ISSN 2147-4923 Derleme Yazısı
Doğum Eylem nde Tamamlayıcı ve Alternat f B r Yöntem
Olan Homeopat Kullanımı
Homeopathy as A Complementary and Alternative Medicine for Labour
Hal me Esra PARTOVİ MERAN1, Gülay RATHFISCH2İlet ş m/Correspondence: Hal me Esra PARTOVİ MERAN Adres/Adress: Selçuk Ün vers tes Sağlık B l mler Fakültes , Doğum ve Kadın Hastalıkları AD., Akadem Mah. Yen İstanbul Cad. Alaedd n Keykubat Kampüsü 42250, Selçuklu/ Konya Tel:0332 223 35 19
Fax: 0332 240 00 56 E-ma l: esrakal87@hotma l.com
ÖZ
Son zamanlarda doğum sürecinde; kontraksiyonların düzenlenmesi, doğum ağrısının azaltılması ve posterior prezantas-yonların düzeltilmesi gibi durumlarda doğum eyleminin doğallığını en az düzeyde etkileyen homeopatinin uygulanması tavsiye edilmektedir. Homeopati ile vücudun doğal iyileşme süreci başlatılmaktadır. Homeopati, doğum eylemi dışında gebelikteki fizyolojik yakınmaların giderilmesinde ve doğum sonu dönemde ise kanama ve enfeksiyon durumlarının te-davisinde kullanılmaktadır. Homeopatinin doğumda kullanımının güvenirliği konusunda bilimsel kanıtlar yetersiz ol-duğundan dolayı homeopatinin geleneksel bilgilerden daha çok kanıt temelli sonuçlar doğrultusunda uygulanması ve bu konuda multidisipliner bir yaklaşımın olması gerekmektedir. Sonuç olarak bu derleme; tamamlayıcı ve alternatif bir yöntem olarak doğumda homeopati uygulamasının literatür doğrultusunda incelenmesi amacıyla yapılmıştır.
Anahtar Kelimeler: Homeopati, doğum, tamamlayıcı ve alternatif yöntemler. ABSTRACT
Recently on labour; in situations such as regulation of contractions, reduction of labour pain and posterior presentations, the homeophaty application that eff ects the naturalness of labour in minimum level is recommended. Homeopathy can be used to stimulate the body’s natural healing ability. Homeopathy is used forin the treatment physiologically semptoms du-ring pregnancy and postpartum hemorrhage and infection exclusive of labour. The scientific evidence is insuff icient about the reliability of homeopathy on labour. Rather than the traditional information, homeopathy should be implemented ac-cordance with evidence-based results and this issue should be a multidisciplinary approach. This review was condcuted to investigate the homeopathy as a complementary and alternative medicine for labour in accordance with the literature. Keywords: Homeopathy, labour, complementary and alternative methods.
1Arş. Gör. Selçuk Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Hemşirelik Bölümü, Konya/ TURKEY, 2Doç. Dr. İstanbul Üniversitesi Florence Nightingale
Hemşirelik Fakültesi, İstanbul/ TURKEY
Yazının gönder lme tar h : 12.01.2015 Yazının basım ç n kabul tar h : 01.09.2016 do : 10.17672/fnhd.93514
GİRİŞ
Doğum eylem doğal b r süreç olmasına karşın, ba-zen süreçle lg l sorunlar ortaya çıkmaktadır. Do-ğum sürec nde ortaya çıkan sorunlar ç n uygulanan farmakoloj k müdahaleler doğumu doğal b r süreç olmaktan çıkarmakta, çoğu kez hoş olmayan doğum
serüvenler ne yol açmaktadır. Bu süreçte doğumun doğallığını en az düzeyde etk leyen tamamlayıcı ve alternat f yöntemler n kullanılması tavs ye ed lmek-ted r. Bu yöntemlerden en çok b l nen homeopat d r. Homeopat 18. yy’dan günümüze kadar Avrupa ve H nd stan’da yaygın olarak kullanılan ve eğ t ml
ebe-hemş reler tarafından gebel k, doğum ve doğum sonu dönemde uygulanan b r yöntemd r (Baxter ve Perr n 2006; Foxell 2013; Geraghty 2002; Hall, McKenna ve Gr ff ths 2012; Idar us 1999; Sm th 2003; Steen ve Calvert 2007).
Homeopat n n temel ; en seyrelt k (genell kle b tk ler-den elde ed len ana madler-den n 10 ya da 100 kez sey-relt lmes ) homeopat k maddelerle “benzer le tedav etme” mantığına dayanmaktadır. Homeopat le vücu-dun doğal y leşme ve semptomlarla mücadele etme sürec başlatılmaktadır (Geraghty 2002; Idar us 1999; Sm th 2003). Gebel k (genell kle gastro ntest nal so-runlarda), doğum (kontraks yonların düzenlenmes , ağrı, poster or prezentasyonlar g b durumlarda) ve doğum sonu dönemde (aton sonucu kanama ve en-feks yon g b durumlarda) b rçok homeopat k madde kullanılmaktadır (Geraghty 2002; Idar us 1999; Sm th 2003; Steen ve Calvert 2007). Bu maddeler n en çok b l nenler ; caulophyllum, c m c fuga, pulsat lla, kal carbon cum, acon te, arn ca, hyper cum, chammom l-la, staph sagr a ve carboveg olarak sıralanab lmekted r (Foxell 2013; Geraghty 2002; Idar us 1999).
