A. Ü. Veteriner Fakültesi Patolojik Anatomi Kürsüsü
Prof. Dr. Mahir Pamukçu
1961- I 972 YILLARI ARASINDA ANKARA VE YÖRESINDE
KÖPEKLERDE GÖRÜLEN HASTALIK OLAYLARINA
KISA B
İ
R BAKI
Ş
Erdo
ğ
an Ertürk*
Fikret Tanzer**
(Diseases of dogs observed in Ankara in the period
of 1961-1972)
Summary: A total of 512 dogs was necropsied, and 102 biopsy specimens were histologically examined in the period of 1961-72. Distemper and rabies were diagnosed in 110 (21.4 %) and in 79 cases (13.2 °,/,,) respectively. Diagnosis of rabies based on histologic and biologicfindings. Parasitic diseases, including taeniasis (4.5 %) in which Dipylidium caninum was seen in 22, and Diphyllobotrium latum in 1 dog, and ascariasis (4.5 %) in which Toxocara canis was found in 21 and Toxascaris leonina in 1 case, toxoplasmosis (1.0 %), coccidiosis and leptospirosis (0.3 %, were observed in 53 dogs (10.6 °,/o ). Strvchnine was isolated from 28 cases (5.5 %). Arsenic
was determined in only one (0.2 %) dog. Traumatic lesions mainly bone fractures (2.0 %), and ruptures or perforation of some organs (2.6 %), or a foreign body injury (0.4 %) were observed in 25 dosg (5.0 %), and in 208 dogs (40.0 %) the etiology of death was not clear. Özet: 1961 den 1972 yılı sonuna kadar kürsümüzde 512 köpek otopsi edilmiş ve ayni sürede 102 biyopsi materyali incelenmiştir. 110 olayda (% 21,4) Gençlik Hastalığı ve 79 köpektede (% 13,2) Kuduz tesbit edilmiştir. Teşhisler, Histopatolojik bulgularla ve Fluore-san antikor tekniği ile doğrulanmıştır. 53 olayda (% 10,6) Paraziter hastalıklarda teniazis (% 4,5), askaridozis (% 4,5), toxoplazmozis (% 1,0), koksidiyozis ve leptospirozis (% 0.3) rastlanmıştır. Zehirlenme olaylarının 28 inde Striknin (% 5,5) ve birinde ise Arsenik (% 0,2) bulunmuştur. Traumatik hastalıklardan kemik kırıkları (% 2.0), içorganlarda yırtılma veya delinmeler (% 2.6) veya yabancı cisimler (% 0,4) den ileri gelen bozukluklar gürül-müştür. Geriye kalan 208 olayda hastalık sebebi bir aydınlığa çıkarılamamıştır.
Giri
ş
Bundan önceki yayınlarımızda3'6 1933-6o yılları
arasında
kö-peklerde görülen hastal
ıklar ve tümör olayları
5' 7 ele alınmıştı
. Bu ya-
* A.Ü. Veteriner Fakültesi Patolojik Anatomi Kürsüsü Doçenti. ** A.Ü.• Veteriner Fakültesi Patolojik Anatomi Kürsüsü Asistanı.
278 Erdoğan Ertürk - Fikret Tanzer
zımı
zda da 1961 ile
ı
972 döneminde Kürsümüzde otopsi edilen
köpek-lere ait hastal
ı
klar incelenmiştir. Olaylar
ı
m
ız Fakültemiz
kliniklerin-den ve sahibi tarafından getirilen köpekleri içine almaktad
ır. Evvelki
yayınlarımızda olduğu gibi 1' 7 bu yazımızda da görülen hastal
ıklar
enfeksiyöz ve enfeksiyöz olmayan hastal
ıklar diye iki ayr
ı
grupta ele
alı
nmıştır.
Materyal ve Metod
Evvelki yayınlarımı
zda oldu
ğ
u gibil' 7
1971ile 1972 yılları
aras
ın-da otopsi edilen 512 köpe
ğ
e ait raporlar tetkik edilmi
ş
ve hastal
ıklar
etiyoloji yönünden gruplaştırılmıştır. Sonuçlar k
ısa cetveller
şeklinde
sunulmu
ş
ve önemli bulgular hakk
ında kısa aç
ıklamalar yap
ılmış
tır.
