Halice dair

(1)

Halice

d-Eski İstanbullular bahar

m

e

v-

r

Yaun ~ olan bu kuru otların) kaldırt ıl-simlerini Haliç kıyılarında geçi-

ı

-

.

'

Halu"k Y.

I

ması

için Babıali nezdinde te

-rirler ve yazları Boğaalçırıe göç şebbüse girişti. .

ederlerdi.

Şehsu-varoğlu

İstanbul limanının tanzim ve

Haliç, Lale devriyle edehlya- · ıslahına Kırım harbi sıral

arın-tımıza girmiş, güzel yalıları, sa- da girişilmiş, fakat 1868 de bu

raylariyle ve bazı abideleriyl~ çiler tarafından molozla doldu- hususta daha kati kararlar a mimarlmizde müstesna bir y<!l'. rulmaya başlanmış ve keyfiyet lınmıştı. Hallç dahil olmak ü

almıştı.

Eski

asırlarda bu kıyı- derhal

oraların

ta

thır

a

tına

me- zere limana bir düzen verildi. !arın güzelliğine ve iç denizin mur iki nuamrah tarak dubası Ve bazı şamandıralar satın alı

dolmamasına dikkat edilirdi. süvarisi tarafından) Bahriye

nara

k

münasip yerlere konuldu. Fatih, Haliçten hoşlanır, .yaz Nezaretine rapor edilmişti. Ne- 1873 senesinde kıtlık olan ayları otağını Ok.meydanına zaret de vaziyeti Şehremanetine yerlerden İstanbula bir çok kurdurarak avlanırdı. Fatihin bildirdi. muhacir gelmiş, bunları iskan devrinde Halicln toprak ve Yine 1894 yılında (Tersanenin meselesi ciddi · bir mevzu hali kumlarla dolmaması için bir de Aynalıkavak ciheti karşısında ni almıştı. Muhacirler Eyüp nizam tesis edilmişti. kain Balat sahillnde;bir kayık- sultanda eski İplikhane bina -Bu tedbire her devirde riayet hane inşasına teşebbüs olundu- sına nakledildiler ve orada o olundu. Yalnız genişleyen İs- ğu görülmüş, tezgi..hların bu- turtulup iaşe olundular. Nüfus

tanbul tersanesiyle bu tersaneye lunduğu yerlere tamamen mu- başına ·yüz ellişer dirhem asker

bağlı bazı tesisler Halici . bir kabil olan bu

.

marialde

deniz ekmeği veriliyordu.

sanayi merkezi haline getirmek- üzerine çıkıntılı· ebnıre inşası, E~ki İstanbullular zamanla,

teydi. Buna rağmen denizin denizin daralmasını ve sefainin bahar mevsimlerinde Haliç kı

dolmaması için gayretler

s

arre

-

denize tenzille.rinde

muha

t

arac

yılannda ikamet etmek anane dilmekten geri durulmuyordu. vemüşkülatı mucip olacağı. dü- sini terketmiş olmakla beraber

1855 'senesindş, (bazı . safra şünülerek inşaat menedilmişti. her bahar cuma ve pazar .gün -kayıklarrrııjj Kağıthane, Silah- Haliç. daima .':Tersane .tara- leri Kağıthane deresinde te

tarağa çeşmesi taraflarında sa:

tından

temizlenir, iaka,t bu

te- ne

zzü

h

e

çıkmak itiyatlarını

b

ı

hile yanaşıp; Çayır

k

e

narmdan nnzlerne masrafı şen

r

emanetın-

:

rakmam

ışla

r

d

ı.

· O

günlerde

ka

sat

r

a almal

ara,

çayırların .

gev-

ce

ö

deni

r

di

;

-

r

akol v

azıre

sını

derede Bahriye şeyerek kış günlerinde yağmur -~ki devirlerçtır muayyen yer- Nezaretince vazifeli iki sandal vukuunda ziyade kum Ve çamur lerde Boğaziçinin ve Haliçte görürdü.

birikmesine ve Humbarahaı:.e üzerine bazı.işaretler koyarlardı .. KağıtJ:ıanedeki kasırların ye

ve Aynalıkavak önlerinin sığlaş- (Hallçte Valide Sultan yalısı. niden tamir ve ihyası Bozca.a tırılmasma sebep) oluyordu. }Jahartye, Karaağaç bahçesi, dalı Hasan paşa nezaretinde

Kaptan Paşalığın müracaati Alibey köyu, S~daba.t, Sütlüce. Bahriye ta.rafından yaptırilmış

iizerine bu, hal derhal .mefledil-- Boğazda Kabataş~ ;"Arnavutkö- tı... 1887 se~sinde buradaki di. Her sene.muntaza.man Kfı.- yünden

Rumellhisanna,

varınca kasırlar tiınir olunmuş, yıkılan ğıthanedeki (Çağlıyan köşkü)

v

e

Anadoluhisarından

Fe

n

eı--

muhafaza duvarları yaptırıl civ:ı.ı:ında bulunan deı:eler te· bahçeye kadar_.clenl.zin üzerin- mıştı. İki yıl sonra da irade ile mizlenir ve bunların dolmama·

!

de olan bilcümle filfilınin

Bos

-

Okmeydanında bir hastane de . sına bir takım mwozları Haliçc tancıba§ı ağanın takriri üzerine inşa olundu.

sürüklememesi~~ mani olunuı·- Teıı;anece)' yenileşürimesi ve

du

.