Homeopat n n doğumda kullanımı le lg l cochrane ver tabanında tek b r s stemat k araştırma sonucu yer almaktadır. Bu çalışma, son tr mesterdek 133 kadını kapsayan random ze kontrollü k araştırma sonucun-dan oluşmaktadır (Sm th 2003). N tek m bu araştırma sonuçları da doğumda homeopat n n kullanılması ko-nusunda yeterl kanıt sağlayamamaktadır (Hall ve ark. 2012; Sm th 2003).
Bu derleme, tamamlayıcı ve alternat f b r yöntem ola-rak doğumda homeopat uygulamasının l teratür doğ-rultusunda ncelenmes amacıyla yapılmıştır.
Homeopat n n Tanımı ve Tar hçes
Homeopat ; en seyrelt k (genell kle b tk lerden elde ed len ana madden n 10 ya da 100 kez seyrelt lmes ) homeopat k maddelerle sağlık sorunlarını “benzer le tedav etme” yaklaşımıdır. Homeopat ; b reyde mev-cut hastalığın semptomlarına benzer semptomlar ya-pan seyrelt k homeopat k laçların b reye ver lmes yle
vücudun doğal y leşme sürec n n başlatıldığı doğal b r tedav yöntem d r (He rs ve Dean 2007; Sm th 2003). Homeopat n n kel me köken Yunanca’dan gelmekte-d r. “Homo os-benzer” ve “pathos-acı çekmek” anla-mındadır. Homeopat felsefes n n köken n n H pokrat’a kadar dayandığı bel rt lse de temel felsefen n esk Mı-sırlı b l m adamlarına kadar uzandığı bel rt lmekted r. 18. yy’da Alman Doktor Samuel Hahnemann “benzer acı çekmek” kavramı temel nde homeopat prens b n bulmuştur. Samuel Hahnemann, homeopat y “benzer le tedav etme” temel prens b doğrultusunda gel ş-t rm şş-t r (Geraghş-ty 2002; Merrell ve Shalş-ts 2002; Te-desco ve C cchett 2001; The Soc ety of Homeopath 2014). Hahnemann, homeopat k tedav le lg l lk ça-lışmasını sıtma üzer nde yapmıştır. Hahnemann, sağ-lıklı b r k ş de sıtma semptomları yapan C nchona’dan (kınakına ağacı) elde ett ğ seyrelt k çözelt n n, sıtmalı b r hastada y leşt r c etk s n n olduğu gözlemlem şt r. Bunun sonucu olarak, homeopat k tedav n n lk adımı başlamıştır (Idar us 1999; Geraghty 2002).
Hahnemann’dan sonra homeopat uygulamaları hızla yaygınlaşmaya başlamıştır. İlk olarak 1844’te Amer ka’da “Amer kan Homeopat Enst tüsü”, Br tanya’da “İng l z Homeopat B rl ğ ” kurulmuş, homeopat k hastane-ler ve homeopat k tıp okulları açılmıştır. Son yıllarda
se homeopat ayrı b r uzmanlık dalı olarak Meks ka, İng ltere, Fransa, Brez lya, Arjant n ve H nd stan’da yaygın olarak kullanılan b r yöntem olmuştur (Idar -us 1999; Geraghty 2002). Homeopat k uygulamaların yasal olarak tanınması; lk olarak İng ltere’de 1950’de, Romanya’da 1981’de, Macar stan ve Letonya’da 1997’de, Almanya’da 1998’de, Belç ka’da 1999’da, Portek z’de 2003’te, Bulgar stan’ta 2005’te ve Slovenya’da 2007’de olmuştur (ECH 2014).
Homeopat le İlg l Araştırmalar ve Kullanım Alanları
Homeopat n n kullanımı ve etk nl ğ le lg l araş-tırmalar 19. yy başlarında hız kazanmıştır (Geraghty 2002). Homeopat kullanımına l şk n İng ltere’de yapılmış araştırma sonuçlarına göre; yet şk nler n %1,9’unda (Thomas ve Coleman 2004) ve 16 yaş
altındak çocukların %11’ nde (S mpson ve Roman 2001) homeopat k yöntemler n kullanıldığı b ld r l-mekted r. Homeopat , Avrupa ve Amer ka’da; solu-num s stem ve gastro ntest nal s stemde yaygın olarak görülen hastalıkların, gebel k, doğum ve doğum sonu dönemde sık yaşanan sorunların ve çocuklarda sık gö-rülen sağlık sorunlarının (enürez s g b ) tedav s nde sıklıkla kullanılan alternat f ve tamamlayıcı b r tedav yöntem olmuştur (Geraghty 2002).
