t ? - *tbOj
SEMT
SEMT
İSTANBUL
Heybeli ötedenberi şirin bir ada olarak bilinir ve öyledir. Galiba Bizans zama tunda da öyle biliniyordu ki, diğer ada lardaki manastırlar bir işkence yuvası haline getirilmiş iken, Heybeli öyle de ğildi. öteki Adalardaki m anastırlara im paratorlar, prensler müthiş çilelerini doldurmağa gönderilirken, Heybeliye prensler ve asilzadeler daha ziyade ken di arzularile hava almağa ve istirahat etmeğe gelirlerdi.
Burgazdan kalkan vapur, vaktile yine menfa vazifesini görmüş olan ve şimdi metrûk bulunan Pitya adası ile sağda Heybeli adasmın arasından geçer.
Heybelinin çok eski ismi Demotıisos yani «Şeytan adası» imiş. BizanslI tarih çl Plin bu adaya Halkitis demiştir. Şim diki, rumlar da hâlâ Halki derler. Bu İs min konulması o adada bulunan bir ba kır madeninden ileri geliyormuş. Hattâ «Sisyon Apollon’u» denilen meşhur hey-, kel Heybeli adanın bakırından dökülmüş, bu bakırdan daha birçok masnuat ya-' pıtmış, paralar dökülmüş. Bundan yirmi, yirm i beş sene evvel Modada yapılan k a . zılarda çıkan bakır külçelerin Heybeli bakırı olduğu zannedilir.
Heybelide üç tepe vardır. Bu üç tepe nin üçünde de vaktile birer manastır vardı. îstanfculdan gelirken köyün sağ tarafına düşen tepede, hıristiyanhkta bir nevi «uzlet» yani daha doğrusu «dünya dan eli eteği çekme» mezhebini kuran Fotyos tarafından yapıtrılmîş bir ma nastır vardı. Bu manastır 857 de kışa edilmişti. Aya Triyada manastırı... İ s tanbul patriklerinin en âlimle tinden sa yılan Fotyos büyük dinî ihtilâflara da yol açmıştı. Bu manastırın Bizans ta rihindeki durumu karanlıktır. 1821 de yanmış, 1841 de patrik Jermen tarafın dan yeniden inşa edilerek ilfthiyat mek-j tebl haline konmuştur. Bu mektep pa paz yetiştiriyordu.
Heybelinin meşhur manastırlarından bîri de yedinci Yani Paleoloğ ve karısı Mr.riya tarafından İnşa edilen Meryem kilisesi İdi kİ, eski rum ticaret mektebi nin yerinde idi. Bu kilise de 1672 de yan mış ve yerine uzun müddet ticaret m ek tebi ittihaz edilmiş olan şimdiki bina in şa edilmiştir. Bu bina 1680 de «Tercü man divanı âli» Sakızlı Nikosyos Pana-yotaki tarafından yaptırılmıştır. Cesedi de orada gömülüdür. Tekrar harap ol mağa yüz tutan bina 1796 da Babıâli
H eybeli a d a
(Baş tarafı S inci sayfada)
tercümanlarından ve Ulah beyi tayin e» düen îpsllanti tarafından tam ir edilmiş- tir.
1828 senesindeki Rus muharebesinde Rus esirleri buraya konmuştu. Bir taş üs tünde zabitlerin isimleri yazılıdır. Ci-j Varda birçok eski patriklerin mezarları ve üçüncü Murad zamanında İngiltere- nin İstanbul sefiri bulunan ve 1598 de Heybelide vefat eden Sir Edvard Bar- tonun mezarı da oradadır.
Cenuptaki üçüncü tepede Aya Yorgi manastın vardır. Deniz lisesinin arka tarafına isabet eder.
; Adanın ahalisi ötedenberi Türklerden ve Rumlardan mürekkeptir. Lâtif bir j
ada üzerinde kâin olan bu güzel köyde birçok cazip yerler vardır Meselâ Paşa,
limanı gibi... Adanm hemen bütün ya-i
maçları çam agaçlarile örtülüdür. Bu; sebepten Heybeli sanatoryomu îstanbu-! lun en mühim şifa yurdlarindan biri as- ■ yılır. Adanın kendine göre bir plâjı, mun tazam gazinoları ve otelleri vardır. j
Kişise' Arşivlerde İstanbul Belleği Taha Toros Arşivi
