Vücut şekillerine göre giysi özelliklerinin belirlenmesi

VÜCUT ŞEKİLLERİNE GÖRE GİYSİ ÖZELLİKLERİNİN BELİRLENMESİ

HİLAL ÖZGANİ

YÜKSEK LİSANS TEZİ

GİYİM ENDÜSTRİSİ VE MODA TASARIMI EĞİTİMİ ANABİLİM DALI

GAZİ ÜNİVERSİTESİ

EĞİTİM BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ

TELİF HAKKI ve TEZ FOTOKOPİ İZİN FORMU

Bu tezin tüm hakları saklıdır. Kaynak göstermek koşuluyla tezin teslim tarihinden itibaren 12 ay sonra tezden fotokopi çekilebilir.

YAZARIN

Adı : Hilal Soyadı : ÖZGANİ

Bölümü : Giyim Endüstrisi ve Giyim Sanatları Eğitimi İmza :

Teslim tarihi : 24.11.2014

TEZİN

Türkçe Adı : Vücut Şekillerine Göre Giysi Özelliklerinin Belirlenmesi İngilizce Adı : Determination of Clothing by Body Shape Features

ETİK İLKELERE UYGUNLUK BEYANI

Tez yazma sürecinde bilimsel ve etik ilkelere uyduğumu, yararlandığım tüm kaynakları kaynak gösterme ilkelerine uygun olarak kaynakçada belirttiğimi ve bu bölümler dışındaki tüm ifadelerin şahsıma ait olduğunu beyan ederim.

Yazar Adı Soyadı: HİLAL ÖZGANİ İmza: ………..

Jüri onay sayfası

Hilal ÖZGANİ tarafından hazırlanan “VÜCUT ŞEKİLLERİNE GÖRE GİYSİ ÖZELLİKLERİNİN BELİRLENMESİ” adlı tez çalışması aşağıdaki jüri tarafından oy birliği / oy çokluğu ile Gazi Üniversitesi Giyim Endüstrisi ve Moda Tasarımı Anabilim Dalı’nda Yüksek Lisans tezi olarak kabul edilmiştir.

Danışman: (Unvanı Adı Soyadı)

(Anabilim Dalı, Üniversite Adı) ………

Başkan: (Unvanı Adı Soyadı)

(Anabilim Dalı, Üniversite Adı) ………

Üye: (Unvanı Adı Soyadı)

(Anabilim Dalı, Üniversite Adı) ………

Tez Savunma Tarihi: 02/10/2014

Bu tezin Giyim Endüstrisi ve Moda Tasarımı Anabilim Dalı’nda Yüksek Lisans tezi olması için şartları yerine getirdiğini onaylıyorum.

Unvan Ad Soyad

TEŞEKKÜR

Çalışma süresince, giysinin toplum hayatını hem etkileyen hem de etkilenen güçlü bir yapıya sahip olduğu görülmektedir. Giyinme, insanların vücutlarını tanıyarak ve görsel ilkelere dikkat ederek gerçekleştirilmesi gereken bir eylemdir.

Bu araştırmanın planlanıp yürütülmesinde emekleri geçen, birlikte çalışmaktan onur duyduğum, bilgi ve tecrübesi ile varlığını her zaman yanımda hissettiğim hocam ve danışmanım Sayın Doç.Dr. Pınar GÖKLÜBERK ÖZLÜ’ ye, varlıkları ile huzur bulduğum annem Nadide ÖZGANİ, babam Ahmet ÖZGANİ, kardeşlerim Mehmet ÖZGANİ, Harun ÖZGANİ, yengem Ayşe ÖZGANİ ve ikinci annem olarak gördüğüm komşumuz Gül Vahide OKAYAY’ a, varlıklarından güç aldığım ve huzur bulduğum arkadaşlarım Ebru DEMİRBAŞ Ebru ZENGİN ve Aycan BAŞARAN ELMAS ‘a sonsuz teşekkürlerimi sunarım.

VÜCUT ŞEKİLLERİNE GÖRE GİYSİ ÖZELLİKLERİNİN BELİRLENMESİ Yüksek Lisans Tezi

ÖZGANİ , Hilal

Giyim Endüstrisi ve Moda Tasarımı Eğitimi Anabilim Dalı Tez Danışmanı: Doç.Dr. Pınar GÖKLÜBERK ÖZLÜ

Ekim – 2014, 104 sayfa ÖZ

Bu araştırmanın amacı; üniversite öğrencilerinin vücutlarına uygun giysi seçimlerinin belirlenmesidir. Araştırmada tarama modeli kullanılmıştır. Devlet üniversitelerindeki bayan öğrenciler evreni, Ankara il merkezinde, devlet üniversitelerindeki 390 bayan öğrenci örneklemi oluşturmaktadır. Örneklem grubu, araştırmaya katılmaya gönüllü olan ve kolay ulaşılabilen öğrenciler arasından basit rastlantısal olarak seçilmiştir.

Araştırmanın verileri öğrencilere görsel ve sözel sorulardan oluşan anket formu uygulanarak elde edilmiştir. Ayrıca ankette öğrencilerin yaşı, boyu, kilosu, üst ve alt beden numarası, giysi formu tercihi, vücut tipi, giysi rengi tercihi, çizgili giysi tercihi, model özelliği tercihi ve giysi deseni tercihleri sorgulanmıştır.

Araştırma sonucunda elde edilen verilere ait sayısal değerler ve yüzdelikler, SPSS 21 programı kullanılarak hesaplanmıştır.

Araştırma sonucunda yüksek oranla kum saati ve üçgen vücuda sahip kişilerin vücutlarına uygun tercihler yaptıkları ortaya çıkmıştır.Son olarak araştırma sonuçlarından yola çıkarak öğrencilerin vücut şekillerine uygun giysi tarzlarının belirlenmesine yönelik bazı öneriler geliştirilmiştir.

DETERMINATION OF CLOTHING PROPERTIES ACCORDING TO BODY FIGURES

MASTER THESIS OZGANİ, HİLAL

Clothing Industry and Fashion Design Department of Education Thesis Advisor : Doç.Dr. Pınar GÖKLÜBERK ÖZLÜ

Octeber, 2014 – 104 Pages ABSTRACT

The aim of this study; the body of the university students to determine the appropriate clothing choices. Screening models were used in this research. The population of female students in the public universities, Ankara in the city center, the sample of 390 female students are in the public universities constitute. The sample group, who volunteered to participate in study were selected from among students and easily accessible as coincidental.

Research data were obtained by applying a questionnaire to the students consisting of visual and verbal questions. Besides age of students in the survey, height, weight, upper and lower body number, preferred form of clothing, body type, preference of the color clothing, the choise of striped clothing, choice of models feature and clothing pattern preferences were interrogated.

The numerical values and percentages on the data obtained in the survey results; were calculated using the programe of SPSS 21.

As result of the research, the people of hourglass and triangular body were appeared to make choices to their bodies. Finally, based on their research results, some suggestions were given for the students to determine appropriate clothing to the body.

İÇİNDEKİLER

BÖLÜM II: KAVRAMSAL ÇERÇEVE VE İLGİLİ ARAŞTIRMALAR ... 5

2.1 . Giysi Tasarımı ve Görsel Algı ... 5

2.2. Giysi Tasarımı ... 26

2.2.1. Giyside Model Özellikleri ... 28

2.2.2. Giyside Süsleme , Desen ve Motif Özellikleri ... 36

2.2.3. Giysilerde Kumaş Özellikleri ... 44

2.2.4. Renk ... 48

2.3. Giysi Seçimini Etkileyen Faktörler ... 54

2.4 . Vücut Tipleri ,Vücut Şekilleri ve Vücuda Uygun Giyinme ... 57

2.5. İlgili Yayınlar………..…….….69 BÖLÜM III :YÖNTEM ... 73 3.1. Araştırma Modeli ... 73 3.2. Evren ... 73 3.3. Örneklem ... 73 3.4. Verilerin Toplanması ... 73

3.5. Verilerin Analizi ... 74

BÖLÜM IV :BULGULAR VE YORUM ... 77

4.1. Alt Beden ile Üst Beden Numarası arasındaki ilişki ...78

4.2. Vücut Yapısı ile Giysi Formları Arasındaki İlişki ...80

4.3. Vücut Yapısı ile Giysideki Görsel Algı Unsurları Arasındaki İlişki...85 BÖLÜM V :SONUÇ VE ÖNERİLER ... 93 5.1. Sonuç ... 93 5.2. Öneriler ……….……...97 KAYNAKÇA ………... 98 EKLER………..102 Ek 1.Anket Formu………..103

TABLOLAR LİSTESİ

Tablo No Sayfa No

Tablo 1: Bayan Giyim Sınıflandırması……….…..27

Tablo 2. Giyimde Renklern Göz Aldanması………...54

Tablo 3 : Vücut Tiplerinin Sınıflandırılması……….………..58

Tablo 4: Katılımcıların yaş dağılımı ………..77

Tablo 5: Katılımcıların Boy Dağılımı……….77

Tablo 6: Katılımcıların Kilo Dağılımı……….78

Tablo 7: Katılımcıların Üst Beden Numarası Dağılımı……….………..78

Tablo 8: Katılımcıların Alt Beden Numarası Dağılımı…….………..79

Tablo 9: Üst Beden Ölçüsü ile Alt beden Ölçüsü Arasındaki İlişki Analizi (X2 testi)..….79

Tablo 10: Katılımcıların Vücut Tiplerine Göre Dağılımı………80

Tablo 11: Tercih Edilen Giysi Formu Dağılımı………..80

Tablo 12: Vücut Tipine Göre Tercih Edilen Giysi Formu Arasındaki İlişki Analizi (X2 testi)………..81

