BRUSELLOZDA SERUM SELENYUM DÜZEYLERİ

Vel.

"il

.

Dcrl;.. (Z002). 18.3: 63-66

BRUSELLOZOA SERUM SELENYUM OUZEYLERI'

Zeki Arasl

U\'kun Sail Uo;an

,,2

Serum

Selenium Levels

in B.-ucellosis

Oze! : Bu yall~da. Van Iii B~kaJe I~'nden 29 adet insan serumu va Konya BOIgesi'nden 12 adet inek sarumu klJ. lamktl. ABPT iIe yapllan bruseIoZlS taramasJnln ardlll(jan RBPT pozlld 6meklerde SAT iIe do{j:rulama ve litre tayini yaplldl. Serum 6meklemde, selenyum konsantrasyonlarl ICp·AES dhazl ile be~riendi. Selenyum dUzeyleMde bruseflozisli

has-talana sagllklilar araslnda Onemli lar1cbhk oIctuQu tesprt ediki. Insantarda ve ineklerde serum Selenyum dUzeylen sa{jlldarda 59.85 i: 1.94 mgtL va 2.58 ± 0.25 mgIL iken hasta gruplarda slraSl~ 36.18 :t 1.94 mgL ve 1.35

±

0.12 mgL olara!< bu-k.ndu (p<O.05).

Anahlar S6zcukler: Selenytrn, Brusellozis

Summary: In this study, 29 human serum samples from Van (Balikale) province and t2 canle serum samples lrom Konya were used. Titer determination 01 brucella positive serum samples was earned out using Serum Agglutination Test pre-ceeded by Rose Bengal Plate Test. Serum trace element concentrations were determined by ICP-AES. There were

sig-mflcant differences between serum selenium levels 01 the heahhy and dISeased human as well as ca.1tle. Serum Selenium

levels in healthy groups 01 human and callie were found 59.85

±

1.94 mgtL va 2.58

±

0.25 mgIL, respectNety while cor -responding levets in the diseased groups 36.18

±

1,94 rr¢ and 1.35 ± 0.12 mgr1.. (p<O.05).

Key Words: SeleniUm, Brucellosis Girl,

Bnx:ella ansi bakterilerin sebep 01du{rJ

Bru-sellozis, insan ve hayvanlarda (StQI(, koyun,

keyi

domuz, kOpek) gOrfilen zoonoz bir enfeksiyondur (Arda

va

ark,,1982: Arda ve ark, 1996: Bilgehan, 1992; GOrel, 1992).TOrklye·de ilk brusellozlS vakaSt 1915

YI

·

ftnda bir askerde, StQlrtardakJ Ilk izolasyon ISG 1931·32

Yillannda bildirilm~ttr (Iyisan ve ark" 20(0).

Brucella ansinin

i/rinde

B.abortus, B.melitensis, B.suis, B.OVlS, B.canis. ve 8.neotomae olmak Ulere 6 tOr bulunmaktadrr, B.abortus 6,

a

,

melitensis

3 ve B.suis 5 biyotip iyermektedir. OlQer IOrier iyin herhangi bir biyolip bildirilmem~ljr. Bruselta cinsi

mik-roorgantzmalar Gram negalif, harekelsiz, sporsuz,

kap-sOIsOz, 0.6 - 1.5 x 0.5 - 0.7 mm boyutlannda

ko-kobasilierdir (Koneman. 1992). Bruselia etkenteri paslOnzasyon ISlnda 10-15 dakikada 0I0rler, K~ma

sonucu ktsa zamanda kayboturtar. Karanllk yef1erde. doku ve uterus aktnillannda ve satte uzun zaman canlr kalabilh1er (Arda va ark" 1982; Koneman, 1992).

