T
em
S
a n a t
G
a l e r
İ
s
İ
V a l i K o n a ğ ı C a d . , P r o f . D r . O r h a n E r s e k S o k . 4 4 / 2 , N i ş a n t a ş ı 8 0 2 0 0 , İ s t a n b u l T e l: ( 0 2 1 2 ) 2 4 7 0 8 9 9 - 2 3 4 1 3 4 6 • F a k s : 2 4 7 9 7 5 6 • b e s i . c e c a n @ i s b a n k . n e t . t r w w w . t e m a r t g a l l e r y . c o m"UÇMAK"
23 Kasım - 22 Aralık 2001
Açılış 23 Kasım Cuma Saat 18.00
'Uçmak Üzerine Düşünceler", 2001, 116 x 89 cm, tuval üzerine yağlıboya
Ön kapak: "Uçmaya Çalışanlar", 2001, 60 x 50 cm, tuval üzerine yağlıboya
Arka kapak: "Ağaçta", 2001, 65 x 65 cm, tuval üzerine yağlıboya
Oktay Anılanmert ile Birlikte "Uçmak" Üzerine
Uçmak, sıradan bir yolculuk türü değildir; ne uzun ve dingin bir patika boyunca yürümek, ne
otobanlar üzerinde vahşice yol almak gibidir. Dahası, bir açık deniz yolculuğuna da pek benzemez.
Çünkü bizden giderek uzaklaşan "yatay alan'ı gözden yitirdiğimiz ilk anda, inişlerin ve çıkışların
(belki buna, bir düzleme göre ölçülen "yükselişler” ve “dalışlar" demeliyiz) birbirine karıştığı; üstelik
neye göre iniş ve neye göre çıkış olduğunu tanımlayamayacağımız hareketlerin tümüdür uçmak:
Nereye yaklaşıyoruz ve nereden uzaklaşmaktayız; hızlı mıyız, yavaş mı; düz mü duruyoruz, eğik mi;
yolun sonunda mıyız, henüz başında mı? Bir boşluğun ortasında, yanıtsız durumdaki bir çok soruyu
kendi kendimize yineler dururuz.
Nesnel betimlemelerin işlevleri yetersiz kalmışsa, saptanamayan bir mekânı vurguluyoruz demektir.
Uçmak eyleminin sonsuz büyüklüğü ya da derinliğidir ayrımsayabildiğimiz. Nereye gittiğimizi
bilmiyorsak, nerede olduğumuzu da bilemeyeceğiz. O halde; betimlemelerden uzaklaşarak ve
olayların geçtiği mekânları silerek, bir "öz” peşinde koşmaktır bu... Yakın nesnelerden, mekânlardan
ve onların çok iyi bilinen anlamlarından kaçmak ve "öte mekân" a geçmek, aslında; doğrudan kendi
anlamını arayan bir ”öz"ü resmetmeğe çalışmaktır, işte Oktay Anılanmert'in yapıtları, gerçeklik
boyutuna bu noktada ulaşır. Ama sözü edilen yapıtların, dünyayı terketmek gibi bir isteği de yoktur.
Gaston Bachelard şöyle yazmıştı: "Yaşamın frenlediği, tedbirliliğin durdurduğu, buna karşın yalnız
kaldığımızda yeniden bulduğumuz bir tür varlık genleşmesiyle ilişkilidir sonsuz büyüklük. Hareketsiz
kalır kalmaz, ötelerdeyizdir; sonsuz büyüklükteki bir dünyada düş kurarız. Sonsuz büyüklük
hareketsiz insanın hareketidir ve dingin düş kurmanın dinamik özelliklerinden biridir. / . . . N e kadar
çelişkili görünürse görünsün, gözümüzün gördüğü dünyaya ilişkin bazı ifadelere anlamını veren bu
sonsuz büyüklüktür." "Hareketsiz kalış" durumu; içinde taşıdığ düş etkeniyle, mekânı belirsizleştirmiştir.
Bachelard (telâşla) şunu sormadan edemez: "Nasıl, şu an gerçekten sonsuzluk mu? Sonsuzluk
gerçekten şu an mı?"* Demek ki; düşlerin başladığı ve mekânın belirsizleştiği an, saatlerin durduğu
andır; yani o hareketsizlikte herşey (anılar, ütopyalar, nesneler, mekânlar, vs.) "şimdiki zam ana
bağlanmıştır (aşağıda uzanan "yatay alan'ı gözden yitirdiğimiz ilk an).
Oktay Anılanmert'in "Uçmak"
sergisindeki yapıtlarını yorumlama çabasına girişen dikkatli bir
izleyici, uçma eyleminin' o sonsuz büyüklüğe dönüştürüldüğünü sezecektir. Kendisini farklı anlam
dizgeleri içinde sunan nesneler, sanatçının daha önceki sergilerine de göndermelerde bulunur.