Homeopat uygulamasının yaygın olarak görülen; d k-kat eks kl ğ /h perakt v te bozukluğu (He rs ve Dean 2007), rr tabl bağırsak sendromu (Peckham ve ark. 2013), kron k astım (McCarney, L nde ve Lasserson 2004), kemoterap ye bağlı gel şen stomat t (Kassab, Cumm ngs, Berkov tz, VanHaselen ve F sher 2009), çocuklarda enürez s (Huang, Shu, Huang ve Cheuk 2011) ve d yare (Jacobs, J menez, Gloyd, Gale ve Crothers 1994) g b hastalıkların tedav s nde yararlı olduğu kanıt temell çalışmalarda göster lm şt r. Fa-kat bu çalışmalarda metodoloj le lg l sınırlılıklar neden yle homeopat n n etk n b r tedav olduğu le l-g l ver ler sınırlıdır (He rs ve Dean 2007; Huanl-g ve ark. 2011; Jacobs ve ark. 1994; Kassab ve ark. 2009; McCarney ve ark. 2004; Peckham ve ark. 2013). Homeopat uygulaması ebe ve hemş reler tarafın-dan gebel k dönem nde sık görülen; abdom nal ağrı, sırt ağrısı, karpal tünel sendromu, konst pasyon, kas krampları, d yare, baş dönmes ve bayılma, sık dra-ra çıkma, gestasyonel h pertans yon, hemoro d, m de yanması, uyku sorunları, s yat k ağrı, c nsel sorunlar, bacak ve vulvadak var koz venler, bulantı, kusma, dü-şük tehd d , vaj nal kanama ve akıntı sorununun teda-v s nde kullanılmaktadır (Geraghty 2002).
Homeopat n n doğumda kullanımı le lg l cochrane ver tabanında; son tr mesterdek 133 kadını kapsayan, random ze kontrollü k araştırma sonucunu çeren tek b r s stemat k derleme yer almaktadır (Sm th 2003). Bu araştırmalarda Caulophyllum (Mav Cohosh)’dan elde ed len homeopat k lacın, doğum eylem n baş-latmada etk l olmadığı sonucuna varılmıştır. Bu duru-mun araştırmaların metodoloj s le lg l yeters zl kten
ve homeopat k tedav n n b reye özel olarak uygulan-masından kaynaklanab leceğ düşünülmekted r. N te-k m bu araştırma sonuçları da, doğumda homeopat n n kullanılması konusunda yeterl kanıt sağlamamaktadır (Hall ve ark. 2012; Sm th 2003).
Homeopat uygulaması ebe ve hemş reler tarafından postpartum dönemde; ağrının azaltılması, meme ve emz rme sorunları, ür nasyonla lg l sorunlar, depres-yon, sub nvol syon ve anormal loş anın tedav s nde kullanılmaktadır (Geraghty 2002).
Homeopat uygulaması ebe ve hemş reler tarafından ayrıca bebeklerde sık görülen; kol k ağrı, konst pas-yon ve d yare, uyku sorunları, oral ve rektal kand da, yen doğan sarılığı ve der tahr şler n n tedav s nde kullanılmaktadır (Geraghty 2002).
Homeopat k İlaçlar
Homeopat k laçlar, genell kle b tk lerden ya da m -nerallerden (altın ve kum g b ) elde ed lmekted r. Homeopat k laçların b rey üzer nde etk l olab lmes ç n aşamalı ve tekrarlayan seyreltme şlemler ne tab tutulması gerekmekted r. Homeopat k b r laç 10 kez ya da 100 kez seyrelt leb lmekte ve seyrelt lme oran-ları rakamlarla laç et ket üzer nde göster lmekted r. Örneğ n homeopat k laç sm n n yanında 6 yazması, homeopat k lacın 6 kez seyrelt lme şlem nden geç-t ğ n gösgeç-termekgeç-ted r (Geraghgeç-ty 2002; Kömürcü ve Berk ten-Erg n 2008; Merrell ve Shalts 2002). Ho-meopat k laçların seyrelt lm ş formları ana maddeye göre daha etk l olup daha az yan etk ye neden olmak-tadır. Homeopat k laçlar seyrelt lme şlem sırasın-da ana maddedek moleküller n çok azını bazen de h çb r n çermed ğ , ayrıca b of z ksel mekan zmalar üzer ndek etk s n n net olmadığı b ld r lmekted r. Bu nedenle çoğu b l m adamı tarafından homeopat k laç-ların kl n k etk ler n n plasebo etk s ne yol açab leceğ savunulmaktadır (Sm th 2003). Homeopat k laçlar; yaş, c ns yet ve duygu durumu g b k ş sel özell kler temel nde b reydek semptom ve hastalık tanılarına göre kullanılmaktadır. Homeopat uzmanı tarafından, semptom ve hastalık tanılarına göre b reye özel home-opat k laçlar reçete ed lmekted r (Geraghty 2002).
