Köpekte boyunun arteriel vaskularizasyonu

vcı.ml.l)l'r~ .(l9C17ı ,13 ,1 :121-12fo

K

ÖPEKTE

BOYUNUN ARTER

iEL

VASKULAR

iZASYONU·

HasanErden_' Nejdet Dursun2 ismail Türkmenoğlu3

A

rtertel

Vasc

u la risatio n

of t

he

Neck

of the

Dog

Sum m ery: In Ihe presant st udy wasundertakan to determinethe anenalvascularisation ot the neck ol Turkish sneo-herdOOg.Fourteenadul1 dog s ol erthersexwere used asametenetThe vascular ueeot the neck was injected thr o -ugh the common caroti d arterieswnhcolouredteıex. The mainsource ot blood supplytothe neckol thedogwasfrom theven eb reı.costocerv ic al,ce rvc etsupe rticialand common carotid enenee.butthe craniallaryngealandoccipilalar -tenes were a potanhal sourc e ol blood lo the necx via anastomoses occipito-vertebral and erentat laryngeal-cran ial thyroid.The ste rnoc lei do mas toi deus branch of the caudalauricutararteryccnttiouted tothe artenel veecu'ereeucn ot the neck. Inaddition. asm ailbranch arisingfrom the brachiocephalic artery wasdetermined in three dogs.

Keywords:Turkish shepl erd dog .neck ,vascu'ensettcn. artery.

Özet: Sunulan çalışmada.Kangalköpegindeboyunun arteriel vaskularizasyonunun belirl enmesiamaçlanmıştır. Ma -1eryal olarak her iki cesivene toplam 14 adet köpek kulla nıl m ı ştır. Boyun damarlarıa. ce-ete communis'te n renk

-\endinlmiş latex enjekte edilmek suretiyl edoldurulmuştur . Boyunun başlıcaa. vertebralis, Ir.ccsıcce rvc ass, a.ce t-vcaus supe rtici alis ve-a.carcıis ccrrvrc ne'ı en ayrılan damarfar tarafındanbe-sle-ndigi, bununla birl ikte- a. laryngea ctanians'ln a. thyrolde-a craniahs üe,a. occipitalis'in ise a.vetteoralis ile yaptıkları anastomozlar arac ılı!) ı ile, e. au -ncutans caudalis' in de ramus sternocleido ma stoic\eus isimli dalı ile boyunun vaskularizasyonuna katı ldı kları

sap-ta nm ı şt ı r.Ayrı caüç köpekt&a.brecneceene'ce'oen onjinalanküçük birdalın varlı!)ı da tesbit edilmiştir. Anaht arkelime ler:Kangalköp egi.boyun.vaskulari zasyon,atardamar .

Giriş

Kangal köpeğinin sadakat ve ogrenme

ye-teneğinin yanısıra, dünyanın en güçlO köpekleri arasındayeralmas ını sağlayan özelliklerindenbirisi de oldukça kuvvetli bir göğüs ve boyun yapısına

sahip olmasıdır. Bu nedenle diger anatomik öze l-liklerinin ya n ında, boyun bölgesi nde yeralan olu -şumların anenet vaskularizasyonunun da i n-celenmeye değer oldugu düşünülmüş, elde edilecek bulguların literatürd e köpek için bildirilen verilerle karşılaştırılması ve varsa varyasyonların

tesbitiarreçtanmışnr.

Köpekte boyunun beslen mesini sağlayan da-marlardan a. vertebrans. a. subelavia' nın ilk dalı

olup,canalis ırensversarius'ta seyreder,a.spinalis ver araus'in oluşumuna katılır (Doğuer ve Erençin 1966, Evansve De Lahunta 1971, Ghosha1 1975, Evans ve Christense n 1979,Dursun 1981, Nick el

ve ark. 1981, Dursun 1994) ve a. occipita1is ile anastomoz yapar(Jewel 1952,De la Torreve ark. 1959, De la Torre ve ark. 1962 , Anderson ve Ku-bicek 1971, Ueshima ve Suenaga 1972, Lee ve ark. 1986).