Örneğin; "idealler" ve "Gelecek ile G ezintide yer alan yapıtlar sıradan bir yaşam kesitini nasıl
değişken anlamlara yöneltiyorsa, buradaki tavır da aynıdır. Sanatçı; şimdiki zamanın anlık
duygularını özgürce kullanmakta ve daha önce deneyimlediği her yaşam kesitini (istediği kadar)
konu edebilmektedir. Oysa; daha önce deneyimlenmiş yaşam kesitlerinin, salt geçmiş zamandaki
koşulları yansıtmadığını açıklamalıyız: Bizim gördüklerimiz, geçmişin bugüne göre anlamlandırılmış
formlarıdır; bir başka deyişle, anıların güncelleştirilmesi durumudur. Deleuze ve Guattari'nin dedikleri
gibi: "Çocukluğumuzu anılarla değil, yalnızca bugün; "çocuk haline geliş” ya da "çocuk-oluş" ile
yazabiliriz." Böylece; Anılanmert’deki uçmak eyleminin, "bellek" kavramıyla ilişkilendirildiğini öne
sürebiliriz: Unutulmuş sanılan, tammlanamayan (tanımlanmasına gerek görülmeyen) olaylar ile
güncelliğin kurduğu bağlantılardır gördüğümüz resimler... Yaşamda, sürekli tekrar edilerek içselleşmiş
olan "şeylerin, yeni bir bilinç çerçevesinde geri dönüşü...
Fakat (kanımca) bu sergiyi diğerlerinden ayıran asıl fark; ustaca tasarlanmış bir oyundadır.
Sanatçının önceki sergilerini ve diğer sanatsal eylemlerini (örneğin; mim sanatı) izlemek, onun iç
dünyasını sezebilmek, bellek konusunu kitaplardan okumak, Bachelard'ı anlamak ve bu sergiyi
ilgilendiren daha birçok veriyi çözümlemiş olmak; o ustaca oyunun ortaya koyduğu sorunu
gidermez. Sorun açıkça şudur: Oktay Anılanmert; nesneleri, mekânları, olayları uçmak kavramına
bağlarken, konuyu tam da "bağlanma anfnda sonlandırmaz. O ’nun yaptığı; uçmak kavramını,
"uçan figürlere mâl etmektir. Bu yazıdaki tüm anlatılanları sanatçı mı yaşamıştır; yoksa sanatçının
kurguladığı figürler mi? Eğer uçmak kavramı, resimlerdeki figürler ile ilişkili bir durumsa, sanatçın bu
oyundaki rolü nedir? Daha değişik bir soru ile; uçmak kavramı üzerine temellenmiş bir düşünceye
doğru uçmak, bizi hangi anlamlara sürükleyebilecektir? İşte izleyiciye, "Uçmak" sergisini galerinin
dışına da taşıtacak olan bir bilmece...
Emre Zeytinoğlu
"Uçmak Güzeldir", 2001, 17 x 23 cm, karton üzerine karışık teknik
"Uçurtma", 2001, 23 x 17 cm, karışık teknik
"Uçmaya Çalışan Uçamayan", 2001,
23 x 17 cm, yağlıboya
OKTAY ANILANMERT
1 9 3 9 İstanbul'da doğdu
1 9 5 7 İstanbul Güzel Sanatlar Akademisi O rta kısmında eğitim e başladı.
1 9 6 4 Yüksek Resim Bölümü'nden mezun oldu.
1971 Devlet Güzel Sanatlar Akadem isi'nde asistan oldu. 1981 Doçent oldu.
1 9 8 9 Profesör oldu.
Halen M im a r Sinan Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi'nde öğretim üyesidir.
SERGİ, ÖDÜL ve SANATSAL
UYGULAMALARDAN BAZILARI
1 9 6 0 Ergin Kolbek ile beraber kurduğu "Akadem i Sözsüz O yuncuları' Pandomim Tiyatrosu etkinlikleri. 1961 İstanbul Şehir Galerisi, "G enç Ressamlar Sergisi". 1 9 6 3 Arena Tiyatrosu pandomim gösterileri, İstanbul. 1 9 6 3 İstanbul Güzel Sanatlar Akademisi "N Ü " konulu
Ahmet Andiçen Ödülü.
1 9 6 5 Amerikan Kültür M erkezi, Sanat Gösterisi, "5 G enç Ressam Sergisi", İstanbul, Ankara.
1 9 6 5 Robert Kolej "Ü ç Sanatçı' Resim Sergisi, İstanbul. 1 9 6 5 TMTF Onuncu Kültür Senliği, "Plastik Sanatlar
Sergisi", Şehir G alerisi, İstanbul. 1 9 6 6 5 . Tahran Regional Bienali. 1 9 6 6 -1 9 6 7 -1 9 7 2 -1 9 7 5 -1 9 8 5
Devlet Resim ve Heykel Sergisi, Ankara. 1 9 6 7 Alman Kültür M e rkezi'n de 'G e n ç Ressamlar
Sergisi", İstanbul.
1 9 6 8 Ç a ğ d a ş Ressamlar Cemiyeti, “ Ö zgün Baskı Sergisi", İstanbul Resim Heykel Müzesi. 19 6 8 'Ç a ğ d a ş Resim Sergisi", G alatasaray Lisesi Sergi
Salonu, İstanbul.
