Üzerinden 40 yıla yakın bir zaman geçmesine
rağmen Titanik faciası hâlâ fapfaze bir heye
canla okunacak bir deniz macerasıdır.
Y a z a n : G e o r g e s Bl on d M i r o i r d e L ’ H i s t o i r e ’ den Nisan 1912 günü saat a k ş a
mın yedi b u ç u ğ u n a y a k l a şırken, U m u m î T r a n s a t l a n tik K u m p a n y a s ın ın T o u r a ine adlı ge m is in d e n öb e t tuta nlar ön is tik am e tte bir g e m i g ö r d ü k l e rini b ild ird ile r. N ö b e t t e bulunan subay bir m ü d d e t ufuk ç izg is inde b el ire n ışıklı n o k t a y ı s ey r et ti k te n son ra dürbün ü g ö z le r in d e n in di r ip :
— K u m a n d a n a h a b e r v e r i n ! T i t a n i k göz ü ktü, e m ri n i verd i.
G it t ik ç e b ü y ü y ü p y a k ın la ş m a kt a olan ışık ülkesi hak ika ten , W h i t e Star L in e şirket inin son i n şa e ttir d iğ i ge m i olan lüks T i t a n i k tra nsa tla nt iğ iy d i. K u m a n d a n t a y f a lar dan bi rini ç a ğ ı r a r a k :
— G e m i k om is e r in e haber v erin , dedi. Y o l c u l a r a T i t a n i k ’ in g e ç t iğ in i bildirsin.
Bu sırada b üy ü k ge m i p r o j e k t ö r le ismini işaret etti. T o u r a i n e - den c e v a p v e r d il e r . T i t a n i k y a k la ş tıkç a c es am eti v e ışıklarının a y d ın lığ ı büsbütün gö zü ç e k iy o r d u . Bütün y o l c u l a r g ü v e rt e n in bir k e narı na b ir ik m iş le r bu d en iz e j d e r i ni h a y r a n lı k la s e y r e d iy o r la r d ı. . İlk s ef er ini y a p m a k t a olan T i-de m e vc ut tu . T a b i î bu d air el erin b edeli f e v k a l â d e yüks ekt i.
T i t a n i k uzun lam asına ola ra k 16 b ö l m e y e ayrılmı ştı. En b ü yü k b ö l m e l e r d e n iki tanesinin tam am en suyla d olm ası dahi g e m i y i ba tır ma k için k âf i g e lm iy e c e k t i. Bu kad ar ihti ya t ted biri de artık kâfi g ö r ü l müştü.
8 Nis an günü sabah s aa tl er in de transat lant ik L i v e r p o o l ’ dan h a re ke t etti. ' G e m i d e bulu nanların ade di 2 .3 58 olu p b unl ard an 1.455 i y olc u, g e r i k a la n la r da m ü r e t t e battı. Y o l c u listesinde o te lle r kralı, b a k ır kral ı gibi A m e r i k a l ı z e n g i n le rle, W h i t e Sta r L i n e ’ nin reisi B ru ce Is ma y ve g e m i y i inşa eden m ü hendis A n d r e w ’ in isimler i de k a y ı t lıydı. G e m iy i, bu s ef e r d e tecrüb eli k ap ta n la rd a n Smith id ar e e d i y o r du. K u m p a n y a on a bu v a z i f e y i bir nev i ş e re f ola r a k te v d i etmişti.
M an şt an çıkt ıktan son ra T i t a nik 22 mil süratle yo l a l m a ğ a baş ladı. G e m i d e d ur m a da n z i y a f e t l e r v e e ğ l e n c e l e r te rt ip e d ili yo rd u. Bu ilk s e f e r o ld u ğu için zaten y o l c u l a rın ç o ğ u lüzumlu b ir seyahat ten zi y a d e e ğ le n c e li b ir y olc u lu k
yap-tanik ta m T o u r a i n e ’ nin hizasından g e ç e r k e n , m a k in e le ri n ç ık a r d ığ ı g ü rü ltüye ra ğ m e n b ir o rk e s tr a sesi ufak g e m id e k il e r in k ul ağ ına ka d ar geldi. A y n ı za m a n d a p r o j e k t ö r l e r i n bir kısmı t a ra fı n da n bazı işare tler v e r i l d i ğ i de gör ü ldü . T i t a n i k ’ ten “ T e ş e k k ü r e d e r i z ! İyi y o l c u l u k l a r . ” d e n iy o rd u . T e ş e k k ü r , T o u r a i n e ’ nin kap tan ının “ 44 d e r e c e k u z e y ve 50 d e r e c e Batı m e v k ii n d e a y s b e r g le re ra stl adık. ” ş ek linde ki ihtarına ce v ap tı.
