ISTANBUL ARKEOLO J~~ MOZES~NDE BULUNAN
BE~~
ADET F~GORLO YUNAN VAZOSU
MÜKERREM USMAN
1. T. Ü. Mimarl~k Fakültesi San'at Tarihi Asistan:
Bu yaz~ mla ~stanbul Arkeoloji Müzesine sat~ n al~ nma yoluyla girmi~~ olan be~~ parça Yunan vazosunu ilim dünyas~na tan~tmak istiyorum. Bu vazolan inceleyip ne~retmeme müsaade eden ~stan-bul Arkeoloji Müzesi müdürü say~n Bay Aziz Ogan'a, son derece kolayl~ k gösteren Müze idaresine ve desen ve foto~raflar~~ haz~ r-layan arkeoloji ö~rencilerinden Bayan Türkân Orkon ve Bay Nejat Arda'y a burada te~ekkür etme~i bir vecibe bilirim.
Vazolar~ n hepsi Bat~~ Anadoluda bulunmu~~ ihraç mallar~d~ r. Topraklar~m~zda nâdiren bulunan bu eserler, oldukça iyi muha-faza edilmi~~ vaziyette olduklar~ ndan ayr~ca de~er kazanrnakta-d~rlar. Yaln~z antikac~lardan sat~ n al~nd~ klar~ ndan bulunu~~ yer ve vaziyetleri bilinememektedir. ~u halde bu buluntular~~ inceleyip tarih-lendirebilmemiz için elimizde "benzer eserlerle mu k ay es e„ metodundan ba~ka bir~ey kalm~yor.
Ayn~~ zamanda elimizdeki parçalar~ n herbiri çe~itli vazo tip-lerinden birini ve vazo san'at~n~ n ayr~~ bir devrini temsil etti~in-den bunlar~~ tetkik etmekle eski Yunan boyal~~ keramik san'at~n~~ devirler boyunca gözden geçirmi~~ oluruz.
1. Lekythos veya Oinochoe. inv. No. 7314 (Res.la- lb). Birçok
parçan~n yap~~t~r~lmas~yla imkân nisbetinde tamamlanm~~~ olan bu vazo 28 sm. yüksekli~inde, 10 sm. kutrundad~ r. ~ nce bir kilden itinal~~ bir ~ekilde yap~ lm~~~ ve pi~irilmi~tir. Bilhassa iç cidar~nda torna izleri çok bellidir. Vazonun kendi renginde yani pembemsi bir astar~~ vard~r. Üzeri siyah-kahverengi bir boyan~ n ince bir f~rça ile sürülmesi suretiyle siyah figür tekni~inde bezenmi~tir. Teferruat~ n belirtilmesinde incision'dan istifade edilmi~tir.
Vazonun boynunu Korint eserlerinde karakteristik olan ~ua ~eklinde aç~ lan hatlar kaplamaktad~ r. Omuzda, figürlü k~sm~ n üze-
780 MOKERREM USMAN
rinde, noktalar~n birle~tirilmesinden yap~lm~~~ bordür ve lotus-pal-metten ibaret (Res. 2) girift bir bitki motifi bulunmaktad~r.
Hayvan figürleriyle süslenmi~~ olan kar~n k~sm~n~~ ele alacak olursak; bütün figürlerin stilize edilmi~~ oldu~unu ve ~iddetli bir hareket motifinin gösterilmi~~ olmas~na ra~men cans~z resmedildik-lerini görürüz. Kompozisyon tamamen simetriktir. Ortada iki aslan figürü taraf~ndan parçalanan bir karaca veya geyik figürü bulun-maktad~r. Hayvan~n boynuzu yoktur; kulak, göz, boyun, ayak t~r-naklar~~ mahkük hatlarla gösterilmi~tir.
Geyi~in iki taraf~ndaki aslanlar~n ba~lar~~ vücutlar~na göre biraz büyük ve ön ayaklar~~ anormal ~ekilde k ~salt~lm~~~ olarak gösterilmi~-tir. Yele, göz, kulak, di~ler ve t~rnaklar, itinal~~ bir ~ekilde hakke-dilerek belirtilmi~lerdir. Kuyruklar büyük bir kavis yaparak geriye do~ru k~vr~lmaktad~r. Aslanlar~n arkas~nda, bo~lu~u doldurmak üzere, s~rf dekoratif maksatla yerle~tirilmi~~ bir rozet bulunuyor.
Aslanlar~n gerisinde ortada, rozetin tam alt~nda gayet kal~n ve kaba yap~lm~~, kanatlar~~ aç~k, sola do~ru uçan bir ku~~ vard~r. Göz, gaga, kanat ve kuyruk tüyleri incisionla belirtilmi~tir.
Biliyoruz ki M. ö. VII. yüzy~lda Do~u san'at~n~n ticaret yoluy-la Yunan dünyas~na tesir etmesi neticesinde san'atta ~arkkârt (O-rientalisant) devre ba~l~yor. Bu devrede geometrik devrin düz çiz-gileri yerlerini yuvarlak çizgilere b~rak~r. -Tasvirler daha çok ha-cim kazan~r. Umumiyetle esas figür, vazonun en çok göze çarpa-cak yerine yerle~tirilir. Siyah figür ve incision tekni~i revaçtad~r. Vah~i hayvan resimleri, Do~udan gelme fantastik figürler ve lo-tus, palmet gibi Do~u nebatlar~ndan müte~ekkil girift bitki beze-mesi büyük rol oynar. Bu devirde Yunan dünyas~nda muhtelif üs-lüplar ta~~yan muhtelif merkezler vard~r. Bunlar~n ba~hcalar~~ Bat~-da pek fazla esans ve dolay~siyle vazo ihraç eden Korint, do~uBat~-da Milet, Samos ve Naukratis'dir. Attik kerami~i ise daha henüz Ko-rint vazolar~~ kadar yay~lmam~~t~r.
