Profesör Gevher Bozkurt, Mimar Sinan Üniversitesinde
GÜNÜMÜZÜN İNSANI RESİM
Çetin BAKANÇOCUKLARİ
S A N A T k ö şe m iz in bu a y k i ko nuğu P ro f. G e v h e r B o zku rt. 1 9 2 5 y ılın d a İsta n b u l'd a d o ğan s a n a tç ım ız , İstan bu l E rkek L is e s i'n i b itird ik te n so n ra, o za m a n k i a d ıy la G ü ze l S a n a tla r A k a d e m is i'n e g ir m iş ve b u ra dan m ezu n o lm u ştu r. V e bugün a d ı M im a r S in a n Ü n iv e r s it e s i ne ç e v rilm iş b u lu n an e sk i o- kulu G ü ze l S a n a tla r A k a d e m i s i n i n T e m e l S a n a t E ğ itim i b ö lü m ü n d e ö ğ re tim ü y e si o la ra k ç a lış m a la r ın ı sü rd ü rü y o r. S a n a tç ım ız ın k e n d i g ib i sa n a tçı o la n e şi N il B o zk u rt da ayn i ü n iv e rsite n in re sim bö lü m ü n d e y a rd ım c ı d o ç e n t o la ra k ç a lış ı yor. ik i k ız ç o cu ğ u o lan P ro f. G e vh e r B o zk u rt ile İş B an kası S an at G a le ris i'n d e ta n ış tık . S ö y le ş im iz i de y in e o rada y a p tık . — « S ayın h o ca m , k iş is e l y a p ı n ız ve sa n a tç ı y a ş a n tın ız hak k ın d a b ira z b ilg i v e rir m is in iz ? » — « S a n a tçı y a ş a m ım ı ö ğ re tim ve k iş is e l ç a lış m a la r ım o la ra k ik i grupta to p la y a b ilirim . Ö ğ re t ic i o la ra k , gü zel sa n a tla ra te m el te ş k il eden g ra fik , iç m i m arî, se ra m ik , te k s til, tiy a tro , ko stü m g ib i p la s tik sa n a tla rınP ro f. G e v h e r B o zku rt, k e n d is i g ib i sa n a tç ı o la n e şi Y rd . D o ç. N il B o zku rt ile s e r g ile d iğ i y a p ıtla rla .
en ç o k «insan» ü ze rin d e ç a lış a n sa n a tç ın ın e se rle rin d e n «Beyaz»...
rım .»
___ « S ayın h o cam , g ö rü y o ru z ki g ö rse l sa n a tla ra ilg i gün g e ç tik ç e a rtm a k ta d ır. Bu ko n u da, h iç b ir re sim ö ğ re tim i g ö rm e m iş b ir k iş i d e b ir se rg i a ç a rak e s e rle rin i s e rg ile y e b iliy o r. H atta b a z ıla rı da, y ılla r c a a k a d e m ik ç a lış m a la rd a b u lu n m u ş b ir ç o k s a n a tç ım ız d a n daha fa z la e ser satm a o la n a ğ ın a s a h ip le r. Bu h u su sta n e le r s ö y le y e b ilirs in iz ? » — «Daha ö n c e de b e lirttiğ im g ib i, sa n a t b e n im iç in e v re n se l d ir. D o la y ıs iy le , ç a ğ ın fik r iy le bugünün in sa n ın a h ita p e tm e k te d ir. B e lli b ir se v iy e y e g e lm iş ç a ğ d a ş in san a h ita p e d e ce k y a p ıtla rı da o rtaya ç ık a ra c a k k i ş ile r in ay n i dü z e y d e k ü ltü rlü k iş ile r o lm a s ı g e re k m e k te d ir. G ü n ü m ü zd e ki sa n a t e se rle ri e s k is i g ib i e ste tik b ir o la y d e ğ il-— « G ö rsel sa n a tla ra k arşı g ü n ü m ü z to p lu m u n u n İlg isi n e d ir? Karm a ve k iş is e l s e rg ile rin iz kon u su n d a b iz i a y d ın la tır m ı s ın ız ? ...»