Tablo 13: Üst Bedende Tercih Edilen Giysi Model Özellikleri Dağılımı….………..82

Tablo 14: Alt Bedende Tercih Edilen Giysi Model Özellikleri Dağılımı………...…82

Tablo 15: Vücut Tipine Göre Alt bedende Tercih Edilen Giysi Modeli Özellikleri Arasındaki İlişki Analizi(X2 testi)………..83

Tablo 16: Vücut Tipine Göre Üst Bedende Tercih Edilen Giysi Modeli Özellikleri Arasındaki İlişki Analizi(X2 testi)………...…….84

Tablo 17: Tercih Edilen Giysi Rengi Dağılımı……….………..85

Tablo 18: Vücut Tipine Göre Alt Bedende Tercih Edilen Giysi Rengi Arasındak İlişki Analizi(X2 _{testi)……….………85}

Tablo 19: Vücut Tipine Göre Üst Bedende Tercih Edilen Giysi Rengi Arasındaki İlişki Analizi(X2 _{testi)………..………..86}

Tablo 21: Vücut Tipine Göre Alt Bedende Tercih Edilen Giysi

Çizgili Kumaş Tercihi İlişki Analizi(X2 testi)……….88 Tablo 22: Vücut Tipine Göre Üst Bedende Tercih Edilen Giysi

Çizgili Kumaş Tercihi İlişki Analizi(X2 testi)……….………89 Tablo 23: Tercih Edilen Kumaş Deseni Dağılımı:………..90 Tablo 24: Vücut Tipine Göre Altbedende Tercih Edilen Kumaş

Deseni Arasındaki İlişki Analizi(X2 testi)………...…….90 Tablo 25: Vücut Tipine Göre Üst Bedende Tercih Edilen Kumaş

ŞEKİLLER LİSTESİ

Şekil No Sayfa No

Şekil 1: Elie Saab, 2006 Sonbahar Koleksiyonundan Polykromatik

Renk Armonisine Örnek……….6

Şekil 2: Orta Silüet Örneği.………7

Şekil 3: Extreme Silüet Örenği………..7

Şekil 4: Alfabetik Giysi Formları………..…8

Şekil 5: Geometrik Giysi Formları………...…….9

Şekil 6: Tarihsel Süreçte Siluet Giysi Formları………...9

Şekil 7 : H Giysi Formlarına Örnekler………10

Şekil 8: Alfabetik Giysi Formları (H)………..11

Şekil 9: V Giysi Formlarına Örnekler………..11

Şekil 10: Alfabetik Giysi Formları (V)………12

Şekil 11: A Giysi Formlarına Örnekler………..…..13

Şekil 12: Alfabetik Giysi Formları (A)………14

Şekil 13: X Giysi Formlarına Örnekler……….……….……..15

Şekil 14: Alfabetik Giysi Formları (X)………15

Şekil 15: Ampir Giysi Formlarına Örnekler………16

Şekil 16: Alfabetik Giysi Formları (Ampir)………16

Şekil 17: Çarliston Giysi Formlarına Örnekler………..….….17

Şekil 18: Alfabetik Giysi Formları (Çarliston)………....17

Şekil 19: Yatay ve Dikey Çizgilerin Vücut görünüşüne Etkisi………19

Şekil 20: Yatay ve Dikey Çizgilerle Göz Aldanması…………...………20

Şekil 21: Bireyi Daha Kısa ve Uzun Gösterecek, Yatay Göz Aldanması………....20

Şekil 22: Kenzo, 2006 İlkbahar Koleksiyonundan Giyside Çizgiye Örnek………22

Şekil 23: Sophia Kokosalaki, 2005 Sonbahar Koleksiyonundan Işığa Örnek………24

Şekil 25: Oranda altın bölüm olarak kabul edilen 3:5:8 in ilişkisine örnek………25

Şekil 26: Giysilerde Piliselere Örnek……….……….29

Şekil 27: Giysilerde Drapelere Örnek……….29

Şekil 28: Giysilerde Kesim Şekillerine Göre Yaka Çeşitlerine Örnekler………30

Şekil 29: Giysilerde Parça Sayısına Göre Yaka Çeşitlerine Örnek………30

Şekil 30: Giysilerde Modeline Göre Yaka Çeşitlerine Örnek………31

Şekil 31:Giysilerde Gömlek Yaka Çeşitlerine Örnekler……….…31

Şekil 32: Giysilerde Büzgüye Örnek……….…..32

Şekil 33: Giysilerde Kapamaya Örnekler………....33

Şekil 34: Giysilerde Fırfır ve Volana Örnek………34

Şekil 35: Giysilerde Etek Ucu Formlara Örnekler……….…..34

Şekil 36: Giysilerde Ceplere Örnekler……….35

Şekil 37: Giysilerde Kemere Örnek………36

Şekil 38: Andrew GN, Desen Örneği………..…38

Şekil 39: Giysilerde Fiyonk ve Kurdeleye Örnek………...41

Şekil 40: Giysilerde Nakış ve Apliklere Örnekler………...42

Şekil 41: Giysilerde Makromelere Örnek………..….…43

Şekil 42: Giysilerde Patchworke Örnek………..….43

Şekil 43: Giysilerde Kapitoneye Örnek………...…44

Şekil 44: Junya Watanabe, 2000 Sonbahar Koleksiyonundan Dokuya Örnek……….….46

Şekil 45: Parlak Dokumalara Örnekler………..…46

Şekil 46: Mat Dokumalara Örnekler………..…47

Şekil 47: Yumuşak – Dökük Kumaşlara Örnekler……….…....47

Şekil 48: Sert - Kalın Kumaşlara Örnekler……….…48

Şekil 49: Issey Miyake, ‘Flying Saucer’, 1994, Giyside Renk Örneği………...51

Şekil 50: Elie Saab, 2006 Sonbahar Koleksiyonundan Polykromatik Renk Armonisine Örnek………...…51

Şekil 51: İnsan Vücut Tipleri………...59

Şekil 52: Vücut Şekilleri………..60

Şekil 53: Üçgen vücut için giysi modeli………..61

Şekil 54: Ters üçgen vücut için giysi modeli………...63

Şekil 55: Dikdörtgen vücut için giysi modeli………..65

Şekil 56: Kum saati vücut için giysi modelleri………66

BÖLÜM I

GİRİŞ

Tarihin başlangıcından beri giysiler, insanların süslenmesinde çok önemli bir rol oynarken aynı zamanda kendini diğerlerinden ayırma, farklı olma unsuru olarakta kullanılmıştır. Giyim seçimlerinde öncelikle kişinin yaşam şekli ve kişilik özellikleri ön plana çıkmaktadır. Bunu kendi içinde yorumlayarak dışa vurmak isteyen bilinçli kişiler yalnızca bir giysiyi alıp giymenin yeterli olmadığını da bilmektedirler. (O'Cass.2000,s.546).

Giysinin vücuda uyum sağlanmasında ve iyi giyinmede vücut ölçüleri ile giysi ölçüleri arasındaki bağlantının yeterli düzeyde kurulmuş olması önemlidir. Bu durum vücut ölçülerinin standartlaştırılması ve vücut şekillerinin belirlenmesi ihtiyacını doğurmuştur (Ercan,1994:2). Ayrıca giysi seçiminde, öncelikli olarak giysinin rengi, modeli, kumaşı etkili gibi görünse de giysinin vücuda uyumlu olması ve hareket serbestliği sağlaması daha önceliklidir (Bozkurt, 1995:1-2).

İyi giyinmek aslında bilerek giyinmektir. Kişi, kendi fiziki görünümünü bilerek, vücut kusurlarını gizleyecek şekilde giyinmelidir. Ayrıca güzel taraflarını da ön plana çıkaracak renk ve modeller seçilmelidir.

‘Vücut Şekillerine Göre Giysi Özelliklerinin Belirlenmesi’ adlı tez konusu seçiminde görsel tasarım ilkelerinin , vücut tipleri, model özellikleri, kumaş özellikleri ve giysi formlarıyla ilişkisi üzerinde durulmuş , insanları giysi tercihlerinde vücut tiplerine göre, hangi giysi formlarını, model özelliklerini ve kumaş özelliklerini kullanmaları gerektiği konusunda bilgilendirmek amaçlanmıştır. Bu çalışma; giysi seçiminde nelere dikkat edilmesinin gerektiği, vücut tiplerinin tanınması ve bu doğrultuda gerek model gerekse kumaş özellikleri açısından nelerin tercih edilmesinin gerektiği konusunda önemlidir. Aynı zamanda çalışma; giysi tercihleri konusunda problem yaşayan kadınlara yol gösterici olması açısından önemlidir.

1.1. Problem Durumu

Giyinme, vücudu tabiatın dış etkilerinden koruma amaçlı iken gelişen teknoloji, değişen değer yargıları ve ekonomik seviyenin artışı ile süslenme, modayı takip etme, markayı satın alma, statüyü belirleme gibi özellikler kazanmıştır. Geçmişte var olan giyim tarzına bakıldığında, terziler kişiye özel giysiler dikerlerken, günümüzde hızla ilerleyen teknolojiye paralel olarak ise, hazır giyimin ön plana çıktığı görülmektedir.

Günümüzde zamanla yarışan insanların, kendi vücuduna uygun giysileri diktirmeleri, zaman kaybına yol açması ve pahalı bir giyinme şekli olması sebebiyle pek tercih edilmemektedir. Bu nedenle hazır giyim sektörüne yönelme olmuştur. Bu sektörün temelinde hazırlanan tasarımlar ve koleksiyonlar yer almaktadır. Hazırlanan tasarımlar görsel tasarım ilkelerinin bütününden oluşan çalışmalardır. Çalışmalar eski zamanlarda terzilerde yapıldığı gibi tek tek insan vücuduna göre değil standart beden ölçülerine göre hazırlandığından dolayı, insanların estetik ve orantılı bir görününüm sergilemeleri açısından kendi vücut ölçülerini bilip, vücut tiplerini tanıyıp buna göre giyinmeleri gerekmektedir. Bu gereksinimler doğrultusunda hazırlanan çalışmada aşağıdaki sorulara cevap aranmıştır:

Problem Cümlesi: Vücut şekillerine gore giysi özellikleri nelerdir?

