KONYA TARIM İŞLETMESiNE AİT SIGIRLARDA SIGIR ADENOVİRUS TİP TİP ı, TİP 2 VE TİP 3'ÜN SEROLOJİK OLARAK SAPTANMASI
Feridun Öztürk* Asuman Toker**
Serological determination of bovine adenovirus type ı, type 2 and type 3 in cattlc in Konya Agricultural Institution
Summary: This study w as carried out to de termine serologically the bo vi ne adenavirus ( BA V) type ı, type 2 and ~yp e 3 infections on 2 ı 4 cattle blood sera in Ko1!Ya Agricultural Institution.
The blood sera collected from 2ı4 cattle were subjected to micro serum neutralı:zation test, initially by diluting ı;ı O, then by diluting them two times and by comparing BAV type ı, type 2 and type 3 virus es with the ratio of ı 00 DKID50
f
0.05 ml.Based on the results the neutralizing antibo,dies were found in ı53 sera against BAV ty_pe ı, in ı
79
sera against BAV type2
and in ı9ı sera against BAV type 3.These findings pointed out that the adenavirus infections which are one of the significant breeding diseases w ere prevalent in cattle. in K on ya Agricultural Institution.
Özet: Bu çalışma, Konya Tarım İşletmesi'nde sığır adenavirus (BAV) tip ı, tip 2 ve tip 3 enfeksiyonlarının varlığını araŞtırmak amac?yla serol~jik olarak 2ı4 sığır kan serumu üzerinde gerçekleştirilmiştir.
K01rya Tarım İşletmesi'nden toplanan 2ı4 adet sığır kan serumu, ı;ıo sul andırmadan başlamak üzere ikişer misli sulandırılarak, BAV tip ı, tip
2
ve tip 3 viruslarının ıOODKlD
50
f 0.05 ml oranları ile ayrı ayrı karşılaştırı larak mikro serum niitralizasyon testine tabi tutulmuşlardır.Elde edilen sonuçlara göre, 2ı4 sığır kan serumundan ı53'ünde-BAV tip ı'e, ı 79'undan BAV tip 2ye, ı9ı'inde BAV tip 3'e karşı nötralizan an-tikorlar saptanmışıır.
*
Doç.Dr., S.Ü. Veteriner Fakültesi, Viroloji Bilim Dalı, Konya.Bu sonuçlar, KoJ~ya Tarım İşletmesi sığırlarında, yetiştiricilik hastalık larından biri olan adenavirus enjeksiyonlarının, oldukça yaygın olduğunu orta-ya koymaktadır.
Giriş
Bir çok türlerde etkili ve genellikle türe spesifik olan adenovirus-lar, insanlarda ve diğer hayvanlarda latent ve klinik enfeksiyonların
nedeni olma durumundadırlar (8). Adenaviruslar gerek sağlıklı sı ğırlardan gerekse pnömonili, enteritisli aynı' zamanda konjunktivitis-li ve keratokonjunktivitiskonjunktivitis-li sığırlardan izole edilmi§lerdir ( 5).
Hastalık daha çok yeti§tiricilik bakın1ından büyük önem 1a§ımak
ta; sığırlarda kondüsyon kaybı, büyürnede gerileme ve sekunder pnö-moni olu§turmaktadır (
1).
Çe§itli ara§tırıcılar (2, 3, 4, 8), sığır adenoviruslarının (BA V) serolajik te§hisinde, serum nötralizasyon testini ba§arıyla kullanmı§ lardır.
Türkiye'de BAY'lar üzerinde ilk ara§tırma Toker (9) tarafindan gerçekle§tirilmi§ olup, ara§ tırıcı (9), BA V tip ı, tip 2 ve tip 3'ün tip
ayrımında mikro serum nötralizasyon, komplement fikzasyon ve sing-le radial hemolizis testsing-lerini uygulamı§tır.
BAY'ların serolajik olarak Türkiye'de ilk tqhisi ise Burgu ve To-ker (3) tarafından, çe§itli bölgelere ait 288 adet sığır kan serumu üze-rinde mikronötralizasyon testi ile yapılmı§tır.
Bu çalı§ma, l(onya Tarım ݧletmesi'ne ait toplam 214 adet sığır kan serumu üzerinde BAV tip ı, tip 2 ve tip 3 enfeksiyonlarının varlı ğını ara§tırmak amacıyla yapılmı§tır.
Materyal ve Metot
Ara§tırmada, Viyana Veteriner Fakültesi Viroloji Enstitüsü'nden temin edilip, Ankara Üniversitesi Veteriner Fakültesi Viroloji Bilim
Dalı'nda devamlı passajları yapılan BAV tip 1, tip 2 ve tip 3
virus-ları kullanıldı.
Virusların üretilmesi, enfeksiyözite güçlerinin tesbiti ve mikronöt-ralizasyon testi amacıyla MDBK hücre kültürlerinden yararlanıldı.