HastalrQrn bUIa~masl, Brusella ile bUa~tk yam ve su ile ba~tca sindirim kanalrndan ve aynca yift~me ile oImaktadlr. Etkenin saQtam deriden dahi gec;;lt~i bit· dirilmektedlr (Arda ve ark., 1982). Brusellozisli hay· vanlann allk yavru, yavruya all membranlar, ulerus akrnilian. sUI. idrar ve spermalan bajlrca enfeksiyon

Ceh, Tanh. ; 17.09.2002 @: u~ucan@sekuk,tdu.tr

kaynaklandtr (Arda ve ark., 1982), Brusellozis mikropkJ

~Q SUI, bOyle sUtterden yaptlml~ tereyaQl, kaymak, taze

peynir gibl urunlerle insanlara kolayca gec;;ebilen ve aOlr enfeksiyonlara sebep olan bir haslallkttr (GOrel, 1992),

Roux (1968) taraftndan bildirilen ve enfeksiyonun

in-sana

bula~masrnrn 6nemini g6sterebilecek bir di{Jer yot ise. ekildikleri loprakta enfekte hayvan gObresi kul-lanlldt{Jlnda. laZe sebzelerle de bula~mantn o4abilece{Ji ve neden! bilinmeyen Brusellozis vakalan oIarak ka-yltlara gaven bit yok vakanrn aslrnda bu yoI tie bu~l~

oIabilecE9 ~indedir.

Buresellozisin en 6nemli ozelli{Ji. relikOlohisliyositer sistem hastaltQI olmasl va belirli organ ve dokUara

yer-le~mesidir, Brusella etkenleri

hassas

organizmaya giro diklefi zaman once polimorf nGklear I6kosit\er taraflndan fagosile edilirler, IntrasellOler 6zellik g6s1eren Bruselta

elkenleri ~larak onlan pa~larlar, 5erbest kalan

bakteriler mono nOkleaf lOkositler taraflndan lagosite edHerek bOlgesellenf yumrulanna u~lrtar, Inlekte ofan lent yumrulannda hiperpIazJ meydana getir, Bu engeJi

a~bilen etkenler bakteriyemi yapartar. Oalak. lenl yum-rulan ve

karaciOerde

granUlomlann gOfOlmeye ~­

IandlQt bu evrenin ardlndan ikinei blr bakteriyemi va lent

yumrulan. uterus ve memede ye~im evreleli

gelir.

Et-kenter buralarda yok uzun sOre canh kalabilirler (Arda

ve ark., 1982: Bilgehan. 1992). Koyun brusellozisinin

en yaygln oldu{ju ulkeler: Fransa, ltalya. Almanya,

Yu--: Bu p.h~ma Tllbrtak BA YG taratmdan dcsttklcnrm~ur. 1 Lnchkh mah, {kntlgc sl. No; 16. Mtram·KQNYA

ARAS. UC;AN

nanislan, Malta, Portekiz, Tunus, Gezayir, iran, Rusya, ABD ve lalin Amerika Ulkeleridir. SIO" Bruselozisin 01-kemizdeki prevalansl % 1.43'lUr (lyisan ve ark. 2000).

OlkelTizde, insanlarda nsk g~lannda Brusellozisin

prevaJansl ile ilglli oIarak yeterli vall~ oImarnakla

bir-lII<le, yapllan vall~malarda

"10

2.2 ile

"10

17.6 oranlan

araslnda sero-pozJtJflik bildirilm~tir. (Tezok va ark"

1970; Colak ve ark .. 1991: BOke ve ark., 20(0). Van

BOlgesinde slQlrlarda brusellozisin prevelansl

"10

0

ola-rak bildirilm~tir (Iyisan ve ark., 2000).

Brusellozisin kesin tanlslnda, aiken izolasyonu,

se-rok:ljik yOnlemler, allerjik lestler ve diQer (PZR gibi)

yOn-lernler kullanlllr

(GOIer

ve ark.,

1

988;

.