Günümüzde homeopat k laçlar FDA (U.S. Food and Drug Adm n strat on) tarafından onaylanmış olarak ho-meopat k eczanelerde hazırlanmaktadır. Avrupa’dak b rçok ülkede homeopat k laçlar reçetes z olarak ecza-nelerde ve sağlıklı yaşam ürünler n satan mağazalarda; toz, yumuşak tablet, sert tablet, granül, sakaroz ya da şeker drajeler ve sıvı form şekl nde satılmaktadır (Ge-raghty 2002). Homeopat k laçlar pahalı olmayan, gü-ven l r laçlardır (Idar us 1999). Homeopat k laçların gebel kte ve doğumda kullanımının nad r olarak c dd yan etk lere neden olduğu b ld r lmekted r (Sm th 2003). Doğum Eylem nde Homeopat Uygulamaları Doğum eylem nde farklı özell klere sah p homeopa-t k laçlar kullanılmakhomeopa-tadır. Aşağıda doğum eylem nde kullanılan homeopat k laçlar ve kullanım alanları le lg l b lg ver lm şt r. Ayrıca doğum eylem nde kulla-nılan homeopat k laçlar ve kullanım alanları özet ola-rak Tablo 1’de sunulmuştur.
Caulophyllum (Mav Cohosh): Özell kle doğum ağ-rısının oluşmasında ve düzenlenmes nde (kısa, düzen-s z ya da durmuş kontrakdüzen-s yonlarda), acı veren, düzen- spaz-mod k, kesk n, uter n l gamentlerde kramp tarzında ağrıya neden olan, kasıklara ve bele yansıyan doğum ağrısının haf fl et lmes nde ya da g der lmes nde kulla-nılmaktadır. Ayrıca serv ks n açılmayacak kadar r j t olduğu durumlarda kullanılmaktadır. Mekan zması tam olarak b l nmese de endojen oks tos n üret m nde etk l olduğu savunulmaktadır. (Geraghty 2002; Idar -us 1999; Sm th 2003).
C m c fuga (S yah Cohosh): Doğumun her aşama-sında oluşan bel ağrısının g der lmes nde, doğum n-düks yonunda, serv kal d latasyonun sağlanmasında, uzamış ve zor doğum eylem nde ve doğum korkusu-nun g der lmes nde etk l olduğu b ld r lmekted r. Ay-rıca C m c fuga, Caulophyllum le b rl kte postpartum kanamanın azaltılmasında ve plasenta retans yonları-nın tedav s nde de kullanılmaktadır (Geraghty 2002; Idar us 1999; Mart n 2001).
Pulsat lla: 36. haftasından gün almış, pelv se yerleş-mem ş makat prezentasyondak fetüsün poz syonunun doğumdan önce baş prezentasyonuna get r lmes nde
ve poster or prezentasyona bağlı gel şen bel ağrıları-nın g der lmes nde etk l olduğu b ld r lmekted r. Ayrı-ca uterus kontraks yonlarının kısa, zayıf olduğu ya da durduğu durumlarda ve travaydak geben n aşırı dere-cede hals z, bulantı ve kusmanın aşırı olduğu durum-larda kullanıldığı b ld r lmekted r. Pulsat lla, doğum sonu dönemde plasenta retans yonuna bağlı gel şen postpartum kanamaların tedav s nde de kullanılmak-tadır (Foxell 2013; Geraghty 2002; Idar us 1999). Kal Carbon cum: Doğum eylem n n b r nc evres nde olan b r gebende ş dndetl bel ve sırt ağrılarının g -der lmes nde ve poster or prezentasyonlarda bebeğ n rotasyonunun sağlanmasında etk l olduğu b ld r l-mekted r (Geraghty 2002; Idar us 1999; Mart n 2001). Acon te: Aşırı korkuya bağlı gel şen erken uter n kontraks yonların azaltılmasında ve düşük tehd d n n g der lmes nde kullanılmaktadır. Uzamış ve zor do-ğum eylem nde dodo-ğum sırasında yaşanan anks yete ve korkunun g der lmes nde ve yaşanan doğum ağrısının haf fl et lmes nde etk l olduğu b ld r lmekted r. Acon -te ayrıca doğum sonu dönemde postpartum kanama-ların azaltılmasında da kullanılab lmekted r (Foxell 2013; Geraghty 2002; Idar us 1999).
