[Zeki Kuneralp tarafından Taha Toros'a 1978-1979 yıllarında gönderilen mektuplar]

Sayın Taha Toros

Halâskârgazi Cad. 286 Şişli

İ s t a n b u 1

•yfu//ı/e && 7Z// //AV/* 6"y

^ « 4 ^ - 4 17 mart 1978

Pek muhterem Beyefendi,

Prens Sabahattin hakkında "Milliyet"te geçen ay yayınladığınız ilginç makale serisini zevkle okudum. Yakın tarihimizin karmaşık bir safhası sayenizde bir hayli aydınlatılmış bulunuyor. Bunun için cümlece size müteşekkir olmamız gerekir.

Rahatsız edişim, dolaylı şekilde, bu konu ile ilgilidir. Fakat daha evvel kendimi takdim edeyim. Memuriyet hayatının sonu yaklaşmakta olan bir hari­

ciye memuruyum. Hâlen Madrid'de Büyükelçiyim. Ali Kemal'in oğluyum ve boş zamanımda babam hakkında bir

biyografik deneme hazırlamaktayım. Bu maksatla yap­ tığım araştırmalar sırasında rastladığım, ve çöze­ mediğim, sorunlardan biri babamın 31 Mart olayından sonra memleketi terk edişinin direkt sebebini anla­ mak dır.

Ingiliz k a y m v a l d e s i n e atfen kızından, yani ab­ lamdan, bana intikal eden bilgiye göre babam, Hare­ ket Ordusunun İstanbul'a muvasalatından evvel, bir

/

gazetede idam edilecek olan sekiz kişinin ismini görmüş. Bu isimler meyanında kendi ismi de varmış.

Bunun üz^erine, İngiliz sefaretine mensup bazı kim­ selerin yardımiyle, ertesi gün bir fransız vapuruna

binerek İstanbul'dan kaçmağa muvaffak olmuş. Gazete­ de ismi çıkan diğer yedi kişi de, bir kaç gün sonra, "bir saat kulesinin" altında asılmışlar.

Memlekete dönünce, devrin gazetelerini karıştıra­ rak, bu haberin sıhhat derecesini tesbit etmem belki mümkün olur. Fakat - bunu tembelliğime yorun - dü­ şündüm ki bu malûmat belki sizde mevcuttur ve müsama­ hanıza sığınmağa karar verdim. Sizden ricam şudur: aceba araştırmalarınız sırasında yukarıda bahsettiğim gazete haberine tesadüf ettiniz mi? Ettiniz ise bana

ou hususta bilgi lûtf ederseniz size fevkelâde minnet­ tar kalırım. Tabiî bir şart ile, o da size fazla zah­ met verdirmemek şartiyle.

Rahatsız ettiğimden dolayı pek çok özür diler,

en iyi dileklerimle birlikte derin saygılarımı sunarım.

24.Kart*1978

aha '

i

ÜROfcj

EalaskSrg] .

.

.

acı.286

>

işli - ISih J

İL

.

uhteren Zeki Leyfendi,

17 i art 1978 tarihli mektubunuzu - sisin,, illiyet*teki yazılama,

okudu*

;unuz duygular içerisinde - zevkle okudum.

imliğinizi tanıtmak içir,zahmete kati

anıp,

yaptı iniz açıklamaya

s

.

yoktu, İra, 4000 zarf -Jol

:

; .>&=•;-

-İ2* araçtımaeı içi.,kari .iyenizin nüntoz ki Asini taama:ak

«

olurdu, üzyiise görüşmemişsek de,"benim arşivimde ve kafamda

siz-dair kazı bilgilerin, ucvcut olduğunu~-ekli olarak sundu, um helmelerden -

takdir buyuracaksınız,

* ektubunuzu okuduktan sonra,henüz tasnifi temamlanamamiş 4000 zarf

dolusu dok

ün.,,

5000 fotoğraf ve 5000 in üstünde kitaptan oluşan arşivim­

de Ali Kemal’e ait

ri aradım,Bulabildiklerim arasında,Ali

Kemal*-"

