vırıliNIR fA«UITfli
DrR6ili
A. Ü. Veteriner Fakültesi tarafından üç ayda bir neşredilir
b---- ..----.
--.----Cilt : Vi 1959 No.: 1-2
Ankara Üniversitesi Veter,iner FaJkült.esi Fizyoloji Kürsüsü Çalışmalarından (Direktör: Prof. Dr. Macit Erk{)1) İkinci Milletlerarası Klinik Kimyası KongreEinde tebliğ. edilmiştir.
İsveç, Stockholm. 1957.
SIö-IR BOTULİsMUS'UNDA İDRAR ANALİzİNİN ÖNEMİ
Yazan: Ahmet NOYAN,D.V.M., Ph. D. Yirmi yllda.n Jazilia bıiır zamandır Trakya bö1ıges~nd.e srğırlama gö-I'üll.en fakait seib-e'b1i.'biflli'Ilrmayenıb~irhastaiLIlk çeş'İ'tilliIm1l'tahaSsllSrraırtar3-fınıjan incelenJmiışse de seıbebi bulunai:I1'aı:11lıştı.. Nihaıyet 1953 yı[ında Zi'raat Veka}etıii taI'a;fııI1ldanteşkil edi[len beş Mşiliık bir ikoırndsyon hasta~ hğı tetikikıe memUT edJ:rrdi.Bu y3zın:n yazan lromJ\syona d'aihdrrolup idra,I' anal'iZJl.erJınive hema;t<ı[!;(}jiikaraştmma1ıarı yıa.ıpmakla gör,evli bulunuyordu.
Kdmiisyon ,iJkıi'ibuçlUJk.ay ha,stal~ık gÖI"ülen köy;lerd.e -g€z€'fek tetkik-lerini yapmış ve lhastaG.ığm C ıos t i' id ıi u m: b o t u
ı
iı n u mun D tıi.pinden ilerü gelırne' ib o t uı
i s ın u s oıldiu:ğunu tes/bit .etmiştior.Bu yazı, hayvaIflaI' köylerde mua.yene edi!lJdiığislııada alınan idrar-larm an3ldz sonuÇlaTını ilhtiNa etmektediir. 8m<İnt!Ziısve Durin (20) b o t u 1 i s .ın u s 'lu ikli dlcm:lUZdaidırM' muaY'emlSı: yaıpmrışilar; bun-dan başka ha;yvaro:aırın botuliısmus'unda. idrar na:aIıiooe.ait 1iteI'atürde bir kayda rastlıyarrnadı1k. Bundan ötüru bıu1Jgu(l:a:rımızıınll'eşrind uygun bulduk.
MATERYAL VE METOT
Küımdsyonumuzca 55 hasta hayvan muayene ediİilidlİve bunlardan 17'sdnde idrar 8Jnaılii~ yapıldL Ayrıca. haıs,talıik bö1ges:nde bulunan
İnanl'l İnekhanesine aıiJton aidet sağ1Jarrn;,ineğin maır a.na.ıizi de 'yapıl-dı. Bundan maıksat, haSta hayvanlardan elde ed.ill.ensonuçlann aynı tbölgedekü:sağhım hıayıvanJJaıııdabull11!lJalI1isonıuç1iarla iYi! bıir
mukaye-sesi.n~sağlarmraktı.
Ar~tLrma;nın köYlerde yapıl1mış-olması -sebelXi.y1emetotlann en pratik olanJ.aTısıeçıiJ1ıdri!.İdrar muayenesinde renk, manzara, kdku, özel ağırlık, reaksdyon ve maT sed!iJniıentinin:.mıi!kroskopil{muayeneleri iJe aseton cilsiım1ert,mdJi'kjan,aJlburmdın,şeker, safra renk1i. maddeleri ve -k;an tayıin/J.ıeri.yapıı1dı.iKloriJd[erin.ise ırnaktan tayin edi.lıdd.