Kenar ve ark.. 1990; Kaya ve ark., 1991; Ergani~ ve ark., 1995a; E

r-gan~ va ark., 1995b). Tek ba$lna bakteri izolasyonu ve

identifikasyonu ya da serolojik y6ntemlerin kullanllmasl yerine

birden

lazia yOntemie kesin tanlya gidilmesi daha

gtNen~ir sonuylar verir. Allk materyallerinde yapllan

bakteriyolojik incelemelerin serOOjik testlerle

des·

leldenmesi. vakaJann Iaboratwarda lespit edilebilme oIaslllQml

%

1 ()..3S oranlnda artbrdlQI bidirilmektecir (Goor ve ark., 1998). Ote yandan seroljlk testlerin

yo-ruriarvnasH"Ida

kesinlik

kazan

c

hrabilecek

yeni yak-~lmlar hem

Iaboratuvar ve

hem de

kIinik dOzeyde

he-kimlerin daha kesin karar

verme6erini

saQlayacak bulgulara lAa$ffi8lannt sa()layabilecektlr

Enfeksryon slraSlnda ak1Ne 0Ian konaJc:I;l

in-munobiyokJn'lyasal mekanizmalan sonunda k~t iz element dGzey1erinde d~i$me okluQu bildirilmektedir (Kalkan ve ark., 2000). Ancak kJinik dlizeyde bu

el-ki~imler tam anlamlyla aydmlatllmaml$llr.

Bu

va-h$ffiada Brusellozisli inek va insan sarumlannda

se-lenyum (Se) dOzeyleri ile antikor dOzeyleri araslndaki ili$kinin ara~tlnlmasl arnaylanml~ltr.

Materyal ve Metol

lnek serumu: Qall$rnada Konya Veleriner ve Kantrol EnstitGsO'ne sahadan ula$tmlan ve Rose

Ben-gal Plate Test (RBPn, Serum AglOtinasyon Testi

(SAT) va KO"l>lemenl Flkzasyon Testi (KFT) ile yok-Ianan 12 adet [l brusel1a pozitd;

5

negatif) saha se-rulT'lJ kullanlkjl.

Insan serumu: Van Ih Ba$kale ilyesl'nde ikamet eden Insanlardan raslgeie loplanan va RBPT lie

Bru-sella yOnOnden yokIanan 166 adet serum OmeQlnden 28 tanes! vah~ln Selenyurn ana~zJen ityin kuilanlkjl.

Test Antijenlen : Rose bengal plale antljeni ile tOp agglOtinasyon antijeni Biomedical Systems (Spain),

den temin edilmi$tir.

Serolojik Testier: RBPT ve SAT Ergani$ ve is-tanbulluoQlu (2002),nun bildirdiQI yOnteme gOre yaplkh.

Bu amayla RBPT k;in, lemiz blr lam Ozerine 1 damla

64

serum va blr damla RBPT anlljeni kondu ve bir kOrdan ita kan~lnldl.

Oy dakika sonunda aglUt

inasyon veren or-nekler, RBPT ile Brusella pazitil oIarak ~rlendirildi.

Sat

iyan,

100 mm x 13

rrm boyuflannda.

U tabanli tf.pIerden her blr Omek iytn 8 adet kulanlldl.

Sen.rn

su-landlrmatan 1110, 1120. 1/40 . ... 11320 yaptlarak Ozerlerine ~ mklarda SAT anlljeni konarak 37

'C

cia ~Ik 2O±1 saal inkObasyona blrakikjl. Son 2 tOp antijen 'Ie

senJm kontrol oIarak blrakJldl.

Agrumasyorun

gOnJId(JQO son tOp Sliandlrmasl pozitil titre oIarak kaydedildi.

SenJm Selenyum anaJizleri : Selyuk OrWersitesi

liraat FakOltesi Toprak BOiOmO Laboratwanna

yap-Imldl. Bu arnayla tOm serum Omekleri buz iyerisinde

Ia-boratuvara nakledildi. Omeklerdeki Selenyum dO-zeyleri, Vista AX. CCD Simultaneous ICP-AES

cihazlnda, uraticl lirmanm yOnergesine uygun olarak hazlrlanan serum Omeklarinde OICOldD.

Istatistik : Elde adilan ortalama deQerler SPSS

paket programl, SOrOm 6 (SPSS For Windows, 1993)

ile analiz edildi ve Hesti lie de!')erlendirildi. Istatistik

018-rak 6nemlilik P<O

.

OS deQeri lie Hade edildi

.

