Vrl.nil.ner g.(2007).B,3-4; 99-101
ZOONOZ BIR EKT
iMA
OLGUSU
AliyeSağkanÖZT ÜRK'· Hüseyin TOL2
A case ofzoon osts ecthyma
ısmail ŞEN'
Özet: Sunulanbuvakanınamacıektimalıbirkuzununsahibinidişleriyleyaralamasısooucusahibi ninparmaklarında oluşanIezyonlara
dıkkatçekmektir,
Kuıununklin ik mu ay ene sinde yükse k ateşlebirlikte (40,3 • C).aO' z ve çevresinde kü çük çaplı ektim a 'e zyonla rı gOz lenmiştir.
Kuıudaaltsolunum sıste m ıyleIlgili ciddiklinikbulgular da tespit e<lildi.Ayrı caIOkositoliS (3S.2 x HPfmm· )vard ı. Hek imtarafınd an
muaye n e edile n hayv an sahib in in parmaklarınd ak i olu ş u m l a rı n ort lezy o nlar ı y la Ilgili ol d ug u tespit edilm i şti r. SonuçOıarakektirnakontagiozaeolek siyonutemas la veya ısırrnadan dolayıInsanlarabulaşabil irve istenmey enlezyonlara neden
Oıabili r.
Anah tar Kel imeler: ektima .insan
Summary:lhe aimol this casereport istoshowcccurred theleıi ona pereoo'sfingers thatwere IOfmed eneralamb withaoontagious
eetimabiteshim.
In routine cnmcaıexamination ollamp,smamesıcosmouth al"ldareundwere observedalong with hightemperature.Lamb'sthe10wer
respir atorysystem wastobeseverelyenecteo.TherewasalsaıeocccvtcsıeIn lamb.Lesloıı sonthe fingerswere diagnosedasorf by a physician.
Ase resoe.cootaqous ecttwrn einlectionmaybecontamlnatedtohumanby billenoftouchingoftheinjected animal and oouldcause unwan le<fleslonsinhumaris .
Key Words: ecthyma,nurnar-s
Giriş
Zoon oz hastalıklar ha yv anlardan insanla ra bulaşan hastalıklarolarak ta n ı mlanmaktadır (Slifko ve ark.,2000) ve halksağlığını tehditeden zoonozlar önem veril mesigereke n bir konudur(Pappaioan ou, 2003).
Zoonozhastalıklaretiyolojilerinegörebakteriyel, viral, riket slyal. helminttk. protozoal,artrapodikve fungalzoonozlarolmak üzere7sınıfa ayrılmaktadırlar (Doğruer,2000).Viralzoonozlardan biriolan konlagioz
pustul er dermatitis veya ortolarak da adlandırılan kontagioz ektimapoxviridaefamilyasındanparapex
virusununsebepolduğu koyun vekeçileriri spesi fik bir deri ha stalığıdır (Haig ve Mercer. 1998). Orf dünyada olduğu gibi ülkem iz de de yayg ın ola ra k gözlenmektedir.Özellikle3ile 6aylıkgenç hayvanlarda daha yayg ın gözl en irken, çok az oranda erişki n
hayvanl ar da etkilenebilir.Orf virusunun 3günden
10 güne kadardeğişeninkübasyonsüresininard ı ndan
ağız/ağız içive burun çevresinde papül. püstül ve
kabukşeklindelezyonlarortayaçıkar.Komplikasyonun
gelişmediğivakalarda 3 ila 8 haftaiçinde hayvanlar hastalıklankurtulabilir.Enfeksiyon süresininuzaması
neden iyle sekonderolarak bak teriyel enfeksiyon lar geli şebilirveprognozdaha da köıüle şe bilir(Hansen ve ark., 1984;Mourtada ve ark" 2000;Mur ph yve
Ralfs,1996 ).
