7) AVRUPA TARİHİ.pdf

AVRUPA TARĠHĠ

ORTA ÇAĞ 375 – 1453

A) KĠLĠSE ve PAPALIK

 375 Kavimler Göçü sonrası Roma ikiye ayrıldı

(Batı roma / Doğu Roma)  Katolik (Roma) / Ortodoks

(Konstantinopolis) mezhebi oluştu

 Papa otorite boşluğunda etkin güç haline geldi

Bunda etken olan faktörler

 Aforoz: Bir kişiyi dinden çıkarma

 Enterdi: Bir grubu, bir şehri dinden çıkarma

 Endülijans: Af kağıdı / cennet tapusu

 Engizisyon: Papanın yüksek mahkemesi

 Skolâstik Felsefe: Ayrıcalıklarını kaybetmek

istemeyen din adamlarının etkisiyle ortaya çıktı. Dogmatik kalıplar içerir.

B) FEODALĠTE (Derebeylik)

 Kavimler göçü sonrası, Kralın siyasi otoritesini

kaybetmesiyle senyörlerin (torak ağaları) kendi

bölgelerini himaye etmeye dayalı başına buyruk yönetim ortaya koymalarıdır.  Vassal: Himaye edilen

 Süzeren: Himaye eden



Türk – İslam dünyasında topraklar devlete ait

olduğundan feodalite görülmedi

C) HAÇLI SEFERLERĠ 1096 – 1270

 Hıristiyan dünyasının, kutsal saydığı Müslümanların elinde bulunan Kudüs ve çevresini ele geçirmek için düzenledikleri seferdır

NEDENLER

Dini Nedenler

- Kudüs’ün kutsallığı

- Kluni tarikatının faaliyetleri

- Papa ve din adamlarının kışkırtması Siyasi Nedenler

- Anadolu, Suriye, Filistin ve Akdeniz’deki Türk varlığı

- Bizans’ın yardım istemesi

Ekonomik Nedenler - Doğunun zenginliği

- Avrupalıların, Doğu Avrupa ticaret yollarına sahip olma isteiği

- Toprak sahibi olmak isteyen köylüler

I.Haçlı Seferi 1096 -1099

 Dorlion savaşı sonrası ASD (I.Kılıçarslan), başkenti, İznik’ten Konya’ya yerleşti

 Kudüs, Antakya, Urfa, TrablusĢam…

Haçlıların eline geçti

I.Haçlı Seferi 1147 – 1149

 Musul Atabeyinin Urfa’yı Haçılardan geri almasıyla gerçekleşti

 Başarılı olamadılar

III.Haçlı Seferi 1189 – 1192

 Selahaddin Eyyubi’nin 1187 HITTİN SAVAŞI ile

Kudüs’ü Haçlılardan geri almasıyla gerçekleşti  Başarılı olamadılar

IV.Haçlı Seferi 1189 – 1192

 Amacından sapan bir seferdir  Katolikler, İstanbul’u yağmaladılar

SONUÇLAR

- Papaya olan güven azaldı (Dini) - Feodalite zayıfladı (Siyasi)

- Doğu – Batı ticareti gelişti (Ekonomik) - Bankacılık gelişti (Ekonomik)

- Akdeniz ticareti önemini yitirdi (Ekonomik) - Barut, pusula, kağıt ve matbaa Avrupa’ya taşındı (Teknik)

Örnek soru:

Fransa’da ortaya çıkan hangi oluşum Hıristiyanları Müslümanlara karşı kışkırtarak Haçlı Seferlerinin başlamasına öncülük etmiştir? A) Cizvit B) Kluni tarikatı dc C) Carbonari Cemiyeti D) Mesen E) Tapınak Şövalyeleri

D) MAGNA CHARTA 1215



Ġngiltere’de Kral Yurtsuz John’un

uyruğundaki halkın kişisel haklarını tanıdığını

ifade eden belgedir

(Büyük Sözleşme / Libertatum)



Osmanlıda, Sened-i İttifak’a benzer (1808 – II:Mahmut / Ayanlar)

E) YÜZYIL SAVAġLARI

 İngiltere’nin, Fransa topraklarında hak iddia etmesiyle başladı

 Osmanlı’nın Balkan ilerleyişi kolaylaştı

 Kresy Savaşında İngilizler tarafından ilk kez top kullanıldı

 Fransa’nın üstünlüğü ile sonuçlandı



Yüzyıl Savaşları sonrasında İngiltere’de Kral ve yeğeni arasında yaşanan Çifte Gül Savaşları (1453 – 1485) yaşandı.



