Tar
ı
msal Ürünlerin Havaland
ı
rı
lmas
ı
nda Y
ığı
n içerisinde
Oluş
an Bas
ı
nç Dü
ş
ümlerinin Belirlenmesine
ili
ş
kin Yöntem Geli
ş
tirilmesi
Rahmi KESKIN' Ramazan ÖZTÜRK' Kâmil SAÇILIK1
Geliş Tarihi : 25.09.2000
Özet : Tarımsal ürünlerin havalandırılmasında yığın içerisinde oluşan basınç düşümlerinin belirlenmesi için bir yöntem geliştirilmeye çalışılmıştır. Bu amaçla bir ölçme sistemi oluşturulmuştur. Sistemde vantilatörün boşta ve yükleme sırasında oluşan toplam basınçların farkı, yığın yüksekliğince oluşan basınç düşümü olarak ifade edilmiştir.Yığın yüksekliği en küçük birimlere ayrılmış ve bunlara katman denilmiştir. Katmanlarda oluşan basınç düşümleri ve güç tüketimleri öngörülen esaslara göre belirlenmiştir. Çalışmada ikinci ürün olarak yetiştirilen soya ve at dişi mısır deneme materyali olarak ele alınmıştır. Vantilatör 2.70, 3.12, 3.49, 3.82 ve 4.13 m/s olmak üzere 5 farklı hava hızında çalıştırılmıştır. 5 cm yüksekliğinde 7 adet katman kullanılarak denemeler gerçekleştirilmiştir.
Yapılan varyans analizlerinde ürün, hava hızı ve katman faktörlerinin basınç düşümü ve güç tüketimi üzerine etkisi önemli bulunmuştur (p<0.01). Hava hızı ve yığın yüksekliğinin artması basınç düşümünü ve güç tüketimini artırmıştır. Bu artış, at dişi mısırda daha fazla olmuştur. Toplam basınç farklarının basınç düşümü olarak kullanılması ve yığın yüksekliğini katmanlara ayırarak denemelerin gerçekleştirilmesi hem daha güvenilir sonuçların alınmasını hem de denemelerde kolaylık sağlamıştır.
Anahtar Kelimeler : Tarımsal ürün, hava hızı, basınç düşümü, güç gereksinimi
The Development of New Method to Determine Pressure Drops
Occurred in Bed Depth During Aeration of Agricultural Crops
Abstract : In this study, it have been let develop a new method to determine pressure drops that is occurred in bed depth during aeration of agricultural crops. For this purpose, a measuring unit was constructed. The difference between discharge and charge of fan were expressed as pressure drop per unit depths in bulk. Bed depth was separated into the smallest unit, which were termed "layer. It has determined pressure drops and power consumption according to certain principles. Soybean and corn which is planted as second crop in Turkey have been used as experiment materials. Experiments were taken place at fıve air velocities such as 2.70, 3.12, 3.49, 3.82 and 4.13 m/s. Moreover, 7 layers height of which is 5 cm was chosen as test parameters.
The effects of each crop, air velocity and layer of 3 factors on pressure drop and power consumption were found to be signifıcant (p<0.01) in analysis of variances. The obtained results showed that if air velocity and bed depth increases, pressure drop and power consumption will increase. This growth in corn is higher than soybean. It has been obtained both reliable results and simplicity in experiments that the variations in total pressure were used as pressure drop and bed depth was separated into layers.
Key Words : Agricultural crop, air velocity, pressure drop, power consumption
Giriş
Tarımsal ürünler hasattan tüketilinceye kadar ki süre içerisinde silolarda depolanmaktadır. Tarımsal ürünlerin doğal haliyle depolarda korunabilmesi için optimum havalandırma koşulları oluşturulmalıdır. Depolanan ürünlerde, sıcaklık ve nem arzu edilen düzeyde tutulmalıdır. Nem ve sıcaklığın artışı, depo içerisindeki mikroorganizma faaliyetlerini aktif hala getirerek üründe küflenmeye neden olup ürünün niteliğini düşürmektedir. Depolarda nem ve ısı artışı ancak etkili bir havalandırma ile önlenebilmektedir. Böylece nem kontrol altına alınıp depo içerisindeki solunum ısısı dışarı atılır (Yağcıoğlu 1986; Yıldız ve Öztekin 1986). Tarımsal ürünlerin depolanması sırasında yer sorunu nedeniyle genellikle yığın halinde bekletilmektedir. Yeterince kurutulmuş ürün yığınlarında dahi, uzun depolama sürelerinde meydana gelebilecek kızışmaları önleyebilmek için havalandırma gerekli olmaktadır (Yağcıoğlu ve Bozkurt 1985).