Truncus costocervicahs ve a. cervicahs

su-perfıcialisa.subelavia'dan çıkar. Bunlardantruncus costccervceus'ın a. seepularis dorsalis ve a. c

er-vicaüs profunda'sı, a.cervkails super1icialis'in ise

ramu s ascendens ve ramus prescapularis'i bo -yunun beslenmesine katılır (Ghoshal 1975, Evans

ve Christe nsen 1979,Nickel ve ark.1981).

Evansve Ohristensen(197g)'a göre;orijiniçok

değişken olmakla birlikte, genellikle, lruncus bra

c-hiocephal icus'tan a. thyroidea caudalis adında bir damar çıkar. Bu damar esophagus ve trachea'yı

besler , a. thyroidea cranialis ile anastomoz yapar.

Jarvisve Nell(1963), Both ve Ghoshal(19TI), Nic

-kel ve ark.(1981) ile Dursun (19B3)'unbulgularına (";cli~Tar ihi: 19.ı.ı9')0

a nu\,3h~ma

r

u

urr

Ai(ıarafındandesteklenen 994 noluprojeninbirbölümündenözetlenmişt ir. l.A.I>.O.Vı-ıcr;nerFaküüe si.Anaıomi AnahilimDalı. AYDIN.

2.A.O.Veterinerfakıllıesi.AnatnıniAnabilimDalı.ANKARA. ı.S.O.Ve leriııeıhkllllıısi . Analoın;Anabilim Dalı.KO NY A.

ERDEN. DURSUN.TüKKMEN(X"I.u

göre ise

a

.

thyroidea caudalis'in varlığ ı lar'

tışmalıdır.

A. ca rotis communis. suk us jugularis'in de-rinliginde başa doğru uzanır, a.carotis externa ve

a. carotis intema'ye ayrılarak sonlanır. Seyri Si·

rasındaboyununventralin deyeralan kastara.e sop-hagus ve trachea'ya dallar ile, birinci traehea hal·

kası düzeyinde a. thyroidea eranialis'i verir

(GhoshaI 1975, Evans ve Christe nsan1979,Nickel veark.1961).'

A.lhyroidea cra nialts. 2 dala ayrılarak laıynx,

glandula thy roidea, bölge lenl yumruları, glandula

mandibularis ve ventral boyun kasları nda dağı l ı r. Ayrıca a. la ryngea eranialis ve a. Ihyroidea

ca

-udalis ile anastomoz yapar(Dursun1983).

Materyal ve Metot

Bu çalışmada 7'si erkek Tsi dişi toplam 14 adet ergin Kangal köpeğikullanıld ı. Genel anestez i

uygulanan köpeklerina.carotis commums'ten kanı

boşahıldı. Aynı yerden renklendirilmiş latex e

n-jeksiyonu ile boyun arterlerinin daha belirgin hale

gelmesi ve diseksiyon kolaylığı sağlandı. Bu

uy-gulama anastomozların tesbitini de mümkün kıldı.

Term inoloji bakımından Namina Anal omica Ve·

terinaris (19 94 )esasalındı.

Bulgular

A. vertebralis (Resim 112 , 211): A. sube·

iav ie'run dorsalyüzündençıkan ilk dal olup ,sağta -rafta trachee'vı sol tarafta ise esophagııs ve ue c-hea'yı eraniadorsal yönde oblik olarak, ardından her iki tarafta da ın. longus eolli'yi çaprazleyerak.

m. serratus ventralis thoracis ve m.scalenus a ra-sımkm geçtiği görüldü.Altıncı boyunemurunun f o-ramen transversarium'u vasıtasıyla canalis tr

ans-versartus'a girip, bu kanalı katetlikten sonra, articulatio atlantoaxilaris düzeyinde, biri ala et

-tantis'in dorsal yüz ü üzerinde incis ura alaris'e sey -reden, diğeri atlas'ın torarnen tran

s-versenum'undan geçip, fossa etlantis'te ramus

anastomoticu s cum a.occip iteh'yiverenveincisura aıeristen dersele kıvrılan 2 dala ayrıkiıgı septandı. Bu 2 dalın incisura alaris düzeyinde yeniden bir -leşerek, torarnen verteb rale taterale'ö en canalis

vertebraus'e girdiği, sağ ve sol a. vertebralis'in de

birleşe rek a. basüaris'l şeki1lendirdikleri belirlendi.

lncisura alaris düzeyinde ala anantis'in dorsal ve ventratiroe seyreden dallar arasında tali a

nas-tomozlar da tesbit edildi.Yine aynı düzeyde ayrılan

bir dalın ramus deseendens adıyla mm. obbqui,

mm. recti dorsales , m. semispinalis capil is ve m.

spleniuscapnis'te sonlandığı gözlendi.

