedik.
, i L• i •• ıter~tür i ı
-i- Artun, B. S. (ıg68). Evcil hayvanlarda ayak hastalıkları, Vet. Fak.
Yayınları: 236, Ankara Üniv.: Basımevi, PP. 74-276.
i
2- Barone, R. (ıg68). Anatomie C01JlpareeDes mammijeres Domestiques,
Vol. II, Arthrologie et myologi~, Laborotoire, D'Anatomie Ecole
Nationale, Vetcrinaire, Lyon, !PP. 22-22g.
,
3- Chauveau, A. (ı8gı ). The comp'arative Anatomy of the Domesticated
animals,J. X. A. churchill II, New Burlington street, PP. goı-g02.
!
4- Chauveau, A., et Arlaing S. (ı905). Traiti D' Anatomie Comporee
Des Animanx Domestiques Librairi~ J.-Boulliere et Fils, Paris, P.
62g. \
5- Ellenberger, W. und A. Baum! (ı 943). Handbuch der vergleichen-,
den Anatomie der tiere, 18 th. ed. Berlin Springer.
i
6- Lesbre F., X. (ıg23). Precis D' ıAnatomie Comparee Des Animanx
Domestiques, Li.braire, J.-B. Bailli~re Fils ıg, Rue Bautefeuille,
Paris P. ıg7.
i
7- Montane et E. Bourdelle (lgI7)j, Anatomie Regional Des Animanx
Domestiques, II Ruminants Librairi~J.-B. Balliere et Fils, ıgı Rue
Bautefeuille ıg. Paris, P. ıgg. i
i
8- POOlınier, G. (1953). Les maladiesidu mouton et de la Chivre, Vigot
Freres, Editeurs, 23 Rue de L' ~cole-De medicine, Paris. PP.
48-4g. i
g- Teınizer, M. (lg67). Ayak hastalıkları,, Vet. Fak. Yayınları: 204,
A,Ü. Basımevi, Ankara, PP. 205-,-205.
i
10- TrautOlann A., and Fiebiger
Li
(1957). Fundamentals of theHistology of Domestic Animals. Com';>tock publishing Associates,
Ithaca, Newyork, Pp. 355-357. i
i
i
i
razı "Dergi razı Kuruluna" 21 .12 .ı\g70 günü gelmiştir. i
Şekil: ı.Koyun'un Sinus interdigitalis'i a) Sinus'un dışarıya açılma deliği, b) Proximal' nihayıoti, c) Distal nihayeti d) Distal lig. interdigitalis (interdigital pouch of Sheep), medial
view.
Şekil: 2. Sinııs interdigitalis'in deliği (ayağın dorsal yüzü), The opening of the pouch, (dorsal view).
