B ir dönemin , ç e ş i t l i t ü r le r d e , enfçok y a z ı yazan , a y a k lı a n sik lo p e d i s i Ahmet B a sir Beydir . 0 , h ikaye , ş i i r , b e s t e , t a r ih , f ı k r a , mizah , araştırm a , seyahat , gramer g i b i s a y ı l a r ı k a b a rık ala n larc a
a d ın ı bırak a n b i r k ü ltü r adamamızdı» . /
Bu ünlü g a z e t e c i ve t a r i h ç i , 1867 y ıl ı n d a , (S a r ıg ü z e l) de doğmuş-jft?r. 9 y şm d a Darüşşafakaya girm iş , 17 yaşında diplom a
almışJt*--Y azı h ayatına ö ğ r e n c il il jy ıi l a r ın d a başlayan Ahmet Bas i m,
j trf'rte' (C ed id ey i h a v a d is) ve (Tercüm-n^tl Hakik: t ) g ib i , e s k ile r in d e n tutunuz da (İkdam ), (Sabah), (Tarik), (Saadet),(Lalum t.), (¡Tasviri Efkar),(hak) g i b i i s t i b d a t ve m eşru tiy et dönem lerinin tüm g a z e t e le r in d e , cum huriyetin ila n ın d a n soı la
da btyük g a z e t e le r im iz in çogundaher tü r d e n o i* » doyurucu, ve ö z lü y a z ı l a -r ı n ı y a y ın la m ış tı-r .
4
.•ua, arasa» & /•' hmet H; .sim’*r'dı * 1 de b i r dev t a r ih ç i o l j . t i * Orta okula İH : l d ı , ı n i l , bana üç t ü r ' n »
. 3 ■ n l - r , i l ! : < m -t y d olu.
_ — •
İfc s ü 1 t ,1: r ı } , İ k i n c i s i ?• f i l : h e l i s i n (ü u ;u kl ■ Tr r .t)i üçiLncüaü i iı u t ir sim* İn 4 c i l t l i k (OsmanlI ?ı r t h i) id i .
(Oemaulı taariM ) n s i m l i olduğu i ç i n , b n r daha ç e k ic i g e lir d i • .. .le di t l t B irer b i l : hm i: s i g ı >i i d i . 'ta
t r i h k t b ııım o dönene göre a de d i l l e y a z ı l ı ş ı , m İ ı l ı r m d k i ;.kı~
gx Okuş o l XI U y I I-' !Ü3. P ' VgloiuL .
meı i s i âı bu k it a b ı , ^ i r »— '~*T~ n , konul ı boğl. n t ı l a r ı n ı m glayan d ip n o t l n V.e9 gfif ı«ıîıi ı3i akvç ın t r ih ş e v k in i g ü ç le n d ir ic i n i t e l i k t- ç ı: du, *
ö yle s rıyorum k i - i l e r i itse tarih metodu bulusı® s a 15110- bizden önceki kuşağa ve b iz im kuşağım ıza t a r h s e v g is i ve zevki verm iş olan e s e r le r a rı s ı , da Ahmet K asın i l e Ahmet P .e fik 'in k i t a p la r ı b a şta g e lir e l e r • Lunl-. r t r i h i o l y l . r ı y n a ıt irken , zaman zemin ş i i r i eş t i m i ş - l - .r d i r . Her i k i s i n k i t a p l a r ı bugün b il e f a z l se d e leştiım ey o gerek duyulma '.an zevkle olan: b ile c e k y a r a r l ı ta rih k i t a p l a r ı d ı r .