A. vertebrahs'ln . seyri sı rasında her bir

in-tervertebralaralıkta komşu kaslaradorsalveventral

kas dalları ve bir ramus spinalis verdiği saptandı. Dcrsal dalların (Resim 2/2) m. scalenus, m.tran

s-versus com, m. serraıus ventral is ce-ve e ve m.

omoıransversua'ta dağıkiıkları belirlendi. Vantral dalların(Resim 213) başlıca m.longus capitis ve m. longus coüi'ye. ayrıca m. brachi ocephalieus ve m.

s

t

emocephelicu s'a

da

inc

e

dallar gönderdikleri

t

es-bit edildi. Her bir ramus spineüs'in (Resim 217) biri

nispeten inceoorsal ve diğeri daha kalın olan

vem-ral 2 dalaayrık:hğı görüldü.Dcrsaldalların

pta

mater

içinde uzanarak, medulla spinalis'i kuşattığı ve substantia alba'ya dallargönderdiği;ventraldalların hesura mediane ventralis'te uzanarak a. spinalis

ventralis'e birleştiği; tek olan a. spinalis ventralis'in ise medulla spinalis'in uzunluğu boyunca devam edip, tissura mediana ventrelis'in scbstanüa gri -sea's tna seg mentalince dallargönderdiği saptandı.

Truncuscostoc ervicahs.birinci kaburganın me -dial yüzü düzey inde,e.vertebralis'in ayrı lmasından hemensonra,a subelavia' n ındorsolaleralinden a y-rıldığı, başlangıç kesiminde m.Iongus eollive mm. intertransverstiventrales cervjcis'e dallarverdiği gö-rüldü. Başlangıcından ortalama 1 cm kadar sonra lateral yüzünden

a

.

inıercostaüs dorsa1is

n

,

bundan 1 cm kadar sonra ise bu defa crania lyüzünden a.

s

ca p

ula

ns

dorsalis'i ve birinci intercoslal aralığın

verteb ral nihayeti yakınında caudal yüzünden

a

vertebralisthoracica'yı verdiktensonra,a.

ce

tvkalis

prolunda adıyla sonladığı tesbit edildi. Bunlardan

sadece a. scapularis oorsahs ve a. cervicalis pr o-funda'nın boyunun vaskularizasyonuna katıldıgı

septandı.

A. scapularis dorsalis'in, birinci kaburganın proksimal ucu düzeyinde truncus costocervicalis'in ön yüzündenayrılıp, apertura thoraeis crenielis va

-sıtasıyla göğüs boşluğunu terkederek m. sca lenus, m. senetes ventralis thoracis ve m. serratus v

ent-ralic cervicis't esonlandığı gözlendi.

A. cervicalis profunda, birinci lntercostal ara -lığın proksimal nihayetinde cavum ıhoracis'ten ay· rılan ve truncus costocervicehs'in devamı

du-KöpekteBoyunun Artertel Vaskularjzasyonu

rumunda olan kalın bir damar olarak görüldü.

Bi-rinci sırt omurunun processus artieularis cranialis'i

ve processus articularis caudalis'i arasından

dor-sale geçtiği ve bu düzeyde 3 dala ayrıldığı

sap-tandı. Birinci dalın, caudodorsal yönde seyrederek

m. longissimus cervicis, m. splenius ve m.

se-mispinalis capitis'in dorsal porsiyonu olan m.

bi-venter cervicis'te: ikinci dal'ın cranial yönde

sey-rederek m. longissimus cervicis et capitis, m.

semispinalis capitis'in ventral porsiyonu olan m.

complexus'a dallar verdikten sonra m. multifidus

cervicis, mm. intertransversii dorsales cervicis,

mm. intertransversii ventrales cervicis, m.

se-mispinalis capitis'in m.biventer cervicis'ive m.

spi-nalis et semispispi-nalis thoracis et cervicis'te (m.

spi-nalis et semispinalis thoracis + m. spinalis

.cervicis); üçüncü dalın da dorsal yönde seyrederek

m. semispinalis capitis'in m. complexus'u ve m.

splenius'a ince birer dal verip, esas olarak m.

se-mispinalis'in m. biventer cervicis'inde sonlandığı

tesbit edildi.