Bizim vazo üzerindeki motiflerin benzerlerini ~u vazolar üze-rinde buluyoruz:
a) Atinada bulunan siyah figürlü lekythos (E. Has pel s, Attic
Black - figured Lekytoi, lev. X, No. 1; lev. XII, No. 1) elimizdeki
vazonun tamamen benzeri bir kompozisyon ihtiva etmektedir (Resim. 3). Bir geyi~e hücum eden siyah figür tekni~inde yap~lm~~~ iki aslan.. Gerek bu ~ekilde tertiplendirilmi~~ üçlü hayvan gruplar~~
FIGORLO YUNAN VAZOLAR1 781
gerek antitetik vaziyette duran aslan resimleri bu devirde pek revaçtad~ r.
b) Louvre tylizesinde bulunan M. ö. VII, yüzy~ la ait bir hydria-kalpisin (E. Pot t i e r, Vases Antiques da Louvre, s. 65, lev. 54, no. 734) üzerindeki bir bo~ay~~ omuzundan parçalayan iki aslan kom-pozisyonu, ~stanbul Miizesindekinin tam bir e~idir. Bu vazo da siyah figür ve hâkketme tekniinde yap~ lm~~t~ r.
e) Delosda Heraion hafriyatinda bulunmu~~ siyah figürlü bir Korint alabastronu (C h. Duga s, Les Vases de l'Heraion, lev. XXX, LXV, res. 447) üzerinde antitetik vaziyette duran iki aslan, teknik ve i~çilik bak~m~ndan bizim vazonun aslanlar~ na çok benzemekte-dir, yaln~z burada di~i aslanlar resmedilmi~lerdir. Bundan ba~ka vazodaki bo~luklar~~ doldurmak maksad~yla yap~ lan lotus çiçekleri ve rozetler de ayn~d~ r.
British Museum'da bulunan M. ö. VII, yüzy~ la ait Attik men~eli Burgon krateri ( E. Pfuh 1, Malerei and Zeichnung der
Griechen, III, res. 82) kompozisyon, teknik ve bilhassa aslar~ lar~ n
i~leni~indeki benzerlik büyüktür. Vazodaki bo~luklar bizim vazoda oldu~u gibi rozetlerle doldurulmu~tur.
Aslanlar~n parçalad~ klar~~ geyik M. ö. VII. yüzy~ l Rodos Kame-iros vazolar~ nda görülen geyik ve keçileri and~ r~ r.
Vazomuzun arka taraf~nda görülen ku~un benzerlerine de bu devir sanat~nda çok rastlan~ r.
Delos Heraion'unda bulunmu~~ siyah figür tekni~inde bir Korint alabastronu üzerinde ( C h. Duga s, Les Vases de l'Heraion, lev. XXIX, res. 412) kar~~ l~ kl~~ duran iki sfenks aras~ nda sa~~ tarafa do~ru uçan bir ku~~ görülmektedir. Bo~luklara birçok motifler s~ k~~t~ r~ lm~~~ t~ r.
Louvre'da bulunan Italya'dan gelme ~ yonya hydrias~~ olup ( E. Pottie r, Vases Antiques du Louvre, lev. 52, no. 698) önünde aslan av~, arkas~nda i~çilik itibariyle pek benzer bir ku~~ tasviri ihtiva etmektedir. Vazo, M. ö. VII - VI. yüzy~ la aittir.
Vazomuzun omuz k~sm~ nda gördü~ümüz lotus ve palmetlerden miite~ekkil girif t bitki motifi ise M. ö. VII. ve VI. yüzy~l bezeme san'at~ n~n tipik örneklerindendir ve say~s~ z benzerleri mevcuttur. Misal olarak ',1.1 eserleri gösterebiliriz:
782 MOKERREM USMAN
Louvre Müzesinde bulunan san'atkâr Sophilos'a ait bir dinos ( E. Haspel s, Eski Yunan boyal~~ kerami~i, lev. XVIII, no. 2).
Atina Milli Müzesinde bulunan Vruvadan getirilme bir lekanis (Athenische Mitteilun gen, 1937, lev. 45).
Istanbul Müzesindeki vazo, teknik, i~çilik ve motif bak~ m~ n-dan M. ö. VII, yüzy~l~ n sonu yahut VI. yüzy~ l~ n ba~~~ ~arkkâri vazo-larla ayn~~ hususiyetleri ta~~r. Kilin rengi, yap~ l~~, vazonun boy-nundaki ~ua ~eklindeki hatlar, vazonun ithal mal~~ olarak Anado-lu'ya girmi~~ bir Korint eseri oldu~unu isbat etmektedir. Benzer kaplarla mukayese neticesinde vazoyu M. ö. VII, yüzy~ l~ n sonuna yahut VI. yüzy~l~ n ba~~na tarihlendirmek mümkündür.
2. 14 sm. Bas~k Lekythos. Inv. No. 7153, (Res. 4a - 4b ve 5). 14 sm.
yüksekli~inde olan bu iyi pi~irilmi~~ ve itinal~~ yap~ lm~~~ vazonun ayak kutru 4,8 sm. dir. Figürlerle bezenecek olan omuz ve kar~ n k~sm~~ turuncu bir astarla örtülmü~, kalan k~s~ mlar ise parlak siyah bir boya ile karart~lm~~t~r. Resimler, taslak çizgileri üzerine siyah boya ile siluet halinde yap~ lm~~ t~ r. Boyan~ n sürülü~ü, çizgilerin kaz~l~~~~ gayet temiz ve vaz~ ht~ r. Yaln~ z a~~z ve kulp eksiktir.
Omuz k~sm~nda ortada, vazo kulpuna tam kar~~~ gelen yerde siyah-k~rm~z~~ boya ile yap~lm~~~ bir palmet ve iki yan~ nda simetrik iki insan figürü vard~r. Elbiseler uzundur ; boyun, yaka, etek ve elbisenin yan taraf~nda mahkük hatlar göze çarpmaktad~ r.