Alt Problemler:

1. Alt beden ile üst beden numarası arasındaki ilişki nedir? 2. Vücut yapısı ile giysi formları arasındaki ilişki nedir?

1.2. Araştırmanın Amacı

Hazır giyimde giysi tasarlanırken pek çok noktaya dikkat edilmektedir. Bunlar içerisinde moda trendleri, kumaş ve yardımcı malzeme özellikleri, kullanım amacı ve standart ölçülere uygunluktan söz edilebilir. Ancak tasarımlar yapılırken insanların tümünün tek tek demografik özelliklerinin dikkate alınması mümkün olmayacağından, kişilerin kendi vücutlarını tanıyıp ona göre tercih yapmaları gerekmektedir.

Bu çalışmada; giysilerde kullanılan görsel tasarım ilkeleri belirlenerek , vücuda uygun giyimi form, kumaş özellikleri ve model özellikleri açısından tarama modeli ile analiz edilmiş, doğru giyime öneriler sunmak amaçlanmıştır.

1.3. Araştırmanın Önemi

Modanın, daha çok giyim kuşamla eş anlamlı olarak kullanıldığı görülmektedir. Ancak, giyim kuşamın çok ötesinde insanoğlunun hemen hemen tüm toplumsal etkinliklerini kapsayan bir olgu ve farklı disiplinlerle yakın ilişkisi bulunduğu bilinmektedir. Modanın insan psikolojisi üzerinde yarattığı “çağdaş, çalışkan, dinamik, modern“ imajı bireylerin moda olanı kabullenmesini sağlamaktadır. Özellikle kadınların doğal yapısında yer alan güzel olmama , beğenilmeme kaygısı modanın kadınlar üzerinde yoğunlaşmasında etkili olmaktadır (Barbarosoğlu,2002; Tolan,1983).

Günümüzde oldukça bilinçli hale gelen giyim seçimlerinde öncelikle kişinin yaşam şekli ve kişilik özellikleri ön plana çıkmaktadır. Bunu kendi içinde yorumlayarak dışa vurmak isteyen bilinçli kişiler yalnızca bir giysiyi alıp giymenin yeterli olmadığını da bilmektedirler( O'Cass,2000,s.546).

Vücut şekline göre giysi, vücudun belli noktalarına vurgu yaparak ve kusurları gizleyerek vücut hatlarının iyi görünmesini sağlar. Bu da kadınların estetik görünmeleri açısından önemlidir.

1,4. Sınırlılıklar

1. Araştırmanın konusu; kadın giyimi ile sınırlıdır.

2. Araştırmanın konusu; giysideki görsel unsurlar ile sınırlıdır.

3. Araştırma, Ankara ilindeki devlet üniversitelerinde okuyan öğrenciler ile sınırlıdır. 4. Araştırma, Davis’in giysi formları ile sınırlıdır.

5. Araştırma, Duke’nin vücut tipleri ile sınırlıdır.

1.5. Varsayımlar

1. Araştırmada uygulanan anket, yeterli ve güvenilir bilgiler toplayacak niteliktedir. 2.Anket formu uygulanan bireylerin verdiği cevaplar gerçeği yansıtmaktadır.

BÖLÜM II

KAVRAMSAL ÇERÇEVE VE İLGİLİ ARAŞTIRMALAR

2.1. Giysi Tasarımı ve Görsel Algı

Hazır giyim sektörü her açıdan oldukça detaylıdır ve birçok unsuru içinde barındırmaktadır. Bayan hazır giyim sektöründe temel tasarım elementleri şekil, çizgi, renk ve dokudur. Bu elementler tasarımları oluşturmak üzere çeşitli yollarla bir araya getirilir. Tasarımın en temel prensipleri ise denge, oran, vurgu ve ritimdir. Bu prensipler, tasarım elementlerini kontrol etmede bir kılavuz işlevi görürler.

Tasarım Elementleri

Tasarım elementleri, tasarım prensipleriyle birlikte kullanıldıkları zaman tasarımlar başarılı olur. Her bir elementin kendine özgü özellileri vardır. Bunlar aşağıdaki şekilde özetlenebilir. (Davis, 1996, s:57):

ι. Siluet: Giysinin dış biçimidir.

ιι. Yer-Boşluk: Boyut, kaplama (bir yeri, bir şeyi başka bir şey ile kaplama), boş/dolu kompozisyonu.

ιιι. Çizgi: Yol, kalınlık, eşitlik, devamlılık, kenar sivriliği, kenar kontorü, tutarlılık, uyum, ahenk, uzunluk ve yön, stil.

ιϖ. Şekil ve Form: Bağıntı, boyutlar, ölçü, kontür, yoğunluk ϖ. Işık: Dalga uzunluğu, frekans

ϖι. Renk: Renk tonu, değer, şiddet

ϖιι. Doku: Yüzey belirleyicileri, ışık reaksiyonları ϖιιι. Desen: Kaynak, yorumlama, düzenleme

Şekil ve Form

Giyimde vücudun şekli çok önemlidir. Vücut şeklini iyi bilen kimseler, günün modasında da yararlanarak giysileri içinde çok şık ve olabilirler güzel. Kişilerin zarif görünmeleri için vücut özelliklerinin iyi bilerek giyinmeleri önemlidir (ALTINÖZ ve SUVARİ, 2000).

Giyim tasarımının elementleri arasında yer alan şekiller, geometrik şekiller ya da organik formlar olarak iki ayrı bölümde ele alınmaktadır. Geometrik şekiller; üçgen, beşgen, altıgen, sekizgen, ikizkenar yamuk ve paralelkenar gibi dinamik görünüm veren şekillerin kullanılmasını ifade etmektedir (Textile & Fashion, 2013).

Giysi tasarımında form da, siluet olarak karşımıza çıkmaktadır ve siluet, giysi tasarımındaki en önemli olarak değerlendirilmektedir. Temel siluetler, aşağıda verilen üç kategori bağlamında ele alınmaktadır (Costume Design and Fashion, 2013);

i. İnce Çizgili Siluet: Vücutla sürekli temas haline olan giysiler, ince çizgili siluet giysiler kapsamında değerlendirilmektedir. (Şekil:1)

Şekil 1: Elie Saab, 2006 sonbahar koleksiyonundan polykromatik renk armonisine örnek

ii. Orta Siluet: Vücut ile yakın temas içerisinde bulunmayan kıyafetler, orta siluet kıyafetler kapsamında değerlendirilmektedir. (Şekil:2)

Şekil 2: Orta silüet örneği

Kaynak:http://www.modadekorasyon.tv/ Erişim Tarihi: 25.08.2013

iii. Extreme Siluet: Kıyafetin vücut üzerinde bir katman gibi durmasını sağlayan tasarımlar, extreme siluet kapsamında değerlendirilmektedir. (Şekil:3)

Şekil 3: Extreme silüet örneği

Kaynak: http://www.trendgelinlik.net/2014-kis-kaban-modelleri.html, , Erişim

Şekil, otomatik olarak uzunluğun genişliğe bağlantısı olan orana sahiptir. Silindir, oval ya da koni gibi eşit olmayan oranlardaki şekiller ya da biçimler, genellikle daire, kare, küre ve küp gibi eşit oranlardakinden daha fazla görsel ilgi yaratırlar. Bir şekildeki eşit olmayan oranlar, onun baskın tarafını vurgular; oran ne kadar aşırıysa etki o kadar büyük olur (Davis, 1996, s:92).

Giysi tasarımında form silüet olarak da karşımıza çıkmaktadır. Siluet, giysinin dış biçimidir ve tüm giysinin zaman içerisinde belirlenmiş ortak bir unsurudur. Vücudun şeklini genellikle silüetin formu tamamlamaktadır. Giysi formları (silüetleri), modanın tarihi gelişimi içerisinde çeşitli değişikliklere uğramıştır. Bu değişiklikler, geçen zaman dilimi kapsamında yaşam tarzındaki çeşitli yeniliklerin insan vücudunun doğal yapısı üzerine olan yansımasında görülmektedir. Giysi formlarını (silüetlerini) üç başlık altında toplamak mümkündür (Davis, 1996, s:92):

• Alfabetik Giysi Formları • Geometrik Giysi Formları

• Tarihsel Süreçte Değişen Giysi Formları

Aşağıdaki şekillerde giysi tasarımı aşamasında ön plana çıkmış olan giysi formları görülmektedir.

Şekil 4: Alfabetik giysi formları

Şekil 5: Geometrik giysi formları

Kaynak: Davis, 1996, s:131

Şekil 6: Tarihsel süreçte siluet giysi formları

Giysi Model Özellikleri ve Form (silüet) İlişkisi

Bu bölümde alfabetik giysi formları açıklanmış , bu formlara uygulanabilecek model özellikleri örneklerle sunulmuştur.