Çifte Gül Savaşları etkisiyle Fatih’in Batı ilerleyişi kolaylaştı.

YENĠ ÇAĞ AVRUPASI

1453 – 1579

A) COĞRAFĠ KEġĠFLER

XV. ve XVI. Yüzyıllarda Avrupalılar tarafından yeni

ada, kıta ve okyanusların bulunmasına denir

NEDENLER

- Pusulanın kullanımı - Coğrafi bilgisindeki artış - Okyanuslara dayanıklı gemiler

- İpek ve Baharat yollarının Müslümanlarda olması - Cesur gemiciler

- Doğu’nun zenginliği

KAġĠFLER ve KEġĠFLER



KRĠSTOF KOLOMB: Amerika kıtasını,

Hindistan sandı, asıl amacı dünyanın yuvarlak olduğunu ispatlamaktı



AMERICO VESPUCI: 1507’de Colomb

tarafından keşfedilen yerin yeni bir kıta olduğunu söyledi (Amerika)



BERTALMI DĠAZ: Afrika’nı Batı sahillerini

dolaşarak Ümit Burnu’nu (Fırtınalar Burnu) keşfetti



VASKO DÖ GAMA: Ümit Burnu’ndan devam

ederek Hindistan’a ulaştı



MACELLAN / DEL KANO: 1519’DA

Macellan’ın başlattığı yolculuğu Del Kano tamamladı (Macellan Filipinlerde vahşi bir kabile tarafından öldürüldü)

SONUÇLAR

Ekonomik

- Doğu / Batı ticareti gelişti - Akdeniz ticareti canlandı

- İpek ve Baharat yolları önemini yitirdi - Avrupa’da üretim ve alım gücü arttı - Osmanlı’da akçe’nin değeri düştü - Osmanlı Kapitülasyonlar verdi

Siyasi ve Sosyal

- Yeni kıtalar keşfedildi

- İspanya ve Portekiz keşiflerin öncüsü oldular - İngiltere ve Hollanda daha sonra bu durumu devam ettirip sömürgeler kurdular

- Yeni keşfedilen yerlere Avrupa’dan göç dalgası yaşandı

- Burjuva sınıfı ticaret sayesinde çok zenginleşti - Rönesans’a zemin hazırladı

- Mesen sınıfı oluştu

Dini

Örnek soru:

Aşağıdakilerden hangisi coğrafi keşiflerin nedenlerinden değildir?

A) Pusula ve gemi yapım teknolojisinin gelişmesi B) Hint Deniz Seferlerinin yapılması dc

C) Maceracı gemicilerin yetişmesi

D) Osmanlı Devletinin, iç deniz ticaretinde hakim olması

E) Krallıkların, ekonomik açıdan güç kazanma isteği

Örnek soru:

Avrupa, coğrafi keşifler sonrasında Osmanlı Devletinden yüksek miktarda tahıl ve ham madde talebinde bulunmuştur.

Aşağıdakilerden hangisi bu durumun Osmanlı Devleti üzerindeki etkilerinden değildir? A) Arz – talep dengesinin bozulması B) Gümrük vergi gelirlerinin düşmesi dc

C) enflasyon yaşanması D) Paranın değerinin azalması

E) Terli esnafın hammadde sıkıntısı yaşaması

2007 KPSS

Aşağıdakilerden Coğrafi keşiflerin Osmanlı Devleti üzerindeki etkilerinden biri değildir? A) Keşfedilen yerlerden Avrupa’ya taşınan değerli madenlerin Avrupa’dan Osmanlı ülkesine girmesi B) Osmanlı parasının değer kaybetmesi

C) Osmanlı Devletinin Avrupa’daki bilimsel ve teknik gelişmelere yabancı kalması dc