Bulgular

Tablo 1'de RBPT

fie

pozrtH bulunan 28 insan va 7 inek serurrunun SAT ile yokIanmasl

ile

eIde edilen

tit-raleri veril~tJr. (Tabloya RBPT lie negalif bulunan 5 adet inek senJlT'lJ dahil eddmerrqtir). Her

iki

kaynakll serum Omeklennde de 1180 ve Ozerindeki liIreler Bru-sella poZJUflik oIarak kabul edi\dl (Ergani$

ve

Is-tanbulluoQlu, 2002).

Toplam

35

serum OmeQinin serum selenyum dO-zeyleri ve istatistiki ilt~kisl Table 2'de varilmi$tir. SaQlIkh

insan ve lneklerdeki selenyum konsanlrasyonlannm

ti-teratUrde bildirilen duzeylerle genel otarak uyumlu 01-du{lu gOrOlmektedir (Ozen ve ark .. 1992; Klzil ve AI-IInta$, 2001). Ancak selenyum konsanlrasyonlannm

sa{lilkh ve brusellozlu bireylerde istalistiki alarak onemli derecede larkll otduQu tesplt edildi.

Tabla I. RBPT lie poZillf bulunan serumlann SATtitreleri SAT (1IIre) Bayan

lne.

n 10 18 7 2 8 4 14 7

n: Say!. SAT: Serum aglObnasyon testi, RBPT: Rose bengal plate tesh

UrusellOl.du SeruOl Selenyum ...

Bu ~h¥flClda sa{Jhkh ve brusellozisli insan ve

inek serumlannda selenyum dOzey1eri ile anti-bruseDa antikor !itreleri arasllldaki ili~ki ara~lnldl. au amacla toplanan kan serumlan RBPT ile tarandlktan sonra

po-zitif bulunanlara SAT uygulandl. TOrkiye'de tOm iIIeri

kapsayan va SI{Jlr ve koyun populasyonlannda

bru-sellozisin sero-prevalanslnl belinemeye yonelik

01-kese! dOzeydeki

son

call~ma verilerine gore Van hi'nde sl{Jlr1arda enfeksiyonun sero-prevalansl %

0

ola-rak bildirilmi~tir (Iyisan ve ark .. 2000). Iyisan ve ark (2002) cah~malannda, yalnlzca $Imak llini. lI'de kamu

garevlisi veteriner Hekim buiunmamasl sebebiyle,

ca-h~maya dahil etmemi~ ve toplam 79 II'de 34958 SI~W serumu toplanarak RBPT ve KFT ile yoklandlQml

bil-dirmi~tir. Ancak. Van IIi'ne kom~u iIIarin slQlr bl\l-sellozis prevalans de{Jer1erine baklldlQmda: Bitlis'in % 3.1, Siirt'in % 5.2 ve Agn'nm % 7.3 gibi oldukya yOk-sek prevalans deQenerine sahip oldu{ju gcnjlOr.

801-gesel dOzeyde hayvan harekelleri ve yorenin

sosyo-ekonomik yapisl dikkate allndlQlnda Van Ili'nde % O'lik

prevalansm yeniden ara~tmlmasl ya da mevcut verinin dogrulanmasl gereginin ortaya ClktlQI dO~OnOlebilir. Bu

call~mada Van Iii Ba~kale l'Cesi'nde ikamel eden

166

g6nOIlOden (cinsiyet. ya~, meslek dUl\lmu dikkale alln-makslzln, 15 ya~ ve Ozeni allnan kan serumu

or-neklerinde RBPT ve SAT ile 35 adet.(%21.08) pozitil

seruma rastlanml~tlr. Her ne kadar call¥flClmn aS11 amaci bruse!lozisin BOlgedeki seroprevalanslnl be· lirlemek degilse de bu rakam enleksiyonun Iokal ola-rak yayglnhgl hakkmda bir likir varmekledir.