Ort enfektehayvanlardayada onlannürünleriyle
direkt temas eden insan la rı da etkileyen me sleki
zoon ozolduğundandolayı; hasta lık,ekonomikolarak
tarımsektörünü etkilemesininyanı sırahalk sağlı ğ ın ı
da ciddi anlamda etkitem ektedir (Crumbie, 1998).
virusahır kapılarında,çitlerde,hayvanlarınbeslenildiği
alanlarda vekırkımmakasları ndadabulunabilir (Maki ve ark" 1998 ). Insa nla rın enfekte alanl ara veya
havvanlaradirekt temasıveya enfeklehayvanların
dişleriyle yara la na n insa nla ra virüs bulaşabili r. Insanlardaklinik olarak daha çok ei parmakları nda yerleşensulu nod üllerin gözlendiği, ayrıca halsizlik, subfebril ateş, lenfanj itve bölgesel adenitisindebu
hastahğ a eşli k edebileceği bel i rtilm iştir (Başkan ve
ark.• 2005).Buolgununsunulmasındakiamaç;ektima enfeksiyonlu kuzu,koyun veoğlaklaraveterinerhekim ve hayv an sahiplerini n direkt tem a slarınd a daha
dikkatliyaklaşımlarda bulunmalarınadikkat çekmekti r.
i.İçGüvenlik Eğ uimMerkczKo mll1an lıg l.MuayrncKom ~yorıBaşk anlııı:ı.32100,ı.pam AfyonKocatepeÜnevcrsncsi,SağhkBili mleri Ensl.,YohckLisansTezi.TezNo:2007.on
2.AfyOfl Kocat•.-pcOni\'ersllcsi,VeterinerFakülıcsi,IçHaıı.tahklanAB D,Afyonkarahısar 4ı.1,'i \"ckk(iı;aklLedu,IT
ÖZTÜRK,TüL.ŞEN
Olgu Sunumu
Vaka materyalini Selçuk Üniversitesi Veteriner
Fakültesi IçHastalıkları Kliniği'ne muayene ve tedavi
amacıylagetirilen ektimalı6aylıkbir kuzuoluşturdu.
Hayvan sahibindenalınananemnezde, sürüdekibazı
kuzularda da benzer lezyonların bulunduğuve
veteriner hekim tarafındanektima teşhisikonularak
tedavi önerildiği öğrenilmiştir. Hayvan sahibi tedavi
uygulamaları sırasındakuzulardan birininparmağını
dişleriyle yaraladığı ve zamanla parmağında bazı
lezyonların oluştuğunu belirtmiştir. Kuzunun,
uygulanan tedaviye ve geçen süreyerağmenkuzunun
ağızve çevresinde ektimalezyonlarına rastlanmıştır
(şekil 1). Ayrıca alt solunum sisteminin
askultasyonunda anormal solunum sesleri tespit
edilmiştir.
Şekil1:Ektimalıkuzununağızbölgesinde görülen
lezyonlar.
Kuzuda belirgin lökositozis (35.2x103/mm3)tespit
edilmiştir.Venöz kan-gaz analizinde ise p02'nindüşük
(37.6 mmHg), pH (7.53) ve HC03 (30.8 mmol/l)
seviyesi yüksek olarak belirlenmiştir.
Enfekte kuzunun sahibinin parmaklarını
ısırmasını takiben yaklaşık üç gün sonra
parmaklarında ağrı ve kızarıklık ile başlayıp, daha
sonrairinleşen yaklaşıknohutbüyüklüğündelezyonlar
oluştuğu, hekim önerisi doğrultusundalokal ve
parenteral antibiyotik uygulamalarına rağmen
lezyonlardaherhangi biriyileşme olmadığı ve hayvan
sahibinin koltuk altı lenf yumrularında da büyüme
meydana geldiği bildirilmiştir (şekil 2).Tarafımızdan
yapılanönerilerdoğrultusundauzman hekime giden
hayvan sahibine orf teşhisi konuşmuştur.