Ankara Üniv. Ziraat Fak. Tarım Makinaları Bölümü-Ankara
Ürün neminin azaltılması ve ortam sıcaklığının dışarı atılmasında hava, vazgeçilmez bir akışkandır. Tarımsal ürünler, havalandırma ya da kurutma amacıyla içerisinden geçirilen hava akımına karşı bir direnç göstermektedir. Bu nedenle havanın, ürün içerisinde karşılaşacağı dirençleri yenebilecek bir enerjiye sahip olması gerekir. Havaya bu enerji, bir vantilatör tarafından verilir. Sisteme uygun vantilatörün belirlenmesi için, yığın içerisinde oluşan basınç düşümlerinin bilinmesi gerekmektedir. Yanlış seçim, havalandırmanın etkili yapılmamasına ve bu işlemlerde güç kaynaklarının en uygun biçimde kullanılamamasına neden olmaktadır (Yıldız vd 1985).
Tarımsal ürünler, havalandırma ve kurutulma amacıyla depolara yığın olarak konulmaktadır. Bu şekilde depolanan ürünlerde boşluk oranının azalmasıyla hava akımına gösterilen direnç artmaktadır. Ayrıca yığın
yüksekliğine bağlı olarak basınç yükü en alt seviyede daha fazla olmaktadır (Bakker-Arkema et al. 1969; Doğantan ve Tunçer 1988).
Yığından geçen havanın oluşturduğu basınç düşümü
çeşitli yöntemlerle ölçülmektedir (Şekil 1). Deney düzeneği
;vantilatör, orifis plakası, basınç düşümü ölçüm silindiri, hava karışım odası, hava akımı düzelticileri, piezometrik halka ve mikromanometreden oluşmaktadır. Yığın yüksekliğine bağlı olarak meydana gelen basınç düşümleri, ölçüm silindirinin enine kesitine çeşitli aralıklarla yerleştirilmiş piezometrik halkalardan statik basınçların algılanmasıyla belirlenmektedir. Bu sistemde, piezometrik halkalar çevresine 3 ya da 4 adet bas ınç memeleri yerleştirilmekte ve bu kesitte oluşan basınç düşümü mikromanometre ile ölçülebilmektedir. Ancak tarımsal ürünlerin taneli yapısı nedeniyle bu kesitteki basınç deliklerini kapatabilme olasılığı, ölçüm sonuçlarında yanılgıya neden olabilmektedir.
Bu çalışmada, tarımsal ürünlerin
havalandırılmasında yığın içerisinde oluşan basınç düşümlerinin belirlenebilmesi için bir ölçme düzeni geliştirilmiş ve yığın boyunca oluşan basınç düşümleri ve sistemdeki güç tüketimleri bu yöntemle belirlenmeye çalışılmıştır.
Materyal ve Yöntem
Tarımsal ürünlerin havalandırılmasında, yığın boyunca oluşan basınç düşümleri ile güç tüketimlerinin belirlenebilmesi için Şekil 2'de gösterilen ölçme sistemi
geliştirilmiştir. Ölçme sistemi hız değiştiricili elektrik
motoru, vantilatör, hava karışım odası, hava iletim hatları ve yığın yüksekliğini oluşturan katmanlardan meydana gelmiştir.
Şekil 1. Basınç düşümü ölçüm düzeneği
Vantilatör
Hava
— RtCt
Statik Basınç Tünel
Dinamik Basınç Mikromancınetresi
Şekil 2. Denemede kullanılan ölçme düzeni
Sistemdeki hava akımı, en büyük basıncı 4000 Pa olan geriye dönük kanatlı santrifüj vantilatörden sağlanmıştır. Sisteme çeşitli hava akımlarını sağlamak amacıyla da gücü 3.58 kW olan hız değiştiricili elektrik motoru kullanılmıştır. Hava iletim kanalları 6x8 cm kesit alanına sahip olup, yatay boru uzunluğu 150 cm, düşey boru uzunluğu ise 50 cm dir. Sistemde oluşan dinamik ve statik basıncın ölçülmesinde, ölçme alanı 314 Pa ve hassasiyeti 1.57 Pa olan iki adet alkollü mikromanometre kullanılmıştır.
Vantilatör tarafından sisteme gönderilen hava akımı, yığın içerisindeki ürünlerin birbiriyle sürtünmesi sonucu bir dirençle karşılaşmaktadır. Vantilatör tarafından yaratılan hava akımı, sistemdeki dirençleri karşılayacak özellikte olmalıdır (Gökelim 1983). Bu çalışmada yığın içerisinde oluşan basınç düşümünün belirlenmesinde, sistemde oluşan toplam basınçların farkları, basınç düşümü olarak kullanılmıştır (Eşitlik 1).
,6Pdüş = APö 1
Burada;
APdu-ş: Sistemde oluşan basınç düşümü (Pa),
OPS : Katmanlı ölçümde sistemde oluşan toplam basınç (Pa),
AP6 : Sistemin boşta çalışmasında oluşan toplam basınç (Pa)' dır.