•
İdırarıda aseton C'iSiJmu.eri:tayini 1iQİln Legaı deneyıi,!inıellikan için Obermayer, aJlbuirnıi.n için Rdbert, dekstroz için Benediıct, safra renklıi maddJelieriiçin Gme1J.ündeneydnin Rooenıbach ımıod!i.fikıasyonuve kan için BenzmctiındeneylerıL-iku!lı1anı1d.ı.Kı1ıoridlleninmıktari tayn için Vo1hard - ArndJ.d metodu tercih edildi:.
, SONUÇLAR
Sonuçlar TABELA.1 ve 2 de gösterilmiştiJr. TaıbelaIJardaki (-) işa~ reti testin negatİ'f oldUğunu ve (+) işareti pozttilf oildıugunu;(+) (++) .
ve
(+ ++)
işaretleriise husule gelen reaksiyonun şiddet derecesinigösıtermektedir .
TABELA. 1 ve 2 den ,görüleceği gibi b o t u :1.i s m u s 'ta en çokgöze çarpan!b~ tiın d i c a n u r !İ ia, a 1 b u m i n u ria ve gIy c o s u r ia 'dır.
TARTIŞMA
B o t uii,.ın u s 'te görülen i n d i c a n u r i a 'nın sebebi sindirim ]{ıanalınıdıamevcut put r efa c t i o rı 'dur. Muayene edilen 55 hasta hayvanın hepsdnde ön madede dolıgunlUk ve proventricula.r ata n i a bulundu. On aı1tıhasta hayvan otopsisirıodedeğiŞlmıiyenbir bulgu vardıı
ati
bu: r u m e 'il 'in genişl€fIl1esi; r u m e n veo ın a s u m'öa hemen, hemen kuru muhteviyatın ibu1Unmas'ıidi. Bu nal pek tabildj rki put r efa c t io n 'asehep olma.ktaydı.
İndikan (CBHü NKS04) bütün idrarlarda az mıktarda. bulunur.
Decker'e (3) -göre iIlSJan ve köpek idraırında en az dört çeşit indikan bulunur. Sığır idrarında i,ndiikan ortalanna lj-trede 40 -50 miligram
kadardır (12,14,21).
TABELA.
ı.
SAGLAM SIGIRLAROA tORAR ANALt~t SONUÇLARITABELA 2. sıOIR BOTULISMUS'UNOA ıORAR ANALıZı SONUÇLARI
Obermayer deneyi bu 1l1lıkta;rinıdıfkan ile eseri reaiks!iyon verir. On sağlam sığıT idrarımdan dörldü eseri, iıkiiSi!hafif (+) reakS!lyon verdi; dördü kaorda değer biır <rea'k.sıilyongösteıımed!L
BillJindaği giibıi normall i!drarrxia alIbUJmlinbulunmaz. TABELA 1 der'. aıüaş'ılacağı veçhi[:e on normal İiIl1eğini!dmnnıda aillbumlin ibulunma-m~tır. Buna mukabill 17 hasta idranndan 13 ünde aJ:bu:mıin bulundu. (TABELA 2). B ot ui 1 i s ın u s'ta a i b u ın ii:n u:rli a'mn muhte-mel sebepleri çeşitlidir. Umumiyetle hakiki a 1b u m i n u r i a şu
s:elbeplBI"deniJen gelleıbillli'r:(a) Vücut ısı'SJ.yükselıjiği zaıman; (b) böb-rek dokusunun zedelenım,esi netüces.t; (c) kan basıncının dÜŞimesi ha-Hnde, ve (d) kamn nOl"maılkompozisyonunda huısulle gelıen değişım€!Ier netıilCesi (12).