Arn ca: Çok uzun süren travmat k doğumlarda; do-ğum ağrısının haf fl et lmes nde kullanılmaktadır. Do-ğum sonu dönemde travmalara bağlı gel şen per neal bölgedek yırtık ve ödem n n tedav s nde ve postpar-tum kanamanın azaltılmasında etk l olduğu b ld r l-mekted r. Ayrıca yorgunluğu azaltıcı etk s olduğu ç n doğum önces ve doğum sonrası dönemde kullanıl-maktadır (Foxell 2013; Geraghty 2002; Idar us 1999). Hyper cum: Özell kle doğum sonrası dönemde ya-şanan bel ağrılarının, per neal yırtık ve ep zyotom ye bağlı gel şen per neal ağrının g der lmes nde etk l ol-duğu b ld r lmekted r (Foxell 2013; Geraghty 2002; Idar us 1999).
Chammom lla: Uzamış ve zor doğum eylem nde; doğum ağrısının haf fl et lmes nde, bel ağrısının azal-tılmasında ve yaşanan gerg nl k ve anks yeten n g de-r lmes nde kullanıldığı b ld de-r lmekted de-r. (Foxell 2013; Geraghty 2002; Idar us 1999).
Staph sagr a: Gebede daha önce travmat k b r doğum deney m ne bağlı korku ve aj tasyon olduğu du-rumlarda, ayrıca müdahalel (vakum, forseps g b ) doğumlarda gebey sak nleşt rmek amacıyla kulla-nılab leceğ b ld r lmekted r. Ayrıca per neal yırtık ve ep zyotom tam r nde gebey rahatlatmak amaçlı kullanılab lmekted r (Foxell 2013; Geraghty 2002; Idar us 1999).
Carboveg: Fetal d stres durumlarında, doğum süre-c ve sonrasında aşırı kanama, hava açlığı ve ağrının azaltılmasında kullanıldığı b ld r lmekted r (Foxell 2013; Geraghty 2002; Idar us 1999).
Dünya’da ve Türk ye’de Doğum Eylem nde Homeopat Uygulamalarının Durumu ve Homeopat Uygulamalarında Hemş reler n Roller
Avrupa ve Amer ka’dak b rçok ülkede homeopat uygulamalarının yasal olması, gebel k ve doğum sü-rec nde homeopat kullanımının g tt kçe artmasına neden olmuştur. Homeopat uygulamalarındak yasal süreç kapsamında homeopat uygulamaları; homeo-pat eğ t m almış hek mler, farmakologlar, doğal te-dav uzmanları, hemş reler ve ebeler tarafından yapıl-maktadır (ECH 2014). Homeopat uygulamalarında ortak b r bakış açısı oluşturmak amacıyla; homeopat okullarının verd ğ kurs ve sert f ka programları-nı akred te etmek, eğ t m ve uygulama standartları-nı oluşturmak, et k kodları bel rlenmek ve b l msel gel şmey artırmak amacıyla Amer ka ve Avrupa’da kom syonlar, dernekler ve kom teler kurulmuştur Bu bağlamda homeopat alanında lk olarak 1978’de İng ltere’de “Homeopatlar Derneğ ” (The Soc ety of Homeopaths), 1982’de “Kuzey Amer ka Homeopa-t k Eğ Homeopa-t m Akred Homeopa-tasyon Kom syonu” (The Accre-d tat on Comm ss on for Homeopath c EAccre-ducat on n North Amer ca), 1991’de “Homeopat k Sert f kasyon Konsey ” (Counc l for Homeopath c Cert f cat on) ve 1992’de “Avrupa Homeopat Kom tes ” (The Euro-pean Comm ttee for Homeopathy) kurulmuştur (AC-HENA 2014; CHC 2014; ECH 2014; The Soc ety of Homeopaths 2014).