Şekil 7 : H Giysi formlarına örnekler

Kaynak: Rachow, 1987, s:56

‘H’ stilinde önemli olan elbisenin geniş veya dar kesimli olması değil, yukarıdan aşağıya doğru inen elbise genişliğinin aynı formda devam etmesi ve ‘H’ harfine benzemesidir. Bu benzerliğin yanı sıra elbise tasarımında farklı görsel unsurların (cep, yaka, pat, süsleme vb.)eklenmesiyle modeli zenginleştirmek mümkündür. Dikdörtgen vücut tipine sahip kişiler bu formu rahatlıkla kullanabilirler. (Şekil:8)

Şekil 8: Alfabetik giysi formları (H)

Kaynak: Davis, 1996, s:130

Şekil 9: V Giysi formlarına örnekler

Kaynak: Rachow, 1987, s:73

‘V’ stilindeki elbiselerde önemli olan dış silüetinin yukarıdan aşağıya görünümünde ‘V’ harfine benzemesidir. Bu benzerliğin yanı sıra elbise, farklı görsel unsurlar ve model özellikleri kullanarak zenginleştirilip, ana kalıp üzerinde birkaç kesim ve kıvrım ile yeni bir model ortaya çıkarılabilir. Üçgen vücut tipine sahip insanların giymesi gereken bir

formdur. Bu vücut tipinde kalça geniş olduğundan dolayı ‘V’ formu kullanılarak dikkat omuzlara çekilir. (Şekil:10)

Şekil 10: Alfabetik giysi formları (V)

Şekil 11: A Giysi formlarına örnekler

Kaynak: Rachow, 1987, s:67

‘A’ çizgisinde elbisenin dış kenarında istenen stil sağlandıktan sonra elbisede kullanılacak görsel unsurlar, moda doğrultusunda tasarımcının ilave edeceği özgün model unsurlarıyla tamamlaması mümkündür. Bu stili ‘X’ stilinden ayıran en önemli özellik; her iki stildeki enine kesiklerin ‘A’ stilinde kalçada ‘X’ stilinde belde olmasıdır ve ‘A’ stilinde belde uygulanabilen görsel unsurlar ile bu stil ‘X’ e benzetilebilir. Oval vücut tipine sahip kişiler bu formu kullandıklarında, dikkati çok geniş olmayan kalça kısmına çekeceğinden tercih edebilirler. (Şekil:12)

Şekil 12: Alfabetik giysi formları (A)

Şekil 13: X Giysi formlarına örnekler

Kaynak: Rachow, 1987, s:88

‘X’ stilindeki elbiselerde önemli olan dış silüetinin yukarıdan aşağıya görünümünde ‘X’ harfine benzemesidir. Bu benzerliğin yanı sıra elbise, farklı görsel unsurlar ve model özellikleri kullanarak zenginleştirilip, ana kalıp üzerinde birkaç kesim ve kıvrım ile yeni bir model ortaya çıkarılabilir. Kum saati vücut tipine sahip kişiler beli vurgulanmış bu formu rahatlıkla kullanabilirler. (Şekil:14)

Şekil 14: Alfabetik giysi formları (X)

Şekil 15: Ampir giysi formlarına örnekler

Kaynak: Rachow, 1987, s:101

‘Ampir’ stiliyle hazırlanmış kıyafetlerin dış kenarlarında ‘Ampir’ formu sağlandıktan sonra elbisede kullanılacak farklı görsel unsurlar ve model özellikleri ile zenginleştirilip, ana kalıp üzerinde birkaç kesim ve kıvrım ile yeni bir model ortaya çıkarılabilir.Bu stil formuyla tasarlanan kıyafetler de , göğüs kısmı güçlü bir şekilde vurgulanmaktadır. Baklava vücut tipine sahip kişiler bu formu kullanarak dikkati kalın bel bölgesinden alıp göğüs bölgesine çekebilirler. (Şekil:16)

Şekil 16: Alfabetik giysi formları (Ampir)

Şekil 17: Çarliston giysi formlarına örnekler

Kaynak: Rachow, 1987, s:96

‘Çarliston’ stiliyle hazırlanmış kıyafetlerin dış kenarlarında ‘Çarliston’ formu sağlandıktan sonra elbisede kullanılacak farklı görsel unsurlar ve model özellikleri ile zenginleştirilip, ana kalıp üzerinde birkaç kesim ve kıvrım ile yeni bir model ortaya çıkarılabilir.Bu stil formuyla tasarlanan kıyafetlerde , kalça kısmı güçlü bir şekilde vurgulanmaktadır. Ters üçgen vücuduna sahip kişiler bu formu kullanarak dikkati geniş omuzlardan alıp, kalçadaki enine kesikle başlayan genişliğe vererek vücuttaki kusurlu hatları rahatlıkla gizleyebilirler. (Şekil:18)

Şekil 18: Alfabetik giysi formları (Çarliston)

Çizgi

İnsan gözünün görme sıklıkları vardır. Göz ışığı yansıtan yüzeyi, sınırları ile bütün olarak görme özelliğine sahiptir. İnsanın bilme yetisi de gözün bu yapılaşmasına bağlı olarak yüzey ve biçimleri uzamsal sınırları içinde kavramlaştırır. Biçim ve yüzeylerin sınırları çizgi ile tanımlanır. Çizgi insan beyninin türettiği, gerçekte olmayan ince-uzun görünüm değerinin nesnelleşmiş sembolüdür (Atalayer, 1994, s:146).

Giyimde çizgiler, hoşa giden bir görünüm yaratmakta önemli bir faktördür. Çizgiler kıyafet moıdellerinin daha değişik ve göze hoş görünmesini sağlamaktadırlar. Şayet çizgilerin yön ve konumu doğru olarak ayarlanmazsa, giyside aranan güzellik etkisi tam olarak sağlanamaz. İstenen etki yerini karmaşık bir duruma bırakabilir. (ALTINÖZ ve SUVARİ, 2000).

Giyimde çizgiler, vücudu daha uzun, daha kısa, daha ince ve daha kalın gösterebilir. Çizgilerle göz aldanması yaratılarak, kalçayı daha küçük ya da daha iri; omuzları, daha dar yada daha geniş ve beli daha ince veya daha kalın göstermek mümkündür. Giyside model iyi seçilmişse, çizgiler yerinde kullanılmış ise, varsa birtakım kusurları kapatır ve görünüme güzellik verir. Model hatalı ise, düzgün bir beden bile kusurlu ve çirkin görünür.

Düz çizgi ile eğri çizgi iki uç nokta olarak ele alınırsa arasında pek çok çizgi karakteri yer almaktadır. Çizgilerde uyum ahenk isteniyorsa; benzer karakterde çizgiler, hareket, dinamizm, zıtlık ifadesi isteniyorsa; farklı karakterlerde ve ölçülerde çizgiler kullanılmalıdır (Davis, 1996, s:75).

Çizgilerin Giysideki Etkileri

Giyimde çizgileri, dikkatin toplanabileceği güzel olan noktalara çekmek amacıyla uygulamak gerekmektedir. Çünkü, giysiyi oluşturan çizgiler çok çeşitli olup en hakim olan çizgi, göz tarafından ilk önce algılanır. Buna modeldeki hakim hat adı verilir.

Giysinin görsel unsurlarından birisi olan çizgi, tasarım sırasında değişik amaçlar için kullanılmaktadır. Aşağıda giysi tasarımında kullanılan çizginin çeşitleri ve özellikleri belirtilmiştir.

i. Düz Çizgiler: Genellikle vücudun daha uzun ya da yüksek gösterilmesi için kullanılan çizgilerdir ve daha dar, sert ve keskin olan eğri çizgilerin tersine konumlandırılırlar.

ii. Dikey Çizgiler: Dikey çizgilerin kullanımı, aşağıda verilen nedenlere dayanabilmektedir;

• Dikey çizgiler, bakan kişilere daha uzun bir bakış açısı ya da hat yönü sağlaması bakımından tercih edilebilmektedir.

• Tekrarlanan dikey çizgiler ve yakın aralıklı paralel dikey çizgiler, yukarı doğru bir bakış açısı kazandırdığından daha uzun nesneye ilişkin olduğuna yönelik yanılsama oluşturur. Bu nedenle de gerçek genişliğinin algılanması istenmeyen durumlarda tercih edilir.

iii. Yatay Çizgiler: genişlik eklenmek istenen ya da vücudun daha kısa gösterilmesi istenilen durumlarda tercih edilebilmektedir. Özellikle vücudun bir parçası gibi tasarlanan yatay çizgiler, yanılsama yaratmaktan ziyade nesneye ilişkin düşünülebilmektedir.

Şekil 19: Yatay ve dikey dizgilerin vücut görünüşüne etkisi

Şekil 20: Yatay ve dikey çizgilerle göz aldanması

Kaynak: Müller 1950

Şekil 21: Bireyi daha kısa ve Uzun gösterecek, yatay göz aldanması

iv. Yatay çizgiler, vücudun genelinde kullanıldığında genel bir yanılsama oluşturduğundan tercih edilebilmektedir.

v. Yuvarlak Çizgiler: Yuvarlak çizgilerin kullanımı, aşağıda verilen nedenlere dayanabilmektedir;

• Yuvarlak çizgiler, ait oldukları nesneyi her zaman bir hareket içerisindeymiş gibi gösterebilmektedir. Bu bağlamda da yuvarlak çizgiler, özellikle vücut eğrilikleri söz konusu olduğunda tercih edilebilmekte ve vücuda ilişkin kusurların kapatılmasında kullanılabilmektedir.

• Yuvarlak çizgiler, vücutta yer alan eğimlerin saklanması için de tercih edilebilmektedir.

vi. Eğri Çizgiler: Sürekli akan bir görüntü yaratan eğri çizgiler, dikkat çekici unsurlar olmak bakımından, kullanıldığı alanı yumuşatmak adına tercih edilebilmektedir. Bu bağlamda da eğri çizgiler, ince bir kişiye ağırlık eklenmek istendiğinde tercih edilebilmektedir.

vii. Zikzak Çizgiler: Zikzak çizgilerin kullanımı, aşağıda verilen nedenlere dayanabilmektedir;

• Çapraz bağlantı hatları şeklinde konumlandırılan zikzak çizgiler, ani kayma varmış duygusu yarattığından, mevcut nesnenin alanının daha geniş olduğu izlenimi oluşturulmak istenen durumlarda kullanılabilmektedir.