■

•

H « ÎKpAki'an muhabiri iken ■

Idırdıgı bir gençlik fotoğrafı,isviç-

i‘

udc ( kihxhu-İ OSlu-jiî ) açmak hususundaki teşebbüsünü kaosaysh uzun bir

yazi£dijtt,r.7i;d,-x^3AjöAii başmuharriri iken kendisine gönderilmiş gfcyfrptefftft

’

•

-

t

-336 serilili mektup,u.û3Aiı«*I

*ın bir kaç nüshası,ilansızca ve

.-Zrkçte 2 det kartvizit

i,

bâzı

resim

ve karikatürlerinin kupürleri,

sizin

birtat ünce askerliğinizi yapmak hususundaki arzunuzv belirten bir akra -

■

ı ıiit bir postunu gönderdiği mektup v,a,vardı, unlardan. bir İrağının

bu ün yaptırdığım fotokopilerini size armağan ediyorum,Gçmâai yansıtan

tc.'-rı^ anılardan

ılır, .-yİ;- tel

...mir. ediyorum I

i,yurttan uzakta,

tarihî

j—- uıKede» ı>u tur beli 'eleri .

evııl© okursunuz,, nılara büyük de eı veresi

da içdd

-

r m ı bilenlerden sayılırım,45 yıl lan fazla büyük emek

vererek topladıkları ., okuauklariî , ıot aldıkların konul

arı-em

eki

i oldukta

sonra—yeni yeni tasnif etmeye başladın,

liu zengin arşiv iç

eriş

inde,

tasnif

yaparken duyduğum zevki ve huzuru, sizin de enekli olunca tadacağınızı

-

•

»tasniften yazı yazmaya vakit ayıramadığıma ve geç emekli

c

1

duğui:’

.a-''

■

k m dostlarının belirttiği gibi-ben de oor esef etmekteyim,

bira,hafıza,

eski kuvvetini,

ayniyle sürdüremiyor.

67 il

ay

e

timizden 63 linil,

tef

t

iş/görevin dolnyısiyle 35 yıl gezmiş,

hayli araştırmalar yapmış,dol:l."nrnlcfii:.,notlar tutmuş bulundvJ gıdan

»kütüp­

hanemdeki konular çok mütenevvi,. .folklor,tarih,Edebiyat,biyografiden

tutu, a, biirkiyenin hor devletle geçmişte olan ilişkilerini kapsayan,

’i;; llıelerde yaptırın araştırma ve incelemeler,doğrusu bendeki hafıza

trafiğini, çok çok. yormuş bulunuyor.

belki siz,

3X6Oh'ün ülkenizi ziyareti sırasında ynyımlanan(G-eçmiştc

;V

ilişkileri)ne dair yazı serisini. ;in ile münasebete geçil -

ai._,ı

da (Geçmişte kürk - Çin ilişkileri; ile ilrili yazılarımı da

izlemişsinizdir,

bugünlerde GjRÇLÎŞffii SbJffi - î

KALYAN ÎİİŞKÎLERÎ ile GEÇMİŞTE TÜHK-

POLOıîIA İkîŞKlI»ESl üzerindeki çalışmalarımı ilnal etmek üzereyim,

,{, :'^teıu*

ocmuasında yayımlanan(T'ÜHK kiki ¡KLABI

- A .

İSTK HEIülLijltDE Oh’ökDULAK ? )konulu yazı dizisini, gön üş müydünüz V

~ık cemallerden Cahit Oıtkılara kadar Kürk yazarlarının

aristeyken

deva ,

ettikleri meyhaneleri,kahveleri,kütüphaneleri,hülasa oradaki ya -

pıtılarını y

us

1

ly

ordu.

