BERKBİRÇOK DÜZ Y A Z ID A ŞİİR BULUYOR
t Şiir sanatı üç
ükeye bağlıdır •
Tanju İZBEK
İR kurum un daveti üzeri ne İzm ir’de bir söyleşi ya pan İlhan Berk’le görüş tük. Şiirin öneminin söylediklerin den çok söyleniş biçim inde oldu ğunu savunan şair İlhan Berk, şiir tarihini, 1. Dilin tarih i, 2. T ek niğin yapısının tarihi, 3. D ünya da ne k ad ar şair varsa o kadar ş iir a n la y ışı v a r, şe k lin d e özetliyor. ■
Şiir sanatını (poetika) bu üç ilkeye bağlayan Berk, şairin he pim iz gibi insanlardan biri old u ğunu söylüyor ve “ Şiir her
yerdedir” diyor. Şiir bulduğu, gü
zellik bulduğu düzyazılardan yap tığı alıntılar ilginç. Ö rneklem ele ri şöyle: ‘‘Red Kit: Ben yalnız bir
kovboyum ", ‘‘Evinden uzakta", "Korkulu rüyamız: Dil bilgisi", "Para suçtur” (Pink Floyd), “ Seks ıslaktır” . Zalimliğiyle ta
nınan P inochet’den bir alıntı:
"Ben kımıldatmazsam Şili'de yaprak kım ıldam az", “ Paris ya zın göçm enidir". Bu tüm celerde
şiir var diyor Berk.
Dilin şair için her şey olduğu na inanan sanatçı, "D il şairin
kimliğidir” şeklinde bir tanım la
m a yapıyor. İlhan Berk’e so ruyoruz:
"Dilin kullanımı şiirde ve dü şün yazılarında ne tür farklılık lar gösteriyor?”
"D ilin kullanım ı şiir ve.düşün yazılarında çok farklı tabii. Dil so runu ve yapı sorunu büyük fark lılıklar gösterir. Rom ancı su gö tü rü r bir laftır ve sözcüklerin en doğru anlam ını kullanm ak zorun d ad ır. D üşünce kitaplarında, öy kü ve oyunlarda yığınla düzeltme vardır. A m a şairde iş değişiyor, şairin düzeltm esi bin k attır. Şair, sözcüğün arkasındaki anlam ları bulm aya çalışıyor. Dilin zengin liği b u rad a söz konusudur. Yani
şiirde bir oda vardır. Şiirin koku su vardır. Bunu şairin kullandığı sözcükler verir. Düşünceyi o rad a eritir şa ir.”
"Siz çevirilerde diğer dillerin zenginliği karşısında (sözcüğün
birçok anlam ı olm ası) dilimizin
gelişmediğini gözlediğinizi söylü yorsunuz. Şiirin gerçekten çevri lebilirliğine inanm ıyor m usu nuz?"
"Ş iirin çevrilebilirliği su götü rü r. Çeviride asıl sorun ‘ed a'n m bütün bütün o rtad an kalkacağı sorunudur. G enelde çeviri dilin rengini, kokusunu yansıtm aktan uzaktadır. D ahası şiiri ayakta tu tan yapıyı yansıtm ak da ayrı bir so rundur. Şiir bir söz sanatı ol duğu kadar, yapı sanatıdır da, çe viriciye şiirin kendi gerçek yapısı yansım adığı zam an, o şiirin çev- rilebilmişolduğunu söylemezsiniz.'.