B o t u 1i s ımUs 'ta ateş yoktu:r. Muayene edIillıen55 oliaydan hiç birinde vücut ısrsında yükse1me göııüllinıed1i.Böbrek dokusunun zede-!enmesi mevcuttuT. PamUıkçu (16) (hMlta!hğı tetkıilk kıom!İiSyoınuüyeIJe-rinden, patolog) b o t u 1i s m u s't a n e p h r i t i s bulunduğu-nu kaydediyor ki bu albuminuriye sebep olabilir. Arteriyeı kan basıncı bizim o!l:aylarıımızda ö1ıçmmıeıdıi;faJka.t kan baısıncınm aza1lnnş o~masını
gerektiren delüMer mevcuttur. !B o t u 1 i 's ın u s 'lu hayvanlaır su iç-miyorlardı (15). SUsuzıluk! e x t r a c e
ı
ı uı
a tr S1IVım.nkaybını, bu da plazma volÜJmüniÜIlıa.za1LmasınımUıCip alur {4,5,6,9,10). Gaıınb~e (6), «Extra;celluJıar SıV'ımn kIiımyaısaJ.Anatomii, Fizyoloji ve PatdlK:ıjlİlSiııadlı kitabında, Ellkiintoın ve T,affel (4) ta;rafınidan susuz bLTakıılan bir hay-. vandıa dehiıdrasyon nıetliıcesdı[n t r a ve e x t :r a c e 1 il.u iJ.a rsı,Vl-ların kaybınaadt elde edli:Wn r:akaırrularla çizdiği kU'lWaI.erde plazma voümıü a~aillm!3JS.ını'gayet güzel beııiTtm'i~tiır. B o t u ili s ın u s olay-lannın çoğu en sıcalk ve en !kurak mevsimde [görülüyor. Yüksek hava ıSlSı ve kuraklıK, vücut ısıSIDı evaıporasyonJıa düşürmek !İ.'Çlİn,hayvanın su kaY'betm esine selbep a1urr. Bu şek:Hdeki dehildrıaısyon ibilliassa s~Tküıe eden kan plazıma!Sl'Diatesir eder (1,10). Plıarznnıa.suyunun kıay1bı.,. hema-to[oji:k bu1JguJ:ara da aksetmişti ve dehiidraısyon gösterillırl. barımi. ~ın koyulaşması, e r y t h r o c y
t
e adediniın 'arlma.Bı ve e r y t h -r o c y t e sediilmentasyon hızının amiLması bam derecede Jidri.Bütün bu a.zıaııııaırd.:ananilla.şı[acağıgilii: ib o t U, iJ.i s m u s 'lu
hay-vanlarda p1arz;mıavruÜJIIlÜazallinhŞtı:r; ll1unun da kan basıncınıdıa düşük-lük meydana getıimmıesi'bekilendır. De:hiıdraısyonda bObIrelk1leTde kan aJkımı mürtarı ve fi.illıtrasyon baJsı,ncı ıazahr {7). F.i/lıtmsyan basıncının azalması a,lıbumliinürlye sebep olaıbüli\f; ZiiTa basınç ne kadar azaJ.ı:sa gl o m e r u
ı
u s 'ta albuminlerin diffüzyonu ok ad aT kolaYla.5ır (12).İdrarda kIoridIerin miktari tayinlerinin yapılmasına sebep, köy lülerin yazın hayvanillaırına tuz vennediikleri'nli S1ÖYlamaIleIiJddJr.Ne ge_ beple yazın tuz venned:iık1eriııi sorduğuımuzda köyı.üil.erdenşu cevliJbı ailid'ık: «BUTa1ıardaY'atZınsu azdır. Hayvanlaıra tuz verirsek susarlar ve çOk su içmek isıterl!er.II Asııında ,vücudun tuz ihtıiıyacı.Sıcak mevsimde
daha fa2'Jladır.
Tuz veriı1ınıemıesiill'lerağmen ihasta hay;vanlaırın idranında klorid m:ılkdarı normal ooyvanJ1iarıdalci:ıgiJb~'bulundu (T.ABELA1 ve 2). 'Böyle OiLmasıda tabiidir; Zİa"aeğer VÜcooa dışarııdan SIUaılınm:azsıa, vücut
sıvıilannın llıOirırnıal1iyon kO'nsantrasyonunun mruhad'~ı için bir mık-tar elektro1lirtiJnvücuttan uzaklaştmWmasıgerekir (6), Hayvanlara tuz veriılmemesi umumiyetle VÜcudun tuzsuz kalımasına sebep omaz; zira yeml1errintuz muhteviyatı tuz ihtiJyacı'Ill telAfi edebi1rrnıekteetiır(ll).
