Bir görücülük seyranı

(

i

t

Bir Görücülük Seyranı

5

N ahid Sırrı Örik

B

İR tokatla n ih ay e t b u lm u ş o lm asına rağ m en, ç o c u k ­ lu ğ u m u n en z e v k li h a tı­ r a la rın d a n biri bir g ö rü c ü lü k d o ­ laşm asına aittir. So n p nu b ir to k at te ş k il etmesine, p e k de kısa s ü r m e ­ sine rağmen..

B u seyran, bir gece e v v e l, o tu r­ ma odasında ben bir k a n a p e y e y a ­ t ır ılıp ü ze rim ö rtü ld ü k t e n v e bir­ kaç d a k i k a ge çip a rt ık u y u d u ğ u m a k a n a a t g e tirile r e k tam am en serbest ve rah a t kon u şu lm a ğ a b a ş la n d ık ­ tan sonra k ararlaşm ıştı. ( B ir istit­ r a t a çıp a rz e d e y im ki, b ü y ü k l e r o- d a îa r m a ç e k ilin ce v e b ü y ü k an ­ n e m beni odam ıza g ö türüp k a r y o ­ lam a y a t ır m c a y a k a d a r y a n la r ın ­ da b u lu n m a k u su lü n ü p e k k ü ç ü k y a ş ım d a n b e r i k a b u l ettirm iştim . F a k a t ge ce y a r ıla r ın a k ad a r da u y ­ k u s u z kala m ay a ca ğ ım için otu rm a o d a s ın d a k i b ü y ü k b ir k a n a p e m u ­ v a k k a t y a t a k odası v a z iy e tin e g i ­ r e r, y a n i başım ın altına y a s t ık ve ü z e rim e b attan iye k o n u la r a k ben k a n a p e y e y atırılırd ım . Y a t ı r ı lı r y a t ır ılm a z da gö zlerim i k a p a y a r a k u y u m u ş b ir insan edası takınır, an­ c a k h a k ik a t t e u y u m a m a ğ a g a y re t ve itina e d e re k derhal seyri v e ş e k ­ li değişen sözleri dinlem e ğe k o y u ­

lurdum. B azan babam b ü y ü k a n ­ nemle, bazan da b ü y ü k annem a b ­ lam ve kad ın m is a fir le r le ben u y u ­ muş k an aa tin i ve rm e s e m yanım da k o n u ş u lm ıy a ca ğ ı m u h a k k a k olan tü r lü şey k onu şurlardı. E v e dair is­ tişa re ler y ap ılır, h a ttâ bana ait k a ­ r a r la r alınır, işler gö rü şü lü r, y ah u t sadece d edikodu y ap ılır, bazı k ı ­ sım larını p e k de k a v rıy a m a d ığ ım , b azı kısım la rın a p e k de n ü fu z e d e ­ m ed iğ im h ik â y e l e r anlatılırdı. B ir m üddet g e çin ce h a k ik a t e n u y k u y a m a ğ lû p o la ra k sözlerin v e h i k â y e ­ lerin son u na va r a m a z d ım ama, n i­ ce a h v a l v e hususatı işte b ö y le k a ­ ç a k öğrenm işim dir.) İşte bu g ö r ü ­ c ü lü k seyran ı da b enim u y u m a t a k ­ lidi y a p a r a k sözleri d inlem e ğ e k o ­ y u ld u ğ u m b ir g e ce v e g ö rü c ü h i k â ­ y e le rin in sonunda kararlaşm ıştı. B e n o ta rihte d o k u z y aşım d a o ldu­ ğ u m a g ö re k ı r k beş y ıllık b ir h i k â ­ ye...

İstanbulun k e n a r m ah alle le rin d e hen ü z h â lâ d e v am ettiği söylenen bu g ö rü c ü lü k İstanbu lun m ü re ffe h ta b a k a la rı arasında azalmış, y e n i v e a la fran g a m sı u su lle r m eyd a na ç k ım ış sayılabilird i. B ah s i b ü yü k annem açm ış v e hen ü z sağ olan k ay n a n a s ın ın nasıl g ö rü cü ge lip

