Y A Ğ M U R S I K I N T I S I
ÜSTÜNE BİRKAÇ SÜZ
T
‘ Oktay RIFAT
Çalışması aylar, hatta yıllar süren bir oyun üstüne, işler olup bittikten sonra, yeniden bir şeyler yazmak oldukça zor. Ama bu tanıtma yazısı mutlaka isteniyor sizden ve siz oyununuz la ilgili birkaç sözü ister istemez yazıyorsunuz. Gene de söyle necek bir şey bulunuyor.
“Yağmur Sıkıntısı" ne tür bir oyun? Ruhbilimsel bir yapıt mı? Yoksa toplumsal bir taşlama mı? Oyuna dikkatle bakılırsa bir yandan İnci'nin intihara sürüklenişinin ruhsal nedenleri ard arda açıklanıyor, öte yandan geri kalmış memleketimizin zengin olmaktan başka ülkü bilmeyen bir tabakasını akla getiren iğrenç bir tip, komisyoncu Arif tipi bütün kirliliğiyle gösteriliyor. Inci’yi intihara götüren nedenler arasında, şüphesiz, Arifin çirkin ki şiliği başta geliyor. A rifi sevmiyoruz, belki iğreniyoruz ondan ve oyundan çıktığımız zaman kolay bir genelleme ile çevremizde yaşıyan bütün Arif gibilerini bu duygumuzun içine alıyoruz.
Hiç çekinmeden söyliyebilirim ki şematik ve kasıtlı taşlama, kötü olanı kötülemek için, hatta sanatı da hiçe sayarak, her ça reye baş vurma, olumsuz sonuçlar doğuruyor. Sevdiğiniz düşün celere taraftar kazandırmak şöyle dursun, birtakım kişiler sanat yapıtlarından yüz çevirir hale geliyorlar.
Benim anladığıma göre her insan olayının ruhsal ve toplum sal yapımızla ilgisi var. Ruhsal bir olayı toplumsal bünyesi içinde, ya da tersine toplumsal bir olayı ruhbilimsel ayrıntılarıyla ele aldığımız zaman, bu ele alış başarılı ise, gerçeğe alabildiğine yaklaşıyoruz ve oyunumuzu seyredenler gerçeği daha yakından tanımanın sevincini tadıyorlar.
"Yağmur Sıkıntısı" gerçekçi bir oyundur. Gerçeği anlamak ve anlatmak ister. Bunu tiyatro ve sanat kurallarından vazgeçmeden yapar. Bir bakıma toplumumuzda türeyen komisyoncu Arif gibi kişilerle, bu sınıftan insanlarla yaşanamıyacağını, bunların duy gulu kişileri ölüme kadar götürebileceklerini anlatır.
Komisyoncu A rifte her türlü marifet var. Para kazanmak, zengin olmak için göze almıyacağı şey yok. Para, Tanrısı olmuş onun. İsa'dan sonra I. yüzyılda yaşamış lâtin ozanı Martialis'in bir epigramması aklıma geliyor :
Curnal yaz, kara sür, çanak yala, Yalan dolan, türlü madrabazlık, Gene de meteliğe kurşun at, Beni şaşırtıyorsun Vakerra!
Bundan aşağı yukarı 1900 yıl önce yaşamış Vakerra adlı dü zenbaz Romalının şaşırtıcı yanı Arifin dramıdır.
Inci’ye gelince, İnci oyunun başında bir “ névrosée" olarak sunuluyor. Sağlığı yerinde bir kadın kötü gerçeği aşabilir, yene bilir. Ama yapamıyor inci, öldürücü koşulları aşamıyor. Arif öcünü alıyor İnci'den. Ne var ki İnci'yi bir sinir hastası yapan toplumsal koşullar A rife kişiliğini veren toplumsal koşullardır. Arif de has tadır aslında.
"Yağmur Sıkıntısı" nın sahneye konuluşunda herhangi bir yardımım dokunmadı. Oyun oynanmaya başladıktan sonra da, has talığım yüzünden, Ankara’ya gidip göremedim. Yargılarına inan dığım birkaç kişi oyunun her bakımdan iyi olduğunu söyledi. "Yağmur Sıkıntısı" nı sahneye koyan, oynıyan, dekorları yapan, ışık ve sahne düzenini kuran ve yöneten başarılı sanatçılara te şekkür ve sevgi.
"YAĞMUR SIKINTISI” (YAZAN : OKTAY RIFAT - SAHNEYE KOYAN : BOZKURT KURUÇ - DEKOR - KOSTÜM : HÜSEYİN MUMCU) ÜMRAN UZMAN İLE TOMRİS OĞU^ALr*.
"YAĞMUR SIKINTISI" ÜM
RAN UZMAN İLE TOMRİS OĞUZALP
İstanbul Şehir Üniversitesi Kütüphanesi Taha Toros Arşivi