0 yazılarım arasında Ali Kemal*

iri hariste otur­

duğu evden de sözetmiştim.bize o evin »çektiğim bir fotoğrafını sunuyor«

(27

İL:di gelelin sorularınızın karşılığına :

ıce.burada bir parantez açmalıyı»#?««» Kabahattin ile ilgili yazı dizisi

20 iken,özet İ

lideri için 7 ye indirildi, ger temamın» ysyırlnyabilsey-

dikrorada,illi cnal'ın da övglilü bir başmakalesini bulacaktınız.

Artık sorunuza geçebilirine

0 devrin ic ve dıs matbuatını»hemm heraen tünüyle incelenin ola darasr.

biri cayılırım. “:esin bir iddiada bulunmak istenen,ana göreıedigim bâzı ga*

zeteler olabilir., li : cmal’ın yurt dışına kaçrıasiyle ilgili olarak« sise

nakledilen şekilde bir bilgiye rastlamadın, ellci,o sıralarda.bir kaç nüsha

çıkmış ve yi şemanı;; olan bir gazetede bilgi ötMiOiâfö'Oü olabilir*, unu da pek

saamıyoru ..

de'yurda de: r;.lşüaüz<ie bir araştın

la yapu ıs. b o a »benim

nerede oi-udugunu şimdi pek hatırlayamadığım bu olay ş

öyledir

s

,.areket Ordusu Istcnbula yeki şırken.bCzı ist&syo;

JLarSnki vagonlara,

-meçhul kişiler taraf

andan,

belidi de ittihatçıların komitecilerince - bu

ihtilalde parmağı olanlar diye bir kaç isin yasılmış..unların başında

125

a iur ile 71i kemal varmış, »andığıma göre ısa ur bunu işitince isini

kaybettirmiştir., uhtemeldir ki,idi I emel de bunu duyunca ülkeyi terkotmiş

olabilir.

Zira,

o hengemede, İttihatçıların hareket Ordusunun icraatına

müessir olacağı tahmin edilebilirdi.

i er

taraftan,

bahsettiğiniz

7

kişinin bir saat kulesinin altınaa

asılra: olmalarında da küçük bir yanlışlık olsa gere, tir. erçi bu olay

üzerin« asılanlar oldu t

ma.bir saat kulesinin ^ a t p d g ^ . ı l m ı ^ ^ i u l i ^ l ,

konusu,biraz garipçe..Zira Istanbulda bir saat lülesi yoktur.bilindiği

üzere d

rat kulesi İznirde

,7

.danada, 1arsusta ve Kcnsunda v. .kasabalarda

T-TV2.ro »ilanlar .

larda asılnışiardır.

lamların fotoğrafı o z a m m n i

gazetelerin bir ikisinde,özellikle I’

arioteki Illusiaratian'da ycyınlenmış-

tl: •

. ulat

eren Zeki ..eyfendi,

bize emeklili inizde de sağlıklı ve zevkli denemelerlerlc mtluluklar

dilerin.? u tür çalışmaların emeklilik yıllarında insanı çok mutlu edeceği­

ni-

tecrübelerime istinadeK-arzedcbilirin.? u vesileyle,sayalar sunarım.

daha T0BÛS5

îîot:

Vaktiyle bir hanım,bana annenizin

gençlik fotoğrafını vermişti.Onu da

arşivimde aracımsa da bul&aadın.. ir

başka sarihi girmiş olabilir.

İleride

meyden.' tıkar te ıldlndiyim.:

mılnıyorı;am

Zeki P a ş a ' m n kızıydı•

Adı»ı ceba katine mi idi?

> i. L ¿ E 1 Potokopiler:

1. Ali nemal *

ın kartviziti

2. li .

emel *

in .

vrupada (1.:-

.

EB-Î OKI Âbî)aşma teşebbüsü

5. -

li onal

*

a 1920 martında gönderilen bir mektup

4. akerliginiz için, iplor.anızla ilgili yazışma

5. illi .

er.rl’ın Paris

te oturduğu ev

Eli LAS Pt

COnO- íí

postal

- .