k endisini b eğe nm iş olduğunu a n ­ la t tık t a n sonra ann em ize de k e n d i­ sinin g ö rü cü gidip b e ğe nd iğ in i h i­ k â y e etmiş, bundan sonra da söz g ö rü c ü lü ğ ü n um um î m a h iye tin i a n ­ latan b ir şe k il alm ıştı. G ö r ü c ü y e ç ı k a c a k genç k ız la r e v d e her an h e y e ca n içinde, birden k a p ı y ı ç a la ­ c a k g ö rü c ü hanım la rın z i y a r e t l e r i y ­ le h a y a tla rın ın bütün sırrı t a a y y ü n e d e b ile c e k b ir halde, te tik ü z e r in ­ de yaş arla r, anneleri, diğe r b ü y ü k ­ le r i v e y a d a dıları ge lip «— H aydi k ızım , hazırlan! G ö r ü c ü le r geldi!» d e r d e m e z k aşla göz arasında tu ­ v a le t le r in i ik m a l edip, eld e k a h v e tepsisi, m isa fir odasının y o lu n u t u ­ tarlarm ış.

F a k a t tutm adan e v v e l m a n g a la y ü z le rin i y a k la ş t ır ıp k ö m ü rü n h a ­ r a r e t i y l e y a n a k la r ın ı p e m b e le ş tir ­ m e k v e - b iraz k an lı ise - ellerini y ü k s e ğ e k a ld ırıp h a v a d a oyn ata o y n âta k an ı aşağı in d irm e k gibi te dbirle r de alm az değilm iş.

G ö r ü c ü g e lm iş h a nım la ra , k o c a ­ y a v a r a c a k k ız k a h v e fin ca n la rın ı bizzat ta k d im ettikte n sonra k a p ı ­ nın y a n ın d a b iraz orta ya k onm u ş is k e m le y e otu rur, k a h v e le r in içilip fin c a n la rın ken disin e iade e d ilm e ­ sini b ekle rm iş. G e le n h a n ım la r ise t e tk ik i esaslı y a p m a k için k a h v e l e ­ ri p e k ağır a ğ ır içer, genç k ızın k e ­ k e m e v e y a p e lte k olm adığ ını a n la ­ m a k üzere onu k o nu ştu rm ağ a, d iş ­ lerinin ç ü r ü k v e bozuk olup o lm a ­ dığın ı a n la m a k için de g ü ld ü rm e ğ e

ç a l ı ş l a r m ı ş . K ü ç ü k hanım te k söz söy le m e z v e asla gülm ezse, «acaba k e k e m e mi, p e lte k mi?» d iy e şüp- h e le r uyanır, «dişleri ç a r p u k ç u r ­ p u k mu, ç ü r ü k mü?» d iy e endişeler hasıl olur, fa k a t genç k ız derhal t e ­ reddütsüz c e v a p ve rir, y a h u t giilü- verirse, «Aaa, p e k fenlenm iş, p e k serbest bir şey! A m a n , oğ lu m u zu n başı n âra yanmasın !» d iye d ü şü ­ nülürmüş.

G e n ç k ızın p e k so k u lgan v e m u­ nis b ir ta v ır ta k ın m a sı ta k d ir in d e de « Z a v a llı kız, k o c a y a v a r m a k t a n âdeta ümid kesm iş olacak! n erede ise b o y n u m u z a sarılıp (am an beni beğenin!) d iy e yalv a r a c a k .» ş e k ­ linde m ü lâ h a z a la r ile ri sürülür, fa ­ k at şayet gelin n am zed i p e k ciddi, p e k v a k u r b ir eda ile ge lip o tu ru r ­ sa, « K a rın ın k u ru m u n a d ik k a t e t ­ tiniz mi, ayol? B i r k e r e o ğ lu m u z a* va rırsa hep im izi y ü rü t e c e k ! » Y a h u t da «Belli ki bu k ız b irine g ö n y l v e rm iş de g ö rü c ü le re zorla ç ı k ı ­ yor! H e r h a liy le (beni beğe n m e yin , beğenseniz de fa yd a s ı yok! Ö lü rü m de ondan başkasına va rm am !) d i y e âdeta bağırıyor!» gibi h ü k ü m re. k an aa tle re varılırm ış.