Elde

edi-len % 21.081ik deQer TOrkiye ortalamaslna (% 1.43) gOre .;ok yUksek olmalda beraber (TOrkiye'nin en yUk-sek prevalansa sahip iii % 20'lik prevalans ile Kars'tlr),

yall~nln daha gOveni'ir 6meklerne yantem va mik-tan

iIe

(ome{jin %

95

gwen arahQlnda % 5 yamlma

pay. ile tahmini prevalans % 50 kabul edilerek en az 384 ya

da

% 95 gOven arahglOda % 1 yanllma payl ile

tahminl prevalans % 50 kabul edilerek en az 9604

omek ile) yapllmasl geregi aClktlr. Diger taraftan bu

ca-h~madan elde edilen sonuclanna dayanarak Van Iii

Ba~kale l!cesi'ode insanlarda brusellozisin cnemli bir

sorun olabilecegi s6y1enebilir.

Mineral melabolizmasmda genet olarak, yetersiz

veya dengesiz mineral allmlna bagll olarak ~kinenen

anormallik ve hastallk slraslnda sekonder olarak

ge-li~n anormallik olmak uzere 2 ce~it dengesizlik

gO-Tablo 2. (nsan va ineklerde serum iz element dUzeyleri, mg-'l

(z (nek

element Saghkh, n=5 Hasta. n=7 50 2.58±O.2S 1.3S±O.12 . -1><0.05

65

rOlOr (McDowell, 1992). Ikinei tipteki degi~iklilderin me-kanizmasl hanOz tam olarak aydinlalliamaml~tlr.

ImmOn yamtln olu~umunda rol alan immOnokimyasal mediatOr1erin etkilendiQi faklor1er Ozerindeki bir

ca-lI~mada (Powanda ve Biesel, 1982) IOkosillerden

sa·

hnan bazl Onjnlerin, !Ipkl akut faz yamta benzer :?€kilde bazl melabolik olaylan ~Ialacagl bildirilmi~tir. Diger taraftan immOn yanlt slraslnda mineral metabolizmada

degi~imler oldugu ve serum yinko seviyesi dO~rken baklf dGzeyinde artl~ oldugu bildirilmi~tir (Role va ark,

1996). Son zamanJarda brusellozlu insanlarda yapllan bir ara~llrmada da ise serum cinko va selenyum

de-generi sagllklara gOre d~Ok iken baklr deg3r1erinin yOksek bulundugu belinenmi~tir (Kalkan va ark., 2000). Bu call~mada se!enyum serum dOzeyieri sagilldl ve brusellozlu insan ve ineklerde incelenm~ ve spe-sifik anlikor dOzeyi ile bu iz elementin serum kon-santrasyonlan araslndaki ili~ki ara$tmlml~lr. Mineral madde konsatrasyonlanmn literatOrde bildirilen dO-zeylerle

genal

oIarak uyumlu oIdugu gonjlmektedir

(McDowell, 1992; Role ver ark .. 1996). Ancak

se-lenyum konsantrasyonlannm saghldl ve brusellozlu bi-rey1erde istatistiki oIarak onemli derecede farkll oldugu tespit edilmi~tir (Tablo 2). Serum selenyum dO-zeylerinin brusellozlu hastalarda onemli olcOde

de-gi~tigi gonjlmO~IOr.

Selenyum, gtulasyon peroksidaz enziminin ak-IMtesi ic;;in gereldi bir elementtir (McDowell. 1992).

Tarp (1994) yaptlgl calljrnada bu enzim aktivitesinin brusellozlu hastalarda dO$tOgOnO bildirmi$tir. Ancak bunun sebebinin dogrudan selenyum seviyesindeki dO~O~ten mi yoksa di~er laktor1erin elki'e~iminden mi

kaynaldandl~1 bilinmemektedir. Selenyumun,

en-leksiyonun geli~imi sOreciodeki rolO veya katklSI yeni

ara~tlrma konusudur. Ole yandan Nockels

va

Blair (1996), Sa'un enfeksiyon olgulannda mangan, cinko,

ViI

E

ve l3·karolen ile binikte immOn yamtm dO-zenlenmesinde elkili olduQunu bildirmi~lerdir. Drowkin (1994) AIDS'li hastalar uzerinde yaptlgl bir yah:?ffi8da,

dO~Gk selenyum seviyelerinin yetersiz selenyum all-mmlO bir

sonucu

olmadlgml bildirmi!;> ve d~Ok

sa-lenyum seviyelennin, yanglya ka~1 bir korunma

me-kanizmaslnln sonucu gel~tlQini ve doIa~lmdan

dokulara geeen selenyumun enfeksiyonunun seyri Ozerine elkili olabilece{jini ileri sOrmO~IOr.