EL fll.JMf í :

! ’

Sayın Taha Toros

Halaskârgazi Cad. Şişli P O R A V I O N

*-*-286

t T- T ^ii

^ TU '///e O /u yt/in K a /, 4 *

'¿Ç//. // /.V7* 67

JL/uaf-4 1 nisan 1978 Pek muhterem Taha Beyefendi,

Lâtufkâr ve değerli mektubunuzu şu anda aldım. Pek mahcup oldum. Demek ki tâ 1939'dan beri size bir şükran borcum vardı, ve bundan haberim yoktu. Bu borcum da bu kerre, mektubunuz üzerine, bir kaç kat daha artmıştır. Bu müterakim borçları ödemek

bir hayli zor olacaktır. Memlekete avdetimde, vicahen teşerrüfümde, bu şükran duygularımı şifahen de arz etmek imkânını da bulurum, inşallah.

Mektubunuzda bahis buyurduğunuz kıymetli yazı­ larınızı okumak fırsatı şimdiye kadar maalesef çık­ mamıştır. 0 işi de galiba avdetime tâlik etmek mec­ buriyetinde kalacağım. Yalnız şunu söylememe müsaade buyrun: sizi, bu fikrî faaliyetinizden dolayı, gıpta ediyorum, insanlarda öteden beri en çok saydığım vasıf - bende pek sınırlı olduğundan dolayı - fikir eseri yaratabilmek kabiliyetidir. 0 kabiliyet sizde mebzulen mevcuttur ve bu şüphesiz büyük bir Allah

vergisidir.

Fotokopilerini lûtf ettiğiniz babamla ilgili iki yazı şimdiye kadar benim meçhulümdü. Zaten beni bazen yeise sevkdden bu yazı bolluğudur. Hem babaqı

pek ıvelüt bir yazardı, maşallah, hem de ona yazanlar çokdur. Onun için şimdiden biliyorum ki benim yazmak niyetinde olduğum biyografi, şayet bir gün dünya ışığını görürse, doğuştan sakat, natamam olacak. Karşılaşmakta olduğum zorlukları müdrik olduğum için niyetim bu biyografide.mümkün olduğu kadar, yazılarından parçalar nakletmek suretiyle, babamı konuşturtmak, babam hakkında değer yargıları vermek­ ten içtinap etmek, başkalarının verdikleri değer yargılarını da zikretmekten sarfınazar etmektir. Fakat, tekrar ediyorum, bu n e v ’i çalışmalar için sizde mevcut olan tecrğbe ve kabiliyet bende mevcut olmadığı için, bu kolay bir iş olmayacaktır.

Sizi rahatsız ettiğimden dolayı tekrar özür diler, verdiğiniz bilgi ve belgeler için candan teşekkür eder, içten mutluluk ve saygı duygularımı sunarım, pek muhterem Taha Beyefendi.

H. Annemin adı Sabiha'dır. Tophane Müşiri Mustafa Zeki Paşanın /küçük kızıdır.

Sayın Taha Toros

Halâskârgazi Cad. 236 Şiş-1 i

I s t a n b u l TURQUIA

~ t r o*ıı*/

Taha Beyefendi,

Refikamı kaybettiğim vakit gösterdiğiniz cömert ilgiye şimdiye kadar teşekkür etmedim. Beni mazur görün ve bu ihmali şaşkınlığıma hami edin.

Kaderden büyük bir darbe yedim. Bunun nasıl altından kalkacağımı bilmiyorum. Devamlı olarak zihnen meşgul olmak suretiyle, belki.

Meğersem müşterek bir tanıdığımız varmış: Sadun Etensel. Sadun Bey iki, üç seneden beri Madrid'de vazife görmektedir. Tanışdığımızdan dolayı çok memnun olduğum ve kendisini çok takdir ettiğim bir kimsedir.

De rin saygılarımla birlikte Yeni Yıl için en samimî dileklerimi sunarım.