Olliyedi hasta hayvanıdan altısında !g1 Y c o s u r i si tesbit edil-dii. On'YedJha:s.taıdan dördünde hastaılığın seyir Şek!lliıakıut iJdıilve akut OI1'ay'larınhepsdnde 191 Y c o' s u r i a! mevcuttu. Smtintzis ve Durln
(2), ib o't u 1 1:s m u s 'lu ilIcidomuZda idırıar analliUnd'yapmışlar ve g
ı
y c o' s u ırf a tesbit etmişler.B o t u :i i s m u s 'ta ıgiy c n s u i'i a 'mnkesin olarak .seoebini
'bulmak ayrı bir araştıımnıa kO'nusudur. Mamaf1, muihtemeJ..wbepleri kıoSacatartışmayı uygun bukluık:. Apo P 1 e x i a 'nan sebep o~duğu h yp o' t h ala ın i c tr ac t u s ',jarda ve iin tr a cra nia 1 zed&-lenmelerde ro: e d. ,'3' P i nal i s tenbilh ediiililfve iımiP'Ulslar n ..i
3P i a n c h n i c u s ydluyl1aka,raciğer ve ıgI. s u P i' a i'e n •
1 i s'e g.iderek ,gi Y c o s u i'i Ri yaratırlliaır(5,8). Apo Pie x1 h
ilse beyinde, kanaıma, t h r o ın b o s i s ve e ın b o .}i s m u s gtbi 31kut V8JSıkü~'erbozuklukların yarattığı bir durumdur. B o t u _
i is m u s 'ta, da beyinde kanaroa (16) ve .t lı r o ın- b o' s is (17,23)
gibi vq,s'külıeTbozukluklar IbiiLhassaaıkut alayılardıa mevcuttur. Bu hal bizim olayl'a.rı.millZınbHha'SSiaa:kut alanlarında görmenı g J Y c o _ s u I'j a 'mn bir sebebi olabi!liiır.
Ayırıca,bakte.rıiyeirtoksdnin kan şeker.i üzerine tes:i:ri.olJduğu Take-. da ve arkaıd.a.'Ş[annın(22) mr araştıruması ilI!e O'rtaya konmlUştur. BL araştınt:ııIaır patojen olImı~anı P s e u d o ın o n a s f i 'll o' I' e s _
c e n c e ikültÜTündoo;endiOkıksin izole etti'lıer, Terkiıp baık'ıımından 1 i P o' -c a :r b o' h Y d :r a t e - p r o' t e i n lromıp[,eksd:ahm bu toik. s'İllıİtavşana 'enJekte edtill'lce h y per gıy c e m i al meydana getir-diğini görmüşlerodır. Bu taksinin h y pop h Y s d's - a. d r e n o _.
6
--•
c ort i cal sıiıstem üzerıine oJ.'an biryoll.ojik-etkiıSiınıitetıkilk eden yazair-l8ir tok:siınıin eS'as 'itJilbaııi'Y'le !ll y pot hal a m u s ÜZ€I1İnetesir etti-' gini ve buradan tenıbillJ.ıeııiındki yol takip ederek; (a) adrena1: meduJ11a-ya" ('b) h Y pop 11y s İ' s ibezinin anterior ilmuna tı!l.aştığını ka.yde-d!iyorlaır. H y pop ih Y s i. s ibezrln:inıanıt;erıiJoırlJobutenbih edilince ACTH sekır€Syon'll akmlve edlillJiıyorve bu daı ad r e n a iD c ort e x hormıoıI1JlIDunsalıIliII1JaSınaıve h Y'P e r gIy c e ro:doa 'ya sebep olu-yormuş. Hatta, bu tdksin ACTH sek:resyonUıIlu aiktiıve ettJiğine göre r e u mat ii c ihas~aJ.ıIki1aırdaJ'İyi t€Sİ:r edece~ düşünıü!lerek Ch'İJba üni-versitesinde Ta.saıka tarraıfındaJll ,tecriiJbe ediılıince, bekleıIlddği gibi, iyi sonuç aJlrındl!ğıda görülmüştür.
