Göklere kanat açan ilk Türk kadını Sablha Gök çen, manevi babası Atatürk'ün elini öperken çe kilm iş tarihi fotoğrafın önünde... Ve İlk kadın pilotumuz Gökçen, yıllarca büyük bir ustalık la kullandığı uçağının yanında (küçük fotoğraf).
ti
İLK” K A D IN L A R IM IZ ...
Kadın pilotumuz Sabiha Gökçen:
"A ta tü rk , beni
uçarken görünce
çok sevinirdi
►Gökçen, Eskişehir’
den Ankara’ya g it
tiğ i b ir hafta sonu
ziya re tin d e , d ö
nüşte yolunu şaşı
rınca mecburî iniş
yaptı
►Gökçen, olayı b u gün yeniden aynı heyecanla h a tırla dığını b e lirte re k , A ta tü rk ’ün bu yüz den kendisine çok n a s ih a t e t t iğ in i söylediO M illiyet
Kadın pilotumuz
Sabiha Gökçen:
"A ta tü rk, beni
uçarken görünce
çok sevinirdi"
Gökçen, Eskişehir'den Ankara'ya g ittiğ i bir hafta
sonu ziyaretinden dönüşte yolunu şaşırınca
"zorunlu iniş" yaptı
■
'Haber vermeden uçma
" Atatürk’ü ziyaret içing ittiğ i Ankara 'dan Eskişehir’e dönüşte mecburi iniş yapan Gökçen, olayı aynı heyecanla bugün de hatırlıyor. Olaydan sonra Atatürk’ün kendisine, bir yere haber vermeden gitme mesi için çok nasihat e ttiğini belirten Gökçen, o günlerin birinde p ilo t üniforması ile görülüyor.
Nesrin TURHAN- ANKARA
E
SKİŞEHİR Askerî Hava O k u lu ’nda öğrenim ini sürdüren genç kız, hafta sonlarında uçağına atlayıp Anka ra ya da İstanbul’da bulunan manevî babasını ziyarete geliyor du. Bu genç kız Türkiye’nin ilk kadın, üstelik ilk askerî kadın pi lotu Sabiha Gökçen, manevî ba bası ise İstiklâl Savaşı’nın önderiAtatürk idi...
Gökçen, her hafta sonu yap
tığı gibi o gün de uçağına bindi ve Atatürk’ü görmek üzere A n k ara’ya hareket etti. Başkente vardığında, manevî babasının orada olmadığını ve İstanbul’a gittiğini öğrendi. Genç kız bunun üzerine A nkara’da bir süre oya landı ve yeniden Eskişehir’e dön mek üzere uçağına binip, yola çıktı. Tek bir bulutun gölgeleme diği, alabildiğine parlak havada
uçuşun zevkine kapılan Gökçen, dalgınlığından kurtulup da yer yüzüne baktığında, hiç tanım a dığı bir arazinin üzerinde oldu ğunu farketti...
Atatürk’ün manevî kızı Sabi ha Gökçen’in bu anısının deva
mını kendi ağzından dinleyelim:
“ Eskişehir’den ayrılmadan önce hocalarıma Ankara’ya gi deceğimi söylememiştim. Tam bir rahatlık ve dalgınlık içinde uçarken, tanımadığım bir arazi üzerinde olduğumu farkettiğim- de ambale oldum. Yanımda ha ritam da yoktu. Yakınlarda gör düğüm ilk köyün biraz ötesine zorunlu iniş yaptım. Köylülere, Eskişehir ve Ankara’nın ne taraf ta olduğunu sorup, tekrar uçu şa geçtim. Bu kez, tamamen zo runlu ikinci mecburî inişimi yap mak durumunda kaldım. Çün kü, benzinim bitmişti. Orada da bir köy vardı ve onlara yakında
telefon olup olmadığını sordum. Telefonu olan köye ulaşmak için at arabasıyla bir saati aşkın bir yolculuk yaptık. Bu arada, be nim Ankara’ya geleceğimden ha beri olmayan hocalarım, dönme saatimin geciktiğini farkedip, te lâşlanmışlar. Benzinimin bitece ğini de düşünmüşler ve çaresiz İstanbul’dan Atatürk’ü arayıp, kaybolduğumu bildirmişler. Ata türk çok üzülmüş ve hemen araş tırma emri vermiş. Ben telefona ulaştığımda, o köyün bağlı oldu ğu Aziziye Kaymakamı’nı ara dım. Kaymakam nasıl sevindi, anlatamam. Kendilerinin de be ni aradıklarını, derhal almaya ge leceğini söyledi. Sonra, Eskişe hir’e döndüm.”
