İçindekiler ve Editörden

(1)

İÇİNDEKİLER

EDİTÖRDEN ... 11

Makaleler

ATEŞ VE OCAK KÜLTÜNÜN ANADOLU’DA YAYGINLAŞMASINDA MOĞOLLARIN ETKİSİ

Mustafa AKKUŞ ...15

TAHTACILAR VE TAHTACI OCAKLARINA BAĞLI OYMAKLARIN YERLEŞİM ALANLARI

Nilgün ÇIBLAK COŞKUN ...33

ŞİÎ NİZARİ MEZHEBİ İMAMI III. AĞA HAN’IN I. DÜNYA SAVAŞI YILLARI FAALİYETLERİ

Ü. Gülsüm POLAT ...55

19. YÜZYILIN İLK YARISINDAKİ BEKTAŞİLİĞE ROMAN PENCERESİNDEN BAKMAK: ÇeraĞlar

UYaNIrkeN

Hasan YÜREK ...75

EVLİYA ÇELEBİ’NİN SEYAHATNÂMESİNDE BEKTAŞİ TEKKE VE TÜRBELERİ

Fahri MADEN ...89

ADANA ÂŞIKLIK GELENEĞİNDE BİR ALEVİ ÂŞIK: HACI ALİ ŞEN’İN ŞİİRLERİNDE NASİHAT

Bülent ARI ... 129

VARDAR YENİCELİ HAYÂLÎ BEY’İN DİVANINDA KALENDERÎLİK İZLERİ

Serpil AKGÜL ... 157

NESÎMÎ’NİN MAHLASLARI PROBLEMİ

Özer ŞENÖDEYİCİ ... 171

NEZİHE ARAZ’IN “KUTLU MELEK” ADLI OYUNUNDA HACI BEKTAŞ VELİ KARAKTERİNİN, OYUN KİŞİSİ OLARAK ELE ALINIŞI VE İNCELENMESİ

Birgül YEŞİLOĞLU GÜLER ... 201

İNANÇ VE ÜRETİM BAĞLAMINDA HACIBEKTAŞ TAŞ İŞÇİLİĞİ

Dilek AKBULUT ... 221

(2)

H

icri takvimin ilk ayı olan Muharrem, Peygamber Efendimiz’in

“hür-mete şayan bir ay” diye nitelediği, sayısız lütuf ve hikmetlerle dolu

kutlu bir aydır. Muharrem, aynı zamanda hüzün ve ibret ayıdır;

bizle-re, yüreklerimizi sızlatan Kerbelâ’yı hatırlatır.

Hicri 10 Muharrem 61 (Miladi 10 Ekim 680) tarihinde Kufe yakınlarındaki

Kerbelâ mevkiinde İslam tarihinin en hazin olayı yaşandı. Kerbelâ; Efendimizin,

“cennet gençlerinin efendileri” sözüyle yücelttiği güzide torunları, “Allah’ım,

ben onları seviyorum, sen de onları sev!” diye dua ettiği, adını bizzat kendisinin

koyduğu, Hz. Ali ve Hz. Fatıma’nın iki ciğerparesinden biri, müminlerin gözbebeği

Hz. Hüseyin Efendimizin ve Ehl-i Beyt’ten yetmişten fazla müminin şehit edildiği

yerdir. Bugün bile o acıyı yaşayan ve paylaşmak isteyen milyonlar vardır.

Yürekle-ri dağlayan bu acı, Resul-i Ekrem Efendimize, onun âline, ashabına ve Ehl-i Beyt’i

Mustafâ’ya muhabbet besleyen her müminin öteden beri ortak hüznüdür.

Bununla birlikte Kerbela ve Muharrem ayı birlik günüdür. Hz. Hüseyin’in yası

Alevisi, Sünnisi bütün Müslümanları bir araya getirir. 10 Muharrem’den sonra

evler-de aşureler pişirilir ve hep birlikte paylaşarak yenir. 10 Muharrem gününe yüklenen

anlamların hepsinde bir yeniden doğuş vardır. İnanışa göre, Melekler,

yeryüzü-gök-yüzü ve cennet, aşure günü yaratılmıştır. Hz. Adem ve Havva bu gün yaratılmıştır.

