195l ’de Bakanlar Kurulu kararıyla yurttaşlıktan çıkarılmıştı
Belgelerle Nâzım’m yurttaşlık hakkı
YURDAGUL ERKOCA
Nâzım Hikmet’in yaşamı ve
edebiyatı ile ilgili pek çok kitap yayımlandı bugüne kadar. Bunla ra geçenlerde bir yenisi eklendi. Ancak bu kitap Nâzım’ın ne ya şamını ne de edebiyatını konu alı yor. Kıymet Coşkun’un çalışma sı sonucu ortaya çıkan kitap 27 Haziran 1987’de hiç de beklenme dik bir biçimde başlayan ve 3 Ha ziran 1988’de kızkardeşi Samiye
Yaltırım’ın avukatlarının ilgili di
lekçeyi Başbakanlığa vermesiyle yeni bir boyut kazanan “ Nâzım
Hikmet'in Yurttaşlık Hakkı Kampanyası" çalışmalarını konu
alıyor.
“Coşkun” soyadını konuyla il
gili olanlar hemen anımsayacak lar. Nâzım’ın kızkardeşi Samiye Yaltırım’ın avukatlarından Atil
la Coşkun’un eşi Kıymet Coşkun
ve Nâzım’a Yurttaşlık Hakkı kampanyası çalışmalarında başın dan beri yer alan, her aşamasına yakından tanık olan biri. Kam panya çalışmaları konusundaki gelişmelerin anlamı ve doğrultu sunu belgelerle ortaya koyan, Türkiye’de hiç de alışık olunma yan böyle bir çalışmaya neden ge rek duyulduğunu kitabın girişin deki Kıymet Coşkun’un açıkla masında bulmak mümkün:
“ Nâzım Hikmet’e yapılan
hak-K ıym et Coşkun tarafından
hazırlanan "Nâzım’m
Yurttaşlık Hakkı” adlı
kitap, 27 Haziran 1987’de
başlatılan ve 3 Haziran
1988’de Nâzım’ın kız
kardeşi Samiye Yaltırım’ın
avukatlarının ilgili
dilekçeyi Başbakanlığa
vermesiyle yeni bir boyut
kazanan Nâzım Hikmet’in
Yurttaşlık Hakkı
kampanyasını belgeliyor.
sızlıklara karşı durmak, Sokra- tes’i, Dreyfus’u, Rosenbergleri, Sacco ile Vanzetti’yi yaşayabil mek, Sabahattin Ali’lere, Orhan Kemal’lere, Ceyhun Çan’lara, Ümit Doğanay’lara, Abdi İpek- çi’lere, Ruhi Su’lara, Yılmaz Gü- ney’lere, Orhan Apaydın’lara ve yurttaşlıktan çıkarılmış politik göçmenlere sahip çıkmaktır. Nâ zım Hikmet’in yurttaşlık hakkı konusu, işte böylesine bir anlama ve öneme sahiptir...”
Kitabın başında yer alan Nâ- zım’ın kısa yaşamöyküsü yine bel gelere dayanılarak anlatılıyor. Daha sonraki bölümde, yıllardır dost toplantılarında, ikili sohbet lerde “ temenniler”den öteye
git-NÂ ZIM TN
YURTTAŞLIK HAKKI
Kıymet Coşkun
meyen konuşmalarla sınırlı yurt taşlık hakkı çalışmalarının başla masına geçiliyor. 27 haziranda DYP’li kadınların referandumda propaganda malzemesi olarak k u lla n d ık la rı N âzım ’ın
“ Kadınlarımız” şiirine Mustafa Taşar’ın küfürlü açıklaması ve
bunun üzerine Samiye Yaltırım’- ın Ankara Asliye Hukuk Mahke m esinde açtığı davaya yer verili yor. Yargılama, yargıçların verdi ği “ Böyle bir dava açılamaz” ka rarı ile sonuçlanıyor. Ne yazık ki, kitabın yayımlanmasından sonra ki bir gelişme olduğundan Yargı tay’a yapılan başvurunun sonucu yani Mustafa Taşar’ın tazminat
ödemesi kararı yer almıyor kitap ta.
Kampanya ile ilgili ilk adım olarak kabul edilecek bu gelişme den sonra Samiye Yaltırım’ın 12 Kasım 1987’de abisinin yakın ar kadaşlarıyla konuyu tartıştığı top lantı, 15 Ocak 1988’de geniş bir katılımla kutlanan şairin 86. do ğum yıldönümü toplantısı, yurt taşlık hakkı ile ilgili düzenlenen panel ve sergi, daha sonra da An kara, İstanbul, İzmir baroları avukatlarının konunun yasal bo yutunu tartıştıkları toplantılar en geniş biçimde yer alıyor. Toplan tılarda yapılan konuşmaların ve tartışmaların hepsi tam metin ha linde fotoğraflarla birlikte yayım lanıyor. Konuyla uzaktan yakın dan ilgili aydınların, yazarların, sanatçıların görüşlerinin yanı sı ra basında yer alan kampanya ile ilgili yazıların tam metni sunulu yor okura.
Kıymet Coşkun’un belgelere dayanan 240 sayfalık çalışması gerek şimdi, gerek daha ilerde ko nuyla ilgili araştırma yapacak olanların epey işine yarayacak. Ama hepsinden önemlisi 3 Hazi ran 1988’dc Samiye Yaltırım’ın avukatlarınca Başbakanlığa sunu lan “ Yurttaşlık Hakkı” başvuru sunun sonuçlarının beklendiği şu günlerde, konunun ilgililerini en geniş şekilde bilgilendirecek.
Kişisel Arşivlerde İstanbul Belleği Taha Toros Arşivi