Aşağıdaki şekilde Kenzo hazır giyim markasının 2006 yılı ilkbahar-yaz koleksiyonundan giyside çizgi örneklerine yer verilmiştir.

Şekil 22: Kenzo, 2006 İlkbahar koleksiyonundan giyside çizgiye örnek

Kaynak:

http://www.style.com/fashionshows/collections/S2006RTW/complete/thumb Erişim

Tarihi: 19.07.2013 Işık

Işık, aydınlatma ve renk sağlar; çizgileri, formları, yüzeyleri belirler, yerlerini saptar. Ancak ışık elle tutulamayan bir tasarım elemanıdır. Işık ışınları cisimlerin dış hatlarını, mesafelerini, yerlerini, pozisyonlarını, yüzey yapılarını ve renklerini belirler; bu sebeple kaynağın keskinliğine, parlaklığına ve açısına bağlı olarak etkiler değişir.

Giysi tasarımında ışığın etkisinin göz önünde bulundurulması, özellikle aşağıda verilen hususlar bağlamında söz konusu olmaktadır (Costume Design and Fashion, 2013);

• Işık; aydınlatma ve renk sağlaması bakımından çizgilerin, formların ve yüzeylerin belirlenmesinde önem arz etmekte ve bu belirlemelerin yerlerinin saptanmasını sağlamaktadır.

• Işık; nesnelerin dış hatlarının, mesafelerinin, pozisyonlarının, yüzey yapılarının ve renklerinin belirlenmesini sağlaması bakımından, nesnenin nasıl algılanacağını da direkt olarak etkileyen bir etmendir.

• Işık kaynağındaki bir değişimin nesnenin ya da bir giysinin görünümünü değiştirmesi bakımından, ustalıkla kullanılabildiği durumlarda ışık, giysilerin görünümlerinde belirleyici olabilmektedir.

• Işık oyunları, üç boyutlu iç bükeylerin ve dış bükeylerin vurgulanabilmesini sağladığından, hem şekle hem de giysiye farklı bir görünüm kazandırabilmektedir.

• Işık, girintilerin çıkıntılardan ayırt edilebilmesini sağlaması bakımından, hacmin ve açıların farklı bir nitelikteymiş gibi ortaya konulmasını sağlayabilmektedir. • Işık; giysi üzerinde bulunan piliselerin, drapelerin, büzgülerin kendi çizgilerini

oluşturabilmelerine olanak sağlayabilmek bakımından, bu görsel tasarım unsurlarına daha doğal bir görünüm kazandırabilmektedir.

Işık kaynağındaki bir değişim, figürün ve giysinin hatlarını değiştirebilir (Davis, 1996, s:139). Dokular, ışığa üç şekilde reaksiyon gösterebilirler; yansıtabilirler, absorbe edebilirler (emebilirler) ya da içeri alabilirler. Hangisinin olduğu keskinliği ya da yayılışı açıya, ışık kaynağı tarafından çıkarılan miktara, yüzeyin özelliklerine ve dokunun kalınlığına bağlıdır.

Işık, çarptığı yüzeyin ısısını tam manasıyla etkiler. Açık renkli bir yüzeyden daha fazla ışık yansıtırken koyu renkli yüzeyler daha fazla ışık ışını absorbe eder ve bu da ısıya dönüşür. Renk algılaması, ışık ışınlarındaki ve bir yüzey pigmentindeki renklere bağlıdır. Pigment bütün dalga boylarını absorbe eder, ancak bir tanesini, yansıttığı ve bizim gördüğümüz dalga boyunu absorbe etmez.

Bu olay “seçici emilim” diye bilinir. Beyaz ışık, en güçlü dalga boylarının renklerini parlaklaştırıp, diğerlerini donuklaştırır. Loş ışıklarda, daha kısa dalga boyları daha açık, daha uzun dalga boyları daha koyu renkli görünecektir. Parlak ışıklarda renkler sarıya loş ışıklarda ise maviye doğru kayarlar.

Böylece, tasarımcı bir giysinin hangi aydınlatmada giyileceğini önceden tahmin ederek ışığın üzerine düştüğü yüzeyin hatlarını, dokusunu ve renklerini kontrol eder ve ışığı dolaylı bir şekilde ustalıkla işleyebilir. Işığın yapısını bilmek, yüzeylerin seçiminde başarı sağlar (Atalayer, 1994, s:165). Aşağıdaki şekilde giysi tasarımında ışığın gücünü ön plana alarak hazırlanmış örnek görülmektedir.

Şekil 23: Sophia Kokosalaki, 2005 Sonbahar koleksiyonundan ışığa örnek

Kaynak: http://www.style.com/fashionshows/collections Erişim Tarihi: 19.07.2013

Giyside Oran

Sanatçılar, bilim adamları ve tasarımcılar, araştırmalarını yaparken ya da ürünlerini ortaya koyarlarken orantıları altın orana göre belirlenmiş insan bedenini ölçü olarak alırlar. Leonardo da Vinci ve Corbusier tasarımlarını yaparken altın orana göre belirlenmiş insan vücudunu ölçü almışlardır. Günümüz mimarlarının en önemli başvuru kitaplarından biri olan Neufert’te de altın orana göre belirlenmiş insan vücudu temel alınmaktadır.

Fibonacci isimli İtalyan matematikçinin bulduğu bir dizi sayıdan oluşan, Fibonacci sayıları olarak da adlandırılan bu sayıların özelliği, dizideki sayılardan her birinin, kendisinden önce gelen iki sayının toplamından oluşmasıdır. Fibonacci Sayıları: 0, 1, 1, 2, 3, 5, 8, 13, 21, 34, 55, 89, 144, 233, 377, 610, 987, 1597, 2584,….

Fibonacci sayılarının ilginç bir özelliği vardır. Dizideki bir sayıyı kendinden önceki sayıya böldüğünüzde birbirine çok yakın sayılar elde edilir. Hatta serideki 13. sırada yer alan sayıdan sonra bu sayı) sabitlenir. İşte bu sayı “altın oran” olarak adlandırılır. Altın Oran=1,618

Giyside Oran Uygulaması

Oran prensipleri , giysi tasarımı ve seçiminde de etkili olarak kullanılır. Giysi modellerinde 3:5 , 5:8 , 8:13 oranları kullanılır. Başka durumlarda bu bölümler , tümü ile ölçüye uymayabilir. Fakat yine belirli bir sınır içindedir.

Kadın veya erkek uzun pantolon ve cekette , gömlek veya ceket alanı 3 veya 5, pantolon alanı 5 veya 8, gömlek veya ceket ve pantolonun tümü 8 veya 13 olmalıdır.

Şekil 24: Şekil 25: Pantolon ve ceket ilişkisi göze hitap Oranda altın bölüm olarak kabul eden 3:5 orana örnek edilen 3:5:8 in ilişkisine örnek

Kaynak: Kırzıoğlu, 1992, s:84

Modaya göre, bu oranın karşıtıda olabilir. Vücudun beden bölümü, daha uzun görünebilir. Bu durum modaya göre değişebilir. Bir ceketin etek çizgisi aşağıda olursa, oran terstir.

2.2. Giysi Tasarımı

İnsanların örtünme istekleri ile başlayan giyinme eylemi önceleri bir ihtiyaç nedeniyle yapılmış olsa da günümüzde önemli bir sektörün oluşmasına neden olan bir eyleme dönüşmüştür. Bu noktada giyinme nedenlerine yer vermek hazır giyim kavramının tanımını yapmaya yardımcı olacaktır. İnsanlar aşağıda sıralanmış olan nedenlerden dolayı giyinmeye ihtiyaç duyarlar:

• Vücudu sadece dış etkilerden korumak için,

• İnsan topluluklarının sosyal ihtiyaçlarını karşılayabilmek için, • Örtünmek ve gizlenmek için,

• Süslenmek, güzel olmak, beğenilmek için,

Dinçer, insanların giysiye ihtiyaç duymalarının üç farklı faktöre bağlı olduğunu ifade etmiştir. Buna göre insanların giyinmeye olan gereksinimleri aşağıdaki gibi gruplandırılabilir (Dinçer, 1997, s:57):

ι. Fizyolojik Gereksinme: Vücudu dış etkilerden, hava şartlarından koruma ve güvenliğini sağlama ihtiyacı vardır.

ιι. Psikolojik Gereksinme: Kişiliğini giysi vasıtasıyla ifade etme ihtiyacı söz konusudur.

ιιι. Sosyal Gereksinme: Ait olma, inanç, sınıf veya statüyle ilgili mesaj verme, kendini bir gruba ait hissetme ihtiyacı ortaya çıkmaktadır.

Yukarıda sıralanan gereksinimlerden ortaya çıkmış olan giyinme ihtiyacı zamanla hazır giyim sektörünün oluşmasına öncülük etmiştir. Bu bağlamda ticarette insan yaşamının ayrılmaz bir parçası olan hazır giyim önemli bir yer tutmaktadır. Ticari alanda hazır giyimi tüketiciye sunan üretim sanayisi olan hazır giyim sanayi oluşmuştur. Hazır giyim, istatistik yöntemlerden yararlanarak bulunan, ortalama vücut ölçüleri esas alınarak seri halde üretilen ve tüketici kitlesinin ölçülerine ve beğenilerine göre satılan, giyim eşyalarının tümünü kapsamaktadır (Çoban ve Kılınç, 2002, s:21).