Bu olaydan sonra, Atatürk’le ilk karşılaşm alarında kendisine çok nasihat ettiğini ve bir daha nerede olduğunu söylemeden yo la çıkmamasını öğütlediğini an lattı Gökçen ve “ Her şeye
rağmen zorunlu inişler
tehlikeli-Kadırı haklarının 50. yıh kutlanıyor
İlk kadınlarımıza ödül
ANKARA, ÖZEL ı . , IBMM, Türk kadınlarına I seçme ve seçilme hakkı- I -J mn verilişinin 50. yıldö nümü , nedeniyle bugün saat 14.00’te “ özel gündem” ile top lanacak.
TBMM’nin bugünkü toplan tısına 12 kadın parlamenter 5’er dakika süre ile kürsüye gelerek kadın haklan konusunda konuş ma yapacak.
Öte yandan kadın parlamen terler sabah Anıtkabir’de saygı duruşunda bulunduktan sonra TBMM Başkanı Necmettin Ka- raduman ve Cumhurbaşkanı Ke nan Evren tarafından kabul edi lecekler.
Akşam saat 18.00’de ise mes leklerinde ilk kadınlara ve İstik lâl madalyası taşıyanlara birer plaket dağıtılacak.
İstiklâl madalyalı kadınlar dan Halide Edip. Fatma Seher Çavuş, Fatma Karaşimşek ve Münevver Saime Hanım’ın pla ketleri varisleri tarafından alına cak.
Kendilerine ya da varislerine plaket dağıtılacak ilk kadın mil letvekilleri de şunlar:
Mebrure Gönenç (Afyon), Satı Çırpan (Ankara), Türkân Başluğ (Antalya), Sabiha Saki- be Insel (Bursa), Hatice Özgener (Çankırı), Huriye Baha (Diyar bakır), Fatma Memik (Edime), Nakiye Elgün (Erzurum), Faki- he Öymen (İstanbul), Benal Nev zat Anman (İzmir), Ferruh Güb- güb (Kayseri), Bahire Bediş Mo- rova (Konya), Mihri Pektaş
(Ma-• Mecliste "kadın hakları" için düzenlenen özel
gündem de kadın m illetvekilleri beşer dakika
süreyle kürsüye gelecekler
latya), Meliha Ulaş (Samsun), Ertuğrul, Bedia Muvahhit (sine-Esma Nayman (Seyhan), Sabiha
Hatice Görkey (Sivas), Seniha Hızal (Trabzon).
Plaket alacak olan meslekle rindeki “ ilk” kadmlann listesi de şöyle:
Nermin Neftçi (TBMM Baş- kanvekili), Prof. Türkân Akyol (bakan), Sadiye Ardahan (bele diye başkam), Gül Hanım (muh tar), Meliha Sanu (savcı), Fatma Beyhan (hâkim), Süreyya Ağa- oğlu (avukat), Ayşe Ülküt (gar diyan), Leman Altınçekiç (jet pi lotu), Ülkü Sema Toksöz (su bay), Feriha Sanerk (emniyet müdürü), Betül Diker (polis mü dürü), Afife İpek (zabıta), Elif Yazgandır (çöpçü), Filiz Dinö- nen (büyükelçi), Aysel Öymen (Hazine Genel Müdürü), Müşer ref Çallılar (hesap uzmanı), Gü zide Amark (hesap uzmanı), Mü- kerrem Aker (genel müdür), Sa biha Gürayman (yüksek mühen dis), Münevver Gözeler (yüksek mimar), Fitnat Celâl Taygun (doktor), Ferdane Bozdoğan Er- berk (diş hekimi), Rukiye Kanat (eczacı), Adile Tuğrul (hostes), Müesser Cenap (muhabereci), Melekper Kılıç (PTT dağıtıcısı), Nezahat Süer (ziraat mühendisi), Binnaz Zehra Sert (orman mü hendisi), Sabire Aydemir (vete riner hekim), Zehra Dilek (bölge çalışma müdürü), Neyire Neyir
ma oyuncusu), Melek Okte, Ner min Sarova, Muazzez Kurdoğlu (tiyatro oyuncusu) Güzide No- yan (balerin), Semiha Berksoy (opera sanatçısı), Leyla Saz (bes tekâr), Prof. Saffet Alpar (rek tör), Prof. Nüzhet Gökdogan (dekan), Prof. Fazıla Giz (pro fesör), Melahat Ruacan (Yargı tay. üyesi), Firdevş Menteşe (Yüksek İdare Mahkeme Başka nı) Fahriinisa Yetmen (Sayıştay üyesi), Şükran Esmerer (Danış tay üyesi), Emel Gazimihai (rad yo spikeri), Nuran Emren (TV spikeri), İdil Biret, Suna Kan (devlet sanatçısı ilk bayan) Der vişe Koç (işçi sendikası başkanı), Behice Ağmal (işveren sendika sı başkam), Sabiha Gökçen (ilk pilot), Keriman Halis (ilk dünya güzeli), Prof. Afet inan (Türk kadınına seçme ve seçilme hak kı konusundaki çalışmalarından ötürü).