Bakteri tok:sininıin bu etLkıiiSi.göz önüne a.ıımrsa, C 1. B o t u -1 i n u ID tok:sti:nıirrl:inde bunıa ibenzer ibiT tesıirle 'g il:Y c e ın i aı ve diOIlayısiyıle ıg 1 y c o s'tl r il a yapmaısı 'ihtilınal1.1den.UZaIkdeğdJ1Jdi~. Hu-su~ryle akuıt vak'alaırdal . ıg J y c o S'u r i a 'ruın görüilimesi. bu ihtimaJ.e daha da yakihi.ştıilTIlaikltadlü.Ziira tokmın uzvi'yete ne k.?-dar çok girerse botuHisımıu:soo kadar akut seyretmıek!tedıir.
Dtğer taraftan bu h~taJlııkta ,görülen gliIk<YZfuıiJruinsadece r e nal g 1Y c o s u r i a rumaBı da mümkÜIlıdür. BıiIlliındi'ği:gibi n{)lI'mal du-rumida ig lo ın e rtl 1 u s"l:arctan süzii,len g1lBroz,
t
tl b u 1tl s 'lama ta,mamen telkırar kana aktanilır. Bu işi ,t II il> tl il u ~ hücrelerinde mevcut bii:r taşııma sistemi, ferıment yardımı iİ[e LJii.ır taırafta glJikozu fosfatla. biflleşti1rip öte taırarta fosfa.ttan çöZierek yapar. Eğer bu taşıma sistemlinde bi,r arıza o[urısag1ikoz g10meriiwar süzüntüden kana geçi-ri!l:e~nezve ır e na! gIy c o s u r ıl a hmule gelıir.R e :n a 19.} Y c o s U iTi a ekseriya ~ t€sİlI'1erden ineri gel-mektedir (2). OC 1. b o tu.} i n tl ırn: D tip:r toksini:ruiın de bu çeşit gık:kozürıinin hUlSuJ.iÜnesıbep dlmaSoı'kUvvetle muhtemeldıiJr.
D,i.ğer taraftan, CL. per f r i n ıg e n s, tip D'nıin koyunlar-da yaptığı hastaJ'ıikta c e r e b ra] s y -ın p t o ID 'laır, o o n v 'lll -s i o n ':LlH görülür ve Wi'lllg (24) bu hasta:1ığı « apo p 'lı e x i a II
olarak va'lsıf.liandl'11IIlıştı,r..Aynı hastarrıkta böbr~er de zedıelenmekte-d'ir ve Shaw ve ça1,ışına aI1kadaşlan (18) hastalığa (puaıpy kli:ctney- yu-muşak böibreıı adını vef>miişlıer.d\iır.Marsh (13), bu hasta!b:taı gIy c o s-u r i a bulluııduğunu ve bur.ıun akut o1aylar için karakteıri'Sti.k
oldu-ğunu yazıyor.
Gerek Cl, ib o t tl 1 i n u ın,o t:rp D, g~:rek:s;:; C
ı.
pET f r i n -g e n s, tiıp D'JlJİinyaptıklan halSıtalıkJıa.ııdia a IP o P 1 e x i a . arazı-nın, böbrek1ierrde zed€fl1enımenıinve biillhassa aikUt o1ıaıylaırd:8i:g 1 y c o•
u r i a 'nın mevcudiiyeti clliiklkatnazanmızı çekti ve burada kayıdılli uy-gun buLduk.
Süt veren inekleme süt mllktarının
arn,
o1aralkazaillm'aı8ı glikozü-niye sebep oila/bild'r. Bu taktiJrde imardıagörülen ş.ekr g1Jikoz değJl iak-tozdur. Prof. Hünund (Stockhl()(Jjm~, süt hUrrıIIİ1'asına yıaka'lanınış inek-lerin memeleri içine teda'Vİ maksadJi,ylıe haıva veDd!lığihıdiel'3Jktozüri mü-şahede ettiğini şa;hsi konıuşmarmz esnasmdo anlatınııştı." Si€g (19) de aynı konuya tema'sla .süt veren a;nekllieııde sütşe!keninilIl süt beZ/lerinde tultwması (retentiıan'u) veya lÜ2UJm'Undıan fazla sü~e-keri, yaıpı!Jıinasımn veya !herihaınıgi ibiT sebeple sütün rn~ıed,en: uzaklaş-tmumaımasının 1 a c t o 8 UT i al meydiaınagetiJrclillğini' yazıyor. B o _ t u ii s m u a 8 'a Y3ikail:anan inJeldıerde süt mıJctaırımn baliiz derece-de azaldığı müşahede edildi ise de bu hastalıkta 'görülen g 1 Y c ü _ s u r i a süt azalmasına atfedilemez; zka. ,g 1 Y c o s u r i a tesbit ediılen oılaYlrclrı:mız ar'asında erkek hayvan dafrü Vaırdlir.