Bayan hazır giyim sektöründe giysi tasarlanması kişiye özel kıyafet dikimini ifade etmektedir. Dış görünüşüne erkeklere göre daha fazla önem veren bayanlar için giyinme bazı zamanlarda temel ihtiyacın dışına çıkarak bir yaşam biçimine dönüşmektedir. Bayanlar için giyinmenin bir yaşam biçimine dönüşmesini fark eden tasarımcılar buradan yola çıkarak çeşitli bayan giysisi tasarlamaya başlamışlardır.

Güçlü bir sektöre dönüşen bayan hazır giyimi tasarımında çeşitli ürünler görmek mümkündür. Belirli giyim sınıfları altında tasarlanan bu giysiler moda kavramı ile birleştirilerek kadınların beğenisine sunulmaktadır. Bayan hazır giyim tasarımı için önemli olan bayan giyim sınıflandırması aşağıdaki tabloda gösterilmiştir.

Tablo 1: Bayan Giyim Sınıflandırması

Yukarıdaki tablo 1’ de görüldüğü gibi bayan hazır giyim tasarımı belirli sınıflamalar altında çok çeşitli ürünler olarak yapılmaktadır. Herkesten farklı ve şık giyinme arzusunda olan bayanlar için tasarımcıların varlığı oldukça önemlidir. Bu nedenle bayan hazır giyim sektöründe giysi tasarımı ve tasarımcılar önemli bir yere sahiptir. Aşağıda bayan hazır giyim sektöründe tasarımın önemi başlıklar halinde açıklanmıştır.

Giysi tasarımı, desenden dikime kadar giysi üretiminde toplumun isteklerine ve işletmenin politikasına uygun, bir sonraki sezonun moda ürünlerini tüketici beğenisine sunmak için yapılan çalışmaların tümünü kapsamaktadır (Aydın ve Çakar, 1993, s:267-274). Tasarımcı çizgi, biçim, oran, renk, ton, doku, hareket, öz, bütünlük gibi tasarım öğelerini doğru olarak kullanmalıdır. Giysi tasarımında anlatım elemanları ve tasarım öğelerinin doğru kullanması ne kadar önemli ise giysinin fonksiyonelliği ve üretim teknolojisi de o kadar önemlidir (Tansoy ve diğerleri, 1994, s:72-81).

2.2.1. Giyside Model Özellikleri Giyimde Kullanılan Kuplar

Çizgiler gözleri her zaman yanılttığından çizgi hileleri kullanılarak daha güzel görünüm sağlanılabilir. Kıyafetlerde kullanılan kupların alan kullanımı yönünden de önemi büyüktür. Yani dikişlerin meydana getirdiği alanlar gözü aldatmaktadır. Enine kesikler boyu daha kısa ve boyuna kesikler boyu daha uzun göstermektedirler. Örnek olarak önden açık düğmeli boydan dikilmiş bir elbise, etek kazaktan oluşan bir giysiye oranla daha uzun göstermektedirler. (ALTINÖZ ve SUVARİ,2000).

Enine Kesikler: Giysiler, belden kesik veya büzgülü olarak hazırlanmışsa daha geniş bir görüntü yaratılmış olur ve aynı zamanda boyu kısaltır. İki parçalı kıyafetler ise tek renk değillerse, aynı etkiyi oluşturacağından estetik bir görüntü sağlamazlar.

Boyuna Kesikler: Boyuna kesikler kişiyi daha uzun gösterirler. Aynı zamanda zayıf görünmeyede neden olurlar.

Piliseler

Pilise, basitçe katlamak, bir şeye belli bir düzen içinde kıvrım, kat vermek anlamına gelir. Pililer hareket kolaylığı sağladığı gibi görsel olarak da güzel bir görünüm sağlamaktadır. Etekte, blüzde, kol ve yaka da sıkça kullanılmaktadır. Bunun yanında giysi parçalarında bir detay olarak da karşımıza çıkmaktadır.

Akordion pili, güneş pili, keskin pili, serbest pili, pilikaşe, kristal pili gibi çeşitleri vardır. Pililerin görünümleri, dayanıklılığı kumaşın cinsine göre farklılıklar göstermektedir. Bu anlamda da kumaş seçimi büyük önem taşımaktadır. Giysilerde piliselere örnek olarak aşağıdaki şekil gösterilmektedir.

Şekil 26: Giysilerde piliselere örnek

Kaynak: http://www.style.com Erişim Tarihi: 23.07.2013 Drapeler

Drape, kumaşın fiziksel ve mekanik performanslarına bağlı olarak kumaş dökümünü ifade etmektedir. Giysi tasarımında drape denildiğinde, kumaşa belirli bölgelerde katlı, dökümlü bir form ve görüntü kazandırılması anlaşılmaktadır. Drape, hem estetik olarak giysiye bir değer katar, dokusal, görsel bir efekt oluşturur, hem de fonksiyonellik katar; yani giysiye esneklik ve rahatlık kazandırır. Giysilerde drapelere örnek olarak aşağıdaki şekil gösterilmektedir.

Şekil 27: Giysilerde drapelere örnek

Yakalar

Yaka, kısaca giysilerin boyna gelen bölümüne eklenen ve çeşitli şekillerde olan parçası olarak tanımlanabilir. Yaka çeşitleri genel olarak şunlardır:

i. Kesim şekline göre yaka çeşitleri: V kesimli yaka, C kesimli yaka, açık kesimli yaka, yırtmaç şeklinde kesimli yaka, kayık kesimli yaka

Şekil 28: Giysilerde kesim şekillerine göre yaka çeşitlerine örnekler

Kaynak: http://www.giyimvemoda.com/ Erişim Tarihi: 25.07.2013

ii. Parça sayısına göre yaka çeşitleri: Tek parçalı yaka, parçalı yaka

Şekil 29: Giysilerde parça sayısına göre yaka çeşitlerine örnek

Kaynak:http://blog.pembeseker.com.tr/yaka-modelleri-2013Erişim Tarihi:

ιϖ. Modeline göre yaka çeşitleri: Dik (hakim) yaka, devrik yaka, şal yaka, bisiklet yaka, mendil yaka, denizci yaka, bebe yaka, geniş yaka, balıkçı yaka, oyuk yaka

Şekil 30: Giysilerde modeline göre yaka çeşitlerine örnek

Kaynak:https://www.modanisa.com/ Erişim Tarihi:25.07.2013 ϖ. Gömlek yaka çeşitleri: Atatürk yaka, düğmeli yaka, iğneli yaka

Şekil 31: Giysilerde gömlek yaka çeşitlerine örnekler

Kaynak:http://www.gardropkedisi.com/Erişim Tarihi:25.07.2013

Kol Ağızları ve Manşetler

Gömleğin kol ağzına geçirilen, genellikle çift katlı kumaştan yapılan bölüm olarak tanımlanabilir. Giysilerde kullanılan manşet çeşitleri genel olarak şunlardır:

i. Viyana manşeti: Ütü istemeyen kumaşlardan olan, aşınmaya karşı önlem olarak yapılan manşet şeklidir. Yuvarlak kenarlı ve üstte katlanan kısmı düğmesizdir.

ii. Duble manşet: Dışa kıvrılarak üst üste bindirilen katlardan oluşan manşet

Büzgüler

Büzgü, dikişte kumaşın bir ucundan istenilen yere kadar geçirilen bir ipliğin çekilmesiyle oluşan, kumaşın bolluğunu azaltan sık, küçük kıvrım olarak tanımlanabilir. Giysiye farklı formlar kazandırmada sıkça kullanılan büzgüler, aynı zamanda fonksiyonel açıdan da giysiye bolluk ve rahatlık sağlamaktadır. Aşağıdaki şekilde giysilerdde büzgüye örnek gösterilmiştir.

Şekil 32: Giysilerde büzgüye örnek

Kaynak: http://www.wgsn-edu.com, Erişim Tarihi: 25.07.2013

Kapamalar

Giyside iki parçayı bir araya getiren çeşitli aksesuarlar ya da detaylar olarak da tanımlanabilir. Çeşitli fermuarlar, düğmeler, biritler, bağlamalar gibi. En önemli kapama çeşitleri şunlardır:

i. Uç uca kapama

ii. Tek sıra düğmeli kapama iii. Kruvaze (çift sıralı) kapama iv. Asimetrik kapama

v. Sarmalı kapama: Giysinin bir tarafını diğerinin üstüne sarıp kemer, kuşak, düğme veya çıtçıtla tutturulan kapama şeklidir.

vi. Patletli gizli kapama: Bir yırtmaç kapağının altına yerleştirilmiş düğmeler veya fermuar ile kapatılan kapatma şeklidir.

Aşağıdaki şekilde giysilerde kapamalara örnekler gösterilmiştir.

Şekil 33: Giysilerde kapamaya örnekler

Kaynak: http://www.wgsn-edu.com, Erişim Tarihi: 27.07.2013

Fırfır ve Volan

Fırfır, giysi kenarlarına dikilen kırmalı veya büzgülü süs, farba, farbala olarak tanımlanabilir. Volan ise, giysilerinin etek ucu, kol gibi yerlerine verev kesilmiş kumaştan yapılan süs olarak tanımlanabilir. Fırfırların, çift fırfır, pileli fırfır, zikzag fırfır gibi türleri vardır. Düz kumaş bantlarından elde edilen pileli veya büzgülü fırfırların dışında değişik

kesim şekilleriyle elde edilen volanlı fırfırlar da kullanılmaktadır. Aşağıdaki şekilde giysilerde fırfır ve volana örnekler gösterilmiştir.

