DAĞ BAŞINDA BİR PROFESÖR— Adelaide Ristori Ödülü'nü alan ikinci Türk kadını olan Prof. ÇambeL, alçakgönüllü bir bilim kadını. Ödül almasını da sessizlikle karşılıyor ve “Ödülü, bana veril miş bir ödül olarak kabul etmiyorum. Bu ödülde bütün ekip arkadaşlarımın payı vardır” diyor.
A delaide R istori Ödülü İtalya'da törenle verildi
Prof. Çambel’e büyük ödül
ERHAN AKYILDIZ
Geçen yüzyılda yaşayan İtalyanların ünlü dram oyuncu su Adelaide Ristori’nin ölümün den sonra kurulan İtalyan Kül tür Merkezi’nin her yıl, meslek lerinde tanınmış kadınlara ver diği “ Adelaide Ristori Ödülü" bu yıl, ünlü Türk Arkeologu Prof. Dr. Halet Çambel’e veril di..
Şimdiye dek Goida Meir, İn- dira Gandi, Margaret Thatcher, Grace Kelly, Giuletta Massina (Fellini’nin karısı, La Strada’nın unutulmaz oyuncusu) Alida Val- li gibi politika ve sahne dünya sının ünlü kadınlarına verilen ödülün, bu yıl bir Türk bilim ka dınına verilmesi, bilim çevrele rinde sevinçle karşılandı. Aynı ödül, daha önce Türk tiyatro oyuncusu Yıldız Kenter’e de
ve-rılmıştı...
Ödülünü İtalya’da düzenlenen bir törende İtalyan Kültür Mer kezi Genel Sekreteri Edith Min- goni Toussan’dan alan Prof, ambel, alçakgönüllü biri... dülle ilgili olarak ne düşündü ğünü sorduğumuzda, “ Nereden buldular bilmiyorum, dağ başın da çalışan bir Türk bilim
CUM HURİYET/15
h t r ( r i i n i i Başbakan Turgut Özal, dün İstanbul'da temel attı ve nikâh
'
* * *
( t 11g M / f t l i tanığı oldu. Dün İstanbul'a gelen Özal, Söğütlüçeşme'de ya
pılacak olan Kadıköy Belediye Sarayı'nın temelini atarken, İstanbul’un su, ulaşım ve alışveriş sorunu bulunduğunu, su sorununun 1988 'de halledileceğini bildirdi. Proje mimarı Nadire Zorluoğlu 'ndan ma ket üzerinde bilgi alan Özal, öğleden sonra Kalamış koyunda dolgu çalışmalarını izledi. Başbakan Özal, daha sonra Ulaştırma Bakanı Veysel Atasoy'un kızkardeşi Nesrin Atasoy ile şarkıcı Osman Yağmurde- reli’nin Kadıköy Evlendirme Dairesi’ndeki nikâh törenine katıldı. Anakent Belediye Başkanı Bedrettin Dalan’ın kıydığı nikâhta, Özal ve eşi tanıklık yaparken, nikâhta Zeynep (Özal) Ekren’in yanı sıra bazı bakanlar da hazır bulundu. Özal, akşam da Sheraton Oteli’nde İstanbul'da bulunan Pakistan Başba kanı M uhammed Han Cuneco’nun onuruna bir yemek verdi. (Fotoğraflar: YALÇIN ÇAKIR)Prof. Çambel’e büyük ödül
(Baştarafı 1. Sayfada)
nı, hiç ihtimal vermiyordum” di ye yanıtlıyor bizi...
Biz ısrar ediyoruz:
‘‘Ödül almak güzel bir şey ol malı değil mi Sayın Çambel?”
Çambel, kendi adına yine
um u rsam az :
“ Benim ödül almam kendi açımdan pek önemli bir olay de ğil. Yalnız uluslararası bir olay da bir Türk bilim adamının adı nın geçmesi ülkemiz açısından önemli. Bu yönden sevindim di yebilirim...”
Ama Sayın Çambel, Karatepe gibi, Çayönü gibi uluslararası ün yapan arkeolojik kazıları yönet tiniz. Bu ödül de bunun sonucu olmalı?
“ Ben bu ödülü Prof. Halet Çambel olarak bana verilmiş bir ödül olarak kabul etmiyorum. Sözünü ettiğiniz kazılarda da başka kazılarda da bir ekip ola rak çalıştık. Eğer bu çalışmalar değerlendirilerek verildiyse, bu ödülde bütün ekip arkadaşları mın da payı vardır.”