Sonuçlar
1961-1972 yılları
aras
ında Patolojik Anatomi Kürsüsü'nde
top-lam olarak 512 köpek otopsisi yap
ı
lm
ış
ve ayr
ı
ca
ı
o2 biyopsi örne
ği
histopatolojik incelemelere tabi tutulmu
ş
tur. Olaylar
ı
n y
ı
llara da
ğılışı
(Cetvel
ı
) de, hastalık çe
şitleri ve oranlar
ı
ise (Cetvel 2) de
gösteril-miştir.
Hayvan sayısı
oldukça az oldu
ğundan hastalığı
n y
ıllara dağı
lışı
bir anlam ta
şımamaktadır (Cetvel
ı
).
CETVEL 1.
Yıllar: Otopsi sayısı Biyopsi sayısı
1961 41 9 1962 40 4 1963 52 10 1964 28 16 1965 25 6 1966 35 10 1967 44 11 1968 33 7 1969 24 4 1970 56 15 1971 53 8 1972 81 2
12 yılda 512 otopsi ve 102 biyopsi.
Sebebi bulunamıyan hastalıklar bir tarafa b
ı
rak
ı
l
ı
rsa enfeksiyöz
hastalıkların çoğunluğu aldığı
görülmektedir (Cetvel 2). Bunlar
ara-sında Gençlik Hastalığı
ba
ş
ta gelmekte ve bunu ülkemiz için büyük
bir problem olmakta devam eden kuduz hastal
ığı
izlemektedir. An-
Köpeklerde Görülen Hatalık : Olayları... 279
CETVEL 2.
Hastalıklar Olay sayısı 512 otopsideki oranı (%)
Enfeksiyöz 189 37 Gençlik hastalığı 110 21.4 Kuduz 79 15.6 Paraziter 53 10.6 Taeniasis 23 4.5 Dipylidium caninum 22 Diphyllobothrium latum 1 Ascariasis 22 4.5 Toxocara canis 21 Toxascaris leonina Toxoplasmosis 5 1.0 Leptospirosis 1 0.3 Coccidiosis 1 0.3 Exotoxicose'lar 29 5.8 Strychnine 28 5.6 Arsenik 1 0.3 Traumasel 25 5.0 Kemik kırıkları 10 2.0
Organ yırtık ve delinnıe olayları 13 2.6
Yabancı cisimler 2 0.4
Bilinmeyen sebeplere ilgili 208 olay 40.0
kara içerisinden gelen olaylar aras
ı
nda her y
ı
l ortalama olarak 7 kuduz
olay
ı
n
ı
n görülmesi insan sa
ğ
l
ığı
yönünden çok önemlidir.
Parazitoz-lar aras
ı
nda tenya ve solucanlar
ı
n oranlar
ı
beklendi
ğ
i kadar yüksek
ç
ı
kmam
ış
t
ı
r. Yaln
ı
z zoonoz bir hastal
ı
k olan toxoplasmos'un gittikçe
artmakta oldu
ğ
u dikkati çekmektedir6. Bu hastal
ı
k ilk olarak
Kür-sümüz taraf
ı
ndan 1949 y
ı
l
ı
nda bir köpekte tesbit edilmi
ş
' ve etkeni
olan
Toxoplasma gondii,
Ankara Üniversitesi T
ı
p Fakültesi i
ş
birli
ğ
i ile
izole edilerek üretilebilmi
ş
tir.
Zehirlenme olaylar
ı
nda ençok striknine rastlanm
ış
t
ı
r. Bir olayda
ise arsenik tesbit edilmi
ş
tir.
Literatür
. Akçay,
Ş
., Pamukçu, A. M. ve Baran, S.
(195o):
Bir köpekte
ilk Toxoplasmose observasyonu.
Türk Vet. Hek. Dern. Derg.
20 :
245-254.
2.
Aliba
ş
o
ğ
lu, M. ve Yalç
ı
ner.
Ş
.
1965: 1933-1961
Y
ı
llar
ı
ara-s
ı
nda Ankara ve _yöresinde atlarda görülen hastal
ı
klara toplu bir bak
ış
.,
Ankara Üniv. Vet. Derg., 12: 98-1
ı
I.
3 .
Ertürk, E.
(196o):
Ankara köpeklerinde görülen Gençlik hastal
ığı
ve
Epidemiyoloji'si üzerinde ara
ş
t
ı
rmalar.,
Ibid., 7: 249-274.
4 .
Ertürk, E. ve Tanzer, F. (
972) : 96
ı
-
ı
97o
periyodunda Ankara
yöresinde kedilerde görülen hastal
ı
klar.,
Ibid., 9 :
ı
27- I 3
ı
.
280 Erdoğan Ertürk -- Fikret Tanzer