Kar~ n k~sm~nda iyi hesaplanm~~, simetrik bir kompozisyon buluyoruz. Siyah k~sm~~ müteakip k~rm~z~~ bir zemin çizgisi üzerine basan be~~ figürden ortadaki profilden gösterilmi~, sola dönük bir hoplittir. Ba~~nda sorguçlu bir mi~fer, sa ~- elinde ucu a~a~~ya dö-nük bir m~ zrak ve sol elinde vücudunu örten yuvarlak bir kalkan, bacaklar~ nda ise dizlikler ta~~ maktad~ r. Iki s~ra mahkük hat, üzeri tezyinats~z olan kalkan~ n d~~~ kenar~ n~~ tebarüz ettirmektedir. Mu-haribin yüzünde ve mi~ferde teferruat hâkkedilmi~~ Ozgilerle gös-terilmi~tir. Orta figürün iki yan~ nda antitetik bir ~ekilde konulmu~, uçlar~~ yukar~ya dönük m~zraklar ta~~ yan iki~er giyimli erkek figü-rü bulunuyor. Elbiselerin teferruat~~ belli olmamakla beraber yaka ve kollarda mahkük hatlar göze çarpmaktad~ r. Ayaklar ç~ plakt~ r. Lekythos (xfpwaoç), içinde ya~~ ta~~nan bir ~i~e demektir. Yu-nan keramik san'at~nda lekythos, ilk defa M. ö. VII, yüzy~ l~ n so-nunda ayakl~~ alabastron ~eklinde ortaya ç~ km~~t~ r. Bunlar bazan
FIGORLO YUNAN VAZOLARI 783
esans ve ya~lann muhafazas~~ için günlük hayatta kullan~lmakla beraber, esas itibariyle mezarda ölünün yan~na b~rak~hrlard~. Bu devirde lekythoslar bas~k ve kabad~r. Boyunlar~~ k~sa veya hiç yoktur. A~~z ve ayak sonradan vazoya ilave edilmi~lerdir. M.~5.VI. yüzy~l~n ortalar~nda ise omuzlar~nda keskin bir aç~~ meydana getiren, silindir ~eklindeki gövdeleri a~a~~ya do~ru birden yuvarlakla~an narin lekythos tipi revaçtad~r. Ilk lekythoslar siyah figürlerle bezenmi~lerdir. K~rm~z~~ figürlü lekythoslar nadirdir. M. ö. V. yüz-y~ldan itibaren üzerleri beyaz astarla kapl~, çizgi tekni~inde süs-lenmi~, daha ziyade mezar e~yas~~ olarak kullan~lan lekythoslar or-taya ç~km~~~ ve ilk ~ekillerin yerlerini alm~~lard~r.
Ilk bas~k lekythos tipinde a~~z, d~~ar~ya do~ru aç~lan düz bir kenar ~eklindedir. Ayak da elimizdeki nümünede oldu~u gibi me-yilli bir ~ekilde daral~r ve yuvarlak bir kurs üzerine oturur. Eli-mizdeki parçan~n hernekadar a~z~~ mevcut de~ilse de ç~k~~~ndan boynunun çok k~sa oldu~u anla~~l~yor.
Siyah figiirlü lekythoslardan baz~lar~ n~n omzunda, burada
gö-rüldü~ü gibi palmetler bulunur. Insan hayat~ndan sahneler
nakie-denleri nadirdir. Bu kabil vazolar daha ziyade hayvan ve ~~ebat figürleriyle bezenmi~lerdir. Bizim vazonun benzerleri ~unlard~r:
Bursa Müzesinde bulunan ve Çanakkaleden getirtilcii~i söy-lenilen vazo parças~. Inv. No. 787. (Res. 6). K~r~k parça, inhina ve bü-yüklü~ünden tahmin edildi~ine göre bizimkine benzer bir lekythosa aittir. Ayn~~ ~ekilde giyinmi~~ ve ayn~~ ~ekilde s~ralanm~~~ muharip ve giyimli erkek figürleri ihtiva etti~i gibi, kilin ve astar~n rengi, bo-yan~n sürülü~~ tarz~, teknik ve teferruat~n çizgilerle gösterilmesi vazo ile tevafuk etmektedir.
Fransada Compigne'de Muse de Vivenel'de bulunan siyah figürlü bas~k Korint lekythosu (Corpus Vasorum Antiquorum, C. V, A., lev. III, no. 6). Ayn~~ sar~mt~rak kilden yap~lm~~~ ve turuncu renkte astarla kaplanm~~~ olan kab~n ~ekli (Res. 7) Istanbul Müzesin-dekine çok benzer. Omuzda ayn~~ palmet ve siyah figür tekni~inde yap~lm~~~ simetrik iki giyimli erkek resmi vard~r. Kar~nda sola müte-veccih, profilden gösterilmi~, Korint mi~ferli, yuvarlak kalkan ve dizlikli iki hoplit ve kar~~s~nda uzun elbise ve manto giymi~, elle-rinde m~zrak tutan üç erkek figüründen ibaret be~~ figürlü bir kom-pozisyon bulunmaktad~r. Muhariplerin m~zraklar~~ a~a~~ya do~ru,
784 MOKERREM USMAN
giyimli figürlerinkiler ise yukar~ya do~ru tutulmu~tur. Figürlerin hepsi bir zemin çizgisi üzerine basmaktad~rlar. Teferruat~ n belirtil-mesinde incision ve k~ rm~ z~~ boyadan istifade edilmi~tir.
13ritish Museum'da bulunan M. ö. VI. yüzy~la ait siyah figürlü bir Attik amphoras~~ (Corpus Vasorum Antiquorurn, Great Britain, fasc. 4, lev. 45, no. 4 a) üzerinde Korint mi~feri ve yu-varlak kalkan ta~~yan iki hoplit, sola müteveccih olup m~zraklar~-n~ n ba~~ m~zraklar~-n~~ a~a~~ya do~ru tutmu~~ olarak ayakta durmaktad~rlar. ~ ki yanda bulunan uzun hiton ve kimaton giymi~~ erkek figürle-rinin de ellerinde m~zraklar vard~ r.
Amerikada Gallatin Koleksiyonunda bulunan siyah figürlü Attik amphoras~~ (Corpus Vasoram Antiquorum, U. S. A. Gallatin Collection, 'ev. IV, no. 2) sorguçlu Korint mi~feri giymi~, yuvar-lak bir kalkan ve ucu a~a~~da çifte m~zrak ta~~ yan bir hoplit göstermektedir. Bunun yan~ nda bir okçu ve etraf~ nda ayn~~ ~ekilde giyinmi~~ erkek figürleri vard~ r.
Ayn~~ koleksiyonda bulunan siyah figürlü ba~ka bir am-phora tamamen bir evvelkine benzer bir kompozisyon ta~~ maktad~ r.
(Corpus Vasorum Antiquorum, Gallatin Collection, lev. V, no. 4).
Amerikada Princeton'da bulunan M. ö. VI. yüzy~ la ait siyah figürlü Attik amphoras~~ arkas~ nda ( C. R. More y, The
Arming of an Ephebe on a Princeton Vase, American Journal of
Archaeology, 1907, s. 143, lev. 11) sorguçlu mi~fer, yuvarlak kalkan ve a~a~~ya do~ru tutulmu~~ m~zra~~yla bir hoplit ve ya-n~nda köpe~i görülüyor. Bizim vazo ile birçok benzerlikler gös-teren bu vazonun ön taraf~ nda bir efebin silâhland~r~lmas~~ gösterilmi~tir.