Tartışma
Ektima kontagioz dünyada yaygın olarak
gözlenen viral bir hastalıktır. Koyun ve keçiler orf
virusu için doğal konakçılar olmasına rağmen,
Şekil 2:Ektimalı kuzunundişleriyleyaralanan
hayvan sahibinin parmaklarında oluşan lezyonlar.
enfeksiyon insanlarda da görülebilir(Chahidi ve ark.,
1993).Hastalıkhayvanlara temas edenbakıcılarda,
kasapıardave veteriner hekimlerdegörülebilmektedir
(Buchan,1996).Sunulan bu olgu daektimalıkuzunun
sahibini dişleriyle yaralaması sonucu tipik orf
lezyonlarının oluşması önceki bilgilerle paralellik
göstermiştir.Orf'un insanlardakiinkubasyon süresi
yaklaşık2-6 günarasındadır.Ort insanlardagenellikle
ellerde ve parmaklarda soliter papülşeklindeortaya
çıkar, nadiren de yüz,burun delikleri,dil,gözkapağı
ve perianal bölgede görülebilir.lezyonlar5-6 haftada
spontan ve skatrissiz olarak iyileşebilir(Bodnar ve
ark., 1999; Gürel ve ark., 2003). Şekil 2'de de
görüldüğügibienfekte hayvanın sahibini dişleriyle
yaralaması veya sahibinin enfekte hayvana
dokunmasınıtakiben sahibin her iki elinparmaklarında
yaklaşık nohut büyüklüğündesoliter lezyonlar
oluşmuştur.
Orf zoonotik karakterli olmasından dolayı
Ingiltere'de,Avustralya'dave Yeni Zellenda da insan
ortvakası kayıt altına alınmaktadır. Dünyadaolduğu
gibi ülkemizde de ektima enfeksiyonu yaygınolarak
gözlenmektedir. Fakat insanlarda orf insidansı ve
yaygınlığı ile ilgili olarak çok az literatür bilgiye
rastlanılmıştır. Bu durumun muhtemel sebepleri;
bakıcılarve veteriner hekimlerhasta hayvanlara direkt
temaslarda çok özen göstermeleri,buhastalıklailgili
kayıtıniyitutulmamasıveyaoluşanlezyonlarındikkate
alınmaması ile ilişkili olabilir. Kars bölgesinde
insanlarda ve kuzularda ektima sero-prevalans ı
üzerinde yaptıkları bir araştır mada , kuzulardan
toplanan serumların %52.8 1'nin ve insanlardan
toplanan serumların ise %5'inin ort virus için
sera-pozitifolduğunubelirlemmiştir(Gökçeve ark.,2005).
Ayrıca aynı araştırmadaorfun tipik klinik semptomunu
gösteren iki insan vakası da tespit edilmiştir. Aynı
].oono;ı:hlrtok t im aolııU\U
zamanda insanhekimliğindedebazıorfvakala rının
göz le ndiğ ine dair çok az sayıd a literatür verilere
rastla nmı ştır (Başkan ve ark.. 2005:Gürel ve ark..
2003 :Uzelve ark.,200 5:Güneşve ark.,1962).Bu verilerden deanlaş ıldığıgibiülkemizde zoonoz olan
ekti ma kontagino sum hem insa nla rd a hem de
hayvanlarda görülmektedir.
Sonu ç olarak, orf en fe ks iyo nlu kuzul ar a,
kontamine obj ele re veya hayva nla rın dişleriyl e
yaralarnatannd an dol ayı enfek siyonun insan lara
bulaşabileceğiveinsanlarda istenm eyen lezyc nlara
se be p olabileceği bir kez daha anlaşılmışt ır. Bu
nedenle ektimalı kuzu, koyun ve keçil ere direkt
temaslardadaha dikkatliolunmas ı , mümkün seuygun
eldiven kullanılma sı ve kontamine alanların
dezenfeksiyonuinsan sağl ığ ı açısındanfaydalıolur. Bununyanı sırahalk sağlığını yakındanilgilendiren
zoonozhastalıklardan biriolanorf enfeksiyonundan
korunmada özellikle hayvan bakıcılan.çiftçilerve
hayvansal
ürün
imalatçılan gibi risk altında ola nmeslek gruplarının korunma, özelliklehayvanlarda
aşılamavetedaviyle ilgilidaha fazlabilgilendirilmesi
yararlı alacaktır.