Sayın Taha Toros

Halaskârgazi Cad. 286 Kent/B Şişli

İ s t a n b u l

../us/s/t Şy a ts ın

// m / 'rrr/ &

15

Pek muhterem Taha Beyefendi,

Herşeyden evvel size büyük bir "geçmiş olsun." Bu yangın feci bir şeydi, bir hayli zararınızı mucip olmuş. Yalnız büyük bir teselliniz var, şüphesiz, can kaybınız yok. Yegâne telafi kabul etmeyen de o değil mi?

Benim eski yazım iğretidir, sonradan öğrenmedir. Ancak iftihar ile diyebilirim k^sizin el yazınızı okumakta en ufak bir müşkülat çekmedim. Bilmem, oku­ naklı yazmağa bilhassa dikkat ettiniz mi, fakat ya­ zınız "inci" gibidir. Yalnız bir tek kelime vardır ki okuyamadım, onun da manası cümleden çıkmaktadır.

Kadere karşı tutumumla ilgili olarak pek iltifat- kârane sözler sarfediyorsunuz. Bu takdire hak kazan­ dım mı, bilmiyorum. Fakat bir şeye inanıyorum, Taha Beyefendi, o inanç da bana destek olmaktadır. Bu dünya, bir son olmadığı gibi bir başlangıç da değil­ dir, bir parantezdir, yahut daha doğrusu bir "trait- d'union"dır. Bir son olmadığı hususunda bütün din­ ler mutabıkdır. Yalnız bu kâfi değildir, bir

"ahret"in gibi bir "evvlet"in de (özür dilerim, tabiri ben icat ettim) mevcut olması lazımdır.

Ruhlar lâyemuttur, evvletten ahrete geçerler, arada dünyaya uğrarlar. Kardeş ruhlar da hep buluşurlar. Onun için refikama tekrar kavuşacağımdan eminim. Bu, belki tıflanî bir inançtır, fakat beni tatmin etmekte­ dir.

üniversiteli Hanım kızın Ali Kemal'in edebî ya- zılariyle meşgul olması hoşuma gitti. Yalnız Ali Ke­ mal traumasının siyasî yönden üçüncü kuşakta dahi

devam etmesini tuhaf buluyorum. Doğrudur, Fransız- lar ancak bundan bir kaç sene evvel Vichy t r a u m a s m ı yenip o devir hakkında objektif düşünmeğe ve yazmağa başlamışlardır. Fakat hiç olmazsa 30 senede bu trau- mayı yenebilmişlerdir. Biz ise, olaydan beri 55 sene geçtiği halde Ali Kemal t r a u m a s m ı hâla yenemedik.

Şahsına ve sanatına pek hürmet ettiğim Haldun

Beyefendi ile son Ankara faslımda görüşmüştüm. Iieğer- sem çocuk iken Bebek bahçelerinde beraber oynamışık.

Suallerinize gelince, maruzatım şudur:

1) Oğlum Sinan, bundan dört beş sene evvel, Paris' te tahsilde iken, yaz tatilini bizde geçirdi. Bundan faydalanarak sefaretin eski arşivlerini karıştırdı. Bu karıştırmanın neticesi olarak, "Ispanya'da Osman­

lI

-2

Bu etüd bundan iki sene evvel "Türk Kültürünü Araştırma Enstitüsü"nün araştırmalar dergisine

derç edildi. Etüdün;sualinizle ilgili gördüğüm satır­ ları aşağıya aynen naklediyorum:

"... ve 1860'da tasarruf mülahazasiyle (1857'de açılan.Z.K.), elçilik kapatıldı. Ancak, Ispanya ile bağları sürdürmek için, Paris Büyükelçileri, ayni

zamanda, Madrid'de akredite edildiler. 1 8 6 1 'de Veli Paşa, 1863'de Cemil Paşa ve 1880'de Esat Paşa Paris' den gelerek, Madrid'i ziyaret ettiler. Esat Paşa, ayrıca, II. Abdülhamid tarafından, XII. Alfonso'ya verilen nişanı takdim etmekle vazifelendirilmişti. Arada, 1 8 7 0 'de, I. Amadeo'nun cülûsunda Padişahı

temsilen hazır bulunan Mabeyn baş teşrifatçısı

Kâmil Bey; 1875*de Abdülaziz tarafından XII. Alfon- so$ya gönderilen nâmenin hâmili, yaver-i hümayundan Kaymakam Hüsnü Bey, Madrid'e uğradılar."