Vazomuzun üzerinde gördü~ümüz hoplit k~yafeti M. ö. VI. yüzy~da Yunanistanda ta~~nan k~yafet, silâh ve techizat~n tipik bir nümunesidir. Bunu daha birçok benzer vazo üzerinde de tesbit etmek kabildir. Hatt ~~ siyah figürlü bir VI. yüzy~l amphoras~nda (H. BI oesc h, Antike Kunst in der Schweiz, lev. XIV, XVII) Herak-lesin öldürdü~ü Geryones adl~~ dev bile bu ~ekilde giydirilmi~~ ve silâhland~r~lm~~t~ r. Sorguçlu ve yanakl~ kl~~ mi~fer esas itibariyle Korint ~ehrinde kullan~lm~~sa da ba~ka Yunan ~ehirlerinde de giyilmi~tir.
FiGORLO YUNAN VAZOLAR1 785
r~ndaki sivil figürlerle konu~malar~, burada bir mücadelenin bahis mevzuu olmay~p belki bir harbe gidi~~ veya M. ü. VI. yüzy~lda Yunanistan'da pek revaçta olan efeblerin ihtiyarlar ve halk mec-lisi huzurunda ilk defa silâhland~r~lmalar~n~~ gösteren törenin res-medildi~ine i~aret eder. Uzun elbise ve üzerinde manto ta~~yan sivillerin de ellerinde m~zrak tutmalar~, bu fikrimizi kuvvetlendir-mektedir. Bu gelene~e antik kaynaklarda çok s~k rastlan~r.
Vazomuzda görülen k~ yafetler, siyah figür ve incision tekni~i, hattâ kab~ n t~k naz ~ekli bize bu eserin M. ü. VI. yüzy~la ait, pek muhtemel olarak Korint mamûlu oldu~unu gösteriyor.
3. Lekythos. Inv. No. 7321 (Res. 8 - 9).
46,5 sm. yüksekli~inde, narin bir silindir ~eklinde olan bu lekythosun a~~z kutru 8,5 sm., ayak kutru 8 sm. dir. Bütün parçalar~~ mevcut olup yap~~t~r~lm~~t~r. Evvelâ vazonun kar~n k~sm~na beyaz bir astar sürülmü~, sonra parlak siyah boya ile boyun, a~~z, omuz ve ayak karart~lm~~t~r. Boya, satha mekanik bir surette, kö~e ve kenar yerlere ise f~rça ile sürülmü~tür. Ilk önce sivri uçlu bir f~rça ve k~rm~z~mt~rak kahverengi bir boya ile figürlerin konturlar~~ yap~lm~~, ç~plak k~s~mlar ve elbiselerin boyas~~ sonra-dan konulmu~tur. Desen bugün güç farkedilecek kadar siliktir. Renkler aras~nda ayn~~ k~rm~z~n~n muhtelif nüanslar~, aç~k mavi ve beyaz kullan~lm~~t~r.
Boyun k~sm~nda dekoratif bir bordür ve girift bitki süsleri, kar~nda ise simetrik olarak tertiplendirilmi~~ bir ev içi (i nt er i-e u ri-e) sahni-esi vard~r. Ortada sola müti-evi-eccih bir sandalya üzi-e- üze-rinde ince kuma~tan yap~lma hiton giymi~, mantolu bir kad~n figürü oturmaktad~r. Yüzü profilden, vücudu ise 3/4 cepheden gösterilmi~tir. Saçlar~~ topuz halinde tepesine toplanm~~~ ve bir
~eridle ba~lanm~~t~~ . Yüz, göz, a~~z ve bilhassa el gayet güzel,
te-miz ve do~ru çizilmi~tir. Hiton yuvarlak yakal~, k~sa kollu, beyaz, manto ise kahverengine çalan k~rm~z~d~r. Kuca~~na toplanm~~~ elbise-nin k~vr~m kütleleri yere kadar sarkan kad~n sa~~ elini omuz hiza-s~na, öne do~ru kald~rm~~~ olup sol elinde bir çubuk veya buna benzer bir e~ya tutmakta ve hizmetçilerinin yard~m~yla tuvalet yapmaktad~r. Önünde ayakta duran ayn~~ ~ekilde giyinmi~~ bir kad~n elindeki vazoyu oturan kad~n figürüne uzatmaktad~r. Ala-bastronun çizgi halindeki süslerini resimde farketmek mümkündür.
786 MÜKERREM USMAN
Bunun mukabilinde, oturan kad~n~ n arkas~nda duran, profilden resmedilmi~~ kad~n figürü, uzun kollu hiton ve himation giymi~, saçlar~n~~ yukar~ya do~ru toplam~~t~ r. Kulaklar~nda küpeler vard~r. Bütün hitonlar~n eteklerinde aç~ k mavi boya kal~nt~lar~~ göze çarpmaktad~r.
Üzeri beyaz astarl~~ çizgi tekni~inde bezenmi~~ lekythos tipi, M. ö. V. yüzy~ l~ n ba~~nda ortada görülme~e ba~lam~~t~ r. K~rm~z~~ fi- gürlü tip ise bunun yan~ nda ra~bet bulamam~~t~ r. Mezar e~yas~~ olarak kullan~lan bu beyaz lekythoslar Attikte bütün V. yüzy~ l boyunca pek çok miktarda imal edilmi~~ ve bunlar M. ö. IV. yüzy~l~n ilk on senesine kadar devam etmi~lerdir. Bu vazolar çok defa yaln~ z süs olarak kullan~l~ rlar. Ince kulplar~, uzun ~ekilleri ve hafif ate~te pi~irilmekten mütevellit mesamatl~~ cidarlanyla pratik hayatta yer alamazlar. Ekseriya kad~nlar~ n bulunduklar~~ dairelerde durduklar~ nciaa, üzerlerinde kad~ nlar~ n hayat~ na ait sahneler ve V. yüzy~ l~ n ortalar~ ndan itibaren cenaze sahneleri görülür; erkeklere ait sahnelere pek tesadüf edilmez. Attikten ba~ka yerlerde yap~ l-m~~~ olan lekythoslar ( Eubeia, Sicilya, Rodos, Korint ) tekniklerin-deki kabal~ ktan dolay~~ hemen farkedilebilirler. Attik lekythoslar~~ ise bu devirde çok tutuamu~lar ve her yere ihraç edilmi~ lerdir.