Kadın parlamenterlerden
mesajlar
Kadın Hakları Kutlama Gü- nü’ne öncülük eden TBMM’de- ki kadın parlamenterlerden Türkân Arıkan, Tülay Öney, Bahriye Üçok, Neriman Elgin. Rezzan Şahinkaya, Mihriban El- dem. Göksel Kalaycıoğlu, dün düzenledikleri basın toplantısın da kadın haklarının gelişimi ko nusunda yapılan çalışmaları an lattılar.
dir ve insan her zaman böylesi- ne şanslı olmayabilir. Atatürk, bu zor olayı başardığınız için be nimle gurur duymuştu” diye ko
nuştu,
Gökçen’in telefon bulmak
amacıyla yolculuk yaptığı at ara basının sahibi ile ilgili de bir anısı var.
Bir gün, Eskişehir’de uçuş sonrası, “ Seni bir köylü görmek
istiyor” dediklerinde karşısında
bu yaşlı sürücüyü bulmuş ilk ka dın pilotum uz. “ Gelirsem beni
de uçurur musun?” sorusu üze
rine verdiği sözünü de o gün tut m uş ve kısa bir gezinti yapmış onunla.
“ Gökçen” soyadının
öyküsü
“ Türk kadınının her alanda başarılı olabileceğine inanan Atatürk, beni bir örnek olarak yetiştirmek istiyordu” diye k o
nuşan Gökçen, bu soyadını aldı ğında havacılığın aklından bile geçmediğini belirtti ve şunları söyledi:
“ Atatürk, 1934 yılında bana Gökçen soyadını vermişti. Her kes, bu soyadımı pilot olduktan sonra aldığımı sanır. Oysa ki, o zaman havacı olmak aklımda bi le yoktu. Havacılığa ise, 1935 yı lında başladım. Bu da Atatürk’ ün ne kadar ileri görüşlü, ne ka dar kararlı olduğunu gösterir.”
Sovyetler Birliği’nde, Yüksek Planör Okulu’nu bitirdikten son ra, planör öğretmenliğine başla yan Gökçen, mesleğinde hiç zorluk çekmediğini söyledi ve öğ rencilerinin, belki bir bayan öğ retmen karşısında başarısız olur larsa daha çok m ahçup olacak ları düşüncesiyle çok çalıştıkla rını ve kendisini yadırgamadıkla rını ifade etti.
Askerî pilotluk
Gökçen, askerî pilot olma hi
kâyesini ve ilk yalnız uçuşunun heyecanım da şöyle dile getirdi:
“ Meydana gittiğimde, ho cam paraşütümü takıp, uçağa girmemi ve yalnız uçuş yapa cağımı söyledi. Çok sevindim. Atatürk’e selâm verip, uçağa at ladım ve havalandım. Geri dön düğümde, daha uçaktan inme den Atatürk beni karşıladı ve tebrik etti. Ben de elini öptüm. O zamanki sevinç ve mutluluğu mu anlatamam. Yalnız uçuşun tadını unuttum, Atatürk'ün bu sevinçli halini, onu mutlu etmiş olmanın huzurunu yaşadım. Sanki o uçmuş, uçuşun zevkini o yaşamıştı. O zaman beni askerî okula göndereceğini söyledi. Be ni havacılığa o teşvik etmişti za ten. Kadınlarımızın asker olabil mesi için bir kanun yoktu. Ata türk, beni özel olarak Eskişehir Askerî Hava Okulu'na gönder di. Burada iki yıl okuduktan son ra, rütbem olmadı ama, askerî pilot unvanını kazandım.”