Halicin h~vasım b.oza.n

K

a

-

~i

~ere.kirdi

·

sımpaşa deresinin ısla.hı mesc-, Yine Haliçin-,~emW,iği üe

a.

lesi de her devirde düşünülmüş liı.kadar. olan 1876· senesinde

ve

bunu önlemek için çareleı;

a

-

.

Kasun.paşada

ça

lışan

·ta.bak es

ranmıştı. nafına ait tabakhaneler Yedi -1873 senesinde (Kasımpaşa kule ~afına nakledilın1şti, Ta

deresin.in hali hazınnın memle- baklar Yedikulede ."yer bulama ket havasını tağyir etmesiyle dıklarından sefalet içinde kal bunun hıfzıssıhhaya ne derece- dıklarını, lı:endllerine daha mil lerde muzır bir şey olduğu ma- nasip bir yer göstei.ilmesiİıl is lüm bulunduğundan bu halin tida.ederek sız,taİımaya ve'ı.Şeh defi hususunda lüzumlu 'h!ll1~ remane.tlni

ta.~Ike

başlamış

-vesai.resi -yapt}rilmış) ' 'Ve çiere- !ardı. , :,;;':.: ,,., ,.

nin kapatılması taliplerine iha- Bu suretle ·.~a temiz tu

-le olunmuştu.

;

tu.J.nıa.'l

ırıa.

çalıŞll~n Haliç kıyı-.

Hal.içe dökülen bütüri dere- !arı bizde ilk .garp tekniğinin,'

Jerle her sepe muntazaman uğ- ilminin yerleşip, inkişaf ettiği :raşılmak ica.bediyordu. 1888 se- yerlerdir. Dünya. üzertndeki sa nesine ait bir kayıttan öğ.rencti- yılı 'tersaneler\,ien biri olan is ğimize göte (Kağıthane deresi- tanbul Tersanesi bu kıyılarda nin icabeden mahallerine ala- kurulup inkişaf etmiş,' garp u

met k~kları dikilmiş ·olmakla sulündeld ilk askeri mülıendis

beraber Mirahor köşkü yukarı- haneler 18,

asır

sonlarında Ha sındaki Topraktabya deresinin Uç kıyılarında. tesis oluIµlluştu. getirdiği sellerden kum ve mo- Eski asırlarda Türk fi.ca.linin, loz ile dolan mahallerin .yiizü.n- zenginlerinin bahar ~ylarını den rıhtımın berbat bir hale geçirmeye, bülbül dinlemeye gel~ği veSada.bat Kasrı Hüma- geldikleri Haliç daha. sonrı?J,arı

yun ~kelesi dahi harap olduğu sarayların ve yalıların yeı;leri

gibi mez.lrur kasra. giden dere de ne doğru inkişa~ eden bir ağır kayık giremiyecek derece. dol- sanayi mıntakası olmuştu.

muştur.) Yapılan müracaatıe Halicin kalabalık'-ve pek faal bu dereıe·r jfimizlenmiş, ·harap 6lduğu

devir

l

erdCn

b

irlS

i

de

Kı.;

olan iskele tamir olunmuştu. nm harbi sır~ı,ırıdıı:. Odevlr

-Haliçin bir. takım sun'i vası- de Ter:ıanede, ~ir çOk gemlle

-1.alarla, rıhtım

ya~

ev ge- rin tfuııirleı:ı ya_pıl.n:uş; k}Şlalar, nişletmek gibi sebepıeı:le doldu- bas~neler insaqlarla dolup bo

-rulmasına rt,a mani wunurdu. şalmıştı. r_ •< <

Haliçte dai~i temizliği·tem.in e- Kasımpaşadakl Cezayirll Ha debilmek üzere bazı .t.;ır~ du-

sa.n

· paşa

kışl~ın~n üst ve alt baları bulıinuyoı;,cl}?-. 't..

D

u

q;ı.

I

ıu

.ka

ti

a+ı

,

iµgiliz

:

~k.yrJe:rine VI!

lı:endilerine'~verilen.:

rnJ

p

t

a.ıt.aı

o.;:-

'Ort.dm~. 'da.

'

IJtllıri~

·.esna~ as

rın temizliğine dikkat ederler ke.r:ine 'tahsis edUmiŞtı. Ingi

-ve o mınt~arda denize molozllizler-in bu.kı¥a.da yab.rdıkları.

atılmasına mani olurlardı. askerler adedi.. az olduğundan·

1894 senesinde (Balat iskele-

i

kendilerine ayrılan ·yerlere ku

si yanında b.ir meyhanenin önü ru otlar yığmı~.--Kaptanı bahçe yapılmak üzere merkep- 'Deryalık' (Barut. gibi tehlik

_....

eli

' '

KişiselArşivlerdeİstanbulBelleğı

TahaTarosArşivi