Tablo 1. Doğum Eylem nde Kullanılan Homeopat k İlaçlar ve
Homeopat k İlaçların Kullanıldığı Durumlar
Doğum Evreler ne Göre Homeopat Uygulaması Homeopat Uygulaması Gerekt ren Durumlar Homeopat k İlaçlar Doğum eylem n n b r nc ve k nc evres nde homeopat uygulamaları Doğum korkusunda Acon te Chammom lla Staph sagr a C m c fuga Doğum ağrısının hafifl etilmesinde Acon te Arn ca Carboveg Caulophyllum Chammom lla C m c fuga Doğum indüksiyonunda Caulophyllum C m c fuga Pulsat lla Doğumdan önceki fetüsteki prezentasyon değişikliklerinde Pulsat lla Posterior prezentasyonlarda ve bu süreçte oluşan bel ağrılarında Caulophyllum Chammom lla Kal Carbon cum Pulsat lla Uzamış ve zor doğum eyleminde Caulophyllum C m c fuga Acon te Caulophyllum Chammom lla Pulsat lla Doğumun üçüncü ve dördüncü evres nde homeopat uygulamaları Postpartum kanamada Acon te Carboveg Caulophyllum Arn ca C m c fuga Pulsat lla Plasenta retansiyonunda Pulsat lla Caulophyllum C m c fuga Perineal yırtık ve epizyotomilerde Arn ca Hyper cum Staphysagr a
Homeopat alanındak gel şmelerle eş zamanlı olarak hemş rel k ve ebel k uygulamalarında da homeopa-t yer n almışhomeopa-tır. 1982’de kurulan “Kuzey Amer ka Homeopat k Eğ t m Akred tasyon Kom syonu”nun ardından hemş rel k alanında homeopat uygulamalarıyla lg l olarak 1984 yılında “Homeopat k Hemş -reler Derneğ ” kurulmuştur. “Homeopat k Hemş -reler Derneğ ” kapsamında, homeopat okulları tarafından ver len kurs programları, kurs programlarının etk n-l ğ ve uygun-lamada yaşanan sorunn-lar tartışın-lmaktadır (HNA 2014). Hemş re ve ebeler n homeopat k laçları gebel k, doğum ve doğum sonu dönemde uygulaya-b lmeler ç n homeopat okulları tarafından ver len homeopat kurslarını tamamlamaları ve sert f kalarını almaları gerekmekted r (Baxter ve Perr n 2006; CHC 2014). Homeopat eğ t m sonucunda sert f ka alab l-mek ç n; 500 saatl k homeopat eğ t m ve 10 vaka üzer nde uzman denet m nde homeopat uygulaması-nın tamamlanması ve eğ t m sonunda yapılan sınavın geç lmes gerekmekted r (CHC 2014). Bu bağlamda Homeopat , Amer ka ve Avrupa’da homeopat sert f -kası almış eğ t ml ebe-hemş reler tarafından gebel k, doğum ve doğum sonu dönemde yaygın olarak uygu-lanan b r tedav yöntem olmuştur (Baxter ve Perr n 2006; Foxell 2013; Geraghty 2002; Hall ve ark. 2012; Steen ve Calvert 2007). Kuzey Karol na’da yapılan b r araştırmada hemş re ve ebeler n %30’undan fazlasının gebel kte homeopat n n kullanımını tavs ye ett kler saptanmıştır (Alla re, Moos ve Wells 2000). Homeo-pat uygulaması kapsamında hemş reler n roller ; b re-y n durumuna özgü olarak homeopat k laçların ure-ygu- uygu-lanması, homeopat k laçları uygularken et k lkelere (b reye zarar vermeme, yararlı olma g b ) uyulması, homeopat k uygulama sonucunda beklenen etk n n gözlenmes , stenmeyen durumların önlenmes ç n gerekl tedb rler n alınması ve herhang b r yan etk gel şt ğ nde gerekl müdahaleler n ve sağlık kurumu-na sevk şlemler n n yapılması olarak sıralanmaktadır (HNA 2014). Türk ye’de homeopat uygulamaları Av-rupa ve Amer ka’ya göre daha çok yen d r. Türk ye’de homeopat n n yaygınlaşması, homeopat uzmanı ye-t şye-t rmek, homeopaye-t uygulamaları ve bu alanda araş-tırmalar yapmak amacıyla 2008 yılında “Homeopat
Derneğ ” kurulmuştur. Homeopat Derneğ “Avrupa Homeopat Kom tes ” standartları doğrultusunda kurs-lar düzenlemekted r. Homeopat kursu; 3 yıl boyunca her ayın 2 günü toplamda 400 saatl k teor k ders ve vaka çalışmalarını tamamlayacak şek lde ver lmekte-d r. Kursa; tıp lmekte-doktorları, lmekte-d ş hek mler , veter ner he-k mler, eczacılar, ps he-kologlar ve hemş reler he-katılab l-mekted r (Homeopat Derneğ 2014).
Türk ye’de homeopat uygulamaları, “Geleneksel ve Tamamlayıcı Tıp Uygulamaları Yönetmel ğ ” le ya-sal b r boyut kazanmıştır. Bu yönetmel k kapsamında homeopat uygulamalarının yalnızca Sağlık Bakan-lığı tarafından yetk lend r lm ş ün te ve uygulama merkezler nde yapılab leceğ ve homeopat alanında “uygulama sert f kası” bulunan (Yurt dışından alınan sert f kaların Sağlık Bakanlığı tarafından onaylanması gerekmekted r) hek m veya kend alanında uygulama yapmak üzere d ş hek mler n n uygulama yapmaya yetk l olacağı bel rt lmekted r. Uygulamaya yetk l personel yalnızca sert f kalı doktor ve d ş hek m ola-rak kısıtlanmıştır. Yan bu yönetmel k le Türk ye’de hemş re ve ebelere homeopat uygulama yetk s ve-r lmemekted ve-r. Bu yönetmel k kapsamında gebel k ve doğumda homeopat uygulamaları le lg l olarak yalnızca “ nfert l te” ve “doğum sancısı” le lg l ho-meopat uygulamalarına yer ver lm şt r. Yönetmel k kapsamında homeopat eğ t m Sağlık Bakanlığınca yetk lend r lm ş merkezler tarafından ver l r (T.C. Başbakanlık Mevzuatı Gel şt rme ve Yayın Genel Müdürlüğü 2014). Klas k homeopat eğ t m ; hek m-ler ve d ş hek mm-ler ç n 220 saat teor k ders, 130 saat vaka ve süperv zyon çalışmalarını, kl n k homeopat eğ t m se 180 saat teor k ders, 170 saat vaka ve sü-perv zyon çalışmalarını çermekted r. Hek m ve d ş hek mler n n klas k homeopat veya kl n k homeopa-t programlarından b r n seçmek zorunda oldukları b ld r lmekted r. Ayrıca yönetmel kte eczacıların; ho-meopat k laçların hazırlanışı ve hoho-meopat k laçlara yönel k hastaları b lg lend reb lmeler ç n klas k ho-meopat eğ t m kapsamında 170 saatl k teor k ders ve 40 saatl k vaka ve süperv zyon çalışmalarını tamam-lamaları gerekt ğ bel rt lmekted r. Eczacılara yönel k
kl n k homeopat eğ t m yapılmamaktadır (T.C. Sağ-lık Bakanlığı 2014).