A. cervicalis supeıiicialis, apertura thoracis

cranialis düzeyinde, truncus costocervicalis'in

ay-rılmasından 1 cm kadar sonra, a. thoracica

in-terna'nın orijininin karşısında, a. subclavia'nın

dor-sari nden ayrıldığı ve trachea'nın lateralinde

craniodorsal'e yöneldiği görüldü. Boyunun

bes-lenmesine sadece ramus ascendens ye ramus

prescapularis isimlidallarının katıldığı saptandı.

Ramus ascendens'in lenfonodi cervicales

su-peıiiciales'inventral ucu düzeyinde a. cervicalis

su-peıiicialis'tenayrıldığı; m.brachiocephalicus'un

me-dialinde, m. scalenus'un lateral yüzü üzerinde

cranial yönde seyrederek m. sternooccipitalis, m.

c1eidocervicalis ve m.omotransversus 'tadağılarak sonlandığı görüldü.

Ramus prescapularis ise, a. cervicalis

su-peıiicialis'inuçdalı olup.boyun ve omuzarasındaki

olukta seyrederek, lenfonodi cervicales

su-peıiiciales'in arkasından geçtiği ve bu lenf

yum-rusuna bir dal verdikten sonra m. trapezius, m.

rhomboideus cervicis, m. cleidocervicalis, m.

ser-ratus ventralis cervicis ile m.cleidocervica1is ye m.

trapezius cervicis'in üzerini örten platisma, fasya

vederidedağılarak sonlandığı görüldü.

Sadece üç piyeste trachea'nın ventralinde a.

brachiocephalica'nın dorsal yüzünden bir dal ay-

-rıldığı ve bu dalın n.laryngeus caudalis (recurrens)

ile birlikte, a. carotis cornmunis sinistra'ya paralel

olarak, trachea'nın önce ventrolateralinde sonra

dorsolateralinde seyrettiği ve a. thyroidea

cra-nialis'in ramus laryngeus caudalis'i ile anastomoze

olarak sonlandığı görüldü. Seyri sırasında verdiği

çok sayıda dalın trachea ve esophagus'ta dağıldığı

tesbit edildi.

A. carotis communis (Resim 1/1,215, 3/1),

trun-cus vagosympathitrun-cus ve a. laryngea caudalis (re

-currens) eşliğinde, apertura thoracis cranialis'ten

göğüs boşluğunu terkederek,sulcus jugularis içinde

başa doğru seyrettiği, basihyoideum düzeyine eriş­

tiğindea.carotis externa ve a. carotis interna'ya

ay-rılarak sonlandığı görüldü. Seyri boyunca boyunun

ventralinde yeralan kaslara, esophagus ve

trac-hea'ya dallar ile a.thyroidea cranialis'i verdiği

be-lirlendi.

A. thyroidea cranialis (Resim 1/5 2/6 3/2), b

i-rinci trachea halkası düzeyinde, a. carotis

com-munis'inön yüzünden orijinaldığıvebaşlangıcından

0,5 cm kadar sonra biri craniolaterale diğeri

ca-udomediale yönelen 2 dalaayrılarak sonlandığı

göz-lendi. Craniolaterale yönelen dalın ramus

ster-noCıeidomastoideus, caudomediale yönelen dahn

ise ramus pharyngeus, ramus cricothyroideus ve

ramus laryngeus caudalis'in ortak kökü olduğu sap

-tandı.

Ramus sternocleidomastoideusun (Resim 3/3)

biri a. carotis cornmunis'i lateralinden çaprazlayıp,

m.c1eidomastoideus'tadağılaraksonlanan,diğeri a.

carotis communis'e paralelolarak 2 cm kadar

sey-redip glandula mandibularis, Iymphonodi

man-dibularis ve m. parotidoauricularis'in ventral ucuna

ince birer dal verdikten sonra m.

ster-nocephalicus'ta dallara ayrılarak sonlanan 2 dala

ayrıldığı gözlendi.