i(eramik üzerinde, figürlerin daha iyi görülebilmeleri için beynz bir fon elde etmenin faideleri a~ikârd~ r. Fakat bu i~~ için sarfedilen gayret r uzun zaman bo~a gitmi~tir. Çünkü yticada getirilen kireçii s~ va ince bir tabaka halinde kal~ yor ve az zaman sonra bozulnyordu. Bu yüzden beyaz astar hususi su-rette imal eclien ve giii~ lük hayatta kt~ llaullm~ yan beyaz lekythoslar grubuna inhisal- etmi~tir. Beyaz astar~ n kullan~lmas~~ takriben M. ö. 500 tarihlerinde ba~lam~~~ ve iki yüz y~l devam etmi~tir. ~lk vazolarda bu astar kirli sar~~ renkte olup, sath~~ gayet düzgün ol-mas~ na ra~men parlak de~ildir; geç nümûnelerde ise, bizim eli-mizdeki nümûnede oldL~~u gibi, sar~mt~ rak beyaz ve parlak cilâl~~ olup s~ k~~ bir ~ekilde vazonun gövdesine yap~~m~~t~ r. Beyaz astar ve çizgi tekni~i tabiabyla birbiriyle son derece yak~ ndan ilgilidirler. Elimizdeki beyaz lekythos, vücut yap~s~~ bak~m~ ndan M. ö. V. yüzy~l~ n ikinci yar~s~na aittir. A~~z ilk nümûnelerde oldu~u gibi düz bir kenar halinde de~il, d~~ar~ya do~ru aç~lan bir çan ~eklin-dedir. Boyun çok dard~ r. Gövde narin bir silindir ~eklinde a~a~~ya do~ru iner ve dipte yumurta ~eklini al~r. Ayak da ilk nümûneler-
Le ky thos , ey a M. Usman Lev. CLX Belletpn, C. XII
.11TIC BLACKTIGISED LEKYTI101
Lev. CLXI M. Usman
Res. 2 — Istanbul Arkeoloji Müzesi, 7314 inv. No. lu vazonun aç~ lm~~~ figiiriü tezyinat~ .
Rea. 3 — Atina'da bulunan siyah figiirlü Lekythos, ( E. Haspels. Attic Black-Figured Lekythoi, Lev. XII, 1)
M. Usman Lev. CLX11
Res. 4 a. Res. 4 b.
Istanbul Müzesindeki bas~ k Lekythos. ( Iny. No. 7153 )
Res. 5 — ~stanbul Müzesi. Siyah figürlü bas~ k Lekytho'sun tezyinat~. ( ~ ny. Na. 7153 )
Lev. CLXIII
M. Usman
Res. 6 — Bursa Müzesindeki fragment. ( ~ nv. No. 787 )
Res. 7 — Compiege Müzesinde bulunan siyah figürlü bas~ k Lekythos.
(C. V. A. France Musee de Compiege Lev. 3, No. 6)
M. Usman
1,ev. CLXIVRes. 8 — Istanbul Müzesinde bulunan beyaz astarl ~~ Lekythos.
( iny. No. 7321 )
Res. 9 — Istanbul Müzesindeki beyaz astarl ~~ Lekythos üzerinde polikrom tezyinat.
( Iny. No. 7321 )
bey a z as ta r l~~ At tik l'Ar t. c ilt 1 11, s. 46 ) Lev. CLXV M. Usman Belleten, C. XII
M. Usman Lev. CLXVI
Res. 12 — ~ stanbul Müzesi 7320 ~ nv. No. lu Kalpis üzerindeki k~ rm~ z~~ figiirlü tezyinat.
Res. 13 — British Museum'da bulunan k ~ rm~ z ~~ fig,ürlü Attik Hydriasi.
( C. V. A. Great Britain. Brit. Mus. fasc. 6. Ley. 85/2 ).
Lev. CLXVII M. Usman
kes. 14 — ~ stanbul Müzesinde bulunan askos. ( lnv. No. 7142 ).
Res. 15 — Ayn~~ vazonun üstten giirünü~ii.
Res. 16 — Askos üzerindeki figürlü tezyinat
~ n aç ~ lm~~~ deseni. Bell•ten, C. XII
FIGORLO YUNAN VAZOLARI 787
de oldu~u gibi hemen vüc~lda yap~~t~r~lmam~~t~r. Aya~~~ te~kil et-mek üzere ayr~~ bir yerde haz~rlanan ortas~~ delik bir kursun *üzerine vazonun dibi oturtulmu~tur. V. yüzy~l~n sonlar~nda bütün leky-thoslarda yap~ld~~~~ gibi vazonun aya~~~ ve dibi aras~na bir "t o r o s„ yerle~tirilmi~tir. Vazonun aya~~n~n iç taraf~n~n konkav olmas~~ da V. yüzy~l ikinci yar~s~n~n hususiyetlerindendir. Di~er Attik vazola-r~nda oldu~u gibi vazonun a~~z, boyun, kulp ve gövdesinin a~a~~~ k~sm~~ siyaha boyanm~~t~r. Beyaz astar~ n siyah boyadan önce sii-rülmû~~ oldu~u zannediliyor. Bu lekythoslar~n geç nümünelerinde s~k s~k görüldü~ü gibi, bizim vazomuzda da tezyinat~~ havi k~s~m siyah k~s~mdan iki çift paralel çizgi ile ayr~lm~~t~r. Yaln~z omuzda ekseriya rastland~~~~ gibi palmet de~il, ba~ka bitki süsleri vard~r.
Lekythoslar üzerinde pek s~k buldu~umuz ev içi sahnelerinden kompozisyon bak~m~ndan bizim vazonunkine çok benzeyen birini görelim:
a) Louvre Müzesinde bulunan V. yüzy~l~n ikinci yar~s~na ait beyaz zemin üzerine çizgi tekni~iyle bezenmi~~ bir Attik lekytho-sunda bir kad~n olan ölü (EncyclopMie Photographique de l'Art, III, s. 46) stelenin önünde bir sandalyada oturmakta, sa~~ eliyle iki ku~~ tutmakta, sol eliyle örtüsünü kald~rmaktad~r (Res. 10). önünde ve arkas~nda iki hizmetçi baz~~ vazolar, soldaki kad~n ise yelpaze tutmaktad~r. Saçlar, konturlar, k~vr~mlar k~rm~z~~ ile gösterilmi~tir.
~u halde ~stanbul Müzesindeki lekythos, vücut yap~ s~, teknik ve renk hususiy etleri, elbise ve saç modalar~~ ve baz~~ teferruat bak~m~ndan M. Ö. V. yüzy~l~n ikinci yar~s~na ait bir Attik eseridir. Vazonun üzerinde oldukça nadir rastlanan mavi rengin bulunu~u da bilhassa dikkate de~er.