SONUÇ VE ÖNERİLER
Yaklaşık olarak 200 yıllık b r geçm şe sah p olan ho-meopat ; çeş tl hastalıkların, gebel k, doğum ve do-ğum sonu dönemde görülen sorunların tedav s nde yaygın olarak kullanılan tamamlayıcı ve alternat f b r yöntem olmuştur. Doğum eylem nde; kontraks yon-ların düzenlenmes , doğum ağrısının azaltılması ve poster or prezantasyonların düzelt lmes g b durum-larda doğal y leşme sürec n başlattığı ç n doğumun doğallığına daha az zarar veren homeopat k yöntem-ler kullanılmaktadır. Homeopat k laçların doğumda kullanımının güven rl ğ konusunda b l msel kanıtlar yeters zd r. Bu nedenle homeopat n n geleneksel b lg -lerden daha çok kanıt temell sonuçlar doğrultusunda, et k ve yasal prosedürler kapsamında mult d s pl ner b r yaklaşımda uygulanması gerekmekted r.
Dünya’da gel şm ş ülkelerde yasal prosedürler kapsa-mında uzun yıllardır uygulanan homeopat , ülkem z-de yen tanınan b r yöntemd r. Türk ye’z-de homeopa-t uygulamalarına yasal b r boyuhomeopa-t kazandırmak ç n “Geleneksel ve Tamamlayıcı Tıp Uygulamaları Yö-netmel ğ ” hazırlanmıştır. Fakat bu yöYö-netmel k kapsa-mında hemş re ve ebelere homeopat uygulama yetk s ver lmem şt r. Oysa uzun yıllardır homeopat Avrupa ve Amer ka’dak b rçok ülkede sert f kalı hemş re ve ebeler tarafından gebel k, doğum ve doğum sonu dönemde yaygın olarak kullanılmaktadır. Homeopat uygulama yetk s le hemş re ve ebeler bağımsız rol-ler n yer ne get rmekted r. Gebel k, doğum ve doğum sonu dönemde homeopat uygulama yetk s le hemş -re ve ebeler; b -rey n durumuna özgü olarak homeopa-t k laçları uygulama, uygulama sonrası shomeopa-tenen ehomeopa-tk y gözlemleme, herhang b r yan etk olduğunda gerekl önlemler alma, gerekl durumlarda sağlık kurumuna sevk etme, et k lkelere ve yasal prosedürlere uyma g b b rçok uygulamayı bağımsız roller kapsamın-da yer ne get rmekted r. Bu bağlamkapsamın-da ülkem zde de hemş reler n bağımsız roller kapsamında homeopat uygulama yetk s ne sah p olmaları ç n yönetmel ğ n,
Avrupa ve Amer ka’dak yasal prosedürler ve bu pro-sedürlerdek hemş reler n rol ve yetk ler açısından tekrar gözden geç r lmes gerekmekted r.
KAYNAKLAR
Alla re, A. D., Moos, M., Wells, S. R. (2000). Complementary and alternat ve med c ne n pregnancy: A survey of North Carol na nurse-m dw ves. Obstet Gynecol., 95(1): 19-23.
Baxter, J., Perr n, C. (2006). Homeopathy as a cho ce: The new hol st c antenatal cl n c. BJM., 14(12): 718-721.
Counc l for Homeopath c Cert f cat on (CHC) (2014). Exam nat -on and n t al cert f cat -on process, http://www.homeopath cd rec-tory.com/exam-process.html (10.04.2014).
Foxell, A. (2013). Homeopathy n labour and ch ldb rth. W ndsor Homeopath c Pract ce, Informat on Sheet 4, http://www.w ndsor-homeopath cpract ce.co.uk/Homeopathy_ n_Labour_Ch ldb rth. pdf (10.12.2013).