Ramus pharyngeusun (Resim 3/7),bir köpekte

piyesin sol tarafında ramus cricothyroideus'tan çık­

tığıve m. thyropharyngeus'açoksayıda dal verip,a.

carotis communis ile birlikte cranial yönde uzandığı

görüldü. Ardından esophagus'un başlangiç ke

-siminin dorsal duvarına ve a. laryngea crania1is'in

ramus laryngeus'u ile anatomoze olan dallar

ver-diği, nihayet m. longus capitis'e giden dallara

ay-rılarak sonlandığı saptandı.

Ramus cricothyroideusun (Resim 3/5), m. er

i-cothyroideus üzerinde cranioventral yönde seyredip

glandula thyroidea, m. cricothyroideus, m.

ster-nohyoideus, m. sternothyroideus ve m.

thyroh-yoideus'a giden dallar verdiği görüldü. Sağ ve sol

taraftaki ramus cricothyroideus'Iarın membrana er

i-cothyroidea üzerilıde anastomoze oldukları ve

EKIlEN.I)UKSUN.ııJRKMEN(l(";ı.U

marın son kesiminin,mediandüzlemeyakınolarak

membrana cricolhyroidea'yı delip, ıarynx'in caudal

kesiminin mukozasında ramus laryngeus caudal is

ileanasıomozeoldugu tesbit edildi.

Ramus laryngeus caudalisin (Resim 3/4), esophagus ve trachea'ya çok sayıda dal verip, n.

laryngeuseaudalis ile birliktecartilago crieoidea ve cartilago thyroidea arasından larynx'e girdiği ve larynx'incaudalkesimindedağılaraksonlandığı gö· rüldü. Ayrıca larynx içinde ramus crieothyroi deus ve a. Iaryngea cranialis'in ramus laryngeus'u ile anastomoz yaptığıve glandula thyroidea'yadalv

er-diği saptandı. Sadece üç kôpekte. piyesin sol t a-rafı nda ramus Iaryngeus caudalis'in a. b rac-hiocephaliea'dan ayrılan bir dal ile anastomoz yaptığı tesbit edildi.

A.carotis extema'danorijin alan a.aurieularis

caudehs'in ra mussternocleidomastoideusisimlida

-lmm m. stemocephalicus, m. c1eidocephalieus ve

m. splenius'u vaskulark e etmek suretiyle boyunun

beslenmesinekatıldığı dabelirlendi.

Tartışma veSonuç

A. vertebrelis'in Doğuer ve Erençin (1966),

Evans ve De lahıınta (1971), Ghoshal (1975)

Evansve Christensen(1979), Dursun(1981),

N

e-kel ve ark.(1981) ile Dursun (1994)'un köpek için

bildirdikleri verilere benze r biçimd e seyir ve d

al-lanma gösterdiği; seyri sırasında komşu kastarave meduna spmalis'e çok sayıda dal verdiği, a.

spi-nalisventreüs'inoluşumuna katıldığ ıve nihayetsağ

ve sol a. vertebrahs'lerin birleşerek a. basitans'!

oluşturdukları saptanmıştır. Ayrıca ramus anas·

lomoticus eum a. occipita1i vasıtas ıy la a. oc

-cjpüalis'e bitleştiği, bunun da Jewel (1952), De la Torre ve ark. (1959), De la Torr e ve ark. (1962), Anderson ve Kubieek (1971),

uest

nma

ve S u-enaga(1972) ile Lee ve ark.(1986)'n ın bulgularına benzerolduğu görülmüştür.

Truncus costocervicehs'in a. seepularis dot· selis ve a. cervica lis ptofunda isimli dalları a ra-cılığ ıyla boyunun derin kastannd a dağııatak so n-landlğl, a. cervicalis supe rlicialis'in ise ramus ascendens ve rem us presca pularisisimlidalları ile

boyununvaskularizasyo nuna katıldı ğı saptanmışve

elde edilen bulguların Ghoshal (1975), Evans ve

Christensen (1979), Nickel ve ark. (1981)'n ı n

köpek için bildirdikleriyle uyum içinde olduğu göz

-tenmiştır. Bununla birlikte Evans ve Christensen (1979)tarafından ra mus ascende ns'in m.scetenus. m. rhomboideus ve Iymphonod i prescaputaris'edal verdiği bildirilmesin e karşın, incelenen Kangal k

ö-pekierind e sözüedilen dallar qörülememiştir.