K a h v e tepsisini h am ilen ge n ç n ız gittikten sonra eğ e r oğlan tarafı beğenmemişse, y a h u t k ız ta rafının gö zü nü de ge len g ö rü c ü h a n ım la r p e k tutmam ışsa, lâ k ır d ıla r kısa k esilir v e z iy a r e tç ile r soğ ukça bir teşyi ile y o lcu edilirlerm iş. F a k a t e ğ e r iki ta ra f b irb irini b e ğ e n d iy s e

p e k sam im î bir konuşm a, p e k h ü r ­ m etli b ir teşyi olur, işler de bu ilk z iy a r e tt e h em en hemen y a r ıy a hal- lediliverirm iş.

Odada b ü y ü k annem le beraber hen ü z p e k genç olan ,f a k a t ann e­ m iz a y r ı e v d e yaşadığı için evin ikin ci h anım e fe n d isi va z iy e tin d e b u lu n a n ablam , ü ç de m isafir h a ­ nım vardı. Ü ç hem şire; ilk ikisi

gelin olup çocu k d ü n y a y a getirmiş, biri de hen ü z gelin olmamış, f a k a t ablam dan y in e dürt beş yaş b ü y ü k bir taze.

Ç o lu k çocuğa k arışm ış olan iki m isa fir hanım da h erh a lde gö rücü v o liy le k o c a y a v a r m ış o la ca k la rd ı ama, nedense b ü y ü k annem in s ö y ­ lediklerini' g a y e t a lâ k a ile, y e r y e r de h a y re t le r izhar e d e re k

dinliyor-r T T ' T T ' T ' dinliyor-r ' T T T T 'T"Y"T' "T" "T T T’~T'~'T T T ' l

— Ne oldu ona?

12

İ

lardı. A b la m s a k a t iy e n g ö rü c ü y e ç ıka rm y a ca ğ ın ı t e k r a r edip d u r u ­ yo rdu . (H a k ik a te n e v e b ir kaç k e ­ re g ö rü c ü g e ld iğ i olm uş v e ablam bu nlara ç ık m a ğ ı reddetm işti. B a ­ b am da zaten yirm isin de n e v v e l gelin e t m iy e c e ğ in i s ö y lü y o r d u ve y ü k s e k bir m e v k ii b ulunduğundan g ö rü c ü le re hace t kalm a d an da te k k ı z ım d iled iğ in e ve re bilird i: İçgü- v e y i ald ık ta n v e d am at b e y in altına k o n a k arabası s u n d u ktan sonra bu güç değildi!

B ah si can k u la ğ iy le d in le d iğ im ­ den hen ü z u y k u y a m a ğ lû p o lm a d ı­ ğım, hiç değilse m a ğ lû p o lm a m ağ a çalıştığ ım bir sırada, üç m isafir h a ­ nım d an ortancası (e ğ e r h âlâ sağ ise v e şa y e t sa ğ ırla şm a d iyse k u l a k ­ ları çınlaşın,. Ad... hanım isminde, otu zlu k, kaşlı gözlü, esm er gü zeli bir taze) p e k hoş b ir te k lifte bu­ lunm uş. ablam a:

— N e d ersiniz N ih al hanım, bu­ gü n İstanbul t a ra fın a g ö rü c ü g i t ­ sek! demişti. B ü y ü k annem: — E v le n d ir ile c e k k im s e n iz m i v a r ? d iy e sorunca da f ik r in i izah etmişti: — H ayır, k im s e m iz yok! A m a n ereden b ile c e k le r bunu? B ir a ğ a ­ b e y , b ir am cazade, bir te yze zad e icat e d iv e r m e k gü ç d eğ il ya! B ir k a ç e v dolaşır, her g ittiğ im iz y e rd e türlü üm itler ve rip eğleniriz!

B ü y ü k annem g ü lm e k le iktifa etmiş, f a k a t a bla m A y ş e N ih al h a ­ nım a bu f i k ir p e k cazip gelmişti.

V e abla m babam ın p e k nazlısı o- lu p bir dediği iki olm adığ ından bu g ö rü c ü y e gitm e o yu n u na hemen y a ­ rın, araba babam ı d a ire y e b ır a k ıp dönünce çıkılm as ı k a r a rla ş tırılm ış ­ tı. B ü y ü k annem oyun a iştiraki reddettiğ i v e m isafir h anım lard an b ü y ü k l e en k ü çü ğ ü n y arın için pek m ühim bir işleri b u lu n d u ğu için a b ­ lama, sade, f i k ir k endisinden g e l ­ miş olan Ad... h a n ım la b ü y ü k b a ­ bamın A b d iilâ ziz d e v rin d e k i M id il­ li m uta sa rrıflığ ın d a n beri e v im iz e y a m a n m ış bu lu n u p hem en bütün öm rü nü y an ım ız d a ge çiren bir M a k b u le hanımın re fa k a tle r i k a ­ rarlaştı. Ad... h an ım ablam ın b ü y ü ­ ğ ü o la c a k ve âdeta a ile reisi rolü o y n a y a c a k tı.