4. Kalpis. inv. No. 7320 (Res. 11-12).
40,2 sm. yüksekli~inde, 16 sm. lik a~~z kutru, 13 sm. lik ayak kutru olan bu vazonun bütün parçalar~~ tam olarak yap~~t~r~lm~~~ ve iyi bir haldedir. Yap~l~~, pi~irili~~ ve boyan~~~ mûkemmeldir. Parlak siyah boya ile örtülmü~~ olan vazonun, yaln~z ön taraf~nda k~rm~z~~ figür tekni~inde yap~lm~~~ figürlii sahne vard~r. Teferruat çok ince bir f~rça ile ayn~~ renkte çizilmi~tir. A~z~n kenar~nda bir s~ra "d il „ motifi, vazonun boynunda yaln~z ön tarafta zeytin da-l~n~~ temsil eden yaprak ve yuvarlaklar bulunmaktad~r. Vazonun
788 MOKERREM USMAN
ön taraf~nda, yan kulplar aras~ nda, omuz ve kar~ n k~sm~nda k~r-m~z~~ figür tekni~inde yap~lm~~~ bir ev içi sahnesi göze çarpmaktad~r.
Kompozisyonun iki orta figüründen birini te~kil eden oturmu~~ kad~n figürü sola müteveccih ve profilden gösterilmi~tir. Kuca~~n-da tuttu~u kapa~~~ aç~k çekmeceden ziynet e~yas~~ ç~karmaktad~r. Ince kuma~tan yap~lma k~sa kollu bir hiton giymi~tir. Zengin k~v-r~m kütleleri kucakta toplanarak a~a~~ya sarkmaktad~r. Kuca~~n-daki örtü, manto, oturdu~u iskemlenin ~ekli, gayet vaz~h olarak belli olmaktad~r. Önünde sa~a müteveccih ayakta duran bir figür vard~ r. Yüz profilden, vücut 3/4 cepheden gösterilmi~tir. Ba~~ndaki sakkos'un kenar~ndan saçlar~ n~n uçlar~~ ç~ kmaktad~r. K~sa kollu beyaz bir hiton giymi~~ olan bu kad~ n, oturan kad~na bir vazo uzatmakta veya ayna tutmaktad~ r. Bunun arkas~ nda, içinde i~len-memi~~ yün bulunan bir kalathos ve sa~a müteveccih ayakta du-ran ikinci bir kad~n figürü vard~r. Ba~~~ aç~k olup, saçlar~~ ensesi-ne ve omuzlar~na dökülmektedir. Elinde ~ekli pek belli olmayan bir e~ya tutmaktad~r. Noksan olan bu k~s~ m bir vazo olarak res-tore edilmi~tir, fakat kad~n~ n yün sepetinden d~~ar~ya yün ç~kar-m~~~ olmas~~ da ihtimal haricinde de~ildir.
Sa~da, sola dönük ayakta duran bir kad~n figürünün ba~~~ profilden, vücudu cepheden gösterilmi~, saçlar~~ toplanm~~~ ve bir
~eridle ba~lanm~~ t~ r. Üzerinde ince kuma~tan yap~ lm~~~ k~ sa kollu
bir iyon hitonu vard~ r. Sa~~ elinde bir alabastron, sol elinde bir i~~ tutmakta ve önündeki oturmu~~ kad~n figürünün tuvaletine yard~m etmektedir.
Sahne, bir ev kad~n~n~n tuvaletini canland~rmaktad~r. Bu nevi kompozisyonlara Attik san'at~nda pek s~ k rastlan~ r. K~rm~z~~ figürlü vazo san'at~ n~ n en ileri oldu~u devirde yap~ lm~~~ olan bu vazo, ince i~çili~i ile temayüz etmektedir. Figürler tek tek ve büyük olarak yap~ lm~~lard~r. Dikkat edilirse bunlarda zaman~ n son derece
ilerlemi~~ olan heykeltra~l~k san'at~ n~n tesirleri görülebilir. Bilhassa çok zengin elbise k~vr~mlariy le adeta plâstik olarak gösterilmi~~ olan oturan kad~ n ve kar~~s~ nda ayakta duran hizmetçiye ait bacaklar ve elbise k~vr~ mlar~n~n i~leni~inde Phidias ve muakkip-lerinin tesirleri bârizdir.
Vazoda desenin alt k~sm~ n~n bordürü de vazonun tarihlendiril-mesi için bir ip ucu vermektedir. Meandr motifi öteden beri vazo-lar üzerinde göriilmekte ise de vazomuzda görüldü~ü ~ekilde
FIGORLO YUNAN VAZOLARI 789
kesikli olarak kullan~ lmas~, ancak V. yüzy~ l~ n ortalar~ nda ba~layan bir yeniliktir. Meandr aras~ na böyle haçvart i~aretler s~ k~~t~ r~ lmas~, ilk defa Duris ve Brygos taraf~ ndan Atina'da ortaya at~ lm~~t~ r. M. ö. V. yüzy~ l~ n ikinci yar~ s~ nda bu örne~i ihtiva eden vazolar ara-s~ nda ~ u misaller gösterilebilir :
Münich'te bulunan bir Attik vazosu üzerinde (F ur t w i n g-1 er-R ei eh ol d, Griechische l~ asenmalerei, lev. XIX) kurban edilme-ge haz~ rlanan bir hay var, ve bir kaba su bo~altan bir Nike görül-mekte ve bu sonuncu figürün bacak vaziyeti ve k~ vr~ mlar~~ bizim vazonun figürlerine benzemektedir.
V. yüzy~ l~ n ikinci yar~ s~ na ait bir Attik lekythosu (E. Hasp el s, Eski Yunan boyal~~ kerami~i, lev. 56/2).
Bostonda h~ fzedilen V. yüzy~ l sonlar~ nda yap~ lm~~~ Attil: men~eli bir krater üzerinde de ayn~~ bordür vard~ r. (E. Ha spel s,
Eski Yunan boyal~~ kerami~i, lev. 49).
British Museum'da bulunan V. yüzy~ l~ n sonlar~ na ait olan k~ rm~z~~ figürlü Attik hydrias~~ iizerinde ayn~~ bordüre rastl~ yoruz. Res. 13 (Corpus Vasorum Antiquorum, Great Britain, British Mu-seum, fasc. 6, lev. 85/2).