Fransız gemisinin yo lc ul ar ı g it tik çe uzak la ş m ak ta olan tr a n s atla ntiğ i s e y r e d e r k e n bir yandan da onun iç inde seyahat ede n y o l cular ın y e r in d e o l m a ğ a can a t ı y o r lardı.
itanik, inşa e di ld iğ i d e v ir n a z a rı itibar a alınırsa ha k ik î bir d en iz d ev iy d i. 2 68 m e tr e u- zu nlu ğu nd a o lu p 4 6. 000 tondu. I- çi nde 3.000 kişi seya hat e d e b ili yo rd u. Fa ka t T i t a n i k ’ in asıl h a y ranlık uy an dı ra n tara fı bu şayanı h a y r et c es am eti olm a y ıp , o z a m a na k a d a r ya pı la n y olc u ge m ile ri n e kıyase n f e v k a lâ d e lüks oluşuydu. S e f e r e çı k m a zd a n e v v e l g e m id e y a pılmış olan m e ra s im le rd e bulunan ga z e te c ile ri n a n la tt ık la r ın a göre, T i t a n i k ’ in beş yü z kişilik bir y e m e k salonu vard ı. Bütün k a m a r a ve sa lon lar, ay na lar , ya ldı zl ı d e k o r la r la süslenmişti. Barlar v e s iga ra sa lo n ları te m iz likt en parıl parıl ış ı l d ı y o r du. G e m id e a y r ıc a bir jimn ast ik ha- ne, b ir bisiklet pisti ve b ir de y ü z me havuzu vardı. M u h t e li f s ınıf la ra a y rı lm ış k am a ra la rd a n başka, ta m am en lüks bir şekilde seya hat e tm e k is tiy e nle r için, ay rı b ölü kl e r
m a k m a ks ad iy le g e m i y e b inm iş lerdi.
W
Nisan gecesi birinci m e v k i sa lo nla rın d an b ir in de balo v e r i liyo rdu. Saat g e c e yarısına ge lm e z d e n bi raz e v v e l g ü v e r te d e bulunup d a lg a la rı s e y r e t m e k t e olan çiftler, baş ta ra fta n öb e t tutma kta olan ge m ic il e r in bazı ş e y le r b a ğ ı r dıkla rın ı işittiler, ay nı za m an d a b i r ka ç ta y f a ön istik ame tte koşuş- muşlardı.A r a s ı ç ok g e ç m e d e n sancak is tik am eti nd e b eya z, k oc a m a n bir haya l belirdi. A y n ı za m an d a m ü t hiş b ir sad eme g e m i y i sarsmıştı. Ö n g ü v e r t e d e bulunan y o lc u la r p a nik iç inde aksi istik ame tte k a ç m a ğ a başladılar. Ö n k a m a ra la rd a u y u m a kt a o- lanl ar da y a ta k la r ın d an y a r ı çıpla k dışarı f ırl am ış la r v e k a m a r o tl a r bunları teskin e tm e k t e e p e y güçlük çek mi şl erd i. G e m i k om is e rl e ri tarafında n yo lc ul ar a, “ K o r k u l a c a k bir şey yo k . Bir m ü ddet d urd uktan sonra ta m ir b i t e c e k . ” d en iy or, buna m u kabil telsiz daire sind en “ T it a n ik gemisi 41 d e r e c e 46 K u z e y ve 50 d e r e c e 14 batıda buz d a ğ ın a ç a r p tı. Y a r a m ı z teh like lid ir. A c e l e i m da d ım ıza k oşun. ” şeklin de m e s a j lar y a y ın la n ıy o rd u .
A y s b e r g , ge m in in başından itibaren yü z m e tr e uzunluğunda olan k ısı md aki bütün k a p la m a l e v halarını sökmüştü. Buralardan g i ren su b üyü k b ir süratle g e m iy i is tilâ e tm e k t e y d i. Müthiş sarsıntıdan p ek kısa bir zam an sonra üçüncü v e ik inci sınıf salonları v e halı k a p lı m e r d iv e n le r su altında kaldı.
K a p ta n Smith v a z iy e t i g ö r ü n c e i- kinc i bir mesaj yayınlatt ı. Bunda “ C o m e q u ic k ly , d agn er. - Ç a bu k yetişin, t e h lik e v a r . ” d en iy ord u.