1 9 7 0 'Ç a ğ d a ş Türk Ressamları Sergisi', N e w York ve M innesota, USA.
1 9 7 5 İstanbul Intercontinental O teli için metal pano yarışması Birincilik Ödülü.
1 9 7 8 İstanbul Sanat Bayramı, Güzel Sanatlar Akademisi, "Yeni Eğilimler Sergisi” .
1981 G aleri Lebriz, Kişisel Desen Sergisi, İstanbul 1 9 8 3 Füzen Sanat G alerisi, Kişisel Resim Sergisi. 1 9 8 4 İstanbul Sanat Bayramı, 'G ünüm üz Sanatçıları
5 . inci sergisi' Resim Birincilik Ö dülü. Resim-Heykel M üzesi, İstanbul.
1 9 8 5 En G a leri, "Sanatçılar", Kişisel Resim Sergisi, İstanbul.
1 9 8 5 Turkuaz Sanat Galerisi, Kişisel Sergi, Ankara. 1 9 8 6 Saint Esprit Katedrali freskleri restorasyonu, İstanbul. 1 9 8 6 Ç a ğ d a ş Türk Sanat Sergisi, Ankara.
1 9 8 6 -1 9 8 7 M im a r Sinan Üniversitesi M im Tiyatrosunu kurma ve İtalyan Fransız Kültür M e rkezi'n de gösteriler, İstanbul.
1 9 8 7 M eryem Ana Kilisesi Freskleri Tasarımı, Tarlabaşı,
İstanbul.
1 9 9 0 G aleri Vinci, "Beslenenler", Kişisel Sergi, İstanbul. 1 9 9 0 G aleri M ig e Şenliği, Ankara.
1 9 9 0 G aleri M ig e , Kişisel Sergi, Ankara. 1991 Beyoğlu G aranti Sanat G alerisi, 'G e le c e k ile
G ezinti", Kişisel Sergi, İstanbul.
1991 Sanat Yapım G alerisi, Kişisel Sergi, Ankara. 1991 G aleri M ig e , 'Yaşayan Türk Sanatından Işıltılar",
G aleri M ars, M oskova.
1991 'G ünüm üz Sanatçıları 12.nci Sergisi" M SÜ Resim- Heykel Müzesi, İstanbul.
1 9 9 2 G aleri M ig e Şenliği II. "Performans", Ankara. 1 9 9 2 G aleri Baldem ve M ig e , 2 .nci Sanat Fuarı,
İstanbul.
1 9 9 3 G aleri Baldem, "Ak Üstünde Akçıplaklar", Kişisel Sergi, İstanbul.
1 9 9 4 Hürriyet Gazetesi M erkez Binası duvar resimleri. 1 9 9 6 Transparan Sanat G alerisi, Kişisel Sergi, Ankara. 1 9 9 6 M ig e Art, 3 .üncü Sanat Şenliği, "Ç a ğ da ş Sanat
için ikon ' konulu performans, Ankara. 1 9 9 7 Tem Sanat G alerisi, Kişisel Sergi, İstanbul. 1 9 9 7 "Türk Resminde Desen", Elhamra Sanat Galerisi,
İstanbul.
1 9 9 8 "M SÜ Güzel Sanatlar Akademisi M ezunları Resim Sergisi", Almati, Kazakistan.
1 9 9 8 "Ç a ğ da ş Türk Plastik Sanatlar Sergisi" Ç ankaya Kültür M erkezi, Ankara.
1 9 9 9 'Ç a ğ d a ş Türk Plastik Sanatlar Sergisi", M illi Saraylar D olm abahçe Kültür M erkezi, İstanbul. 1 9 9 9 'G e le n e ğ in Temsilcileri Sergisi", M SÜ, Tophane-i
Amire, İstanbul.
1 9 9 9 Tem Sanat G alerisi, Kişisel Sergi, İstanbul. 1 9 9 9 9 . İstanbul Sanat Fuarı, Tem Sanat G alerisi, Tüyap,
İstanbul.
2 0 0 0 Türk-Yunan Sanatçıları Resim Sergisi, T.C. Kültür Bakanlığı Sergi Salonu, Ankara.
2 0 0 0 'Yirm i Türk Yirmi Yunanlı Ressam", A enaon, Atina. 2 0 0 0 ODTÜ Sanat Festivali, Plastik Sanatlar Sergisi,
Ankara.
2 0 0 ({ "Uçm ak", Tem Sanat G alerisi, Kişisel Sergi, İstanbul.
T
em
S
a n a t
G
a l e r
İ
s
İ
V a l i K o n a ğ ı C a d . , P r o f . D r . O r h a n E r s e k S o k . 4 4 / 2 , N i ş a n t a ş ı 8 0 2 0 0 , İ s t a n b u l T e l: ( 0 2 1 2 ) 2 4 7 0 8 9 9 - 2 3 4 1 3 4 6 • F a k s : 2 4 7 9 7 5 6 • b e s i . c e c a n @ i s b a n k . n e t . t r
w w w . t e m a r t g a l l e r y . c o m
İstanbul Şehir Üniversitesi Kütüphanesi Taha Toros Arşivi