Insan

SagllklI, n:6 HaSla. n:::2.2

-ARAS. U<;AN

SontHf olarak. brusellozlu ;nsan ve Ineklerde

se-lenyum kan serum dOzeylerinde oneml; de{lj~imler

01-maktadlr. Bu de{Ji~imlerin bruseliozun tanlSlnda

dik-kate alinmasl 6nerilebilir. Diger taraftan,

enfeksiyonlann olu~umunda mediatOrierin rolOnO

be-lir1eyecek iz element dengelerinin olu~um

me-kanizmaslnln tam olarak aydmlalilmasl enfeksiyonlann

daha iyi anla~llmasml sa{jlayacaktlr.

Kaynaklar

Arda, M., Minbay, A, Aydin, N. (1982). -oze! Mikrobiyoloji". Ankara Univefsitesi Veteriner FakUltesi YaYlnlan No: 336, Ankara Universitesi BasuTlevi. Ankara.

Arda. M., AAay, 6., Eseodal, 6.M. (1996). Bovine bru-cellosis (in relation to epidemiology and human infection) In "Brucella and Brucellosis in Man and Animals", Ed., E.

T(irrt)ay, S. Hilmi. 6. Ang, Izmir: Ega University Press. Bilgehan, H. (1992). "Klinik Mikrobiyolojik Tam", FakOlteler Kitapevi, Bani} Yay., Izmir.

BUke, AC., C;';ekqioQlu, M., Erdem, L, Ozsear. T" 6z-IOfektri, H., Arda. B., Ta~kan, M., S~klloQIU, F. (2(X)O).

SUt GrOnleri ~yicilerinde BruseilozlS prevalanSI ve

Bru-seIozu bilrne durumu. Infeksiyon Dergisi. 14, 321-325. CoIak, H., Usluer, G., KaragOven, B., KOse.

1?

..

OzgU~,

L

(1991). Kirsal alanda seroepidemryOlojik bruselloz anti}-tlrmasl, Inleks. O9r9. 5,83-86.

Drowm, B.M, (1994).

Se defICiency

in HIV infection and the

acquired immunodeficiency syndrome (AIDS). Chern. BioI.

Interact.91,181-186.

ErgarlI~, 0., Guier, L, Kaya. 0., Hadimll, H.H. (1995a). Koyun Brucelosis, Campy1obacteriosis ve Salmonellosis le¥lisinde bakteri izolasyon ve koaglUtinasyon melodlannln

ka~I~lnlmasl. Velerinarium 6. 4043.

Ergan~, 0., Hadimli. H.H., SoImaz, H., Corlu, M., GOktOrk.,

M., BaysaJ, B. (1995b). Koyunlarda Brusellozis,

Chla-midiasis ve Toxoplasmosis'in EIA (ImrTUlO-COlTlb) lesti ile

te¥lisinde kal'ljl~tmTlali seroIojIk bir ~ah~. 9. Kukem Kongresi, 6ze! say!. 18 (2): 24-26. 20-22 Eyh)!. O9nizll. Ergan~, 0 .. Istanbulluoglu, E. (2002). "ImmUnoloji". 3. Baskl Sek;:uk Universitesi Veteriner FakOltesi Yayln Unitesi, Konya.

Guler.l., GundUz. K., Baysal. T. (1988). Konya Vetenner ve Kootrol Ar~tlnna EnstitUsG'ne getitilen koyun allk

ma-teryallennin bakteriyolojik va serolojik: muayene SOI'IlJyIanmn degerlendirilmesi. Veterinarium, 9, 3-10.