A

.

thyroidea caudalis'in orijini çok değişken

OL·

makla birlikte köpekte mevcut olduğu bildirilmektedir

(EvansveChristensen1979).Dursun (1983)üzerinde

çalıştığı 8 köpekten sadece 2'sinde ve yalnız sol ta-raftabulunduğunu, Nickelve ark.(1981)çoğukeztek ya da çift taraflı olarak bulunmadığını ifade et·

mektedirler.Jarvisve Nell (1963) ile Booth ve Ghos

-hal (1977) ise kôoekte a.thyroidea eaudalis'in

muh-temelenbulunmadığınıve a.thyroideacaudalis olarak

bildirilen damarın adının "tracheoesophageal arter"

olarak değiştirilmesinin uygun olacağını ileri sur

-rnektediriet. Bu çalışmada ise, sadece 3 Kangal k

ô-peğinde a. brachiocephalica'nın dersal yüzünden bit dal aynıdığı ve bu dalın n.Iaryngeus caudalis ile bir-likte, a. carotis communis sinistra'ya paralel olarak, trec bee'run önce ventrolateralinde sonra cIor -sotateralinde seyredip,a.thyroidea cranialis'in ra mus laryngeuscaudalis'iilearıastomoze olduğuve seyrisı­

rasında trachea ile esophagus'ta dağılan çok. sayıda dalverdiğisaptanmıştır. Diğerpiyeslerdeise budamar tesbit edilememiştir. Elde edilen bulguların Jarvis ve

Nell (1963)ile Boolhve Ghoshal (1977)'ln görüşlerini

desteklernitelikteoldugu kanaatinevarılmıştır.

Acerotis communis'in literaturde köpek için

(Ghos ha11975 , Evans ve Christe nsen 1979,Nickel ve ark. 1981) bildirilen verilere uygun bir seyit ve dallanmagösterdiğitesb itedil miştir.

.A.thyraidea crenialis'ingerekorijinive gerekse

dallanması bakımından Dursun (1983)'un köpekteki bulgularıyla büylk oranda uyum içinde olduğu

gö-rülmüştür.

Sonuç olarak, boyunu oluşturan anatomik o lu-şurnların a. vertebralis.a.spinalis ventralis,truncus

costocetvicahs'in a. seapularis dorsalis ve a. cer·

vicalis profunda'sı. a. cervicalis super1icialis'in

ramus ascendens ve ramus prescapularis'i, a.

thyroidea cranialis ve a. auricularis caudalis'in

ramus sternocleidomastoideus'u tarafından va

s-kulerize edildiği sapıanmıştır. Ayrıca a. laryngea

cranialis'ina.thy roidea cranialis ile,a.occipitalis'in

de a. vettebrahs ile yaptıkları anastotroztar'

ne-deniyleboyununbeslenmesi nekatkılannın mümkün

olduğu belirlenmiştir. Oç adet Kangal k6peğinde a.

brachioc ephalica'dan orijin alan dalın da bunlara

KiiIH.'klı'Huyunıın Arteric! vaskularjzasyonu

\

\

Şekil-2. A. vertebr alis ve

a. occipitalis'in seyri

(dorso-Iateralden gö-rü nü ş). 1.a.vertebralis 2.dotsaldal 3.ventral dal 4, a. occiprtalis

5.a.caroıiscommunis

6. a. thyroideacranialis

7.r.spinalis

8.a. condylaris

s. r. occipitalis

10. a.lingualis

11.a.auriculans caudalis

12.a.temporaliss u-perticialis 13. a.maxillaris 14. a occipitalis'le a nos-tomoz yap an dal a. atlas b.

exe

125

Şekil-1. A. vert ebralis ' ln seyri.