Ara§tırmada 56 °C'de 30 dakika inaktive edilmi§ toplam 214 sı ğır kan serumu kullanıldı.
Virusların enfeksiyözite güçlerinin tesbiti için, Frey ve Liess (6)' in bildirdiği yöntemden yararlanıldı ve sonuçlar Karber (7)'e göre 7. günde değerlendirildi.
Mikronötralizasyon testi serum numuneleri Bibrack ve McKerc-her (2) 'in oildircliği gibi ı; ] O sulandırmadan ba§layarak,
mikronöt-ralizasyoıı tablasında Eagle's MEM içinde i,<.işer rrıisli sulandırı]arak
uygulandı.
Bulgu~ar
BA V tip ı, tip 2 ve tip 3 'ün enfeksiyözite güçleri, mikrotitrasyon testi sonucunda BAV tip l için DKİD
50
ıos,?; 0.05 ml, BAV tip 2 için DK.İD50
ıos,2; 0.05 ml ve BAV tip 3 için DKİD50
ıos.z; 0.05 ml olarak bulunmu§tur.l\1ikronötralizasyon testine tabi tutulan 2ı4 sığır kan serumunun
ı53'ü BAV tip ı'e, ı79'u BAV tip 2'ye, ıgı'i ise BAV tip 3'e kaqı
nötralizasyon testi ile pozitif sonuç vermi§tir.
Pozitif serumların nötralizasyon50 (SN50 ) değerleri BAV tip
ı ve tip 2'ye kaqı ı;ı4.2,-ı;ı260, BAV tip 3'e kaqı ise ı;ı4.2-ı; 2000 arasında bulunduğu tesbit edilmi§tir.
Mikronötralizasyon testi ile elde edilen sonuçlar Tablo 1 'de gös-terilmi§tir. Her üç aderıovirus tipine kaqı pozitif sonuç veren sığır kan
serumlarının SN 50 değerleri, yüzde oranlan olarak grafik ı 'de görül-mektedir.
Tablo ı. Sığw kan serumlannda BAY tip ı, 2 ve. 3'e karşı
mikronötralizasyon testi sonuçları.
SN so BAY tip 1 BAY tip 2 BAY tip 3
-1/14.2 5 5 4 1/20.0 6 20 3 1/28.2 ı
o
33 lO ıj39.9 lO 22 18 1/56.3 ı8 34 26 ıj79.5 27 16 27 1/113.0 16 14 21 ljı59.0 20 ll 22 1/224.0 ll 9 29 1/317.0 15 6 9 ıj447.0 7 4 ı ı ıj631.0 4 2 7 1/892.0 2 2 2 ıjı260.0 2 ı ı ıj2000.0 - - -TOPLAM ı53 179 19120
~
'5 ,... ~ a ::ı ı., Cl> ı o ll) ... ... .j.> ... N o Ili 5 ... _. t:: .!:::. .!:::. ~ .t::: ~ ~ ~ ~ .!:::. ~ ~ ~ ~ ~'
' '
'-'
'
'-'
' '
Blf5d ~ ~ ~ \)1 \.ll "'-J ~ ~ 1\.l v-ı .p (}'\ Ol ~ f '? ?' '? ~ \.ll 1\.l ~""
v-ı ~ ~ 8 N 1\.l v-ı \)1 ~ .p "'-J "'-J ~ 1\.l o ~ \.ll o oGrafik ı. BAV tip ı, tip 2 ve tip 3'e karşı pozitif senımianın SN50 değerlerinin dağılımı.
Tartışına ve Sonuç
Bibrack ve M eK ereher (2), kan serumları üzerinde sığır adeno-virusları ile yapılan nötralizasyon testlerinde 1
1
1 O ve daha yüksek titreli serumların pozitif olarak değerlendirilebileceğini belirtmişler dir. Bu araştırmada da serum numuneleri 11
1 O'dan başlamak üzere ikişer misli sulandırılarak, serum nötralizasyon testi uygulanmış ve 11
1 O ve daha yüksek serum titreleri pozitif olarak kabul edilmiştir. Burgu ve Toker (3) tarafından Türkiye'nin çeşitli bölgelerinden toplanan 288 adet sığır kan serumu üzerinde gerçekleştirilen çalış mada, Polatlı Tarım İşletmesi'ne ait 64 serumun ve Çukurova Tarım İşletmesi'ne ait 12 serumun tümünde BAV tip I, 2 ve 3'e kaqınötra-lizan antikorlar tesbit edilmi§ tir. Aynı ara§tırıcılar (3), Kars bölgesi-ne ait 47 adet serumun tümünün BAV tip 2 ve 3'e kaqı, Yozgat böl-gesine ait 63 serumun ise hepsinin BAV tip 1, 2 ve 3'e kaqı pozitif sonuç verdiğini tesbit etmi§ler ve toplam 288 adet sığır serumunun
°/
081.6'sının BAV tip l'e, 0
/o
96.5'inin BAV tip 2'ye, 0/o
95.8'inin BAV tip 3'e kaqı pozitif sonuç verdiğini saptam1§lardır. Ara§ tırıcılar (3), özel-likle Polatlı ve Çukurova Tarım ݧletmesi'ne ait hayvanlarda BAV tip 1, 2 ve 3'e kaqı antikor varlığının o/~ 100 oranında tesbit edilme-sinin, bu kurumlarda mevcut kültür ırkı hayvanların, BAVenfeksi-yonlarına yüksek düzeyde duyarlılık gösterdiğini belirtmi§lerdir. Bu ara§tırmada da, daha önce yapılan çalı§maya (3) paralel ola-rak 214 sığır kan serumundan 153'ünde
(o/
0 71) BAV tip l'e kaqı; l79'unda (0/ 0 84) BAV tip 2'ye kaqı, 19l'inde (0/ 0 89) BAV tip 3'e
kaqı nötralizan antikorlar saptanmı§tır.
