• Sonuç bulunamadı

Olumlu bir sezonun müjdecisi:Şerif Gören'in Fakir Baykurt uyarlaması başarılı

N/A
N/A
Protected

Academic year: 2021

Share "Olumlu bir sezonun müjdecisi:Şerif Gören'in Fakir Baykurt uyarlaması başarılı"

Copied!
1
0
0

Yükleniyor.... (view fulltext now)

Tam metin

(1)

17 EKİM 1986

K Ü L T Ü R -1

S İ N E M A

ATİLLÂ DORSAY

F AK İR B A Y K U R T U Y A R L A M A SIŞ erif G ören'in başarılı Fakir Bay kurt uyarlaması “ Yılanların ö c ü ”nde başrolleri Fatma Girik ile Kadir İnanır paylaşıyor. “ Yıhmlarm ö c ü ”, önüm üzdeki m evsim e Türk sineması açısmdan um utla bakm am ızı sağlayan bir yapıt.

Şerif Gören’in Fakir Baykurt uyarlaması başarılı

Olumlu bir sezonun müjdecisi

Yılanların öcü / Eser: Fakir

Baykurt / Yönetmen: Şerif Gören /

Senaryo: Yavuzer Çetinkaya /

Görüntü: Aytekin Çakmakçı /

Müzik: A rif Sağ / Oyuncular: Kadir

İnanır, Fatma Girik, Serpil

S

okmaktı, Nur Sürer, Erdal

zyağcılar, İhsan Yüce, Savaş

Yurttaş, Ahmet Evintan, Mustafa

Yavuz, Gönül Bayhan / Emek Film

yapımı / Kent, Sinepop, Şafak, vb.

“ Köy romanı” , kuşkusuz edebiyatımızın en çok tartışılan konularından, alanlarından biridir. Bir dönemde başköşeye geçip kuru­ lan köy romanının sonraları oldukça ciddi biçimde tartışıldığım, “sahih” (authendque) yanının, “yaşanmışlığı” mn enine boyuna söz konusu edildiğini gördük. Fakir Baykurt da romanları bu tartışmalarda en çok konu edilen yazarlardan biriydi. “ Yılanların

ö c ü ” , kuşkusuz Baykurt’un yapıtım yeni­

den gündeme getirecek ve bir dönemdeki hayranlık kadar, daha sonraları getirilen ol­ dukça ağır eleştirilerin, giderek saldırıların haksızlığını da kanıtlayacaktır.

M erkezi otorite zinciri_______

Ne anlatır “ Yılanların öcü ?” Filmin ba­ şında 1956 yılını yaşadığı özenle belirtilen yoksul bir Doğu köyünde, merkezi otorite­ nin uzantısı ve temsilcisi olan muhtarlık ku­ runtunun haksızın, sömürücünün yanında yer aldığı zaman doğan otorite boşluğunu ve bu durumda bir üst makam olan kaymaka­ mın işlevinin ne denli önem kazandığım an­ latır... Kuşkusuz daha başka birçok şey de:

“ Cahil” köylümüzün gereksiz mülkiyet, yer­

leşme, sahiplenme tutkularıyla kırsal yaşa­ mın nasıl kolayca ve gereksiz yere cehenne­ me dönüşebileceğini, boynu bükük gözüken insanımızın beklenmedik koşullarda nasıl diklenebileceğim, en geri kalmış bir yaşam çerçevesi içinde bile onurunu, hakkını koru­ manın olanaklı, giderek gerekli olduğunu... Bu açıdan Baykurt’un romanı, kuşkusuz bir

“ tez romanı” dır, söylendiği gibi... Yüzde

yüz gerçekliğin peşinde olan bir roman de­ ğildir belki, yine söylendiği gibi... Ama te­ zini önemli, ciddi, çağdaş buluyorsak, bu tezi biz de sahipleniyorsak, romana / yapıta / yazara karşı çıkmamızın bir anlamı kalır mı?

“ Yılanların ö c ü ” , gerçekten de köy Fil­

mi denince akla gelenden farklı yanlar içe­ riyor. öncelikle bir sahne oyunu havası var filmde: Bu, filmin hemen tümüyle tek bir ana mekânda geçmesinden kaynaklanıyor en çok... Irazca Ana’nm evinin önünde Hace- li’nin yaptırmakta olduğu temel kazısı, fil­ min ana dekoru.. Bu dekor önünde, kişiler, baştan beri varlığı duyulan / duyurulan bir ana ikilemin ve bunun oluşturduğu bir tra­ jedinin kişileri gibi gidip geliyorlar... Bir inat, öfke ve mücadele anıtı gibi dikilen yaşlı Irazca Ana, anasının yolunu izlerken, bir yandan da iki kadınlı erotik düşler gören Ka­ ra Bayram, hırslı ve aptal Haceli, Haceli’- nin gözü Bayram’da olan tatminsiz karısı Fatma, Kara Bayram’ın üç çocuklu, dördün­ cüsünü de kamında taşıyan uysal karısı Hat- ça, düzenbaz köy muhtarı, olayların seyir­ cisi, tanığı ve “mesajcısı” korucu Mustafa...

Şerif Gören’in özellikle

‘T irar”dan beri gelişen bir

özelliğini, etkili bir kırsal

kesim erotizmini “ Yılanların

Öcü”nde de, hem de doruk

noktalarına çıkarak

gerçekleştirdiği gözleniyor.

‘‘Yılanların ö c ü ”, mevsimin

sinemamız açısından ilk

sürprizi.