2) Bu konularla ilgili belgeleri bulmak bittabi mümkündür. Sinan, bunların nerede olduğunu bilmek­

tedir. Olay ve şahıslarla ilgili fotoğraflara ge­ lince iş daha zor. Arşivlerde fotoğraf olarak bir şey yok. Ispanyol kütüphanelerini karıştırıp belki bir şey bulunabilir, fakat bu da pek uzun araştırma­ lar icap ettirir. .. .

3) 1920 Posta Birliği Madrid kongresine gelince arzu ettiğiniz bilgi ve fotoları sağlamak üzere bura PQ sta Müdürlüğüne müracaat ettim. Cevabı bekliyorum. Posta Birliğinin merkezi Bern'dedir. Oraya başvurmak belki daha emin yoldur. Bern

Büyükelçimiz Prof. Suat Bilge'nin size bu hususta memnuniyetle yardımcı olacağından eminim. Lüzum görürseniz tavassutta bulunabilirim.

Mühim bir vazifemi ihmal ettim: mektubunuza te­ şekkür etmedim. Halbuki mektubunuz beni ihya etti, huzur verdi. Yeni yıldan beklediğim zaten huzur ve tevekküldür, ikisi de zor metalarl

Emirlerinizi her zaman bekler, derin saygıla­ rımı sunarım.

H. Sinan'ın etüdüne dayanarak hazırladığımız ve ilgilenen kimselere dağıttığımız bir notu leffen takdim ediyorum. Sinan hâlen İstanbul'da özel sektöre mensup bir tica- . ret firmasında çalışmaktadır.(Komple Sınai Tesisler,

Cümhuriyet Cad. 20/1, Elmadağ). Her ihtimala karşı arzediyorum.

Olaydan sonra bana yazmak lûtfunda bulunduğunuz mektup doğru hatırlıyorsam^Fransa'da postalanmıştı.

Sayın Taha Toros

Halâskârgazi Cae'desi 286 Şişli

I s t a n b u l TURQUIA

T P

',-Jlh//‘r/>/-4- 28 Ocak 1979

Pek muhterem Taha Beyefendi,

Ispanyol Posta Umum Müdürlüğü nezdinde yaptığı­ mız teşebbüsün yegâne ürünü, malumun teyidinden ibarettir: 1 Ekim 1920'de Madrid'de toplanan ftünya Posta Birliği Kongresinde Türkiye'yi Mehmet Ali.Bey temsil etmiştir. Fotoğraf sağlanamamıştır. Toplantı­ nın zabıtları herhalde mevcuttur, fakat tetkiki uzun bir uzman işidir ve muayyen bir konu güdülerek yapılmalıdır. Bunun için de en uygun mahal, geçen sefer arzettiğim gibi, bence Bern'dir.

Kısır malumat verdiğimden dolayı özür diler, en iyi dileklerimi, derin saygılarımı sunarım.

d'être un absolutiste, d'avoir pris part au coup

c. état avorte du ql mars et il a été sous cette incul­ pation banni de son pays. On l'a calomnié, déclare-1- il. Ses accusateurs oublient les gages qu'il a donné? c-^la constitution: sous le régime hamidien il a

pas-un an^ en prison et cinq ans en exil à cause de ses idées libérales. Déjà il était partisan de la liberté; il n'a pas changé depuis. Constitutionnel et patriote avant tout il travaillera dans la mesure de ses res­ sources dans son second exil au bien de son pays. S'il a fondé à Paris un journal turc c'est pour défendre son pays, pour le faire connaître et aimer. Il n'a pas d'autre ambition.