Geraghty, B. (Ed.) (2002). Homeopathy for Midwives. 2nd ed., Church ll L v ngstone Elsev er Sc ence L m ted, USA.
Hall, H. G., McKenna, L. G., Gr ff ths, D. L. (2012). Complemen-tary and alternat ve med c ne for nduct on of labour. Women Birth, 25(3): 142-148.
He rs, M., Dean, M. E. (2007). Homeopathy for attent on def c t/ hyperact v ty d sorder or hyperk net c d sorder. Cochrane Database
Syst Rev., 2007(4): 1-29.
Homeopath c Nurses Assoc at on (HNA) (2014). Support ng nurses us ng homeopathy, http://www.nursehomeopaths.org/ (10.04.2014). Homeopat Derneğ (2014). Homeopat eğ t mler , http://homeopa-t derneg .org/kurssem ner/ (10.04.2014).
Huang, T., Shu, X., Huang, Y. S., Cheuk, D. K. L. (2011). Comple-mentary and m scellaneous ntervent ons for nocturnal enures s n ch ldren. Cochrane Database Syst Rev., 2011(12): 1-68.
Idar us, B. (1999). The Homeopathic Childbirth Manual: A Practical
Guide for Labor, Birth and The İmmediate Postpartum Period. 2nd
ed., Idar us Press, USA.
Jacobs, J., J menez, L. M., Gloyd, S. S., Gale, J., Crothers, D. (1994). Treatment of acute ch ldhood d arrhoea w th homeopat-h c med c ne: A random zed cl n cal tr al n N caragua. J Pediatr., 93(5): 719-725.
Kassab, S., Cumm ngs, M., Berkov tz, S., VanHaselen, R., F sher, P. (2009). Homeopath c med c nes for adverse eff ects of cancer treat-ments. Cochrane Database Syst Rev., 2009(2): 1-47.
Kömürcü, N., Berk ten- Erg n, A. (2008). Doğum ağrısının kontro-lünde nonfarmakoloj k yöntemler. Kömürcü, N., Berk ten- Erg n, A. (Eds.). Doğum Ağrısı ve Yönetimi. 1. basım, Bedray Basın Yayıncılık Ltd. Şt ., İstanbul, 89-93.
Mart n, P. (2001). Homeopath c remed es for back labour and pos-ter or presentat on. M dw fery Today, 58, http://www.m dw feryto-day.com/art cles/homeopath c.asp (12.08.2012).
McCarney, R. W., L nde, K., Lasserson, T. J. (2004). Homeo-pathy for chron c asthma. Cochrane Database Syst Rev., 2004(1): CD000353
Merrell, W. C., Shalts, E. (2002). Homeopathy. Med Clin North
Am., 86(1): 47-62.
Peckham, E. J., ve ark. (2013). Homeopathy for treatment of rr table bowel syndrome. Cochrane Database Syst Rev., 2013(11): 1-28. S mpson, N., Roman, K. (2001). Complementary med c ne use n ch ldren: Extent and reasons, A populat on-based study. Br J Gen
Pract., 541(472): 914-916.
Sm th, C. A. (2003). Homoeopathy for nduct on of labour.
Coch-rane Database Syst Rev., 2003(4):1-18.
Steen, M., Calvert, J. (2007). Self-adm n stered homeopathy part two: A follow-up study. BJM., 15(6): 359-365.
T.C. Başbakanlık Mevzuatı Gel şt rme ve Yayın Genel Müdürlüğü (2014). Geleneksel ve tamamlayıcı tıp uygulamaları yönetmel ğ ,
http://www.mevzuat.gov.tr/Met n.Aspx?MevzuatKod=7.5.20164 &MevzuatIl sk =0&sourceXmlSearch=geleneksel (11.10.2016). T.C. Sağlık Bakanlığı (2014). Homeopat sert f kalı eğ t m prog-ramı standartları, http://www.sagl k.gov.tr/TR/dosya/1-100236/h/ homeopat -standart, -1.pdf (11.10.2016).
Tedesco, P., C cchett , J. (2001). L ke cures l ke: Homeopathy. Am
J Nurs., 101(9): 43-49.
The Accred tat on Comm ss on for Homeopath c Educat on n North Amer ca (ACHENA) (2014). The m ss on of ACHENA, http://www.achena.org/ (10.04.2014).
The European Comm ttee for Homeopathy (ECH) (2014). The current regulatory status of homeopath c med c ne n Europe, http://homeopathyeurope.org/regulatory-status/ (10.04.2014). The Soc ety of Homeopaths (2014). About homeopathy, http:// www.homeopathy-soh.org/about-homeopathy (10.04.2014). Thomas, K. J., Coleman, P. (2004). Use of complementary or al-ternat ve med c ne n a general populat on n Great Br ta n: Re-sults from the nat onal omn bus survey. J Public Health, 26(2): 152–157.