Bü yük salonlard a balo d e v a m e tm e kt ey di . Y o l c u l a r ı teskin e t m e k le v azif e le n d ir il m iş olan s u b a y lar k adınlar ı d ur ma da n dansa d a v e t e di y o rl a rd ı. K a p ta n Smith ç ok katî b ir lisanla y a r d ım istemiş bu lunmasına r a ğ m e n T i t a n i k ’ in b a t ması ihtimalini düşün mek iste mi yo rd u. Y o l c u l a r a gelince, ışıkları y a n a r ve o r k e s tr a y ı çalm a kt a d e v a m e d e r g ö r d ü k l e r i m ü d d et çe c i d dî b ir tehlike nin m e vzuubahis o l a c ağ ın ı ak ıll ar ına dahi g e t i r m i y o r lardı. Ga rson lar , e llr ei nd e ş a m p a n ya k ad eh le ri yü klü te psi le rle gidip ge li y o rl a r d ı.
S ad em ed en y ir m i beş dakika sonra, ilk ö n c e sağ ta ra fı na yatıp sonradan d oğ ru lm u ş olan titanik munt azam bir şekilde burun is tik a me tin den d en ize b a tm a ğ a başladı. Su, gi r d ik ç e ön ü n d e k i m â nile ri y ı k ı y o r ve delik genişle miş oluyo rdu. Sır a y la ka za nla r da p at la m a ğ a baş ladı.
T e r r e N e u v e adasının R ac e b ur nun daki r a d y o istasyonundan, T i t a n i k ’ in neşre ttiği m e sa jla r ve ona v e r il e n c e v a p l a r k a y d e d i l i y o r du. C e v a p v e r e n ge m il e ri n adları Baltık, O l y m p i c , K a r p a t y a ve Ca- r o n ia ’ ydı. T i t a n i k ’ e en ya kı n olan K a r p a t y a 190 mil, yani ye di saat lik bir ma 8efedeydi.
B
urun is tik am etinden b a tı y or u z ş ekl in deki m esa jı neşrettikten sonra kumand an, bütün y o l cuların g ü v e r t e y e to p la n ıp k a y ı k l a rın d eni ze indir ilmes i em rin i verdi. Bu e m ir y o lc u la r a ne gibi bir v a z i ye tl e karşı ka rş ıy a o ld u kl a rı nı a n la t m a ğ a ye tm iş v e o nla rı n aras ın da panik husule getirmişti.
B ö yl e bir kar ış ık lık başgöster- memi ş olsaydı, T i t a n i k batmazdan e v v e l g e ç e c e k olan bir buçuk saat za rfınd a tahlisiye am el iy e s i in ti z a m la ya pıl abi lir di . A n c a k herkes g e minin hem en o d ak ika sulara gö- m ü lü v e r e c e ğ in i san ıyordu. Birkaç saat e v v e li n e ka d ar b irb ir lerin e k o m p lim a n la r ya p a n bu kim sel er şimdi her şeyi unutmuş, tahlisiye sandallarının başında m ü ca de le e- di yor du.
T i t a n i k ’ te y ir m i adet tahlisiye filikası mevcu ttu. A n c a k bunlardan d ör t tanesi ay sb er gi n Vuruşuyla parç alanmış, d iğ e r d ör t tanesi de gemi nin aldığı m e yi lli v a z iy e t k a r şısında kullanılırız hale g e ld iğ i için kalan 12 filika g e m id e b ul un a nla rın üçte bi rin e z o r yetecek ti.
T i t a n i k ’ in subayları t a b a n c a larını ç ek ip sandalların başına g e ç mişler, asayişi temi ne ç alı şı yor lar dı . H e r v e r d e :
— K a d ın la r ve ç oc u k la r ö n den. E r k e k l e r s onra! İhtarı işitili yord u.
E rk e k li k le r in i unutmuş ve can ka ygu su na düşmüş olan insanlarla başa ç ık m a k k o l a y olm u y or d u . Bu na ra ğ m e n en acı k lı sahneler, k o c aları ndan a y r ıl m a k is temi yen k a dınları z o rl a onları n k olla rın dan a y ır ıp k a y ık la r a tı k ar ke n c e re y a n etti. K a y b o l m u ş ç oc u k la r y a b a n c ı lar ta raf ından b ind iri lir k e n başka ta ra f la r d a ana babası on la rı deli gibi ar ıy ordu . Ç ı ğ l ı k ve f ery att an başka bir şey d u yu lm az olmuştu.
( A r k a s ı 34. s a y f a d a ) 29
Titanik Nasıl Battı?