« A rabad a üç kişi o la ca k la r, şu halde beni de gö tü reb ilirle r. A m a n ne k a d a r eğlenirim!» d iy e d ü şü n ­ düm. V e bu düşüncenin hazzı iç in ­ de a rt ık u y u y a k a ld ım .

Ad... hanım ertesi g ü n ü öğle y e ­ m eğ inden önce d am layıp , arabanın da b ab am ı d a ir e y e b ır a k ır b ı r a k ­ m az d önüp g e lm esi tenbih e d ilin ­ ce anladım ki, g e ce k i k a r a r a yn en ta tb ik ed ilecek , gö rü c ü lü k s e y r a ­ nın a ç ık ıla c a k . H iç bir şeyi b ilm i­ y o r m u ş gibi bir eda ta k ın ıp «Abla- cığım , n e re y e g id iyo rsan ız beni de götürün!» d iy e rica ettim.

H e r se fe rk i âdeti v e ç h ile ilk ön­ ce n azland ık tan v e beni y a l v a r t t ı k ­ tan sonra k ab u l etti. O zam an «Ne­ r e y e gideceğiz?» d iy e sordum.

O y n a n a c a k k o m e d y an ın ilk te si­ rini benim ü zerim de t e t k ik e t m e k üzere Ad... hanım dedi ki: — Bir ço k y e r e giedceğiz. K a p ı kapı d ola­ şıp g e lin lik kız a rıyacağız.

En m asu m tavrım la : — Aa. kim e v le n iy o r ? dedim.

A b l a m gü ldü: — Senin için kız

bakacağız! d iye a la y etti.

— B enim le eğ lenm e yin . Sah i k im e v le n e ce k ? d iy e ısrar ettim.

Ad... hanım ce v a p verdi: — A ğ a b e y im !

— A ğ a b e y i n iz mi? Sizin a ğ a b e ­ yiniz v a r mı? Siz üç kız k ard eş d e ­ ğil misiniz? dedim.

13

14

— C an ım te yze m in o ğ lu y o k m u? H ani erk ân ıh arb , sarı b ı y ı k ­ lı, y i r m i sekiz y i r m i d o k u z yaşında b ir b e y . İşte o e v le n e c e k . Bizden daha y a k ı m da o lm a dığ ı için benim g ö rü c ü g itm em i rica etti. Ona k ız bulacağ ız.

İçim den f ı k ır f ı k ır g ü le rk e n m a ­ su m ta v r ım ı büsbütün arttıra ra k : — B a n a da danışın, olur mu? S a ­ kın b enim b eğ e n m e d iğ im i alm ayın. B e n c e gelin h an ım sarı saçlı, m avi g ö z lü olmalı, ben sa rış m la ri b e ğ e ­ n iy o ru m , dedim.

E sm er gü zeli old u ğu h a lde Ad... h an ım içerlem edi. Hattâ, y a n a ğ ı ­ mı o k ş a yıp g ü le re k : — O lur, olur, senin b eğ e n m e d iğ in hanım ı a lm a ­ yız, dedi.

A la t u r k a saatle iki b u çu k s u la ­ rın da, N işantaşında R a u f A ğ a c a ­ mii karşısında k ira ile o t u r d u ğ u ­ m u z v e m u h a rr ir S u a t Dervişin b ü y ü k babasına ait (şimdi a p a rt­ m an haline ç e v r ilm iş bulunan ve b ilm e m kim in m alı olan) haneden a ra b a y a binip a y r ıld ık .

A r k a y a sağda Ad... hanım, sola a bla m oturm uşlar, beni a ralarına alm ışlardı. K a rşım ızd a y a r ı d a lk a ­ v u k , y a r ı k â h y a kadın, M a k b u le h an ım otu ru yord u . A r a b a c ın ın y a ­ nın da da u şa k la rın en y a ş lı v e k e l ­ li fellisi olan Haşan ağa vardı. H a r­ biye, B e y o ğ lu , K ö p rü , t a r i k i y le İs­ ta nbul tarafına geçtik.