GOre!. A (1992). Deniz~ YOresi'nde insan va slglr kan se-rumlanmn Brusellozis y6nQnden serolojik yOntemiene

kar-~I~tlrma.h oIarak incelenrnesi. Firat Universitesi. Saghk

Bi-fimleri EnstilGsu. Elazlg.

lyisan, AS., Akmaz.

0.,

G~ DuzgGn S., Ersoy, Y .•

Es-66

kiizrmniler. S .. Guier. L .. GGnduz, K .. 1~lk. N .. ~riogIu, AK, Kaleoder, H .. Karaman,

z.,

KGcukayan. U., Ozean, C .. Se-yitoglu. S., Tuna.

I.,

Tunca. T., UstGnakln, K .. Yurtalan, S. (2000). Turkiye'de 51glr ve koyunlarda Bruceillosis'in

se-roepidemiyolojisi. Pendik Veteriner Mikrobiyoloji Dergisi. 31.

21-75.

Kalkan. A, Bing6I, NK, Bulut, V., Era!. 0

.,

Klh~, S.S. (2000,. Serum copper, zinc and selenium concentrations in Bru-cellosis. Infeksiyon Dergis!. 14,205-208.

Kaya, 0., Ergal'li!i. 0., Istanbulruoglu, E. (1991). Koyun va

kel;i Brusellozis'inin ale~ik deri lestlen iIe t~isi. FEMS Symposium on Brucella and Brucellosis in man and animals. 24-26 EytOl,lzmir.

Kenar, B .• Ergan~, 0., Kaya, 0., GUIer, L (1990). Konya

BOI-geslnde koylxlIarda atlklara sebep clan Brucella. Salmonella, Campytobacler and Chlamydia'lann bakteriyolojik \Ie serolojik

incelenrnesi. Veterinanum, 1, 17-20,

KIZII, S" Altln~, A, (2001).

1?aP

hastahkll sIQlrIasda sOt \Ie

kanda VItam.., A, \/Ilamin E \Ie selenyum dUzeykm. Turk. J. Vet. Anim. Sci. 25, 961-969.

Koneman. EW., Allen. S.O" Janda, W.M" Sctveckenberger, P.C., Win, W.C. (1992). "Colour alias and texbook 01 di-agnostic mICrobiology". 4th Ed. JB Uppincon Co., Ptv-ladelphia, USA.

McDowell, LA. (1992). Minerals in animal and human nut-ritIOn. Academic Press Inc., San Otego. Califomia.

Nockels, C.F., Blair, A. (1996). Antioxidant irfl:lrove cattle

im-munity following stress, Anim. Feed Sci. Tech. 62, 59-68, Ozen, N.,

CeIik.

C .. OZkan, K. Malazgirt, Z" 1~lmer, A,

Sayal, A, (1992). Trace elements in hydatid c:isease. J. Trace Elem. Electrolytes Health Dis. 6, 67-70.

Powanda, M.C .• BieseI, w.R. (1982). Hypothesis: Leucocyte

endogenous mediator/endogenous pyrogervlyT'll>hoce

ac-tIVating factor modulates the development of nonspecific and specific immurllty and aHects nutritiooal status. Am. J. Clin. Nutr" 35, 23-29.

Role, A.M" Philcox, J,C" Coyte, P. (1996), Trace metal, acute phase and melabolic response to endotoksin in me-tallothionein-nun rTIICe. 8iochem. J. 314, 793-797.

Roux, J. (1988), Public health importance of brucellosis. Ulus-tar Arasl Brusella Sempozyumu, 18-20 Ekim. Pendik Hay.

Hast. Ar~t. Ens!. Yayln NO.9

SPSS For windows. Release 6.0, June 17, 1993 Copyright (c.spss Inc. 1989-1993).

Tarp, U. (1994). Selenium and the selenilX1l-deperident

gtu-tathione peroxidase in brucellosis, Dan Mad Bull. 41, 264-274.

Tezak. F.O., Saglam, I.M.. GumrOk9i, E. (1970). Tur!<iye'de insan brusella Infeksryonlan. Mikrobiyol. BOI. 4. 341.