z z rc î TABİM HOCAMIZ
L ised e ik en z n c i b ir t a r i h hocamız vard ı : S a it Bey • • Yüzü sim siyah fa k a t y ü re ğ i i l e io stlu ğu süt beyaz o l m bu S a i t Beyin hay r e t ıç ,; n d ıran yönü b i r h f ı z a m k in m s a lıi; olu \ i d i • Oku ık 1 er - n ın tümünü a i l ime z biçimde b e lle ğ in e ç i v i l a a i ş t i •
D avran ışların d a İsta n b u l b e y e fe n d iliğ in in k i b a r lı ğ ın ı sürdüren bu S a it Bey İsta n b u l Edcbiy t F ak ü ltesin in S a rih bilümünd okurken Ahmet E e fik A ltın y ’ ın, her y ı l b i r i n c i l i ğ i kazonn d e ğ e r li b ir ö ğ re n cisi id i . Ahmet K a s is lin ûe çok s - v d iy i b ir Osmanlı t a r ih i uzm n ı i i . İ ş t e b en i/
•ü s t a d ı— Ahmet Haşin Beye bı S it, B y göt r v .
Alime t 1 sime g i iş im iz in nedeni , onul b iyoyre-fi alan ın d a da e rişilm e z b i r b ilg in o lu undandı* (Adana Alim ve Ş a i r l e r i ) üzerinde başladığım b ir a ra ştıim a n ın k a y n a k la rı iç in , b a sı b i l g i l e r toplamak
jLıacı: l a biz^Ahmet Kesim Beyin huzurun ç ık m ıştık .
Od s ona g ir d iğ im iz d e Ahmet it sim » önündeki kuçik t; bure ü c t ’ nd k i k d e h in i b i r k a t a r a i t t i i ç ö llü ğ ü n ü n üstünden b iz e h a k t i • H er i k i m i z , e l i n i öp i, k r ş ıs r m o tu rü v k . Z iy a r e t n e d e n in i hocan S i Bey , u s t u r , ; -l u b ir i -l i .. açı. l a d ı . Türk debiyat Sarihind e e ş s i z bir (>bced Ş a i r i ) o l r a k b i l inen (Adanalı Surur: ) i l e b ir zamanlar ¿at; nb 1 k ü ltü r hay - t ın ın ünlü sim aların d an ölen (Adan l ı H ayret Hoca) ya d a ir b i l g i l e r üzerinde ç a l ı ş : yordum ,
Ahmet fttsita , san k i bu konular çok önceden k e n d is 'r e sorulmuş ve ön ar, ş tır m a la r yaparak h z ır l;m n ış g i d , ar dar da h y l i uzun b i l g i l e r v e rd i • B i r nsilcLopedinin okunat s a h i f e l e r i n i d in liy o r gibiydim .
'UT: ÜTÎIr Ur * ÎT J T Ht LCÎITÎ Konu , 0 g a rip huy İ ı t, (Şmâr b i r fo to rc .fin in n 1 r s k ş ö y lı : k a r ş ı l ömürleri, b iyonca f / d iğ e r i çelm?eein ±a k i on m fo ı / m aaşlı b ir o? «» ç ık a r t ; n 1 i ı . ¿Airi h ediye e .mc , tı.. • . Ü l i r i € l o r l e r k i t b îr
ski Ü n iversited e Par çp ve rppçe d i l i r i okutmuş ol?n teıyret f i m ) yr| e ld i * Ahmet Kesim*e Hayret Efendinin
*• :o ıl un b i l ; : i • fu.•• . . biri t ai ¿ii-k v e rd i J
r l h i i l Uf ı >: - t.iiş ilci IfCİçi v a r d ır ki , ■j‘ J- j- ' - ı ; ı -- • i-' ■, ' 3'iu;.ı ıı. f ıkfUrddjünüon J İı d a r d ı ® b i r i (h ry re t .i. "endi) d ir işınanlı jm v h ay re t e i r • D ikeri t m iitevasi ;en ,k it p aşkım ı cinnete varacak derecede z ırv e sin o
£ • i. D: ki cüph neyi m ili e t i a»
e tin y p m ıyaosgl d r hizm eti tok başın; başccrmış- .1 bi <k -a ol-i f o t o ğ r a f ı» •< r. uirtm; < rıştır • it lob g r c f ı n ı i. ır .l r , g iz e l 9 1 m ç ı t ı n ı görümce y ı r t ı p ; .mış • i r dalı ua fo*eogr? f çek t ilmemiş .