ÖZET
B o t u 1 ii s ın u s 'iu 55 sığır muayene ediı1:dıiJve bunJ1Jalrdan 17'81ın-de idrar ana.ıCİzıleri yaıp]}jdrı.Göze çarpaın Ibullgu1lia'l1:iın
ct
ıLc a n u r i a ,a ib u mıii n u r 1 a., ;ye ıg ily c o s u r ia {İKli:.
Hasta hayvanilia.rın hepsinde ii n d i c a n u r i a mevcuttu. On-yedi o~a'Yıd.an13'ünde a 1 b u ın i n u r i a , 6 hayvan da glycosuria bulundu.G 1 y c o s u r jj a lb.illJhassa hastail:ı,ğın a~ut seyrettiği oIay-l-ar:da ,görüadü.
Hasta hayvanlarOOkıi ipa.ıto1oji1k buLgwaırın dtyi !biT m'llkayes.:sini
yapabirıııneık ,gayesiyıle, aynı bölgede yaşLYa.n ve daiımi veteriner kont-.
rolü altında olan 10 normıal ineğin ildrar anla1tİZSİ:nuçLarı da bu yazıida kaydedi,IdIi.
Müşanede edım'en anonmal buI!lgula,rm lffiIÜJm!kün selbepleri kısaca münaJkaşa ediadıi.
SUMlMARY
Fcİ!fty - 1liJVecattıe suffering from botu1ıism W€lire exami.ned and urinail:yses were madıe iın 17 of them. ALJLshowed indJiica.nru.rıiıa,13 showed aa.buminur,ia,_and 6 showed 'gllycosuria. GllycosuırıiJawas seen €SpeciaMy in acute cases. İn order ,to comıpaııe the data of the affected andmals wtth nor:m:aI ones, the resul'ts of uriınaly.ses of 10 normıal cows were aıliso ~eported. PosSı1bU'ecaıuses of observed aJbnormaJlitiıes alfe dıiscus:;ed briefly.
REFERENSLER
ı _Adolph. E. P.: Bahn. H.: Gos,;elin. B. E.: Brown, A. H.:' Ro'hstein. A. and Taw. bin. A. l.: Win .': I. H.: c:'nd Molncr. I. W.: Physiology oi Man 'n the Desert New-York. İnterscieECG Press. (1947).
2 _ Coreoran .. ıl. C.: Hine~. D. C .. and Paqe. f. H.: A Poir of Medieel Moiion Pie .. tu res • Kidney Func:ion in He.::ılth. und ,Kidney Fundion in Disease •. From the Lilli Laboratory lor Clinical Research. İn':1ianapolis, İndiana
3 _ Decker. P.: Nachweis ,.ir.er Serie von verschiedenen Harnind~kanen und İndı kanoiden. öhnliehen Stoffweehsel - Produkten des Skatols und 2 - Methyl _. İndols mit Hjlle der F1uorindclreok"iion eir.er neuen papierehromatographisehen Indikan Reaction. ll. Mill. über Harninha]tsstof!e.
Hoppe _ Seyler's ZeLsehıil: für Physiologisehe Chemie. 300. (1955): 245-25 i 4 _ Elkin\on. ]. B .. and Tafleı' M.: Prolonged Water Deprivation in the Dog. J. Ci i!.
İnvestigation. 2 ı. (1942) : 787.
5 _ Evere~P. M. B.: Medical Bioehemistry. Second Edition. New .. York. Paul B. Hoeber. ine .. (1~46L.
6 _ Gamble. ]. L.: Chemica] Anatomy. Physiology and Pathology ol Extracellular Flud. Harvard University Press .. Cambridge, Mass.. (1947).