Y o ld a plân ta m a m iy le te rtip e d il­ miş v e B e y a z ıtt a annemin, C ağ al- o ğ lunda da te yze m in e v le ri b u lu n ­ d uğundan S ü l e y m a n i y e t a r a f l a r ı n ­ da dolaşılm ası m ünasip g ö rü lm ü ş ­ tü. E r k â n ıh a r p lik t e de ısrar e d ilm e ­

miş, namzedin icabında doktor,

y a h u t B a b ıâ lid e k ât ip yap ılm ası, b azan da k u m ra ld a n esm ere ç e v ­ rilm es i - benim so kağın m a n z a r a ­ sına pek dalm ış g ö rü n d ü ğ ü m bir sı­ rad a - k ararlaş tı. K ö p r ü y ü ço k tan geçm iş ve hiç b ilm e diğ im bazı so­ k a k l a r ı aşıp b ir y o k u ş çıkm ıştık. S ü le y m a n iy e semtine v a r m ış o l a ­ c ak tı ki. Ad... hanım: — A r t ı k baş- lıvabiliriz, dedi.

B unun üzerine, h e rh a ld e k e n d i ­ sine e v v e ld e n talim at ve rilm iş b u ­ lunan Haşan A ğ a , b ü yü c e k , k o n a k y a v ru s u denen b ir ta k ım e v le rin önünde a ra b a y ı d u rd u r a ra k y e r i n ­ den inmeğe, k ap ıla rı çalıp b ir ş e y ­ ler sorm ağa başladı. F a k a t bu e v ­ lerde g e lin lik kız y o k d e m e k ti ki b a ş iy le h a nım la ra bir işaret v e r i ­ yor, y e r in e ç ıkın ca da araba h a r e ­ ket ediyordu.

Bu hal bir kaç kere te ke rü r e- dince.. Ad... hatıım âdeta s in irle n i­ y ordu: — E vd e k alm ış k ızdan g e ­ çilm ez. A r a y ı n c a da b ö y le b u lu n ­ maz! d iy e söylendi.

N ih ay e t sarı b o yalı v e eni konu b ü y ü k bir ev önünde d u rd u k ve inen uşak, k a p ıy ı a ralıyan ve k a t i ­ yen g ö rü n m ed iğ in e gö re kad ın o l ­

15

ması icap eden b ir iy le k o nu ştu k tan sonra, yü zü n d e m em nun b ir ifade ile dönüp haber verdi:

— V a r m ış efendim , buyurun! A b la m la Ad... h a n ım hemen in­ diler. Ben de elim M a k b u le h a n ı­ mın elin de indim. B â lâ r ü tbe li bir zatın kızı bulunm asına rağ m en bir m ir a la y k ızı v e a n c a k bir k o l a ğ a ­ sı h a re m i olan Ad... hanım ı önüne g e ç ir iş iy le ikin ci bir k o m e d y a o y ­ n a m a k t a n ablam ın büsbütün m e m ­ nun b ir hali vardı. Ad... hanım da baş m e v k i e geçm enin iftiharı için ­ de olabilirdi.

G en iş v e pek te m iz bir taşlıktan g e ç e r e k iki taraflı bir m erd iven e doğ ru y ü rü d ü k . P e k şirin yü zlü ,

inadına da şişman b ir zenci yol

g ö s te r iy o r ve h e r taraftan b ir t a ­ k ım p ıtırd ıla r d u y u lu yo rd u . M e r ­ dive nin üst b as a m a k la rın a v a r d ığ ı ­ mız sırada orta b o ylu , zayıf, e l l i ­ lik, uzun etekli, başı to p u zlu bir h a n ım gö ründü. B iz e acele ile y a k ­ laşıp fa z la c a k alın b ir sesle:

