KÜLTÜR-SANAT
Londra’da Osmanlı’y a ilişkin dev kitap müzayedesinde Türkiye’y le Yunanistan çekişti
2 milyarlık kitap aldık
JL
. i -t.ç n c \ '?
m-Osmanlı dönemine ilişkin en zengin özel koleksiyon,
Henry Blackmer koleksiyonu Sotheby’s salonlarında 3
gün süren mücadele sonucu satıldı. Bu tür bir
müzayedede Türkiye’ye ilk kez çok sayıda kitap
kazandırıldı.
taşbaskı gravür bulunan “ Atina
ve İstanbul’a Seyahat” adlı esere
müzayedenin en yüksek fiyatı ödendi: 230 milyon lira.
Türkiye’nin ilk kez kitap almak için katıldığı müzayedede ülkemi ze kazandırılan eserlerin çoğu, 15. ve 19. yüzyıllar arasında Avrupa’ da Osmanlı İmparatorluğu hak kında yayımlanmış ve “ belge” ni teliğinde. 1870’lerden sonra ya yımlanmış eserler ve fotoğraf al bümleri de alındı. Türkiye tara fından alınan eserler arasında şu örnekler de var:
Boissard’ın 1. Osman’dan 3. Murat’a kadar padişahlar albü
mü. 1596’da basılmış. 21 milyon 700 bin lira.
1553-62 arasında İstanbu’da 1. Ferdinaııd’ın elçisi Busbecq’in anıları. 1581 ’de basılmış. 7 mil yon lira.
1700-1703 arasında İstanbul’da yaşamış İngiliz elçilik görevlisi
Aaron Hill’in Osmanlı duraklama
dönemine ilişkin eseri. 1710’da basılmış. 9.5 milyon lira.
Tarihteki ilk casusluk romanı na örnek olarak gösterilen, “ Pa
ris’te 45 yıl Osmanlı sultanının ca susu olarak yaşamış” hayali bit
Türk kahramanına ilişkin 17. yüz yıldan kalma bir kitap. Arapça yazılmış, sonra İtalyanca, Fran sızca ve İngilizceye çevriİmiş. 8 cilt. 26 milyon lira.
EDİP EMİL ÖYMEN
LONDRA — Sotheby müzaye
de firması tarafından düzenlenen ve 3 gün süren "kitap satışında Türkiye hükümeti adına 1 milyar 722 milyon 217 bin 500 liralık ki tap alındı. Yunanistan Ulusal Kü tüphanesi adına açık arttırmaya katılan ve sürekli Fiyat arttıran İs viçreli bir simsarla kıyasıya bir çe kişme sonucunda Kütüphaneler Genel Müdürü Haşan Duman ve Gazi Üniversitesi Tarih Profesö rü Kâzım Yaşar Kopraman, 200 kadar “ parça”yı Türkiye’ye ka zandırdılar.
“ Parça” , tek bir kitap olabil
diği gibi, içinde çok sayıda fotoğ raf ya da gravür bulunan bir al büm ya da yine broşür, kitap, ku pür ve belge bulunan bir “ kutu” da olabiliyor. Türkiye’ye kazan dırılan eserlerin döküm ve kont rolü bu hafta yapılacak ve eser ler Türkiye’ye aktarılacak.
Özellikle Osmanlı dönemine ilişkin tarihi kaynaklara meraklı Amerikalı koleksiyoncu Henry
Blackmer’in kitaplığının satışında
1515 “ parça” yer aldı. Eserler ge nellikle başlangıç fiyatlarının iki- tiç, bazen de sekiz-oıı katına sa tıldı. Örneğin, Yunanistan Ulusal Kütüphanesi’nce satın alman, Lo-
uis Dupre tarafından kaleme alın
mış, 1825’te basılmış, içinde 40
100 milyon liraya alıcı buldu — içinde 2. Bayezit'ın bir tablosunun da yer
aldığı bir albüm, 100 milyon liraya satıldı. John Young imzasını taşıyan al büm 1815’te İngilizce ve Fransızca metinlerle basılmış.
Müzayededen sonra Türk heye tini, “ iyi bir alışveriş yaptığı için” ilk tebrik eden, Londra’nın en es ki sahaflarından “ Quaritch” in temsilcisi oldu. “ Quaritch” in, Türkiye’nin istediği kitaplarda fi yat arttırmadığı ve geri çekildiği 1838 tarihli bir gezi kitabı. Le-
on Labortle’un 1826-28 arasında
Anadolu’da yaptığı geziler. 50 milyon lira.
John Lewis’in çok tanınmış İs
tanbul çizimleri. 1838’deki 1. bas kısı. 59.5 milyon lira.
yılın sonunda yarısı A nkara’da Anadolu Medeniyetleri Müzesi’n- de bulunan bir tabletin müzaye desi sırasında Türkiye temsilcisi ile çekişmiş ve tableti almıştı. İs tanbul Sanat ve Antika Fuarı dü zenleyicisi Çiğdem Simavi’nin gi rişimiyle tablet Türkiye’ye kazan dırılmıştı. Bu olaydan sonra Türk koleksiyoncularla daha yakın iliş ki çabasına girişen “ Quaritch” in bu kez Türkiye ile yarışmadığı ve Türkiye’nin ilgi göstermediği eser lere yöneldiği gözlendi.
Paris’ten gelerek müzayedeye katılan, 1860-90 dönemi harita ve 20. yüzyıl başı Türkiye fotoğraf ları koleksiyoncusu Ahmet Abut, Türkiye’nin açık arttırm ada eski kitapları almasının şart olmadığı nı, A vrupa’daki eski kitapçılar dan da pekçok eserin çok daha ucuza alınabileceğini söyledi. Abut, “Blackmer kütüphanesi sa
tışı bugüne kadar olan ve bundan sonra da bir daha olmayacak önemde Yakındoğu üzerine, do- lastyla Osmanlı ve Türkler üzeri ne eserlerin toplamıdır. Yakın do ğu üzerine yazıtmış, basılmış ne kadar önemli eser ve bilhassa gra vür varsa bu koleksiyondadır. Bu nedenle tarih, tarihi belge, örf ve âdetler, topografi, Coğrafya, se yahatname, arkeoloji kitaplarını kapsamaktadır. Çok büyük emekle ve iki nesil boyunca Blaek- mer’in babası ve kendisi tarafın dan toplanmış böylesine büyük bir koleksiyondan Türkiye’nin is tifade edebilmesi fevkalade
isa-ilgiyle izlendi. “ Quaritch” , geçen betli olmuştur” dedi.
Kişisel Arşivlerde İstanbul Belleği Ta h a Toros Arşivi
