A.
O.
Veteriner Fakültesi Pazazitoloji ve Helmintoloji Kürsüsü. . Prof. Dr. H. Şükrü OytunKÖPEK CESTODLARININ BİTHİONOL'LE TEDAVİsİ
Nevzat Güralp.
Giriş
Yılmaz. Tiğin**
Türkiyede köpeklerde cestodlar geniş bir yayılışa sahiptirler. Mimioğlu, Güralp ve Sayın'ın (2), Ankarada 50 köpek üzerinde otopsi bulgularıyle vardıkları sonuçlara göre, bunların
%
26 sında Dipylidium caninum,%
i8 inde Taenia pisiformis,%
8 indejo-yeuxiella pasqualci,
%
4 ünde Taenia hydatigena,%
4 ünde Echi-nococcus granulosus,%
2 sinde Taenia serial is ve%
2 sindeMeso-cestoides lineatus görülmüştür. Pamukçu ve Ertürk (3), 1933-1960 yılları arasında Ankara ve yöresinde otopsisini yaptıkları 627 kö-peğin i69 unun parazitli olduğunu tesbit etmişler, bunların
%
3iinde D. can in um,
%
i5 inde T. hydatigena,%
i inde M.linea-tus,
%
i inde T. pisiformis,%
i inde M. multiceps,%
i inde E.granulosus ve
%
0.6 sındaJ.
pasqualei'ye rastlamışlardır.Yukarıda bildirilen rakamlarla Türkiyede köpeklerde ces-tod'ların geniş bir yayılış sahasına sahip olduğu belirtilmiştir. Bu durumu göz önünde tutarak cestod'lara etkili bir ilaç olan bithio-nol'un köpeklerdeki değişik cestod türlerine karşı etkisini denemeyi uygun bulduk .
. Bithionol'un köpek cestodlarına etkisi hakkında çalışmalar mahduttur. ılaç, Enzie ve Colglazier (I) tarafından köpeklerdeki
• A. Ü. Veteriner Fakültesi Parazitoloji ve Hclminotoloji Kürsüsü Profesörü. An-kara- Türkiye .
•• A. Ü. Veteriner Fakültesi Parazitoloji ve Helmintoloji Kürsüsü Doçenti. Ankara Türkiye.
Köpek Cest(ldlarının Bithionol'le' Tedavisi ı.ı7
Dipylidium ve Taenia enfeksiyonlarında iı0-55° mg. jkg.
kullanıl-mış, 220 mg. jkg. ve daha yukarı dozların Taenia türlerine
%
100 etkili olduğu görülmüştür. 110-165 mg.jkg. verilen hallerde bu etki sırasıyle%
53 ve 76 olmuş, en düşük dozun kullanıldığı bir kö-pekte bithionol'un Dipylidium'a etkisi görülmemiştir. Yukarıda bildirilen dozlarda bithionol verilen 15 köpeğin yedisinde kusma, onunda ise gaitanın dikkati çeker şekilde yumuşak halde çıkması görülmüştür.Materyal ve Metot
Bithionol,
***
değişik yaş ve ağırlıkta ve muhtelif ırkta 32 köpek üzerinde denenmiştir. Bu hayvanların ikisi Dipylidium cani-num'la tabii halde, onikisi Taenia hydatigena, on~ Multiceps mul-ticeps ve a1tısı Taenia ovis'le suni olarak enfekte edilmişler ve gaita muayenelerinde halka veya yumurta görüldükten sonra kontrol olarak bırakılan yedisi hariç diğerleri, 100-200 mg.jkg. verilen bit-hionol'le tedavi edilmişlerdir.İki hayvanda ilaç 500 mg.jkg. verilerek yan etkileri üzerinde durulmuştur. Bu deneylerde oniki köpek beşer Cysticercus tenui-collis, on köpek otuz ar Coenurus cerebralis scolex'i, a1tısı ise beşer Cysticercus ovis'le enfekte edilmişlerdi.