Şekil 34: Giysilerde fırfır ve volana örnek

Kaynak: http://www.wgsn-edu.com, Erişim Tarihi: 28.07.2013

Etek Ucu Formları

Etek ucu formları giysinin kullanım şekline ve estetik görünümüne göre çeşitli şekillerde olabilmektedir. Aynı zamanda dekoratif bir unsur olarak da karşımıza çıkmaktadır. Büzgülü, volanlı, fırfırlı, püsküllü, pilili gibi çeşitleri vardır. Aşağıdaki şekillerde etek ucu formlarına örnekler gösterilmektedir.

Şekil 35: Giysilerde etek ucu formlara örnekler

Cepler ve Kemerler

Cep, genellikle bir şey koymaya yarayan yada dekoratif amaçlı olarak kullanılan, giysinin belli bir yeri açılarak içine yerleştirilen yada üzerine dikilen parça olarak tanımlanabilir. Başlıca cep çeşitleri ise şunlardır: Yan cep, arka cep, dış cep, fleto cep, üstten takma cep, çerçeveli takma cep, torba cep, pervazlı cep, verev cep.

Kemer genel olarak, bele dolanan, kumaş, deri ya da metalden yapılan belbağı olarak tanımlanabilir. Başlıca kemer çeşitleri şunlardır: Kendinden kemer, yarım kemer, kordon kemer, tokalı kemer, yalancı kemer,gizli kemer Aşağıdaki şekillerde giysilerde ceplere ve kemerlere örnekler gösterilmiştir.

Şekil 36: Giysilerde ceplere örnekler

Şekil 37: Giysilerde kemere örnek

Kaynak: http://www.wgsn-edu.com, Erişim Tarihi: 28.07.2013

Yırtmaçlar, Robalar

Yırtmaç kısaca, genellikle etek, paça veya kolda dikilmemiş açıklık olarak tanımlanabilir. Fakat günümüzde dekoratif amaçlı görünüm için giysinin çeşitli parçalarında, çeşitli şekillerde kullanılmaktadır. Yırtmaç şekillerinin başlıcaları şunlardır: Bantlı yırtmaç, pileli yırtmaç, bağlı yırtmaç, kapalı yırtmaç, kıvrılmış kenarlı yırtmaç, Dior yırtmacı, binici yırtmacı, yalancı yırtmaç.

Roba, bir giysinin göğüsle omuz arasında kalan bölümüne eklenen parça olarak tanımlanabilir. Conta ise pantolonun arka bedenin üst kısmında bulunan, arka orta dikişinde geniş olarak başlayıp yan dikişe doğru incelen, kendi kumaşından veya yardımcı kumaştan yapılan giysi parçasıdır. Conta genellikle jean pantolonlarda ve eteklerde kullanılmaktadır.

2.2.2.Giyside Süsleme , Desen ve Motif Özellikleri Desen

Desen kumaş üzerinde şekillerin, çizgilerin, boşlukların kumaş içerisinde veya üzerinde renklerle düzenlemesi olarak tanımlanabilir. Desen çizgi, boşluk, ve şeklin

fiziksel ve psikolojik etkilerini düzene sokar. Giysi tasarımında desen kullanımı, giysilerin görselliğini aşağıda verildiği kapsamda etkilemektedir (Costume Design and Fashion, 2013);

• Giysi tasarımında kullanılan desenin büyümesi, giysinin de büyümesini gerektireceğinden, bu husus göz önünde bulundurularak tasarım yapılmalıdır. • Desenlerin uç noktalarının, giysinin uç noktaları ile kesişmesine ya da bu

noktaları vurgulamasına özen gösterilmelidir.

• Kilolu bir insanın üzerinden geniş desenler, özellikle sık tekrarlar içerdiğinde boyuta vurgulama yaptığından, bu nitelikteki bireyler için küçük desenlerin kullanılmasına özen gösterilmelidir.

• Yönsel ya da yön bildiren desenler, vücut üzerinde de belirli yönlere işaret edebileceğinden, bu tür desenlerin kullanımında bu hususa dikkat edilmelidir. • Desenlerin oluşturulmasında renk ve çizgiye ağırlık verilmesi, zıtlıkların

belirginleşmesine neden olacağından, tasarımda bu husus göz önünde bulundurulmalıdır.

• Giysi tasarımında yer verilecek desenin, giysinin genel karakteri ile uyumlu olmasına özen gösterilmelidir.

Kullanılan her yöntem, modelin etkilerini güçlendirir, zayıflatır, daha usta bir hale getirir ya da çok yönlü hale getirebilir. Desenin etkileyiciliği genellikle motiflere ve onların birbiriyle olan ilişkilerine bağlıdır. Stilize etme çıkarım yöntemleriyle ilginç motif şekilleri veya kısımları var olabilir veya oluşturulabilir.

Motif boyutundaki faklılıklar gözü model üzerine çeker, büyük motifler hoş bir şekilde baskın olur ve küçük olanlar büyüklere destek olur. Boyutlar ve şekillerde eş olma durumu ise tekdüzeliğe yol açabilir. Geometri, büyüklük, boşluk, derinlik mesafe illüzyonları ve çizgi, boşluk ve büyüklüğün fiziksel etkileri ve görünen bütün boyut, yönsel etkiler ve bunların çoğu model üzerinde şöyle görülmektedir (Davis, 1996, s:201):

ι. Motifler büyüdükçe modellerde büyür.

ιι. Model büyüklüğündeki uç noktalar motif büyüklüğündeki uç noktaları vurgulamaktadır. Ağır bir insan üzerinde geniş motifler tekrar etmek suretiyle boyutu vurgulamaktadır, küçük modellerle zıtlıklarla vurgu yapmaktadır. Küçük insan üzerindeki ufak motifler narinliğe vurgu yapmaktadır, geniş motifler aşırı gücü vurgulamaktadır.

ιιι. Yönsel modeller vücut üzerindeki yönleri vurgulamaktadır. ιϖ. Renk ve çizgilerin uç zıtlıkları büyütür, narin zıtlıklar küçültür. Aşağıdaki şekilde giysi tasarımı içerisinde desenin önemini vurgulayan görsele yer verilmektedir.

Şekil 38: Andrew GN, desen örneği

Kaynak: http://www.wgsn-edu.com Erişim Tarihi: 23.07.2013

Kıyafetlerin oluşturulmasında model seçimi kadar desen seçimi de önemlidir. Bu yüzden desenlerin meydana getirdiği özellikleri de bilmek gerekmektedir.

Çizgili kumaşlar bu konuda en başta gelen kumaş türleridir. Çizgiler ince kalın oluşuna, çizgi aralıklarının az çok oluşuna göre değişik görüntüler verirler. Genel olarak boyuna çizgiler uzun, enine çizgiler kısa göstermektedirler. Ancak bu çizgilerin uygulanış biçimleri bu genel kuralı değiştirebilmektedir. Örnek verirsek; boyuna çizgiler çok ince ve

sık kullanılmış iseler uzaktan bakıldığında bir bütün oluştururlar, dolayısıyla görüntü genişlemez. Şayet çizgi aralıkları geniş olursa göz bir çizgiden diğerine atlamak suretiyle görüntüyü genişletecektir. Ayrıca çizgiler desenli de olabilir. Bu durumda desenler ve renkler görünüşü etkilemektedirler. Bir kimse için çok uygun olan çizgi, diğer bir kimse için hiçte uygun olmayabilir. Çizgili kumaş alırken kişinin vücut özellikleri dikkate alınarak seçim yapmak uygun olacaktır.

Diğer desenlerin vücuttaki görüntüleri çizgili kumaşlardan farklıdır. Genel olarak desenli kumaşlar düz renk kumaşlardan daha şişman gösterirler. Renkler birbirine yakın ve desenler de orta büyüklükte olursa hemen hemen herkeste güzel duran görüntüler elde edilmiş olur. Açık ve parlak renklerle, kuvvetli kontraslar büyük motiflerde sergilenirse görünüş büyütülmüş olur. Bu tür giysiler şişmanlarda hiç iyi görünmezler. Bütün yüzeyi kaplayan karışık, küçük desenli ve koyu renk kumaşlar görüntüyü küçültür yani daha az şişman gösterirler. Büyük puanlar şişman, küçük puanlar zayıf gösterme özelliğine sahiptirler. Yuvarlak desenler yuvarlaklık hissi vermekte olduklarından zayıflar üzerinde iyi görünürler. Kumaş deseni ve rengi ne tür olursa olsun özel bordürler fırfırlar ilgiyi ve görüntüyü bu noktalara çekerler. Yani etek ucundaki bordür deseni dikkati bacaklara, yaka kısmındaki bordür deseni dikkati yüze çekecektir. Ancak enine kullanılan bordür desenleri boyu keser bu yüzden uzun boylularca tercih edilmelidir. Doğaldır ki ilginin çekileceği kısımların güzel olması gereği de unutulmamalıdır. Kısa boylu kişiler ön ortasında boydan boya bordür desen kullanırlarsa boyları daha uzun görünebilir. İki ince bordür yanyana kullanılıyorsa aralarında fazla boşluk olmamalıdır. Aksi halde şişman bir görüntü oluşur.

Desen bütün motiflerin tümüdür. Motif ise, örnekteki tek ünitedir. Kumaşta desen, çok defa bütün örnekteki motiflerin tekrarı ile yaratılır. Motifler: Geometrik, doğal, stlize ve karışık olarak sınıflandırılır.

Uzun Boylular: İnce, uzun ve mütenasip vücutlu bir kişi, kumaş seçmekte sıkıntı çekmez: onun hoşlanması, yeterlidir. Vücudu oranlı ve güzel olduğundan, hatların belirginleşmesinde sakınca yoktur. Bununla beraber, kalın kaba dokumalar, onun vücudunun güzelliğini arttırmaz. Çünkü, onu kalın gösterir.