— S a fa geldiniz efendim! d i y e ­ r e k te m enn a la r etti. Ben dahi d a ­ hil o ld u ğ u m halde h erk esi tepeden tırnağa k a d a r süzm üştü. Uzun, loş­ ça bir sofadan g e çirtip bizi n ih a ­ y e tt e k i b ir salona aldılar. F esren g i k a d ife k a p lı k a n a p e le r v e k o l t u k ­ lar. A y n i r e n k te perdele r.. A r a p üslûbunda, sedefli sigara tablaları, a yn a v e konsol. D u v a r la rd a , b ü y ü k y a ld ız lı ç e r ç e v e le r içinde bir kaç

e r k e k fo toğrafı. B u n la rın en şanlısı da tâ başa asılm ış o lup gö ğsü ba- b a m m k ı gibi b ü y ü k kordon taşıyan bir a ske ri paşa fo t o ğ rafı o la ca k ki, h em en o tu ru lu r o tu ru lm az h a n ı m ­ efendi ondan bahsetti:

M e rh u m paşasıymış. S e r a s k e r k a ­ pısında, p iy a d e dairesine m e m u r b ir m irliv a imiş. G eçen y ıl m erh u m olmuş.

H a n ım e fen din in saçları b o y alı olduğu gibi g ö zle ri sü rmeli v e y ü ­ zü h a fifçe pudralı. T u v a le t i de b ir bu lû zla b ir e t e k lik te n m ü r e k k e p . Y a n i, d ul o ld u ğ u n a v e t u v ale t i e l ­ den b ır a k m a d ığ ın a göre, «Sizi b e ­ ğendik, k ızın ızı d e ğ il sizi alacağız!» desele r h a n i p e k re d d e tm iy e c e k gibi bir hali var.

M e vzu a ilkö nce kendisi girdi.. Ad... hanım a:

— E v le n e c e k b ey h erh alde b ir a ­ deriniz o lacak, dedi.

Ad... h a n ım c e v a p verdi:

— H a y ır efendim , am cazadem iz. Biz den d a h a y a k ı n ı olm adığından kendisini e v le n d ir m e k b iz e d ü şü ­ yor.

H anım efendi, h erh a lde sahte bir m erh am etle, k a y n a n a g ö rü m ce b e ­ lâla rı olm ıy aca ğ ın d a n m u h a k k a k ki memnun:

— Y a , anneciği falan y o k d em e k, dedi.

— H ayır, en y a k i n i biziz. İk i se­ ne e v v e l m ü lk iy e m e k te bin i

aliül-16

âlâ d erece ile bitirdi. Ş im d i D a h i­ l i y e N eza re tin d e m ü m e y y iz d ir. O k a d a r ç ab u k terfi etti. H e nü z y i r ­ mi beşindedir. U zun boylu, elâ ğöz- lü, k o y u k u m ra l saçlı. Ü ç a y d ır g e ­ z iyo ru z, g ö zü m ü z b ir türlü k im s e ­ y i tutmadı.

— K ıs m e t efendim , A lla h ın n a­ sip ettiği k ız h e r kim se işte o b e ğ e ­ nilecek!

G e n ç kızın sarışın mı k araşın mı o ld u ğ u n u m e rak ed iyord u m . F a k a t ne b iz im k ile r b u nu so ru y o rla r, ne d e k arşı t a ra f bunu h a be r ve riy o r : K ı z ı gö rm e de n v e y a gösterm eden h erşe yin b o zu lu ve rm esi ihtimali

..V T T V T T ""T T ▼ ▼ T

hesap edilse g e re k. Birden k ap ının to k m ağı ç e v r ilin c e gö zlerim m e r a k ­ tan a le v a le v, y ü r e ğ im h e y e ca n için de başımı ç e vird im . F a k a t h a ­ yır, kap ıda n k ı y a f e t i b ab ay a n ic e , y a ş ı elli beşle altm ış arası b ir ha­ nım girdi. H anım e fendinin a b la ­ sıymış.

Y e n i te m enn alar, ye n i hal h a tır sorm alar. A b l a h an ım k ü çü ğ ü n ü n altında, nisbeten m ü te va zı b ir y e r e oturdu. E v e d k i va ziy e tin in sığıntı gib i b ir ş e y o ld u ğ u n a hü k m ettim .

B ir k e r e daha k a p ı t o k m a ğ ı ç e v ­ rildi. B e n d e yen ide n, daha b ü y ü k bir h e y e ca n la baş çeviriş..

T T T T T -T..T T 'T >r " T T 1

O bana bir Japon kilidi taktı, ben de İngiliz anahtariyle mukabelede bulundum..