İlaç kullanılan hayvanlar herhangi bii p-erhize tabi tutulmamış, sabah yemi olarak verilen kıymadan dört saat sonra bithionol tek doz halinde ve jelatin kapsül içinde köpeklere yutt~rulmuştur. Hayvanların hepsi ayrı kafeslerde muhafaza edilerek ilaç verildik-ten kaç saat sonra şerit düşürmeye başladıkları tesbit edilmiştir. Tedaviden yedi gün sonra köpeklerin hepsinin kendi gurubla-rındaki kontrololarak bırakılanlarla birnkte otopsileri yapılmıştır.
Sonuç
Alınan sonuçlar aşağıdaki i Nolu tabloda görülmektedir. Kilo sikletlerine 150-200 mg.jkg. kullanılan bütün olaylarda ilacın D. caninum, T. hydatigena, T. ovis ve M. multiceps'e etkisi
%
i00 olmuş, i25 mg. jkg. verilen a1t1 köpeğin beşindeki(%
83) T.hydatigena'ya ve M. mu1ticeps'e tesiri
%
100 olduğu halde, bir o-layda(%
i7) bu etki M. mu1ticeps'te%
go bulunmuştur.100 mg.jkg. bithinol verilen dört deneyde T. hydatigena ve M. mu1ticeps'e tesiri ise
%
7o-85 olmuştur. Tedaviye tabi tutulanTABLO ı.
Değişik dozlarda kuııanılan bithionol'un köpek cesıodlanna etkisi
Köpek Parazitin türü Verilen ilaç i Otopside rastlanan Etki 0/ lu sayısı dozu mg./kg.
i
parazit miktarı olarak-.-- ._---- _.---_.
__
._-- -----
--- --- ._- _.._"._-_ .. ---i Dipylidiıım caniOHnı 200 O 100 i " " 150 O 100 100 2 Taenia hydatigena 200 O 3 " " ı.~O O 100 2 " " 12:' O 100 2i
" " 100 i 7.=. i " " KonIrol 3 i " " " 1 -i " " " =, -2 Taenia O"i5 200 O 100 3 " " 150 O 100 i " " Kontrol .1 i Multkeps multiceps 150 O 100 3 " " 12:' O 100 i..
" 125 2 90 i " " 100 3 !LS i " " 100 li 70 i " " Kontrol 12-ı
i " " " 21 -i..
" " 27 -.•.. o:>;:
3 ll> NKöpek C~todJarının Rithionol'le T~da,.i,i U9
köpeklerin
%
74 ü tedaviden 3-5 saat sonra ve bir defada cestod-larını düşürmü~ler,%
17 sinde bu olay tedaviden 4.5-7 saat sonra görülmüştür. Olayların%
9 unda ise köpeklerin şeritleri atmaları, tedaviden 4.5-2I.S saat sonra iki defada olmuştur. Bu köpeklerde ilaç 150 mg.jkg. verilerek kullanılmıştır. Bithionol verilen hayvan-ların % 74- ünde ilaçlamadan sonraki 3-5 saat içinde beliren ve 24 saat içinde normale dönen yumuşak gaita görülmüş,%
26 sında ise, aynı müddet içinde sonlanan diyare tesbit edilmiştir.500 mg.jkg. ilaç verilen köpeklerin biri 1.5 ve 3 saat sonra ik,i defa, diğeri ise 45 dakika sonra kusmuştur. Köpeğin birisinin ilaç~ lamadan 45 dakika, ikincisinin ise 5.5 saat sonra gaitaları yumuşak çıkmış, bundan ayrı olarak bu hayvanların iştahalarında, ağırlık-larında veya kan tahlolarında herhangi bir değişiklik görülmemiş-tir.