— « T o plu m u n p la s tik sa n a tla ra k a rşı ilg is i d e v a m lı g e liş m e k te d ir. A n c a k bu g e liş m e pa ra le lin d e o lm a s ı gereken san at y o ru m c u la rın ın y e te rli ve s a m im î n ite lik te o ld u k la rın a kani d e ğ ilim . E s e rle rim i m u h te lif k i ş is e l ve karm a se rg ile rd e to p lum a y a n sıtm a ya ç a lış ıy o ru m . Y u rt d ış ı ç a lış m a la rım o la ra k M a rs ily a ve B rü k se l fu a r la r ın d a k i T ü rk iy e p a v y o n la rın ın d u v a r p a n o la rın d a n sö z e d e b ili-ta sa rım ve u y g u la m a sın d a k i s o ru n la rın ç ö z ü lm e s i ve g e liş - tiirlm e s in d e çaba h a rc a m a k ta y ım . K iş is e l o la ra k konuya b a k ış a ç ım e v re n se ld ir. A n c a k y e rel ve y ö re se l ö ğ e le rin m o tif o la ra k k u lla n ılm a s ın ın da so m u t ve in a n d ırıc ı b ir kavram g e tire c e ğ in e in a n arak ç a lış m a la rım ı sü rd ü rü y o ru m .»
— « E se rle rin iz d e daha ç o k h a n g i k o n u la rı işliy o rs u n u z , ne den ?»
— « E se rle rim d e daha ç o k in sa n ı iş liy o ru m . Z ira so ru n la rı, iliş k ile r i ve d e ğ iş k e n lik le ri ile in san b itm e z tü ken m e z b ir m a l zem e...»
24
geleceğin sanatçılarını yetiştirmek için çalışmalarını aralıksız sürdürüyor..
SANATINDA DA YENİÜKLER ARIYOR.
« B ah ard a son tan g o ...» d ir. E ste tik te n ö n ce g e le n b ir fe ls e fe v a rd ır. Bu fe ls e f î d u ru m u da b e lli d ü z e y d e k i k iş ile r ç ö z ü m le y e b ilir. B u n u n y a n ın d a bazı te k n ik n ite lik le r de e s k is i ne o ra n la ç o k d e ğ iş m iş tir. B u gün iç in b ir rö n e sa n s d e v ri re s m i y o ktu r artık. B ir ö rn ek v e rirse k , ş im d i h a zır tu a lle ri k u l la n ıyo ru z. S a d e ce fırç a İle re sim y a p ılırk e n bugün p is to le , sü n ger, isp a tu la v.b. g ib i b ir ç o k a ra ç ve g e re ç de re sim ç a lış m a la rım ız ın b ire r p a rç a s ı o l m u ş d u ru m d a d ır. A y rıc a b u g ü nün in sa n ı y e n ilik le r a ra m a k ta d ır. S in e m a d a , te le v iz y o n d a İz le d iğ i y e n ilik le ri, re s im d e , h e y k e ld e ve g ö rse l sa n a tla rın d i ğer d a lla rın d a da g ö rm e k is t i yor. Bu du ru m d a ra stg e le b ir in s a n ın , biraz d o ğ u şta n k a b ili y e tli o lm a s ıy la y a p tığ ı y a p ıtla rı b ira z n a if ve b ilin ç s iz e ser o la rak kab u l e tm ek lâ z ım d ır. A n c a k bu g ib i in s a n la rın da b ir şa n sı var. Ç ü n kü e k s e riy e tin b u gün re sim sa n a tın ın ne b iç im de y a p ılm a s ı h a k k ın d a b ilg is i az. — « S ayın h o cam b ir de k lâ s ik so ru m o laca k: S an at, sa n a t iç in m id ir, yo