La Yeni Yol passe en revue les événements du jour tant pour la Ttirquie que pour l'étranger. Elle parle successivement de l'emprunt ottoman,mesure nécessaire qui fournira au nouveau ministre des finances l'occa­ sion de montrer son mérité, de la que tion albanaise dans laquelle il faut se montrer à la fois bienveil­ lant et ferme Car on doit se tenir en garde contre les intrigues étrangères, des manifestations provoquées en France et dans les pays d ’Europe par l'éxécution de Feire, manifestations qui sont pour les gouvernements aosolutistes une grande leçon et une terrible menace, quelques pages intéressantes sur la petite ville de Bournemouth qui font l'eloge de la vie et du caractère anglais et nous trouvons encore une longue étude sur les gouvernements constitutionnels. Il faut que la Turquie ait non point en théorie mais en fait un gou­ vernement de cette nature. Une constitution est bien mais sans la liberté individuelle et la liberté de presse à quoi servirait-elle? Ces libertés, certes ne devront jamais dégénérer en license mais elles sont nécessaires et nul n'a le droit d'empiéter sur elles. Pour éviter de pénibles expérxiences et des cruels déboires, pour ne pas s'exposer à voir se reproduire chez elle ce qui s'est produit en Russie, que la Tur­ quie s'instruise à l'exemple de l'Europe et observe ce qui s'est fait notamment en France et en Angleterre. Le troisième numéro parle longuement de l'imitation de l'Europe telle que la pratique l'Orient et telle qu' el­ le devrait être pratiquée: il faut emprunter à

l'étran-ger ce qu'il a de bon mais sans le sinl'étran-ger ni l'imiter d'une façon servile; il faut procéder avec intelli­ gence et méthode. Un autre article est consacré à la question albanaise et fait l'éloge des Albanais, peu- pl® vaillant et humain et patriote dont on a pu apuré— ci© la grande qualité durant la guerre contre la Rus­ sie; il est à souhaiter que les dissentiments survenus entre lui et le Gouvernement cesse au plus vite. Enfin nous trouvons a la 8eme page une lettre élogieuse du grand orientaliste A. Vambéry. Le 4ème numéro est con- °acEe a la Chambre ottomane qui vient de reprendre ses travaux et a la question albanaise. De vives attaques ^ont adressées aux hommes au pouvoir: on leur reproche à eux qui sont les ennemeis de la réaction de se servir des procédés de la réaction.

Özür dilerim, Taha Beyefendi, sizi öıkdım. Fakat Ali Ke m a l 'in siyasî felsefesini anlamak için bu mühim bir kaynakdır. Bilmem sizde mevcut miydi?

Babam Nisan 1 9 0 9 'da İstanbul'dan kaçıyor. Mısır'dan geçmiyor, doğrudan doğruya Paris'e gidiyor, bir müd­ det sonra da Ingiltere'ye. Orada da, Bournemouth'da, İstanbul'da bırakmış olduğu karısı (1903'de Londra'da ot. Margarethen klişesinde kendisiyle evlendiği ilk zevcesi. Hanım, kasım 1 9 0 $ 'da, üçüncü çocuğunun doğu­ mundan sonra vefat etmiştir) kendisine kavuşuyor.

Sinan'ın yazısını neşreden dergi hakkında size ge­ reken bilgiyi versin diye kendisine yazdım. Sizi her­ halde arıyacaktır. '

Arzu buyurduğunuz takdirde Posta Birliğinin Madrid toplantısı ile ilgili malumatın temini zımnında

Suat Beye başvurabilirim. Yoksa siz mi doğrudan doğru­ ya kendisine müracaat edeceksiniz?

Dış ilişkilerimizin tarihi ile ilgili olarak muh­ telif vesilelerle yayınladığınız etüdlîtr, diğerlerine ilaveten, dokümanter bir değer de taşımaktadır. Bun­ ların aceba toplu olarak yayınlanması da mümkün değil mi? Millî yayın faaliyetimize önemli bir katkı teşkil eder.

Tekrar pek çok teşekkürler, derin saygılar.

Taha Toros Arşivi