Tartışma
Değişik türde cestodlar Ankara yöresinde köpeklerde görül-mektedir. Bunlar arasında
%
26-31 nisbetiyle Dipylidium caninum başta gelmektedir. Şeritlere karşı em ıiyetli ve tatbiki kolay bir il<lç olarak i.izerind,~ durduğumuz bithionol'den çok iyi "sonuçlar aldık. Deney sonucunda köpeklerin hepsinin otopsisi yapıldığından al-dığımız sonuçları tam olarak tesbit imkanını bulmuş oluyoruz. Bu sonuçlar Enzie ve Colglazier (I)'in aldıklarına bazı hususlarda uy-mamaktadır. Bu yazarlar 220 mg. /kg. ve daha yukarı dozlarda kul-landıkları bithionol'den Taenia türlerine karşı % ı00 bir sonuç aldıkları halde, 165 mg.jkg. verdikleri aynı iLkın Taenia'ya etkisi-ni%
76 bulmuşlardır. Biz ise 150 mg.jkg. verdiğimiz hütün olay-larda bithionol'un hem Taenia ve hem de Dipylidium caninum'a tesirini tam; 125 mg.jkg. kullandığımız hallerde ise M. multiceps ve T. hydatigena'ya%
90-100 etkidiğini gördük. Tedavi dozu ola-rak kulland~ğımız bithionol'den mütevellit köpeklei-de kusma gör-medik. Buhadiseyi sadece 500 mg.jkg. verdiğimiz iki köpektc tes-bit ettik. Enzie ve Colglazier ise (I) bu olayı daha düşük dozlarda kullandıkları köpeklel'in ba,zılarında görmüşlerdir. Aynı ilaç kul-lanılan köpekleri n yüksek bir yüzdesinde yumuşak gaita ve azında ise diyare görülmüş, bunlar da 24 saat içinde ortadan kalkmıştır. Elde edilen bu sonuçlarla 150 mg.jkg. verilen Bithionol'un köpek-lerdeki cestodlara karşı tam bir etki sağladığı kesin obrak anlaşıl-mıştır. Kullanılan bütün dozlarda hafif yan etkiler meydana getir-mesi, bu etkinin de kısa bir zamanda ortadan kalkması ve 150Nevzat Güralp - Yılmaz Tiğin
mg. fkg. verilen hallerde bu hayvanların cestodlarına kar~ı
%
ıoo etki göstermesi, ilacın pratikte köpek cestodlarına kar~ı kullanılma-sını bizi tavsiyeye sevketmektedir.Özet
i50-200 mg. fkg. verilen bithionol, köpeklerdeki Dipylidium
caninum, Taenia hydatigena, T. ovis ve Multiceps multiceps'e
%
ı 00 etki göstermektedir. i25 mg. fkg. verilen aynı ilaç ise ~eritlere%
go-ıoO tesirli olmu~tur. Bu dozlarda kullanılan bithionol kısa zamanda ortadan kalkan yumu~ak gaita ve diyareden ba~ka yan etkiler meydana getirmemi~tir. Bithionol'un köpeklerde geni~ bir emniyet hududu vardır.Sum.mary
The Effideney of Bithionol in the Treatment of '
Dog Tepewormas
2,2' - thiobis (4,6-dichlorophenol) (Bithionol) was found comp~ lctely effective against tapeworms of dogs when given at 15° mg.j
kg. With 125 mg.jkg. the drug showed go-ıoo
%
efficiency to the same parasites. Within these dose rangesi soft faeces or diarrhoea were the only side effects which disappeared in the first 24 hours. Bithionol exhibited a wide safety margin in dogs.Literatür
ı - Enzie, F. D. and Colglazier, M. L. (lg60): Preliminary trials
with bithionol against tapeworm infeetions in eats, dogs, sheep and
ehiekens. Amer.
J.
vet. Res., 2I, 628-630.2 - Mimioğlu, M., Güralp,'N. ve Sayın, F. (ıg60): Ankara
köpek-lerinde gö'rülen parazit türleri ve bunların )layılış nisbeti. Vet. Fak.
Derg. Ankara Univ., 6, 53-68.
3 - Pamukçu, M. ve Ertürk, E. (I g62): ı 933-1960 yılları arasında
Ankara ve yö'resinde köpeklerde görülen hastalıklara toplu bir bakış. Vet.