ksa to p lu m iç in m id ir? » — « T ip ik b ir soru bu. B u k o nuda b irç o k a ç ık o tu ru m la rd a b u lu n d u m , hatta b iz im o k u ld a da bu kon u da ta rtış m a la r o ld u . E sa sın d a ben bu sö z d e b ir ç e liş k i gö rü yo ru m . S an at, sa n a t iç in y a p ılm a s ın a rağm en so n u cu n d a to p lu m iç in , y ân i sa n a t iç in y a p ıla n u ğ raşı y in e in s a n la r iç in o lu y o r. T o p lu m u n b ir
B e d ri R a h m i, «G ü zel b ir ç a k ıl ta şı b u ld u m , bedava se v in d im » d e m iş ti, işte e sk id e n h iç b ir şe y ifa d e e tm eyen ç a k ıl ta ş la rı v eya de re k en a rın d a b u lu n m u ş b ir a ğ a ç kökü g ü n ü m ü z in s a n ı na ç o k şe y ifa d e e d e b iliy o r. B irç o k la rım ız bu ta ş la rı, k ö k le ri b u ld u ğ u m u zd a s e v in iy o r, e v le rim iz d e s a k lıy o ru z . E sk id e n h iç b ir şeye b e n z e te m e d iğ im iz s o y u t b ir a ğ aç h e y k e ld e n y o la ç ık a rs a k bu gün o kökü s e v i y o ru z. N e tic e d e ben sa n a tın sa n a t iç in y a p ılm a s ın ı, n e tic e sin d e n de to p lu m u n y a ra rla n a ca ğ ın a İna n ıyo ru m ...» — « H o ca m bu gü zel a n la tım ı n ız d a n so n ra siz e b ir so ru d a ha y ö n e ltm e k istiy o ru m . S a n a t ç ı y e tiş tire n b ir k u ru m d a ö ğ re tim ü y e s i o la ra k b u lu n u y o r su n u z. Ö ğ re n c ile rin iz in g ö rd ü ğü ö ğ re tim s iz c e y e te rli m id ir a c a b a ? ...» — «Ben y e te rli g ö rm ü yo ru m . M e s e lâ b ir re sim b ö lü m ü ö ğ re n c is in e re s m in y a n ın d a b ir sü rü fu z u lî d iy e n ite le y e b ile c e ğ im ş e y le ri de ö ğ re tm e ye ç a lı şıy o ru z . B ana k alsa, d ö rt y ıllık e ğ itim in tü m ü n d e sa d e c e s a natla ilg ili te m e l ilk e le r in ö ğ re tilm e s in i, on dan son ra b ö lü m le re, ih tisa sla şm a y a g id ilm e s in i y e ğ le rim ...»
S a n a tç ım ız a te şe kk ü r e d ip y a n ın d a n a y rılıy o ru z ...
ç o k so ru n la rı, g ü n lü k d e rtle ri var, so sy a l d e rtle ri var. Bazı to p lu m c u la r is tiy o rla r k i, tüm sa n a tç ıla r bu so ru n la rı ortaya k o ysu n la r, b u n la rı iş le s in le r e se rle rin d e . A n c a k bunun y a n ın d a şö y le b ir so ru g e liy o r in sa n ın a k lın a : O d e rtli in s a n la rın sa d e ce d e rtle rin i m i iş le m e k
« B is ik le tli ç o c u k la r...» lâ z ım ? Y o k s a ona m o ral k a z a n d ıra c a k k o n u la rın da b e lir tilm e s i g e re k m iy o r mu a ca b a? S a n a tç ın ın b ir g ö re v i dah a var. Y e n i y en i g ü z e llik le r b u lu p o r taya ko ym a k. M e s e lâ ra h m e tli 2 5
İstanbul Şehir Üniversitesi Kütüphanesi Taha Toros Arşivi