Gördü~ ümüz misallerin bu sonuncusu, ~ekil, yap~, dudag~ ndaki dil motifi, tezyinat~ n~ n yaln~ z bir tarafta olu~u ve resmin kompo-zisyonu bak~ m~ ndan inceledigimiz kalpise son derecede benzemek-tedir. Ortada, sa~a müteveccih, uzun kollu hiton giymi~~ oturan bir kad~ n elinde çelenk tutmaktad~ r. Önünde yerde ve arkas~ nda bi-zim kalpiste oldu~u gibi içerisine i~lenmemi~~ yün konulan kala-thos'lar bulunmaktad~ r. Oturan figürün önünde kendisine çekmece uzatan, arkas~ nda tuvalttine yard~ m eden birer hizmetçi figürü durmaktad~ r.
Gene British Museum'da bulunan benzer Attik
kalpislerin-den bir ba~kas~ n~ n (Corpus Vasorum Antiquorum, Great Britain,
fasc. 7 lev. 82/2) üzerinde ayn~~ dil ve meandr motiflerini ve mü-masil bir kompozisyon buluyoruz. Bu vazonun da yaln~z bir taraf~~ bezenmi~tir. Bizim kalpiste oldu~u gibi bir sandalya üzerinde otu-ran, sola müteveccih bir kad~ n figürü ellerini ileriye dogru uzat-m~~t~ r. Kanatl~~ bir Eros kendisine do~ru uçmaktad~ r. Kad~ n~ n önün-de yerönün-de, Istanbul Müzesinönün-deki kalpiste oldu~u gibi yün sepeti bulunmaktad~ r.
790 MOKERREM (JSMAN
Sonuncu vazonun tamamen benzeri bir kalpis (Corpus
Va-sorum Antiquorum, Great Britain, fasc. 7, lev. 82/3).
Amerikada Gallatin koleksiyonunda mevcut k~ rm~z~~ figürlü Attik hydrias~nda ise (Corpus Vasorum Antiquorum, U. S. A. Gal-latin Collection, lev. 24/2) uzun kollu hiton, himation, ba~~ na sak-kos giymi~~ bir figür, çekmeceyi, önündeki ikinci bir kad~ n figürü-ne uzatmaktad~ r.
New - York Metropolitan Museum'da bulunan 12 cm. yük-sekli~indeki k~ rm~z~~ figürlü pyxis (G. Rich te r, Three Vases in the
Metropolitan Museum illustrating women' s life in Athens,
Ameri-can Journal of Archaeology, 1907, s, 417, res. 1, 2, 3) üzerinde, Iyon sütunundan da anla~~laca~~~ gibi, bir ev içi ve muhtelif i~lerle me~gul kad~nlar resmedilmi~tir. Evvela, sola dönük olarak bir is-kemle üzerinde oturmu~, profilden gösterilmi~~ bir kad~n figürü göze çarpmaktad~r. lskemlesi, uzun kollu hitonu ve üzerindeki mantonun i~leni~i Istanbul Müzesindeki kalpiste oturmu~~ kad~n figürünü and~ r~ r. Kad~ n kar~~s~nda ayakta duran hizmetçisiyle bir-likte yerdeki yün sepetinden ald~~~~ yünü sarmaktad~r. Arkas~ nda ayakta duran ba~ka bir hizmetçi vard~r. Bunlar~n elbiseleri k~sa kolludur. Bilhassa bu üç ki~ilik grubun duru~~ vaziyeti elimizdeki vazonun kompozisyonunu son derece hat~ rlatmaktad~r. Bu üç ki~i-den sonra ayn~~ ~ekilde giyinmi~, elinde yün tutan oturmu~~ bir fi-gür ve ayakta yün saran bir hizmetkâr gelmektedir, En nihayet, oturmu~, yaln~z ba~~na yün ay~ ran bir kad~ n buluyoruz. Bu vazo-da görülen kad~ n k~yafetleri de ~stanbul vazosunvazo-daki k~yafetlere çok benzemektedirler.
Analoji olarak gösterdi~imiz pyxis ve kalpisler hep V. yüzy~ -l~n ikinci yar~s~nda, ev içi sahnelerinin revaçta oldu~u devreye aittirler.
~u halde elimizde bulunan M. ö. V. yüzy~ l ikinci yar~s~ na ta-rihlendirdi~imiz bu parça ile Istanbul Müzesi bu senden yeni bir eser kazanm~~~ oluyor.
5. Askos. Inv. No. 7142 (Res. 14, 15, 16).
13 sm. yüksekli~inde, 5,5 sm. lik a~~z kutru, 12 sm. lik ayak kutru olan bu vazo, yaln~z a~z~ n kenar~ndaki ufak k~ r~ k hariç, ta-mam bir vaziyettedir. Bezenmi~~ olan madalyonundan ba~ka her ta-
FIGORLO YUNAN VAZOLAR1 791
raf~~ parlak siyah boya ile boyanm~~t~r. Üzerine sonradan yap~~m~~~ olan s~va bakiyeleri yüzünden desen vaz~h olarak görünmüyor.
Grekçe askos aoxoç) kelimesinin manas~~ deriden yap~lm~~~ torba veya tulumdur. Umumiyetle antik mehazlarda bu kelimeye pek s~k rastlanmaz. Bu nevi vazolara verilen askos ismi ise moderndir. Eskilerin bu kaplara ne dediklerini bilmiyoruz. Fakat yass~~ ve yuvarlak olup, yanda a~~zlar~~ ve üstte bir kulplar~~ bulunan bu vazolar eskiden beri yap~l~ yorlard~. Bu ~ekle biz "k a n o ni k ask o s„ diyoruz. Kanonik askoslar ilk defa arkaik devrin sonlar~nda M. ö. 480-460 senelerinde görülme~e ba~larlar. Atinada arkaik devirle klasik devir aras~ndaki intikal devresinde çok görülür ve M. ö. IV. yüzy~lda da devam ederler.
Attik askoslar~nda en çok görülen bezeme ~ekli, bir veya iki tarafa yerle~tirilmi~~ tek figürlerdir. ~nsan figürleri vazonun inhina-s~na uygun olarak k~vr~l~r. Bazan yaln~z insan ba~lar~~ ve hayvan-lar görülür.