Hz. Adem’in tövbesi bu gün kabul edilmiştir. Hz. Nuh’un gemisi tufandan bugün

kurtulmuştur. Hz. Yunus, balığın karnından yine bu gün kurtulmuştur. Hz. İsa bu

gün doğdu ve bu gün semaya çıkarılmıştır.

Bugün bize düşen, böylesi müessif bir hâdiseyi kin, nefret, ayrılık-gayrılığa

değil; birlik-beraberlik, sevgi, saygı, muhabbet ve hoşgörüye dönüştürmektir.

(4)

İçindekiler ve Editörden

İÇİNDEKİLER

CONTENTS

H

icri takvimin ilk ayı olan Muharrem, Peygamber Efendimiz’in

“hür-mete şayan bir ay” diye nitelediği, sayısız lütuf ve hikmetlerle dolu

kutlu bir aydır. Muharrem, aynı zamanda hüzün ve ibret ayıdır;

bizle-re, yüreklerimizi sızlatan Kerbelâ’yı hatırlatır.

Hicri 10 Muharrem 61 (Miladi 10 Ekim 680) tarihinde Kufe yakınlarındaki

Kerbelâ mevkiinde İslam tarihinin en hazin olayı yaşandı. Kerbelâ; Efendimizin,

“cennet gençlerinin efendileri” sözüyle yücelttiği güzide torunları, “Allah’ım,

ben onları seviyorum, sen de onları sev!” diye dua ettiği, adını bizzat kendisinin

koyduğu, Hz. Ali ve Hz. Fatıma’nın iki ciğerparesinden biri, müminlerin gözbebeği

Hz. Hüseyin Efendimizin ve Ehl-i Beyt’ten yetmişten fazla müminin şehit edildiği

yerdir. Bugün bile o acıyı yaşayan ve paylaşmak isteyen milyonlar vardır.

Yürekle-ri dağlayan bu acı, Resul-i Ekrem Efendimize, onun âline, ashabına ve Ehl-i Beyt’i

Mustafâ’ya muhabbet besleyen her müminin öteden beri ortak hüznüdür.

Bununla birlikte Kerbela ve Muharrem ayı birlik günüdür. Hz. Hüseyin’in yası

Alevisi, Sünnisi bütün Müslümanları bir araya getirir. 10 Muharrem’den sonra

evler-de aşureler pişirilir ve hep birlikte paylaşarak yenir. 10 Muharrem gününe yüklenen

anlamların hepsinde bir yeniden doğuş vardır. İnanışa göre, Melekler,

yeryüzü-gök-yüzü ve cennet, aşure günü yaratılmıştır. Hz. Adem ve Havva bu gün yaratılmıştır.

Hz. Adem’in tövbesi bu gün kabul edilmiştir. Hz. Nuh’un gemisi tufandan bugün

kurtulmuştur. Hz. Yunus, balığın karnından yine bu gün kurtulmuştur. Hz. İsa bu

gün doğdu ve bu gün semaya çıkarılmıştır.

Bugün bize düşen, böylesi müessif bir hâdiseyi kin, nefret, ayrılık-gayrılığa

değil; birlik-beraberlik, sevgi, saygı, muhabbet ve hoşgörüye dönüştürmektir.

Bu vesile ile dergimizin 68. Sayısının temasını Muharrem ayı ve aşure olarak

belirlemiş bulunuyoruz. Bu sayımızda da çok önemli araştırma ve inceleme

çalış-malarını istifadelerinize sunuyoruz. Emeği geçen tüm hakemlerimize, destek veren

tüm araştırmacılarımıza ve bilim adamlarına 68. sayımıza yapmış olduğu

katkılar-dan dolayı teşekkürlerimizi sunarız.

Bir dahaki sayımızda buluşmak üzere..

Dr. Hüseyin Gümüş

Editör

Makaleler

Articles