1.a.catctiscommu nis

2. a.vertebralis

3. dcrsaldallar

4. ventral dallar

5.a.thyr oide a cranialis

a.os craniu m b.atlas c.axis d.7.vertebra cervicalis

b

3

E1UJf.N.I)URSUN .TORKMf.N<K';I..u

Şeki-3 . A. thyroidea cra

-nialis vedalları. 1.e.caronscomrBmis

2.a.thyroideaeremara

3.r.eter

-nocleidomastoideus

4.r.laıyngeuscaudalis

5.r.cricOlhyrOideus 6.a.Iaryngeacranialis 7.r.pharyngeus a.m.stemothyroideus b.m. thyrohyoideus c.m. thyropharyngeus d.m. sternohyoideus e.m.cricothyroideus f. m. sternomas toideus 9 gl. thyroidea h.gl. parathyroidea

i. n.laryngeus crania1is h f

-d b

•

Kaynaklar

Anderson,W.D.and Kubicek,W.(1971).The verteoreı­ Basilar System of Oog in Relation 10 Man and Other Mammals.Am.J.An aı. 132,179·188.

Booth.KK and Ghoshal, N.G. (1977). is There a Ca-udal Thyroid Meryin the Dog (Canis lami~arisl ? Acta Anat.99.183-187_

De la Torre. E.,Netsky. M.G .and Meschan.i.(1959). lntracrarual and Extracranial Circulatioos in the Dog:

Anatomıc and Angiographic Studies. Am.J. Anat. 105, 343-382.

De la Torre,E..Mitchell,O.C .and Netsky.M.G. (1962). Analomic and Angiographic Study of the Vertebral -Besitar Arterial System in the 009. Am. J. Anat. 110, 187-197.

Doğuer, S.,Erençin,Z.(1966). ·EV'C~ Hayvanların K

cm-parali Angiologie'sr.A.U.Vet. Fak. Yay.195,A.O.Ba

-sımevi.Ankara.

Dursun,N. (198 1)."Veteri ner KOlT4'aralıf Anaıomi (Do·

taşrm Sistemi)". A.O.Vet.Fak.Yay.377,AO.Basımevi,

Ankara. .

Dursun, N. (1983).KOpel<te A.Thyroidea Cranialis ve Glandula Thyroidea'nın Arterlel Vaskularizasyonu Üze -rinde Anatomik ..alışmalar. A.O.Vet. Fak. Derg.30,(2), 337-347.

Dursun, N.(1994).-v ete ree rAnatomi ii (Dolaşım Sis·

temi)" .MedisanYay.12,Medısan Yayınevi, Ankara.

Evans,H.E.and De lahunla.A.(1971). "Miller's Guide LO the Dissection ol the 009" . W.B. Saunders Co.• Phi·

ladelphia,London,Tcronto.

Evans,H.E. and Christensen,G.C.(1979). "Miller's Ana -tomy of theDog" .W.B.Saunders Co.,Philadelphia. Lon

-don,Tcronto.

Ghoshal, N.G.(1975).Camivora Heert and Artene'> In"

Sisson and Grossman's The Anatomy ol the Dcrres-e

Animals·.Ed.Geny.R..,Vol2,FitthEd.,W B.S.l ,ınders Co.,Phyladelphia.

International Commitee on Veterınary G,oss Aı.oomc e.

Nomanclatur, (1994). "N omı n a An atomıca veıen- ı-ra"

lourthed.,ZQrichandIthaca.New York

JaNis, J.F. and Nell, A.M,(1963 ). The Brecnccecneu c

Artery inthe Dog with Special Reference to ıbe Artenal

Supplyolthe Esophagus.Anat. Rec.145.1-5.

JeweU, PA (1952).The Anasl omose s Between Internal

and ExıernalCarotidCirculations inthe Oog.J.Anat.86.

83-99.

Lee, M.C., Reid, lA and Ramsay, O.J. (1986). BIood Rowsin the MaxirlocarotıdAnastomoses and Internal

Ca-rotidArtery ofConscious Dogs.Anat. Rec.215,192·197. NickeL, R., Schurrrner, A., Seiferle, E. (1981)The Ana

-lomy of the Oomestic Animals,Vol 3 Verlag Paul Parey.

Berlin,Hantıurg.

Ueshima, T. and Suenaga,Y. (1972). Arteries ol the BasalRegion ofthe Braın inthe Dog.I.Origins

ot

Maın

Arteries. Journal of Faculty of Agriculture Tonanı Um-versity,7,38-46.