D) Osmanlı ülkesindeki fiyat artışları

E) Osmanlı ülkesinden geçen ticaret yollarının önemini kaybetmesi

B) RÖNESANS (Yeniden DoğuĢ)

XV. ve XVI. Yüzyıllarda önce İtalya’da başlayan ve daha sonra Avrupa’da yayılan bilim, sanat, edebiyat ve güzel sanatlarda yaşanan gelişme

NEDENLER

 Haçlı Seferleri ve Coğrafi keşiflerin etkisi  Avrupa’da matbaanın kullanım yaygınlığı  Mesen sınıfının etkisi

Önce İtalya’da başlamasının nedeni



İtalya’nın coğrafi konumu



Roma’nın dini merkez oluşu



Ticari konumu

SONUÇLAR

 Pozitif bilime dayalı bilim gelişti  Hümanizm ortaya çıktı

 Papaya olan güven azaldı



Coğrafi keşifler ve Rönesans Osmanlı’yı olumsuz etkiledi



İtalya’da, Da Vinci, Leonardo, Donetello, Rafael, Mikelanj

Fransa’da, Montaigne Almanya’da Albert Dürer İngiltere’de Shakespeare Polonya, Kopernik

Örnek soru:

Aşağıdakilerden hangisi Rönesans hareketinin sonuçlarından değildir?

A) Kâğıt ve Matbaa’nın kullanımı B) Skolâstik düşüncenin zayıflaması C) Pozitif bilimlerinin önem kazanması D) Hümanizma ve özgür düşüncenin önem kazanması

E) İncil’in ana dillere çevrilmesi dc

C) REFORM (Düzeltme)

XV.yüzyılda Katolik mezhebindeki bozulmayı önlemek ve yeni düzenlemeler yapmak ihtiyacından doğmuştur.

NEDENLER



Papaya olan güvenin azalması



Rönesansın etkisi



İncil’in Almancaya çevrilmesi

Önce Almanya’da başlamasının nedeni



Alman halkının İtalya’daki halka göre ekonomik durumunun kötü olması



Kilisenin desteklediği Katolik Avusturyalı Kralların, Alman Kralı ve Prensleri baskı altında tutmak istemesi

SONUÇLAR



Avrupa’da Mezhep birliği bozuldu

,

yeni mezhepler ortaya çıktı



Anglikanizm, Calvenizm, Presbiteryen, Protestanlık



Katolik kilisesi kendini yenilemek için CİZVİT TARİKATINI kurdu



Eğitimde laikleşme başladı.



Papaya olan güven azaldı



Papa, Engizisyon Mahkemesi ile dağılan

otoritesini zorla sağlamaya çalıştı  Almanya’da Luther, Fransa’da Calven,

İngiltere’de VIII. Henry Reform hareketlerinin öncüleridir.

 1555 Ogsburg AntlaĢması ile Protestanlık,

Almanya’da resmiyet kazandı

 1598 Nant Fermanı ile Fransa’da Kalvenizim

resmiyet kazandı

Örnek soru:

Avrupa’da akılcı ve Bilimsel düşüncenin gelişmesini hızlandıran unsurlar arasında aşağıdakilerden hangisi yer almaz? A) Rönesans B) Reform C) Feodalite dc D) Aydınlanma Çağı E) Fransız İhtilali Örnek soru:

Reform ile beraber Avrupa’da eğitim hayatının laikleşmesi;

I. Bilimsel gelişmelerin hızlanması II. Dinin siyasal yaşam üzerindeki etkisinin azalması

III. Burjuva sınıfının ortaya çıkması

geliĢmelerinden hangilerinin üzerinde etkili olmuĢtur?

A) Yalnız I B) Yalnız II C) I, II dc

D) I ve III E) I,II ve III

Örnek soru:

Aşağıdakilerden hangisi Reform hareketlerinin sebeplerinden değildir?