7 _ Gömöri, P.: Bomhanyi. Gy.: Földi. M .• and Szabo, Gy.: Fundional and Morp. hologieal Changes of the Kidney in Dehyration. Aeta morphol .. 4. (1954): 9-23. 8 _ HolI. F.: Klinische Physiolog:e uEd Paıhologie. Georg Thicme Verlag. Stut'.
garl, (] 950>'
9 Houck. C. B.: Effeet ol Hydrotion and Dehydration on Hypertension in Chrc. nic Bilateral1y Nephrectomized Dog. Am. J. Physiol. 7 6. (1954) : 183 - ıaQ 10 Kanter. G. S.: Heat and HydropeniC': Thei'r Effects on Thirst and Chloride RE'.
gulation in Dogs. Am. J. Physiol.. i 7 4. (]953) : 95 .. 105
i i _ Lang, K., and Schoen, B. : Die Emaehrung. Physiologie. Pathologi-e. Therap'<:> Springer Verlag, Berlin. (] 952>'
12 Malkmus, B. : Clin:cal Diagnosties Elcventh Edilion. Chicago. Eger. İne .. (i914 1 13 Marsh, H.: Newsom's Sheep Diseases. Second Edilion. Bailliers, Tindan an.:!
Cox. Ltd. London. (1958L. pp: Xl + 406
14 _ Moser, B.: Zum Nachw"is des İndikcns in Rinder - . Schaf -. Ziegen .. und Sen. weineharn. İnaug. Diss. München. (] 915>'
15 _ Özgen. H .• and Özcan. C.: Türkiye sığırlarında D tipinden ileri gelen Botulis. mus. A. Ü. Veteriner Fakühesi Der,iisi i (3 .. 4): ! - 28. (1954L.
16 _ Parnukçu, A. M. : -H/emorrhagie Encephalomyelitis Due to Botulism in Ca1lle " Turkey. Zentra\blal für Vc:erincerır.e-dizin 1 : 7~C, - 722. (ı9o,4L.
---:: Trakya sığırlarında Botulism'den ileri gelen kanlı Eneep-halomyelilis'ler üzerinde araştırmalar. Türk Veteriner Hekimleri Derneği Dergı-si, Sayı 96 - 97, (954): 1711 - 1746.
17 Semerak. C. B.: Changes in the Human Central Nervous System in Bolulis;ı~. J. İnf. Diseases, 2 9. O 92 i) : 190 - 'i 99.
18 - Shcıw. !. N., Muth. O. H .. cmd Seghetti. L.: Pulpy Kidney Disease in OregoD Lambs. (lnfeetious Entero - Toxemia). Oregon Agr. Expl. Sta, Bull. No. 367 0939>'
19 - Sİeg. E. : Unter~uehungen über:ias Vorkommen der einzE>lnen Zuekerarten iII' Harne von Milehkühen. lnaug. Diss .. Berlin (\909),
20 - Smintzİs. G., and Dunn. Do:Epizoolie d", bolulisıne ehes le Pore. Bull. Soe. Sei en ce Vet.. Lyon, No. 2, (1950) : 71 - 76.
21 Spcmg. F.: Über d •.,n Naehweis des İndikans in Rinderharne unler hauptsae. ehlicher Berücksichligung der Tııberkulose. İnaug. Diss. Stutlgart, (19 i2)
22 - Takeda, Jo: KClsCli,N.: Tsuchiya. lo; Miura, Y.. and Nakada. H.:
Between the Aetion of a Bacterial Subsiance and the Hypophyseo tical System Tap J Exper., Med, 2 ı. (ı 951). : 337 - 342
Relalionshıp -
Adrenoeor-23 Warlhin. A. S. : A Preliminnry Report on the Cerebra! Pathology of Humı:::: Botulism Resulting from Canned Spinach. Trans. Ass, Amer. Phys .. 3 7, (922) : • 357 - 375
24 Wing. H. H,: The Cause of ,<:ıpoplexy, i" Winier - rnd Lambs. Corneli Univ. Agr Expt Sla.Bull. 285, (!910>'