1 s i ı . 0 e y # ma I )iy fitim iz ın bu. i k i iinlüsün e d a ir h .-y li hikayo 1 r .1 t i • D irbi indtm y n e z e li i d r i o lan bu k i m i l e r i n • . x i ü i z- v l l -.ii.lv ik .
İ li PİKİ U Jl
b a o r d r ı im ci k: o i Bej , b irle k z g ittim • h a s t a lı, 1 G ir bu i-, .1 • a r i h ç i l i v i * i'ık r c ı l ı g ı , boa t e c i l i i ve e it ştırm? c ı l ı g r
i l e klÜtürünüzün hei’ d a im d e k i y e te n e k li çelişme; 1 r i y l tamın n .'limet
, N Ü khasınınd» ( gabey) i o o fm s iı (Ruşer . g ib i* A’ k i l i vı Onun k i ş i l i ğ i ve f ı k r a l a r ı i l e i l i l i o l ıt ık , At ’türkün geçen#b ir i k i sohbe k Intt i liyorum • B in le r
i' b iliy im ) dan i d in l i m i ş t i r • Du. ur v ş r d Ümydm , b ili n d i ;;! rk *ü y m..Metile ..en te n m iş olan b i r yaz x d ı* S o n ra la rı i i l l e t v e - 1I1U rb a şk fn lip i C.nel S e k r e t e il i g i görevinde bulunarcic Atatürkün
Uttaydın* m güç3 ı.-.niy nında güçlü b e lle ğ i v a rd ı • ito e k lili, in de zevkle d in le d iğ in iz a ı ı l a n a ra sın d a Ahmet K.s:im*jLn adı şö y le b i r o la y da ge t i ;
At tü rk , tanınmış edebiyat ve f i k i r adam ları sırasında k a le m le ri i l hizmet etmiş o l n lr .r ı Parlamentoya kazandırmak konusunu so fra sın d a aarıan zt nun d ile g e t ir ' im iş . Ni tekim d e ğ işik t a r ih le r d e Abdullah Kumit- l e r , Hüseyin îushmilor , Yahy Kem aller , Yeknp Ka r i l e r , Fuat K ö p rü lü le r,
brahim uecm iler , C e la l S i h i r ’ l e r , F a z ıl i m etler , A li N ih a tla r , ib~ rahim Al a t t i n l e r ve daha n ic e l r ln in mjl le t v e k i l l i k l e r i bu düşüncenin uyrul kî İ n m e komili s ı i l e gerçekler t i r i l . ıiş t i r . .ir gece sfifra d a , m i l l e t v e k i l l i ı i n e g ö s te rile c e k odcylur arasın d a Ahmet Rr-sit- b eyin de bulunması görüş ülüyork. m b i r p r t i y e t k i l i s i A tatürk*« t
- Paçam, demi • Ahmet Kaslı bey , bu y a şta n sonra , M eclise g ir ip e ne g ib i b ir hizm etti bulunacak l
A tatürk k ş ia r ım ı ç a ta ra k şu k r ş ı l ı g ı verm iş î
- Ahmet Rasiıa bey M eclise y e n ib ir hizmet iç in d e ğ il , kalem i i l e m ille t in e y ı 13 r c hizmet et t ip i iç in g ir e c e k tir . .