A) 1830 ihtilalinin yaşanması dc

B) İncilin ulusal dillere çevrilmesi C) Kâğıt ve matbaanın kullanılması

D) Kilisenin halk ve yönetim üzerinde baskı kurması E) Rönesans ile akılcı ve bilimsel düşüncenin kuvvetlenmesi

D) AYDINLANMA ÇAĞI

Avrupa’da XVII. Ve XVIII.yüzyılda aklı, bilimi ve düşünceyi ön planda tutan döneme AYDINLANMA

ÇAĞI denir.

 Doğru bilgiye ulaşmanın yolu deney, gözlem ve akıl olduğunu savundu.

 İnsan hakları ve demokrasi alanında ortaya koyduğu değerler toplumları etkilemiştir

E) OTUZ YIL SAVAġLARI

1618 – 1648

(Mezhep SavaĢları)

 Alman İmparatoru II.Ferdinant ile Protestanlar arasında çıkmış ve daha sonra siyasi bir nitelik kazanmıştır.

 Alman İmparatorunun yenilgisiyle sonuçlandı  İmzalanan Westfalya Antlaşmasıyla 1648

Alman Prensleri mezhep özgürlüğüne kavuştu

F) YEDĠ YIL SAVAġLARI

1756 – 1763

 Ġngiltere’nin Fransa, Rusya ve Avusturya ile

savaşıdır.

 İngiltere, imzalanan 1763 Paris AntlaĢması ile

Fransa’nın Uzak doğudaki ve Amerika’daki sömürgelerini ele geçirdi

G) AMERĠKA BĠRLEġĠK

DEVLETLERĠ’NĠN KURULMASI

1787

 İngiltere’nin Yedi yıl savaşları sonrasında bozulan ekonomisi için Amerika’daki 13 Koloniye vergi yüklemesi sonucu kolonilerle olan savaşa girdi

 13 Koloni, 1774 I.Filedelfiya kongresi ile savaş kararı verdi.

 1776 II.Filedelfiya Kongre Kongresi ile bağımsızlığını ilan ederek ĠNSAN HAKLARI

BĠLDĠRSĠNĠ kabul etti

 İngiltere, 1783 Versay Antlaşması ile 13 Koloni’nin bağımsızlığını kabul etti  1787’de ABD kuruldu. İlk Başkanı George

YAKIN ÇAĞ AVRUPASI

1789 - ?

A) FRANSIZ ĠHTĠLALĠ 1789

NEDENLER

 Kral XVI. Lui baskısı  Sınıflaşmış toplum yapısı

 Aydınların etkisi (Montesque, JJ Russo, Diderot, Voltaire)

 ABD’de ilan edilen İNSAN HAKLARI BİLDİRSİ ve bağımsızlığını ilan etme süreci

SONUÇLAR

 Eşit toplum yapısı

 Mutlak monarşinin yıkılması

 Eşitlik, adalet, milliyet, hürriyet, ulusal egemenlik, laiklik, cumhuriyet gibi kavramlar önem kazandı

 İhtilal savaşları başladı (1792 – 1815)  Fransa’da

1830 İhtilali (Liberalizm)

1848 İhtilali (sosyalizm) yaşandı

 İNSAN HAKLARI EVRENSEL BEYANNAMESİ yayınlandı

Fransız Ġhtilalinin Osmanlıya

Olumlu Etkileri Olumsuz etkileri - 1839 Tanzimat

Fermanı (ilk Olumlu etkisi) - 1856 Islahat Fermanı - 1876 I.Meşrutiyet - 1908 II.Meşrutiyet - 1804 Sırp İsyanı (İlk Olumsuz etkisi) - 1815 Yunan İsyanı - 1829 Yunanistan’ın bağımsız olması - 1878 Berlin Antlaşması ile Sırbistan, Karadağ ve Romanya’nın bağımsız olması - 1908 Bulgaristan’ın bağımsız olması - 1913 Arnavutluk’un bağımsız olması - 1916 Arapların bağımsız olması Örnek soru:

Fransız ihtilali ile beraber ortaya çıkan gelişmeler arasında aşağıdakilerden hangisi bulunmaz?

