İK İL E R :
2İki ölii - iki kitap
..■■■Y
a
ZAN: MİDHAT CEMAL KUNTAY—
t
ki ölü Namık Kemalle Tolstoydur.İk i kitap ta «S efiller» le «Karamazov K a ı defler» dîr.
Birbirinden çok uzak bu İki ölüyü ve birbirinden daha uzak bu iki kitabı, şu selıeple hep yanyana düşünürüm:
Namık Kemal ölürken Hügonun «Sefilieıi» baş uçundaydı (1 ).
«T olstoy» de öldüğü zaman yatağının yanında Co-tııjevskinin «Karam azor Kardeşler» 1 ta ım ış (2 ). Namık Kemal, muhakkak ki, asrım göğsilo dolduran büyük nefesli adamdı. Fakat bu çok büyük Namık Kemal «başlayan» dı, v* bir «mukaddime» kadar azdı. Onu, dünya Olçüsiie, Mı başka yerli adam ta- mamlıyacaktı. Kemalin ölümüne kadar'böylo bir millî dehâ çıkmadı, ve Ke mal ölürken okumak için yerli bir cihan edibi bulamadı, elinde yabancı lrtr kitapla öldü.
Tolstoy dünya Ölçüsile büyüktü; onu kimsenin tamamlamasına ihtiyaç yoktu; o, asrına yeterdi. Öyleyken, ölmedeu, memleketinde yerli bir cihan müellifi buldu, ve vatanının hududlaıırdaıı taşan bir vatandaşının kitabile başbaşa bahtiyar öldü.
★
Ö
lümün insan kanile eğlendiği bir savaşla ı l’JoO - 134?-savaşında) hâlâ kitaba İnanmanın hiç te zeki bir iş olmadığını bilmez değilim. Ö yley ken bu iki ölünün baş ucunda duran şu iki kitap arasındaki farka, daima içini sızlar. «N için » mi? Bu farkın bir köşesinde *477 Osmanlı - Kus harbin deki felâketimizden bana bir şeyler var gibi gelir de onun için! Ayastafanos- taki BaruVçubaşı köşkünde İmzalanan mağlûbiyetimiz biç parça bu farkladuruyor gibidir de onun için!
Midhat Cemal K U N T A Y
(1 ) Kemalin damadı Menemenlizad.ı R ifat Ceyd"n naklen Kemalin oğlu A li Ekreuı Bu'ay irden aldığım nottan.(2 ) André Gide, «Dostoïevski», Librairie Plcıı, S. 62.
Kişisel Arşivlerde İstanbul Belleği Taha Toros Arşivi