Tüm bu kişiler, kısır bir çevrenin gündelik kaygıları, sorunları, sürtüşmeleri içinde do­ lanıp gidiyorlar. Ama “ Baykurt/Gören İki­ lisinin temel başarısı, bu kaygıları, sorunla­ rı kısa zamanda hepimizce izlenir, giderek paylaşılır hale getirebilmeleri, klasik deyimle

“ evrensel” kılabilmeleri...

Y oğun köy erotizmi_________

Yavuzer Çetinkaya’nın romandan yaptı­

ğı başarılı senaryo uyarlaması, Baykurt’un bir özelliği olan, alabildiğine trajik bir aç­ mazda yakaladığı kişilerin öyküsünde bile mizahi, komik öğeyi dışlamama tavrını ko­ ruyor, giderek pekiştiriyor. Şerif Gören’in çok gelişmiş bir dış mekânı kavrama özelli­

ği ve Aytekin Çakmakçı’nm özellikle gece sahnelerinde oldukça başarılı olan görüntü çalışması içinde perdeye yansıyan kişiler, en dramatik sahnelerde bile gülünç, en gülünç sahnelerde bile dramatik olmaktan kurtula­ mıyorlar. Tıpkı gerçek yaşamda olduğu gi- bi... Irazca Ana’nın Haceli’nin temellerine

“sıçması” , Kara Bayram’m Hatça’ya ilk kez

sahip olması, Kara Bayram’la H atça’nın

“doldurmak” fiili üzerine gelişen erotik söy­

lemleri, kaymakamın karşılanması gibi sah­ neler, küçük çapta birer mizah başyapıtı... Öte yandan, Şerif Gören’in özellikle “Firar” | dan beri gelişen bir özelliğini, düzeyli, et­ kili bir kırsal kesim erotizmini bu filmde de, hem de doruk noktalarına çıkarak gerçek­ leştirdiği gözleniyor. Gören, bu alanda Bay-

kurt’u da aşarak köy erotizminin hiç de kent

erotizminden aşağı kalmadığım işlemiş olan

Kemal Tahir, Necati Cumalı gibi yazarları­

mızın izinden gidiyor. “ Ydanlann Öcü” nün içerdiği erotizm, gerçekten de görülecek

şey--________________ _______

G irik’in görkemli oyunu_____

Ama tüm bunlardan öteye, yapıtın asıl özü ve bildirisi kalıyor geriye... Irazca Ana’- mn kişiliğinde ve tavrında belirginleşiyor bu bildiri... Baskı, zulüm karşısında direnmek, savaşmak, “ pısmamak” gereğini anımsatı­ yor, yaşlı kadın... Ve “ gece bile olsa” , tüm köyü çevresine toplayıp, muhtarı ve Hace- li’yi dava etmek için şehre doğru yollanı­ yor... Tam bir takım oyunu kuran ve hepsi de çok iyi olan oyuncular arasında, Fatma

Girik’in oyunu, özellikle son sahnesinde in­

sanın gözünden yaşlar getirecek bir düzeye çıkıyor. Girik’i “ Yılanların Öcü” nde gör- mek gerek...__________________________

V e bitmeyen yasaklar________

Filmin ilk çevriminde yasaklandığını ve ancak rahmetli Gürsel’in el koymasıyla gös­ terilebildiğim biliyoruz. 20 yıl sonra bu ye­ ni çevrimin yeniden yasaklanması ve bir yıl sonra, ancak Danıştay kararıyla gösterilebil­ mesi karşısında ise, insan küçük dilini yuta­ cak gibi oluyor... Türkiye’de bazı şeyler il­ la da bu denli zor, bu denli geç mi değişecek?

“ Yılanlann Öcü” , amacına ulaşmış, ba­

şarılı bir film... Mevsimin sinemamız açısın­ dan ilk sürprizi, ilk çıkışı, olumlu bir sezo­ nun müjdecisi...

Kişisel Arşivlerde İstanbul Belleği Ta h a Toros Arşivi

Referanslar

Benzer Belgeler

Sonuç olarak PTCA uygulamasını takibeden ilk 24 saat içinde daha belirgin olmak üzere PTCA sonrası, tek ve total VEA'larda artış görüldü ancak istatistiksel

In contrast to other tumor suppressor genes, the two most common mechanisms for loss of p16/CDKN2 function are homozygous deletion and loss of transcription associated

Manço için yapılan törende eşi Lale Manço, oğulları Doğukan ve Batıkan, Kurtalan Ekspres grubundaki.. müzisyen arkadaşları Bahadır Akkuzu, Ahmet Güvenç ve İzzet Ö z,

Hukuk İzmir şi­ mal mıntakası heyeti merkezi yesi «İstanbul’da miting heye ti başkanlığına ve gazetelere» aşağıdaki telgrafı çekmiştir: I «Sevgili

Atefl yiyenlerin pnömonisi hidrokarbon ürünlerinin aspirasyonuna ba¤l› olarak geliflen, nadir görülen akut bir pnömoni tablosudur.. Küçük çocuklarda, atefl yutarak gösteri

1 İstanbul Üniversitesi, Cerrahpaşa Tıp Fakültesi, Tıbbi Mikrobiyoloji Anabilim Dalı, İstanbul, Türkiye 2 Vehbi Koç Vakfı, Amerikan Hastanesi, İnfeksiyon Kontrol

Ocak 2013-Aralık 2015 tarihleri arasındaki 24 aylık sü- rede Necmettin Erbakan Üniversitesi, Meram Tıp Fakülte- si Hastanesi’ne başvurup akut gastroenterit ön tanısı almış

• İyi öğretmenler programları içinde kendi öğrenmeleri için de zaman yaratırlar. Bu sadece belli bir konu hakkındaki bilginizi artırmaz, aynı zamanda sizi tekrar