A) Milli iradeye dayanan yönetimlerin kurulması B) Sosyal sınıfların ortadan kalkması

C) Hürriyet, adalet, eşitlik gibi evrensel değerlerin yaygınlaşması

D) Burjuva sınıfının ortaya çıkması

E) İmparatorlukların dağılma sürecine girmesi

Örnek soru:

Fransız ihtilali’nin aşağıdaki Atatürk ilkelerinden hangisi üzerinde etkili olduğu savunulamaz? A) Milliyetçilik B) Devletçilik dc C) Halkçılık

D) Cumhuriyetçilik E) Laiklik

Örnek soru:

Fransız ihtilali ile başlayan milliyetçi ayaklanmalar;

I.Sened-i İttifak 1808 II. Islahat Fermanı 1856 III.Kanun-i Esasi 1876

belgelerinden hangilerinin ortaya çıkmasında etkili olmuştur?

A) Yalnız II B) I ve II C) I ve III D) II ve III dc E) I, II ve III

Örnek soru:

Osmanlı Devletinin “Tanzimat Fermanı” ile temel hak ve hürriyetleri genişletmesinde;

I. 1789 II. 1830 III. 1848

yıllarında gerçekleşen ihtilallerden hangilerinin etkili olduğu savunulabilir?

A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II dc

D) II ve III E) I,II ve III

B) SANAYĠ ĠNKILÂBI

İnsan ve hayvan gücüne dayalı üretimden makineli üretime geçiştir. XIX.yüzyılda İngiltere’de başladı Sanayi İnkılabı ile…

 Avrupa’da üretim ve yaşam kalitesi arttı  Büyük sanayi kentleri oluştu

 İşçi Sendikaları kuruldu

 Karl Marx, Simon gibi isimler işçi haklarını savundu

 Sanayi inkılâbı, Osmanlıyı olumsuz etkiledi.  Osmanlı, dışarıya hammadde ihraç eden,

dışarıdan da işlenmiş madde satın alan ülke oldu

Örnek soru:

Sanayi İnkılâbının Osmanlı Devleti üzerindeki etkileri arasında aşağıdakilerden hangisi bulunmaz?

A) Haberleşme ve yol yapımına yönelik alt yapı hizmetlerinin artması

B) Mamul madde ithalatının çoğalması C) Lonca üretimlerinin azalması D) Ticaret açığının artması

E) Modern ilk bütçenin oluşturulması dc

Örnek soru:

Osmanlı Devletine ait aşağıdaki topraklardan hangisi Sanayi İnkılabının etkisiyle elden çıkmamıştır?

A) Tunus B) Trablusgarp C) Makedonya dc

D) Kıbrıs E) Mısır

2007 KPSS:

Osmanlı Devleti Makedonya’yı aşağıdakilerden hangisinin sonucunda kaybetmiştir?

A) I. Dünya Savaşı B) Trablusgarp Savaşı C) Balkan Savaşları dc

D) Kurtuluş Savaşları

E) 1877 – 1878 Osmanlı Rus Savaşı

2008 KPSS

Avrupa XVII. yüzyıl boyunca daha büyük boyutlu bir sanayiye geçmek ve lonca düzeyindeki üretimi aşmak için uğraşmış ve XVIII. yüzyılda bunu gerçekleştirmiştir. Avrupa, sanayi toplumuna doğru yol alırken tarım üretimi azalmış Osmanlı

Devleti’nden tarım ürünleri almaya başlamıştır. Bu durumun Osmanlı Devleti’nde

aşağıdakilerden hangisine neden olduğu savunulamaz?

A) Elinde bulunan ipek ve baharat yollarının önem kazanmasına dc

B) İpekli sanayinin ham ipeğe, sof sanayinin yapağıya dönüşmesine

C) Tarım üretiminin geçimlik düzeyden pazar ekonomisi düzeyine gelmesine

D) Esnaf gruplarının kendi aralarında paylaşması gereken ham maddenin yurt dışına çıkmasına E) Sanayinin ham maddesi olan pamuk ve tütün gibi ürünlerin üretiminin yoğunluk kazanmasına

2010 KPSS

XIX. yüzyılın ortalarından itibaren Sanayi İnkılâbı, Osmanlı Devleti’nde esnaf teşkilatını etkilemiş ve esnafın üretimdeki önemi azalmıştır.