17

B u se fer o idi. G ö r ü c ü y e çıkan g e l in l i k taze.

Elinde k a h v e tepsisi. İçinde dört fincan. Y a n i benim de g ö rü cü old u ­ ğ u m k a b u l edilip bana da b ir f i n ­ can k a h v e pişirilm iş b u lu n u y o rdu . P e k k ö rp e bir şey değil. Y i r m i ­ sinde k a d a r var. Ü zerind e p em be b ir bulûz v e altında siyah b ir etek. S a ç la r ı ensesinde iri b ir topuzla toplanm ış.

T en i g a y e t le beyaz. S a ğ y a n a ğ ı n ­ da benler. B u rn u b ir a z b ü y ü k ve çenesi biraz sivri. K a ş la r ı k aim b a ş lıy o r da u çları inceliyor. K u l a k ­ ları biraz k a b a r ı k o la ca k ki ablam gibi onun da saçlaır k u la k la r ın ın h em e n h em en m e m e le rin e k a d a r in ­ miş. T e k ta ş b irer elm as k ü p e t a k ­ mış. A n n e s in in k i gibi b o ynu n d an aşağı inen altın k ö s te k belindeki siyah ipekten k u şağa so k u lm u ş bir saat h a be r ve rm e kte.

G öğ sü k a b a rık , d im d ik am a taze h a n ım la rın o raların a tü rlü öteberi t ık t ı k la r ı malûm. G a y e t l e b e y a z o- ,luşu bir tarafa, gü zelden ziy ad e k e n d isin e a n c a k (zarars ız bir taze) denebilir. B o y u da orta ile k ısa a- rası.

K a h v e le r i dağıttı, b an a da uzattı am a b e n i m için b iz im kiler:

— Ç o c u k k a h v e içmez, d e d i k le ­ rin d e n ısrar etmedi.

Sonra, k a h v e le r in içilm esin e in- tizare n, h a zırla nm ış is k e m le y e o tu ­

rup k en din i se y r e tt ir m e ğ e başladı. T a v ı r l a r ı ölçülü, h a r e k e t le r i de telâşsız v e em in. B ir ge n ç k ız g ö ­ r ü c ü y e on üçünden, on d ö rdünden itibaren ç ık m a ğ a b aşla d ığ ın a v e bunun y a ş ı h e rh a ld e y i r m i y i b u l ­ m uş olduğuna gö re k im b ilir b u k a ­ çıncı çıkış!

K o n u ş u lu y o r v e m ü sta k be l g e l i ­ nin de söze tçşrik edilm esine b iz im ­ k i le r ç alışıyo rlar. F a k a t ne k o n u ş ­ tu, ne de gü ldü. A c a b a k e k e m e mi, p e lte k mi, y o k s a dişleri mi p e k b o ­ zuk? d iy e düşündüm.

N ih a y e t k a h v e l e r içilde v e geriç kız b u nları b ir k e n ara b ır a k t ığ ı •tepsiye k o y a r a k ç ık ıp gitti. Ondan sonra da, v a lid e h a n ım e fe n d i bu m ü lk iy e m e k te bin de n a liü lâ lâ m e ­ zun, y irm i beşinde m ü m e y iz liğ e y ü k s e lm iş v e k ay n an a, gö rü m ce g i ­ bi dertlerden azade olup a m c a z a ­ deleri de - b e y g ir le rin n al sesleri salona k a d a r lâ t if lâ t if akse d e r - bir k o n a k a ra b a s iy le gelm iş d e l i ­ k a n lıy a h a y a l e n p e k ısınmış d e m e k olu y o rdu ki, l â k ır d ıy ı âdeta söz k esm e d e re c e le rin e g e tirm e ğ e k a l ­ kıştı. F a k a t daha b a ş k a y e r le r i do­ laşm ak, hiç d e ğ i ls e1 daha dört beş e v e g ir m e k b iz im k ile r c e arzu e d il­ diği için, g e r e k Ad... hanım , g e r e k a bla m sözü p e k u z a tm a k iste m ed i­ ler, a ya ğ a k alk tılar.

T a şlığ a k a d a r teşyi e d ild ik ve o- rada, ve d a esnasında h a n ım e f e n ­ dinin ablası: — Y i n e b e k le r iz e ­

fen d im .diyerek, e ğ e r g e nç k ız is­ te necekse buna m e m n u n lu k la m u ­ v a f a k a t edileceğ ini âdeta resmî bir şekild e haber verdi.

