KÜLTÜR BAKANLIĞI YAYINLARI: 1110
\
MUSTAFA
ITRÎ EFENDİ
KÜLTÜR ESERLERİ DİZİSİ: 140
-TT-KÜLTÜR BAKANLIĞI YAYINLARI: 1110
MUSTAFA ITRİ
EFENDÎ
Hazırlayan Rüştü ŞARDAĞ KÜLTÜR ESERLERİ DİZİSİ: 140Kapak Düzeni: Nur OKAN
ISBN 975-17-0493-6 © Kültür Bakanlığı, 1989
Onay: 24.10.1989 tarih ve 928-4612 sayı Birinci baskı
Baskı sayısı: 5.000 Ofset Repromat- ANKARA
İÇİNDEKİLER
Namık Kemal Zeybek'in Ö nsözü...V Birkaç S ö z ...VII
Doğu ve Batı ...1
Musiki ... 3
Osmanlı Türklerinde M u siki... 5
17. Yüzyılda Osmanlı Tarihi... 8
Ve Musiki ... 10
Itrî'ye Gelene K a d a r...10
Itrî Hakkında Sağlam Verilerimiz Var m ı... . 12
Buhûrî mi?, Bahûrî mi? Bahûr'un Anlam ı... 13
Itrî'nin Doğum Yeri ve Y ı l ı ... 14
Yaklaşık Bir T a rih ...17
Itrî'nin Yaşam Öyküsünü Sürdürüyoruz...19
Itrî Üzerindeki Araştırmalar... 21
Safâî T ezkire si... 25
Niçin Esirciler Kedhudasıdır? Bu Nokta Çok Önemlidir...27
Itrî'nin Yaşamı Hakkında Öteki Kaynaklar Neden Susuyor... 31
Divanı da Y o k ... 32
Ancak Bir Soru D a h a ... 33
Yaşamındaki Karanlığın Asıl N edeni...33
Bütün Bunlara Rağmen ...34
Rauf Yekta Bey'e G ö re ...36
Mevlevilik ve Musiki ... 37
Nitekim Mevlânâ d a ...39
Itrî'ye G e lin ce ... 40
Itrî'nin Şairliği ...40
Redif Sevgisi ... 41
Bir Şey Daha Anlaşılacak...43
Bir Şey D a h a ... ... ... 43
Eserleri...45
Şair Itrî... 170
Itrînin Dinî Musikimizdeki Y e ri... 172
Itrî'nin Din Dışı Besteciliği... 174
Bir Konuyu Bağlayış... 177
Segâh Slât-ı Ümmiyye...178
Dilkeş Hâverân S a lâ ...179
Segâh Makamındaki Âyin-i Şerif...180
OsmanlI Türklerinde Dinî Musiki...182
Cami Musikisi... 182
17. Yüzyıl Dinî Musikisi...187
18. Yüzyıl ve Dinî Musiki... 189
Küçük Sözlük... 190
ÖNSÖZ
Milli Kültürümüzün tarih içindeki maceramızda,
yayıldığımız geniş coğrafyada; temas halinde olduğumuz
değişik medeniyet ve kültürden karşılıklı etkilenmiş ol
mamızdan ve üzerinde yaşadığımız coğrafyanın mede
niyet derinliklerinden kaynaklanan erişilmez bir zen
ginliği vardır.
Kültürümüzün en önemli unsurlarından birisi olan
Türk Mûsikisi de aynı mâhiyettedir.
Mûsikimiz, kültürümüzün dışa açık tabiatına uygun
olarak; başka kültürlerden beslenerek gelişmiş, zengin
leşmiş ancak târihî köklerden gelen hüviyetini de koru
muştur.
Mûsikîmizin gelişmesinde İslâmın ve İslâm Tasav
vufunun büyük etkisi bilinen bir konudur. Bektaşîliğin
Halk Mûsikîmizin; Mevlevîliğin ve diğer tasavvuf yol
larının klasik mûsikîmizin zenginleşmesindeki etkileri
olağanüstü boyutlardadır.
Abdülkadir Meragi"den sonra mûsikîmizin en büyük
ismi ITRİ'nin
ünlü"Segâh âyini" mûsikîmizin en yüce
doruk noktalarından biridir. Bayram salât'ı ve salât-ı
ümmiyesi de yine mûsikîmizin büyük âbideleridir. Yah
ya Kemal'in deyimiyle "Büyük ITRÎ bizim mûsikîmizin
PÎR"idir.
Değerli araştırmacı, edebiyatçı ve besteci Rüştü ŞAR-
DAĞ, hayatı karanlıklarda kalmış ITRÎ için ilk kez
geniş bir araştırma eseri hazırlamış ve eserinde büyük
ustanın bilinen notalarını toplamış; bilinmeyen yir
miye yakm yeni şiirini bulup eklemiş bulunuyor. Özel
likle ikiyüz elliyi aşkın bestesinin sözlerini belgeleye
rek aktarmıştır.
Bakanlığımız sayın Çardağ'ın eserini halkımızın il
gisine sunmaktan mutluluk duyuyor.
N a m ık K em a l ZEYBEK
IT R İ
Büyük - Itrî'ye eskiler der
"Bizim
-öz mûsikimizin piri";
Mustafa Itrî Efendi
ile ilgili bu yenieserimizde değerli araştırmacı, edebiyatçı
ve besteci
Rüştü Şardağ,
bilinen notaların yanında geniş bir araştırm a ile b es telerinin sözlerini 17. yüzyılda yazılm ış bir güfte m ecm uasından bularak toplam ış, ayrıca bilinmeyen yeni şiirlerini derlem iş tir
B a k a n lığ ım ız ,
Rüştü Çardağ'ın
budeğerli eserini kültür hayatım ıza takdim etmekten büyük mutluluk duymaktadır.
* V * • 1 • Ü ç r r *
S9&
' İt’ -:v? v•' V
. r / (f . 5 « V* - •• » . ■ ■ ” İ T • ' >BT ; ■ w- ‘ L ; ' " ■ v .<v ISBN 975-17-0493-6 3.800.- TL.İstanbul Şehir Üniversitesi Kütüphanesi Taha Toros Arşivi