Elimizdeki askosta tezyinat iyi hesaplanm~~~ bir ~ekilde vazo-nun madalyovazo-nunu tamamen doldurmaktad~r. Aç~k pembe zemin üzerine figürlerin yerleri aç~k b~rak~larak, siyah, parlak bir boya sürmek suretiyle iki yar~m daire halinde figürlü bezeme yap~lm~~t~r. Madalyonun birinci yar~m dairesinde profilden gösterilmi~~ sa~a dönük bir kad~n ba~~~ vard~r. Ba~~nda, üzerinde çivi ba~lar~~ olmalar~~ muhtemel noktac~klar~~ havi madeni bir mi~fer ta~~mak-tad~r. Bunun yan~ndan kuma~~ veya deri parças~~ olmas~~ muhtemel, ne oldu~unu iyice kavrayamad~~~m~z bir k~s~m a~a~~ya do~ru sarkmaktad~r. Burada Tanr~çe Atena ve mukaddes hayvan~~ bayku~~ gösterilmi~tir. Bayku~~ figürü ile Atena aras~ndaki münasebette, bu kadar yak~nl~klar~ na ra~men karanl~k kalm~~~ noktalar pek çoktur. Prehellenik devrede yaln~z olarak bayku~~ fizûrünii pek s~k
gö-rüyoruz. Bayku~. Dor istilas~ndan sonra da mistik kuvvetini
muhafa-za etmi~~ ve Attik ile Korint taraf~ndan benimsenilmi~tir. M. ö. y~l. yüzy~lda Atena ile bçraber tasvir edildikleri pek nadirdir. ~lk defa bir Korint alabastronu üzerinde bunu görüyoruz. E. Po t ti e r, La
Chovette d' Athena, Bulletin Correspondence Hellenique, XXXII,
1908. s. 29 v.d. da ileri sürdü~ü gibi M. ö. VI. yüzy~l~ n ikinci yar~s~nda ise beraber görülmeleri s~kla~m~~t~r. 550 tarihlerine ait Peisistra-
792 MOKERREM USMAN
tos'dan sonraki Attik sikkelerinde Atena ba~~~ ve bayku~~ yanyana resmedilmi~lerdir. Bu hayvan Atina akropolünde çok eskiden beri mevcut Atena Ergane ve Atena Polias kültleriyle de çok ilgili-dir; fakat ilk defa bayku~u attribut olarak alan ilâhe, Atena Promakhos'tur.
Yaln~z olarak bayku~, Attik kerami~inde çok görülen bir mo-tiftir. British Museum'da say~s~z küçük skyphos (Corpus Vasorum
Antiquorum, Great Britain, fasc. V, lev. XXXII, no. 1-10) ve
kant-haros'lar (C. V. A., Great Britain, fasc. V, lev. XXXI, no. 8) bay-ku~~ ve zeytin dal~~ motifleriyle süslenmi~lerdir. Attik kayal~k ve zeytinliklerinde çok bayku~~ bulunmas~~ da bu i~te rol oynar. Bazen bayku~un muska ve feti~~ olarak kullan~ld~~~~ da vakidir. Louvre, Korint, Munich müzelerinde plâstik olarak bayku~~ ~eklinde yap~l-m~~~ vazolar mevcuttur. Say~lar~~ pek az oldu~undan bunlar çok k~ymetlidirler.
Vazomuzdaki Atena ba~~~ ve bayku~a analoji olarak British Museum'da bulunan siyah figürlü geç bir hydriay~~ gösterebiliriz
(Corpus Vasorum Antiquorum, Great Britain, fasc. VI, lev. 97/11).
Ön taraf~ndaki metopta sorguçlu mi~fer ve aegis giymi~~ sola mü-teveccih bir Atena büstü ve bunun yan~nda bayku~~ bulunmaktad~r.
Bilhassa M. ö. VI. yüzy~l vazolar~nda Atel~a ve bayku~~ harc~-Mem olmu~tur. Elimizdeki askos da bu kabil Attik vazolar~n~n tipik bi~~ nümünesidir.
~kinci yar~m daire içinde profilden gösterilmi~~ sola dönük bir kad~n ba~~~ bulunmaktad~r. Saçlar~n~n uçlar~~ ba~~ndaki sakkos'un kenarlar~ndan d~~ar~ya ç~kmaktad~r. önünde bulunan ba~~n~~ geriye do~ru döndürmü~~ kutu ku~u, bu figürün 4frodit olmas~n~~ muhte-mel k~lmaktad~r. Birçok vazo resimlerinde ölüm ilâhesi Afroditin ba~~nda bu ~ekil bir örtü ta~~d~~~~ görülmektedir.
Bu ba~a analoji olarak Amerikada Gallatin Kolleksiyonunda bulunan k~rm~z~~ figürlü bir Attik lekythosunu gösterebiliriz
(Cor-dus Vasorum Antiquorum, U. S. A. Gallatin Collection, lev. XXVI,
no. 2 ). Vazonun önünde bir yanda sakkos giymi~~ Afrodit ba~~~ ve bizim nümünede oldu~u gibi bo~lu~u doldurmak için konulmu~~ tezyird mahiyette bir k~vr~m (spiral) vard~r.
Tanr~çe Afroditin yan~nda kutu ku~unun yerini incelemek istersek : En eski san'atta ku~u ku~u beyazl~~~ndan dolay~~ ~~~kla
FIGORLO YUNAN VAZOLARI 793
ilgili tutulmakta ve Apollon ile beraber görülmektedir. Sonralar~~ ise Afroditin kutsal hayvan~~ olmu~tur. Birçok tasvirlerde Afrodit onu binek hayvan~~ olarak kullan~ r. Ku~ular taraf~ndan çekilen araba motifi ise Romal~lar zaman~ nda ortaya ç~km~~t~r.
Elimizdeki askosda kutu ku~u, kad~n ba~~ n~n Afrodite ait oldu~unu belirtmek için s~k~~t~ r~lm~~, ikinci derecede bir figür ola-rak kalm~~t~ r. Vazonun madalyonunda niçin iki ilâhe ba~~n~ n bir-Ie~tirilmi~~ oldu~u merak edilecek bir mes'eledir ; fakat burada bu suali cevapland~ rabilecek durumda de~iliz. Vazonun M. ö. IV. yüzy~la ait olmas~~ çok muhtemekEr.
TROIS VASES GRECS A FIGURES DU MUSEE D'ARCHEOLOGIE D'ISTANBUL
(RESUME)
L'article ci-dessus se propose de faire une analyse stylistique de cinq vases grecs, en se basant principalement sur une comparai-son effectue avec un grand nombre d'objets similaires de pro-venances diverses.
Ces vases, import~s en Anatolie, et que l'on rencontre rare-ment dans notre pays, se trouvent actuellerare-ment en assez bon
tat, et chacun reprente un type diWrent:
Lekythos ou Oinochoe, Inv. No. 7314, Fig. la, lb. Lekythos, Inv. No. 7153, Fig. 4a, 4b et 5.
Lekythos, Inv. No. 7321, Fig. 8 - 9. Kalpis, Inv. No. 7320, Fig. 11 - 12. Askos, Inv. No. 7142. Fig. 14, 15, 16.