Y i r m i yaş ın d a g ö rü n d ü ğü n e g ö ­ re hem e n h e m e n e v d e kalm ış, k ı s ­ m eti bir tü rlü ç ıkm a m ış bir kız. B ird en içim m e rh a m e tle d o lu v e r ­ di. B u k o m e d y a y a âdeta isyan e t ­ tim. V e bunun bir oyun olduğunun 'b ilinm es i g û y a genç k ız için daha iyi imiş gibi A d ., h anım ı p a r m a ­ ğ ım la g ö ste re re k h e r şeyi anlattım: — B u hanım ablam ın ablası d e ­ ğildir, k om şu m u zd u r. E v le n e c e k am cazade si fa la n da y o k tu r . B u n ­ ları oyun olsun d iy e u y d u rd u la r. H em bu rad an çıkın ca daha başka y e r le re d e gideceğiz, g ö rü c ü lü k o- y u n u o yn ıya ca ğ ız!

H an ım e fen di de, ablası da, a r ­ k ala rın d a duran iki hizm etçi - d e ­ min bize, k a p ıy ı açmış olan şişman zenci ile otuz beşlik, k u r u y ü z lü bir h a l a y ı k da taş kesilm işler, d o ­ nup kalm ışlardı. A n c a k «A! a!» di- y e b iliy o rlard ı. A b l a m hışım la beni elimden tu tup ç e k e r e k so k a k k a ­ pısından ç ık a rd ı v e Ad... hanım la M a k b u le h a n ım a rkasınd an ç ı k ­ m akta acele ettiler. Y ü z le r in e tük- r ü k y e m e k te n , Saçlarının başlarının y olu nm asınd an k o r k m u ş o la c a k la r ­ dı. A m a bence h a k s ız y e re : Zira bu e v d e k ile r p e k te rb iye li ins an lar­ mış: K a p ı y ı da ü zerim ize y a v a ş ç a ­ c ı k k ap ad ıla r v e Allahırf lânetin e p e k sessizce te rk ettile r.

A r a b a d a ablam, ik i eli çarp an k alb in in üzerinde, b ir an h a r e k e t ­ siz kaldı. Sonra bana dönüp:

— S e n i te rb iye siz seni! S e n i m a y m u n seni! d i y e r e k sağ y a n a ğ ı ­ ma üst üste iki t o k a t aşketti. B e r e ­ k e t ki, eli u fa k v e kendisi çelim siz o ld u ğu n d an fa z la c a can ım y a n m a ­ dı. Fakat, izzeti nefsim y a r a la n d ı ­ ğından, «İçimden: «Durun hele, g i ­ d e c e ğ im iz başka y e r le rd e de ben

bunun bir oyun olduğunu h a be r

v e r e y im de o ralard a da m a ska ra o- lup kovu lu n ! d d iy e in t ik a m lar dahi t a s a v v u r ettim.

F a k a t m a alese f başka y e r e g id il­ m edi ve ablam Ad... h a nım a ter- k etm iş olduğu üstü n lü ğü geri a la ­ r a k y e r in e h en ü z ç ık m a m ış o lup em ir b e k liy e n Haşan ağ a ya , h id d e ­ tinden h âlâ titriyen b ir sesle «Eve dönüyoruz!» d iye em ir verdi.

B u n d a n sonra a b la m Ad., h a n ı m ­ la y a h u t başka ko m şu larla a ra b a y a b in e re k y in e g ö rü c ü lü k o y u n u n a çıktı, gezip e ğ lend i mi b i l m i y o ­ rum. M u h a k k a k olan şey şudur ki, gitm iş olsa bile b u s e y ran lara a rtık beni götürm edi. B u suretle de, d o ğ ­ ru sözlü lü k ve m e r h a m e tlilik y ü ­ zünden, İstan bu lun için de k o c a y a v a r a c a k genç k ız la r v e p e k ta z e d u lla r bulunan, ve lh asıl g ö rü c ü b e k liy e n irili u fa k lı nice e v e ait tü rlü a h v a l v e e srar y a z ı k ki m e ç ­ hulüm kaldı...

Kişisel Arşivlerde İstanbul Belleği Taha Toros Arşivi