Aşağıdakilerden hangisinin bu durumla ilgili gelişmelerden biri olduğu savunulamaz? A) İthalatın azalması dc

B) İşsizliğin artması

C) Paranın değerinin düşmesi

D) Yerli Malın iç pazarda sürümünün azalması E) Üretimde kullanılan ham maddenin dışarıya çıkması

C) 1815 VĠYANA KONGRESĠ

Avrupalı Devletlerin, Fransız ihtilaline karşı bir araya gelerek önlem almaya çalışmasıdır

1792 – 1815 Napolyon Savaşlarıyla Liberal ve Milliyetçi fikirlere karşı Avrupalı Devletler önlem almaya çalıştı



Osmanlı, Viyana kongresine katılmamıştır.

AVUSTURYA / RUSYA / PRUSYA / İNGİLTERE

 Avrupalı devletler, Avusturya Başkanı Meternich öncülüğünde toplandı

 Kongre sonucunda;

- İhtilale karşı önlem alınacak

- Çok uluslu imparatorluklar korunacak - Milliyetçilik engellenecek

(METERNICH SİSTEMİ)



RESTORASYON DÖNEMĠ:

1815 Viyana Kongresi’nden başlayan ;

1827 Navarin Baskını’na kadar süren dönemdir



Avrupalı Devletler, 1827 Navarin Baskınında

Osmanlı donanmasını yakarak Meternich Sistemine aykırı davrandılar.

Örnek soru:

1815 Viyana Kongresinde “Meternich Sistemi” denilen bir düzen kurulmuştur. Bu yeni düzene göre, konferansa katılan devletler Fransız ihtilali öncesi sınırlara tekrar dönülmesi ve milliyetçi

ayaklanmalara karşı ortak hareket edilmesi kararı almıştır.

Bu duruma bağlı olarak Viyana Kongresi hakkında aşağıdaki yargılardan hangisine ulaşmak mümkündür?

A) Milliyetçi akımlara güç kazandırdığı

B) Avrupalı devletlerarasındaki siyasi dayanışmayı zayıflattığı

C) Ulusal iradeye dayalı yönetimleri kuvvetlendirdiği D) Çok uluslu devlet yapısını korumaya çalıştığı dc

E) Fransız ihtilalinin getirdiği düzeni kalıcı kıldığı

C) 1830 ĠHTĠLALLERĠ (Liberalizm)

1815 Viyana Kongresinin getirdiği düzene tepki olarak Fransa’da gerçekleşti

Ġhtilal sonucunda;



Avrupa’da Liberal demokrasiler güçlendi



Fransa’da meşruti yönetimler kuruldu



Bu ihtilaller diğer Avrupa ülkelerine yayıldı



Osmanlı, 1830 ihtilallerinden etkilenmiştir.

D) 1848 ĠHTĠLALLERĠ (Sosyalizm)

Milliyetçilik ve Liberalizm’in güçlenmesi ayrıca sanayi İnkılabının gerçekleşmesiyle işçi sınıfının birtakım haklar istemesi sonucu Fransa’da gerçekleşti

Ġhtilal sonucunda;



Fransa’da Cumhuriyet ilan edildi



Ölüm cezaları kaldırıldı



Sosyal Hukuk Devleti kavramı doğdu



Avusturya’da toprak köleliği kaldırıldı



Rusya, XX. yüzyılın başlarına kadar bu

ihtilallerden etkilenmedi



İtalya ve Almanya’nın siyasi birliklerini

gerçekleştirmesinde etkili oldu



Osmanlı, 1848 ihtilallerinden etkilenmemiştir.

Çünkü Osmanlıda ayaklanacak işçi sınıfı yoktu



1870’te İTALYA, Kont Kavur ve Garibaldi’nin çalışmalarıyla siyasi birliğini kurdu



1871’de ALMANYA, Bismarc Başbakanlığında siyasi birliğini kurdu



İtalya ve Almanya, Avusturya’ya karşı siyasi birliğini kurdu



İtalya ve Almanya’nın siyasi birliğini kurmasıyla Avrupa güçler dengesi değişti