Uzun, zayıf ve kemikleri çıkık vücutlu kimse, vücut hatlarına yuvarlaklık veren dokumaları seçebilir. Dokuma veya kumaş, orta kalınlıkta ve iyi döküm yapan, yeteri

kadar yumuşak olmalıdır. Vücudun dış hatlarını ortaya koyan, vücudu saran ve şeffaf kumaşlardan kaçınılmalıdır. Sert ve kalın kumaşlarla çıkıntılı bölümler, gözden uzaklaştırılır.

Kısa Boylular: Kısa ve tıknaz kişiler, şişman görünüşünü en aza indirecek, uygun kumaşı kullanabilirler. Böylelerine, yumuşak ve mat kumaşlar, hafif yünlüler, ince yün taklitleri, yumuşak ipekliler ve ipek taklitleri çok yakışır. Desenli kumaşta motifler, zeminin tamamını kaplamalıdır ki, vücudun dış hatlarını belirginleştirmesin. Böylece vücudun şişmanlığı ortaya çıkmasın. Parlak, sert, kalın dökük veya şeffaf kumaşlar, büyük damalı iri motifli kumaşlar ve uzun tüylü kürkler, vücut yapısının görünüşünü arttırır; kişiyi daha yuvarlık gösterir. Bu kumaşları, kullanmaktan kaçınmalıdır.

Vücut Kusurları: Geniş kalçalı kişiler, vücudun yuvarlaklığını belirgin yapan kumaşları seçmekten kaçınmalıdırlar. Desenli kumaşlar, belirsiz ve hafif desenlerde olmalıdır. Vücutta denge sağlanmasına yardım etmesi bakımından, yakada kürk kullanılabilir.

Beden kısmı geniş olanlar, hafif ve sert olmayan mat kumaşları kullanmalıdır. Düz kumaşlar, desenli olanlardan daha iyidir. Kalın ve parlak kumaşlar, vücudu geniş gösterir. Dökük ve şeffaf kumaşlar, kolun üst kısmını ve göğüs çizgisindeki çıkıntıları ortaya koyar. Bu nedenle, bu tip kumaşları kullanmamalıdırlar.

Fiyonk ve Kurdele

Fiyonk kısaca kelebek biçiminde bağlanmış kurdele olarak tanımlanabilir. Giysi detaylarında sıkça kullanılan fiyonklar, kurdeleler ve bağlamalar dekoratif olarak hoş bir görünüm sağlarlar. Bunun yanında fonksiyonel açıdan da önem teşkil etmektedir. Giysilerde fiyonk ve kurdeleye örnek olarak aşağıdaki şekil gösterilmektedir.

Şekil 39: Giysilerde fiyonk ve kurdeleye örnek

Kaynak: http://www.style.com Erişim Tarihi: 25.07.2013 Nakış ve Aplikeler

Bir yüzey tasarım elementi olan nakış, genellikle kumaş üzerine renkli iplikler veya sırma ve sim kullanarak elle veya makineyle yapılan işleme olarak tanımlanabilir. Aplike ise, düz ya da desenli bir kumaştan kesilmiş motiflerin bir başka kumaşa işlenmesi olarak tanımlanabilir. Aşağıdaki şekillerde Cacharel, Max Azria, Temperley ve Kenzo koleksiyonundan giysi üzerine renkli ipliklerle işlenmiş çeşitli desenlerdeki nakış ve apliklere örnekler görülmektedir.

Şekil 40: Giysilerde nakış ve apliklere örnekler

Kaynak: http://www.wgsn-edu.com, Erişim Tarihi: 26.07.2013

Makromeler, Patchworkler ve Kapitoneler

Makrome, kısaca kalın iplikle veya farklı herhangi bir malzemeyle elde örülmüş iş olarak tanımlanabilir. Patchwork ise çeşitli şekillerde kesilmiş ve farklı desenlerdeki kumaşların belli bir düzen içerisinde birleştirilmesi olarak tanımlanabilir. Kapitone, içi pamuk veya çeşitli malzemelerle doldurularak dikilmiş, döşemelik veya giyim eşyası yapımında kullanılan kumaş olarak tanımlanabilir. Aşağıdaki şekillerde giysilerde makromelere, pachworklere ve kapitonelere örnekler verilmiştir.

Şekil 41: Giysilerde makromelere örnek

Kaynak: http://www.wgsn-edu.com, Erişim Tarihi: 28.07.2013

Şekil 42: Giysilerde patchworke örnek

Şekil 43: Giysilerde kapitoneye örnek

Kaynak: http://www.wgsn-edu.com, Erişim Tarihi: 28.07.2013

2.2.3.Giysilerde Kumaş Özellikleri

Doku giysi tasarımın en temel unsurlarından birisidir. Tüzcet doku kavramını, iki boyutlu plastik değerlerden (çizgi, biçim, ton, renk) üçüncü boyuta (form) geçerken bir ara eleman olarak tanımlamıştır. Doku, bir yüzeyin nasıl bir hissiyat oluşturduğunun ifadesi olarak değerlendirilebilmektedir. Bu yönüyle de dokular, aşağıda verildiği şekilde iki şekilde incelenebilmektedir (Costume Design and Fashion, 2013);

Doku , rengi değiştirir. Fakat dokularda kullanılan aynı boyalar, farklı renkler oluşturulur. Saten gibi parlak kumaşlar, ışığı öyle yansıtırlar ki renkler parlar ve daha kuvvetli hale gelir. Flanel gibi donuk kumaşlar , ışığı yutar ve rengin daha az kuvvetli görünmesine yol açar. Ayakkabılar, çoraplar, elbiseler, şapkalar ve eldivenler , farklı farklı dokulardan yapılırlar. Bu nedenle, bunlar arasında ender olarak tam bir renk uygunluğu olabilir. Işığı farklı şeklilerde yutan veya yansıtan dokumalar. Renklerin ton değerini değiştirirler.

• Görsel Dokular: Nesnenin yüzeyinde direkt olarak göründüğünde kumaş dokusu ile ilgili bilgilendirmede bulunan dokuları ifade etmektedir.

• Dokunsal Dokular: Bir nesnenin yüzeyine dokunulduğunda kumaş dokusu hakkında bilgilendirmede bulunan dokuları ifade etmektedir.

Doku çevremizi saran, tabiat ve insan yapısı bütün yüzey ve formları karakterize eden önemli bir eleman olarak karşımıza çıkmaktadır (Tüzcet, 1967, s:1) Kamlık ise dokuyu bir maddenin fizik yapısının yüzeyde görünümü, içyapının dışa vurumu olarak tanımlamaktadır.

Kamlık’a göre yüzeye vuran iç doku içte aynen kalsa bile dışarıda çeşitli sebeplerle değişebilir. Bu değişim tabiat etkisi ile olduğu kadar insanların isteği ile de olmaktadır (Kamlık, 2010, s:10). Başka bir değişle, yüzeylerin dokunsal değerine doku adı verilir. Bu doğanın kendi yapısal özelliğidir. Bu tür dokulara gerçek-doğal dokular adı verilmektedir. Dokunma duyularımıza etki etmeden yalnızca gözle doğal doku etkilerini yaratan faktöre vizüel dokular denilmektedir.

Her şeyin doğal bir dokusu vardır. Pürüzler, düzlükler, yumuşaklıklar, sertlikler, girinti ve çıkıntılar dokunsal ifade ve etkilerdir. Bunlara göre doğal dokular iki zıt kutupta algılanmaktadır. Bu dokular; Sert-Pürüzlü dokular ve Düz-Yumuşak dokular olmak üzere ikiye ayrılır. Tekstil çalışmalarının çoğu kumaş kompozisyonu ve özellikleri üzerine odaklanmıştır.

Şifondan yünlüğe, sağlam çadır bezine kadar bütün kumaşların doku varyasyonları dört faktöre bağlıdır; iplik içeriği, iplik yapısı, kumaş yapısı ve son işlemler. Görsel ve dokunsal madde ya da yapıyla ilgili dokunsal zevk de giysi oluşturulması sırasında ya da ondan önce kumaşa ilave edilebilir. Düz ve pürüzsüz bir kumaş bal peteği şeklinde iğne işi ile büzgülerle, kırma ve pililerle, büzmelerle, kapitoneyle, fırfırlarla, sutaşı süslemeleriyle, nakış ve aplikeyle dokulu bir hale dönüştürülmektedir. Giysilerde oldukça önemli olan doku unsuruna örnekler aşağıdaki şekilde verilmiştir.

Şekil 44: Junya Watanabe, 2000 Sonbahar koleksiyonundan dokuya örnek Kaynak: http://www.style.com Erişim Tarihi: 19.07.2013

Parlak Dokumalar - Mat Dokumalar:

Parlak kumaşlar, ışığı aksettirir ve giyenin vücut görünüşünü artırır; giyeni, geniş gösterir. Kumaşın rengi, parlaklığı ile yoğunlaşır. Vücudun dış hatları, belirginleşir. Şunu söyleyebiliriz: Çok zayıf veya şişman kişilerin bu tip dokumaları giymeleri yanlıştır.

Şekil 45: Parlak dokumalara örnekler

Şekil 46: Mat dokumalara örnekler

Kaynak: http://www.style.com Erişim Tarihi: 19.07.2013 Yumuşak - Dökük Kumaşlar:

Yumuşak ve dökük kumaşlar, vücudu sardığından, bütün vücut hatlarını ortaya koyar. Bu tip kumaşlar, genellikle çok esnediği gibi dizler, dirsekler ve arkada çıkıntılar oluşturarak slüeti bozuk gösterir. Örme giysiler de aynı etkiyi yapar: Örgü veya jarse gibi vücudu saran kumaşların, size yakıştığına emin olmadıkça, giymemeniz gerekir.

Şekil 47: Yumuşak – dökük kumaşlara örnekler