AK MİT RASt ii YE İÇKİ
İ h e t Rasir ad ı onun y aş imi sü re s in c e , in san ın h a t ı r ı n , hemen ( iç k ) y i e c i r l r d i 33u alanda eyzen Toy; ik b ir inci g e lir s e , Ahmet k s i n de ik in c i s- y ı l ; . b i l i r d i • Ihçok i ç k i içm iş k iş ile r d e n d i • ık r a
-1 a r ın ı n ço unu meyle n e l er d e ye zm ş t ı r • Ş e r k li <trı nn ka İp ç e r p m t ı s i y i b e z i d ir d i ' i ahengini meyiıan«1 . de y- r e t m iş t ir • 'iürkiyede b ir z manlar i ç k i y; s a ğ ı uy u le n m ıştı • 'una ke ş ı ç ık a n la r ın b çında Ahmet Rasim Bey v a rd ı • Bu a r da Ahmet Ras in* in iç k iy e tutkunluğu y a k ıştırm a b i r f ık r a i l e a n l a t ı l ı r d ı • Güya , YeşijUy i ensupl r ı birgün iç k in iı zararın *
d a ir t e r t i p l e d i k l e r i kam erana Ahme de davet e tm iş le r « Üst? (tıs ıra d a k i b â r iıkem leye o tu tülmüş . Ünlü iç k i düşmanlarından olan p ro fe sö r Dr* l-ız h rr Osobe n İç k in tı z a r a r la r ın ı sayıp döktük t n s o r a
- Şurada b ir kova su , b ir kova r a k ı o ls a , b ir e çek g e ls e , h a n g is in i iç e r ? D in le y ic ile rd e n b ir i k i s i s
- i'a b ii suyu içer iç m iş le r • ¿r zh. r Osr, n key i l i k y u f l i sorusuna devam etmiş s
- Neden iç e r ? ön sıra d a o uran Ahmet It sim daynamamış İ I a * a r Osm n ın sorusun; şu k a r ş ı l ı ğ ı y a p ış ı r s a ş *
- Kî; k l i t;î ad o-' içer • •
P ro fe sö r Mazhar Osman i l o hrnet kaoi dL '; a d la r ı oc-lki b i r i ık r e — ye. t t l ı l ı k verm . i ç i n k r ı ş t ı r ı l m ş t ı r * Yoke in li n , b i k i ünlü k i ş i b e lk i de b öyle b i r to pli n tıd a h iç de karşılaşssv rai ş i a r d ı r .
B BA-O'm-TOEUli
Yakın, y ı l l a r a k ad ar baba i l e ogulun * h ele de do i l e toruraaı b ir b ir le r in in k r ş ıs m d a s ig a r a i ç t i k l e r i t 'di n d e ğ ile . h ly le b ir h arek et en büyük B ayağısızlık s a y ılır d ı. • Oysa Ahmet Kasim , hen o İv , hem torunu i l e m usiki to p la n tıla rın d a kadeh tokuştu ran n a d ir k iş ile r d e n d i . j.u(fiia*lnrı Bey)de kızından n torunu nlü b estek arım ız (Osman Nihat Akın) da hmaeu kasim in n esU n d m gelen ve
iç i:- ytü'i <Vi‘ ■ 1 ulamı ö l m K i ş i l e r d i r •
jid h g R .S 3 M* % M 2 P 7.
Üst t Ahms ' lü.sim , 21 y it t i 1932 gUnü Htybeliadm’ da öldü . Or da gömüldü* ; oha s o n r a la r ı zfmen saman Hal k e v l erinde a n ı s ı ra g ü n le r
i l d i , ürer 1er düzenlendi • Sarihim ize , tim iz e ,b a sın ım ız a
ve m sik im ize b ö y lo sire hizmet eden biı* k i ş i y i s a y g ı ü e onmak u lu su iizun İç., i r t ü i r l i k n i t e l i k l e r i i r . Jm , scaı y ı l l a r d a A»*- «1» » ö y le
sin e unutuldu k b asın ım ız a b i l c, onun aıezu ın m nerede olduğuna d a ir t a r t ış m a la r v e i l e r i sü rü len tahm ini ı ç: rp*tı 0 ttR da gö st e riy o r k i ,
Kişisel Arşivlerde İstanbul Belleği Taha Toros Arşivi
