f
431
r
a m B B S B
W i | f ı / ı i ; 6« / î f Y l v ’ Kastelli’nin, 9. Tasfiye Kurulu’nca satışa çıkartılan ve At-
J las sineması olarak bilinen kompleks içindeki bağımsız “saray" bölümüne değer biçilemiyor. A m a yine de 550 milyon liradan bugün satışa çıkartılacak. “Saray"ın, 3 büyük salonunun ve görkemli ana salonun tavanları altın varakla kaplı kartonpiyerden yapılmış. Çeşitli Fransız ve İtalyan desenlerinin çerçe velediği yağlıboya çıplak kadın ve çocuk figürleri ise tavanların ortalarına yerleş miş. Resimlerin bir köşesinde “Berteaux” imzası görülüyor. Bu ressamın da 1885’lerde İstanbul’a iş tutmak için gelmiş İtalyan ya da Fransız duvar ressamlarından biri ol duğu sanılıyor. Bu görkemli salonların zeminini ise Hindistan’dan özel olarak geti rilmiş çeşitli ağaçlardan oyularak yapılmış tahta kaplamalar oluşturuyor.
(Fotoğraf: ENDER ERKEK)
13. Sayfada
«J f
e
M
CUM HURİYET/13
Atlas Sinem asında satılık iSaray
İstanbul Haber Servisi — Ka
pısında “Seviştikten Sonra” ad lı filmin ışıklı afişi asılı olan ün lü bir yapı. Herkesi kapıdaki afiş ilgilendiriyor. Yüz yıl öncesinin şaşaalı, yüzlerce fenerin aydınlat tığı pırıl pırıl bir zevk ve eğlence merkezi olduğunu kimse bilmi yor bu yapının. Sanat tarihçileri de bir iki sözcüğün ötesine geçe miyorlar Beyoğlu’nun 209 numa ralı bu ünlü büyük yapısını an latırken. Atlas Sineması’nın bu lunduğu yapı burası. Ya da her kesin “Küçük Sahne” ve “Saray Sinemasının binası” olarak tanı dığı yapı... özellikle bilinmeyen yanı ise, bu yapının içindeki ba ğımsız “Saray” bölümü ve bu görkemli dairenin Osmanlı padi şahlarından Abdülaziz’in garso niyeri oluşu..
1950 yılından beri 209 numa ralı yapının içinde ya da yanın da çalışmış Osman Alburk, elin deki anahtarla büyük ve geniş ceviz kaplı kapıyı ağır ağır açı yor. Beyoğlu’nun 1870 yangının da kül olan ahşap evlerinin yeri ne yapılan taş binanın, sinema ve tiyatro salonlarına giden geniş gi rişinin başında, hemen sağ taraf ta karanlık içinde hiç görülme yen bu geniş, görkemli kapının arkası kapkaranlık. “Yangın teh likesine karşı elektrikleri kestik”
nun bir servet harcadığını, “Sa- ray”a girince anlıyoruz. Sultan Abdülaziz’in eve neden geldiği ni ise, çeşitli belgelerden çıkarı lan sonuçlara göre değerlendiren Çelik Gülersoy, “en önemli söy lenti, padişahın ara sıra yaptığı k açam ak lard a kullandığı garsoniyermiş” diye açıklıyor.
“Küçük Sahne”nin bulunduğu bölüm “Garsoniyer”in bekleme salonu olarak kullanıldığı bü yükçe bir salonun düzenlenmesi ile oluşmuş. Saray’ın ana salonu nun bir köşesindeki küçük kapı hâlâ tiyatro salonunun çıkışını yukarıya bağlıyor. Atlas Sinema sı ise yapının ikinci sahipleri İz mirli Tütün Tüccarları Aziz ve Ahmet Borovah kardeşler zama nında, yapının arkasına yeni bir bölüm eklenerek yapılmış, ama yapının girişinden yararlanan ye ni bir ek yapı. 1949 yılında “Kısmet” adlı filmle Beyoğlu’na “merhaba” diyen Atlas sinema sı, 1970’li yıllarda Borovalılar’ın isteği ile ikiye bölünmüş. Salon kısmı pasaj olarak yeniden dü zenlenecekmiş ki, belediyenin iz nine takılmış. Binayı 1981 yılın da satın alan Banker Kastelli adıyla tanınan Cevher Özden, pasaj inşaatına ağırlık verdiği günlerde “batınca”, pasaj, 9. Tas-dıyor Osman Alburk. Sonra yu
karıdan süzülen ışıkla ortalık ay dınlanmaya başladığında 29 ba samakla ancak ara sahanlığa çı kabildiğimizi anlıyoruz. Bir 29 basamak daha çıkıldığında “Ab dülaziz’in garsoniyerine” adım atabiliriz artık. Çıktığımız 58 ba samaklı, geniş, görkemli merdi venin trabzanları İtalya’dan ge tirilmiş, özel ve beyaz mermer den. Duvarlar açık yeşil tonda ve üzerleri şimdiki kartonpiyer us talarının “pek tanımlayamadık- ları” özel bir yöntemle yapılmış, altın varaklı İtalyan ve Fransız motifleri ile kaplanmış.
Beyoğlu’nun sosyal topograf yasını vermeye çalışan Said N. Duhani “Eski İnsanlar, Eski Evler” adlı kitabında “içi son de rece lüks döşenmiş büyük bina Mösyö Köçeoğlu tarafından yap tırılmış” diyor. Köçeoğlu’nun bir Ermeni banker olduğunu öğre niyoruz. Ve Duhani “Padişahın Köçeoğlu’nun evini ziyareti söz konusu olunca, zengin Ermeni, velinimeti efendisi için çok özel konukseverlik göstermek istemiş ve bu uğurda bir servet harca mıştı” diye eklivor KvveoSlu’
fiye Kurulu’nun çabasıyla yeni bitirilmiş, şimdilerde Kastelli’nin alacaklılarına para •sağlamak için satışını bekliyor. Atlas Sineması ise eski Atlas’ın balkon bölü münde hizmet veriyor.
Tümüyle Kastelli’nin satın al dığı ve battıktan sonra 9. Tasfi ye Kurulu eliyle satışa çıkarılan 209 numaralı büyük yapının bu “çok değerli” 670 metrekarelik “Saray” bölümü 550 milyon li radan bugün alıcı önüne çıka cak. Tasfiye Kurulu Başkanı Se zai Onaral “Bu sadece yerin ti cari kıymetidir. Sanatsal yönü ve değeri bilinemediğinden bir de ğer biçilememektedir” derken şöyle ekliyor: “Sanırım bu fiya- - ta da alıcı bulması zor.
Ya çıkarsa? Çıkarsa ne Hıring Kurumu’nun bu parayı verecek bütçesi var, ne de TBMM’ye bağ lı Milli Saraylar’m haberi... Alan istediğini yapacak..
DÜKKÂNLARDAN 7’SÎ DÜN SATILDI
Atlas Sineması’nın olduğu ya pıda yer alan 54 bağımsız dük kândan 7’si dün toplam 88 mil yon 844 bin 500 liraya satıldı. 118 milyon liraya satışa çıkarı lan 183 metre karelik kafeterya nın satışı ise alıcı çıkmadığı için 8 ekime kaldı.
Kişisel Arşivlerde İstanbul Belleği Taha Toros Arşivi