Burgu ve Toker (3) tarafından yapılan ça'ıı§mada, 288 adet sı
ğır kan serum u sadece 1/ lO sulandırılarak, BA V tip 1, 2 ve 3 ile nöt-ralizasyon testine tabi tutulınu§ ve serumların SN 50 değerleri tesbit edilm emi§ tir. Bu çalı§mada ise, 214 sığır kan serum u l / 1 O sulandır
madan ba§lamak üzere iki§er misli sulandırılarak, BA V tip 1, 2 ve 3 ile nötralizasyon testine tabi tutulmu§ ve serumların SN50 değerleri saptanmı§tır. BAV tip 1, 2 ve 3'e kaq~ pozitif serumların SN50 değer
leri, sırasıyla 1/14.2-1/1260, 1/14.2--1/1260, 1/14.2--1/2000
arasında deği§mektedir. Test sonuçlarına göre BA V tip 1, 2 ve 3 için en dü§ük pozitif antikor titresi 1/14.2 olup, serumların sırasıyla
o/
0 3.26,%
2. 79 ve 0/ 0 2.09'unu te§kil etmektedir. BAV tip 1 ve 2'yekaqı en yüksek antikor titresi 1/1260 olup, serumların sırasıyla
%
l.30'u ve
o/
0 0.55'ini olu§turmaktadır. BAV tip 3'e kaqı en yüksek serum titresi 1/ 2000 olup, serumların%
0.52'sini te§kil etmektedir. Sonuç olarak K.onya Tarım ݧletmesi'ne ait sığırlarda BAVen-feksiyonlarının yaygın bir düzeyde olduğu seraepidemiyolojik olarak tesbit edilmi§tir. Bu nedenle Devlete ait Tarım ݧletmelerinde mevcut kültür ırkı hayvanlarımızın, yeti§tirme hastalıklarından biri olan BAV
enfeksiyonları yönünden kontrol edilmeleri ve gerekli tedbirlerin alın ması uygun olacaktır.
Kaynaklar
1. Aldasy, P., Csontos, L. and Bartha, A. (1964) Pneumoenteritis in calves b)' adenovim-ses, Acta Vet. Hung., 15, 167-175.
2. Bi}ırack, B. and McKercher, D.G. (ı97ı) Seralogic evidence for adenavirus irifections in GaZifonzia cattle. Am. J.Vet.·Res., 32, ı, 8-80507.
3. Burgu, İ. ve Toker, A. (ı985) Türkiye'de sığır adenoviruslarının (Tip ı-2-3) serolajik
olarak tesbiti. A.Ü. Vet. Fak. Derg., 32, ı, 223-230.
4. Cancellotti, F., Turilli, C. and Gagliardi, G. (ı976) Serolojgical investigation on type,
ı, 2, and 3 bovine adenoviruses in Veneto, Atti della Sociate Italiana di Buiatria, 8, ı89-ı94.
5. Eisa, M. ( ı972) Isolation of bovine adenavirus type ı in the Sudan, Bull. Epizoot. D is. Afr., 2 ı' 4 11-4ı6.
6. Frey, H.R. uııd Liess, B. (ı97ı) Vermelırııngskinetik und Verwendbarkeit einer stark ,Zyto-pathogenen VD-MD Virusstammes für diagnostisclze Untersuchungen mit der Mikrotiter-lvfet-hode, Zbl. Vet. Med., ı8, 6ı-71.
7 . Karher, G. (ı 964') In diagnostic procedures for vinıs and rickettsial disease, Pu bl i c Health Assn. (New York), 3, 48-50.
8. Rossi, C. R,, Kiesel, G.K. and Enırick, V .R. (ı 973) Distribution of antibody to bo vi ne adenavirus type ı in Alabama cattle, as determined by micro-serum neutralization test, Am. J. Vet. Res., 34, 84ı-84·2.
9. Toker, A. (ı983) Sığır adeıwviruslarında (tip 1, 2, 3) serolajik reaksiyontarla tip ayrımı üzerin-de araştırmalar, A.Ü. Vet. Fak. Derg., 30, 2, 247-258.