(B a ş ı 29. Büyük salon daki ork estra, şimdi boşalmış v e üzer inde y e r ye r eşarplar, hattâ inci k o ly e le r d e n g a y r ı bir şey k al ma mı ş olan pistin ön ün de hâlâ ç al ıy ord u. Bu o r k e s trayı teşkil ede n m ü zi s ye nle r ge m i batana ka d ar d ur ma dan çalm ış lar ; bu suretle p a n iğ e tutulmuş insanla rı teskin e d e b il m e y i ümit etmişlerdi. Bi rd e nb ire e l e k t r ik le r de s ön dü...
G
e m id e kalan ların adedi I 600 dü ve p e k b üyü k bir e k s e r i y e ti e rke k ti. 750 kişi k a y ı k l a r daydı. Bazı k im se le r fazla t a h a m mül e d e m iy e r e n d eni ze atıldıl ar ve kâh yüzüp, kâh suyun yü zünd ek i tahta v e sandık lar a tı r m a n a r a k f i likalar a vasıl o ld u la r Fa ka t bütün bunlara ra ğ m e n 1500 kişi T i t a n i k ile b irl ik te sulara gö m ü le c ek ti .Fili k al a rda n bazılarına, s u b a y lar e m ir le bi nmişlerdi. Bunlar d ü meni id are e d e re k sandalları g e m i den u z ak la ş tı rm ağ a ç alı şı yor lar dı . K ü r e k l e r i ç e k e n le r hep kadınlardı. İçinde dü m e nci b ul unm ıy an sanda l lar başıboş y o l alıyor lar dı .
Bi rdenb ire bütün filika dak i başlar T i t a n i k ’ e dön dürüldü. G i t t i k
çe burnu denize alçalan bu uzun, siyah g ö v d e d e n bir k or on u n s ö y l e di ği şarkının akisleri g e liyo rd u . Bütün g ö z l e r yaşardı. Ses daha k u v v et le n in ce s öy le ne n söz ler de a n la ş ılm ağ a başladı. Bin beş yü z kişi hep bir ağ ız d a n : “ Sana daha y a k ı nız A l l a h ı m , sana daha y a k ı n ı z ! ” diyo rdu.
G e m in in burnu gi t ti k çe alçal- ma ktayd ı. Buz gibi soğ uk su kit leleri o rk e s tr a y ı ve en son ş ar k ı cıları da ö rt e n e ka d ar k or on u n se si kesilmedi. ş a y i a d a ) D ü n y a y a bir y o lc u gemisinin ne d e r e c e y e ka d ar lüks o la b il e c e ğ i h a k kı nd a en canlı misali v e sulara g ö m ü lü r k e n dahi s oğ u k k a nlıl ığ ı el den b ır a k m ıy a n y o lc u la r iy le de emsalsiz bir k a h ra m a n lık ö r n e ğ i v e r d ik te n sonra T i t a n i k 1500 k iş iy le b irl ik te O k y a n u s u n d e ri n l i k l e r i ne indi.
E
rtesi sabah şafak vakti, Cu- nard Lin e şirket ine ait K ar - p aty a v ap ur u v a k ’ a ma hal lin e vasıl oldu v e k a y ık la r d a bulunan sekiz yü z kişiyi kurtardı.Sonr a d a p h ab er alı nd ığ ın a g ö re, T i t a n i k ’ in bat tı ğı m e v k id e n on k ilom e t r e ilerde bir ge m i m e v c u t tu. E ğ e r bir telsiz m aki ne si olu p da va k ad an h ab er da r olsa ydı fer ah fe ra h yetiş ip bütün T i t a n i k ’ t e k ile ri k urt ara bil ird i. Fa ka t o ta ri h le r d e henüz g e m il e r in bir telsiz makinesi bulundurm ası kanun î m e c b u r iy e t haline gelmemişti.
T A B L O
(B aşı 19. sayfada)
M
ar ion babasının yanlışını ç ı k ar m a k ister gibi b ir ta vı r la : — “ P e k i a m a , ” dedi. “ O c a ğın üz erind ek i tablo M atis s e ’ in d e ğil ki... O n u b ilem e d i işte.”M r. E dw ar d s mâ naiı manalı gü lü m s iy e re k başını salladı:
— “ O tablo M atis s e ’in değii1, benim. Fa ka t b en c e M at is s e ’ in e s e r le rin e o k a d a r akın ki, ay ır de tm e- nin im k ân ı yok. Bunu ş im di y e k a dar bu delik anl ı keşfetti. D i y o r u m sana, müthiş bir çoc uk. Sanattan ha k ik a ten a n l ı y o r . ”
İstanbul Şehir Üniversitesi Kütüphanesi Taha Toros Arşivi