Prof. ÇAMBEL KİMDİR? Adalaide Ristori ödülünü alan Prof. Çambel, 1916 yılında Ber lin’de doğdu. İlköğrenimini Al manya’da, ortaöğrenimini Ar- n avutköy Kız K o leji’nde, yükseköğrenimini de Paris’te Sorbonne Üniversitesi’nde ta mamladı. Paris’te başladığı dok tora çalışmalarını 2. Dünya Sa- vaşı’nın çıkması nedeniyle İstan bul Üniversitesi’nde bitirip 1944 yılında doktor oldu. 1947 yılın da doçent, 1960 yılında da pro
fesör olan Halet Çambel, aynı yıl 147’ler içinde yer alıp, üniver siteden ayrıldı. 1962-1963 yılla rı arasında Federal Almanya’da ki Saarbrücken Üniversitesi’nde konuk profesör olarak çalıştı. Daha sonra yeniden İstanbul Üniversitesi’ne dönen Prof. Çambel, 1964 yılında edebiyat fakültesi kapsamında, Prehistor- ya Kürsüsü’nü kurdu. 1984 yı lında da YÖK’ün uyguladığı yaş haddi uyarınca üniversiteden emekli oldu.
Prehistorya Kürsüsü’nün ku ruluşu ile birlikte, eğitimi fakülte içinde bırakmayıp, ülke sorun larına yönelik projeler oluşturan Prof. Çambel, bunun için yur tiçi ve yurtdışı kuruluşlarla işbir liği sağlayıp, öğrenci ekiplerinin bu projeler çerçevesinde ve ülke sorunları içinde yoğrularak ye tiştirilmesine olanak sağlayan bir öğreti yöntemi geliştirdi.
Prof. Çambel 1939 yılında Frigya Bölgesi’ndeki (Afyon’da) Pişmiş Kale kazısını, 1948-49’da aynı bölgedeki Yazılıkaya-Midas şehri kazısını, 1943’te Kırşehir Hashöyük kontrol kazısını yü rüttü.
1946 yılında Ord. Prof. Dr. Th. Bossert ile Karatepe’yi bu larak bunun bilim dünyasına ta nıtılmasını sağladı. 1947 yılından bugünlere dek Prof. Bossert ve Prof. Bahadır Alkım ile birlikte Karatepe kazılarını yürüttü. Ka- ratepe’nin Türkiye’nin ilk açık- hava müzesine dönüştürülmesin de büyük çaba harcadı. Kadirli Alacami kazısını, çevre düzenle
mesini, Kumkale kazısını ve fo- togrametik rölövesinin yaptırıl masını sağladı. DSÎ’nin Aslan- taş Barajı Göl alanı ve çevresi nin fiziksel planlanması projesi ne katıldı.
1%7’de Michigan Üniversite- si’nin sağladığı maddi olanaklar la Keban Baraj alanı bölgesi ta randı, ören yerleri belgelendi. 1967 yılında başlatılan Keban Bölgesi Tarihi Eserleri Kurtarma ve Değerlendirme Projesi’nin kuruluşuna katıldı ve İcra Komi tesi üyesi olarak görev aldı. 1974’ten sonra da aynı görevi Aşağı Fırat Projesi’nde yürüttü. YÖK’ün üniversitelere el koyma sından sonra, bu görevden ayrıl dı.
1963 yılında Chicago Üniver sitesi’ne bağlı Oriental Institute’- dan Prof. J. Braidwood’la işbir liği yaparak, Istanbul-Chicago Üniversiteleri Güneydoğu Ana dolu Tarihöncesi Araştırmaları Karma Projesi’ni kurdu. Urfa Bozova’daki Biris Mezarlığı ve Söğüt Tarlası kazılarıyla, Diyar bakır’daki Girikihaciyan kazıları yapıldı. 1964 yılından başlana rak, bugün de sürdürülen Çayö nü kazılarını gerçekleştirdi. Gü nümüzden 9-10 bin yıl önceleri ne dek tarihlenen ve bilinen en eski köy yerleşimi olarak bilim dünyasında olay yaratan Çayö nü kazıları, Prof. Çambel ve Prof. Braidwood’un adlarını dünya çapında duyurdu. Prof. Çambel, önceki yıl Ağahan Mi marlık Ödülünü alan Nail Çakır- han’la evli.