Kaynaklar
1-Başkan, B.E.,Yılmaz, E.,Doğruk , S.,Adım, Ş.B.,
Tokgöz, N., Tunau. Ş. (200 5 ). Gebelikle or f enfeksiyonu .TOrkiye KlinikleriJ.Med.ScL.25,1
37-139.
2-Bednar. M.G.,Miller,O.F.,Tyler.W.B.(1999).Fad al ort. Journalof American Academy of Dermatology,
40,815-817.
3·Buchan, J.(1996).Charactenstlcs of
ort
in a farming community in mid-wales.British Medical Journal, 313, 203-204.4- Chahidi.N..Fontaire.S.,Lacotte,B.(1993).Human
ort.British Journal af PlasticSurgery.46, 532-534.
5-Crumbie, A.(1998 ). Theort virus:a disease of the
tarminq comm unity. Commun ityNurse, 4,44-45.
6· Doğ' 67ruer Y (20 0 0 ) Veteri n e r Hal k
Sağ'671 1'69ğ'671'69 ve zoonoeıar. Vete rin e r Halk
Sağ '67 1 1 '69ğ'67I'69, Sel çuk Üniv ersite si Veteri ner
FakültesiYayl'69n Ünitesi, Konya.
7-Gökçe. H.i.. Ge nç.O., Gökçe,G.(2005).Sera -prevalence of contaqious ecthyma in lambs and humanin karsturkey. Turk J.Vet.Anim.SO.,29,
95-101.
8·Güneş,A ,Gezen,C..Kapdağh.H.(1982).Ecthyma
ConlagiosumEpidemienin der Turkei. Hautarzt. 33,
384-7.
9-Gürel,M.S.,Özdardah,
I
.,
Bitiren,M.(2003).Fasyal ort.T. Klin.Tıp. Bilimleri,23. 412-41 5.101
10-Haig,O.M..Mercer, AA (1998).Ovine disesases.
OrfVet.Res.,29,311-326.
11· Hansen. E.,Nyfors,A , Naess.A.•Sju rse n,H.
(1984).Erythema multiformemajor(Stevens-Johnson
syndrome) causedby ort virus infection.TldsskrNor
laegeforen,104.978-979.
12· Maki,A ,Hinsberg,A,Percheson.Po, Marshall,
G.D. (1996).or1:contagiospustular dermatitis.Cmaj,
139 ,971-972.
13-Mourta da,ı.. LeToumeur, M..Chevrant-Breton.
J., Le Gele. F. (2000). Human ort and erythema
multitorme.Ann.Derma tol Venereol,127, 397-399. 14- Mu rp hy, J.K., Ralfs, t.G. (1996). Bullo us
pemphigoid complicating human ort,Br.J.Derm atol.
134,929-930.
15- Papp a ioa nou M (2003) Veterinary medicine
protectingandpromotinglhepublic'shealthandwell
-beinq. Pre vent ive Vete rina r y -Medlcln e. 1-1 1. 16· Slitko, T.R., Smith, H.V., Rose. J.B. (2000)
Emerging parasi te zocnoses assodated wilh and
Io od. Int J Para sitol, 30, 12·13, 1379-9 3. 17-Uzel,M.•Şa şmaz, S.,Bakart a.S..Cetinus , E.,
Bilgiç,E., Karacquz.A ,Özkul,A..Arıcan, O.(2005).
Aviralinfeclion
o
t
thehand common lyseenarter thefeastofsacrifice:human