Vantilatöre verilen enerji, sistemde oluşan toplam kayıplara ve havanın hareket ettirilmesi için gereken kinetik enerjiye harcanmaktadır. Şekil 2'deki b ve c noktalarına Bernouli denklemi uygulanırsa,
P1 V12 =" P2 \4 —
E Yh 2g Yh 29
denklemi elde edilir (Gökelim 1983). Yukarıdaki denklemde toplam basınç mutlak basınç cinsinden yazılırsa, P1 = Pa —Pv 3 P2 = Pa +Pm 4 Katman Mikremananetresi 2
eşitlikleri elde edilir. Bu iki eşitlik, 2 nolu eşitlikte yerine konulursa, V2 - V 2 AP = (Pm - Pv)+( , 2g i )Yh
eşitliği elde edilir. Yukarıdaki eşitliğin birinci kısmı statik basınç ikinci kısmı ise dinamik basınç olarak adlandırılmaktadır. Yani,
AF' = APs + APd 6
Her bir katmanın tarımsal ürünle birlikte sistemde
oluşturduğu basınç düşümleri şu şekilde belirlenmiştir: İlk
katmanın sistemde oluşturduğu basınç belirlendikten sonra ürün serbest olarak 5 cm lik katman içerisine yerleştirilmiş ve katmanla birlikte ürünün sistemde
oluşturduğu basınç belirlenmiştir. Aynı işlem 10, 15, 20,
25, 30 ve 35 cm lik yükseklikler için denenerek yığın yüksekliğine bağlı olarak sistemde oluşan basınç düşümleri elde edilmiştir. Katman içindeki tarımsal ürünün
oluşturduğu basınç düşümü ise aşağıdaki eşitlik ile
bulunmuştur: 5
şeklinde yazılabilmektedir. Yukarıdaki eşitliklerde, APü = AP(ü+k) APk 8
Pı Vı P2 V2 g Yh E Pa Pv Pm
: Giriş hattındaki mutlak basınç (Pa), . Giriş hattındaki hava hızı (m/s), : Çıkış hattındaki mutlak basınç (Pa), . Çıkış hattındaki hava hızı (m/s), : Yerçekimi ivmesi (m/s2), : Havanın özgül ağırlığı (kg/m3), : Basma yüksekliği (J/kg), . Atmosfer basıncı (Pa),
: Emme ağzında ölçülen vakum (Pa),
: Basma hattındaki manometrik basınç (Pa) tır.
Eşitlik 6'da görüldüğü gibi sistemdeki toplam basınç, dinamik ve statik basıncın toplamından oluşmaktadır. Dinamik basınç, havanın hareket ettirilmesi için gerekli kinetik enerji olup, alkollü dinamik basınç mikro manometresi ve pitot tüpü kullanılarak belirlenmiştir. Türbülanslı akışlarda, akışın rejim haline geçebilmesi için ölçme noktasının yeri (c), hava çıkış noktasından itibaren boru çapının 10 katından sonra olmaktadır (Beyhan 1992). Bu nedenle, vantilatördeki hava çıkış noktası ile pitot tüpü arasındaki uzaklık 76 cm alınmıştır. Statik basınç ise emme ve basma hattındaki tüm dirençlerin aşılması için gerekli enerjidir. Şekil 2'de görülen a ve b noktalarına yerleştirilen basınç memelerinden alkollü statik basınç mikromanometresi ile statik basınç ölçülmüştür.
Sisteme vantilatör tarafından verilen enerji, ölçülen dinamik ve statik basınçların toplamı ile belirlenmiştir. Sistemdeki hava hızı (Vb) ise ölçülen dinamik basınç değerlerinden yararlanılarak aşağıdaki eşitlikle belirlenmiştir
ı
lz.ısP d Y h VBasınç düşümü ölçüm deposu, ölçme sistemine bağlı
olarak 5 cm lik aralıklara bölünmüş ve bunların her birine katman adı verilmiştir (Şekil 3). Denemelerde 5 cm yüksekliğinde 7 adet katman kullanılmıştır. Böylece denemelerde kullanılan katmanların birleşimi, yığın yüksekliğini oluşturmuştur.
5 Ü
Şekil 3. Denemelerde kullanılan katman
Burada;
4P(,,k): Katman ve tarımsal ürünün sistemde oluşturduğu toplam basınç (Pa),
APk : Katmanın sistemde oluşturduğu toplam basınç (Pa), APQ : Tarımsal ürünün sistemde oluşturduğu basınç
düşümü (Pa) dir.
En alt katmana, seçilen ürünlerin fizikomekanik özelliklerine bağlı olarak elek açıklığı 2 mm, tel kalınlığı 1 mm ve eleme emsali % 44.40 olan tel dokuma elek yerleştirilmiştir. Sistemde aşırı dirençlerin oluşmaması için eleme emsali uygun olan elek seçilmiştir (Öztürk ve Saçılık 2000).
Vantilatörü deviten hız değiştiricili elektrik motorunun çektiği güç, devreye seri olarak bağlanan güç ölçüm ünitesiyle belirlenmiştir. Güç ölçüm cihazında hem wattmetre hem de sayaç bulunmaktadır. Ele alınan ürünlerin güç tüketimleri, hava hızı ve katman yüksekliğine
bağlı olarak güç ölçüm ünitesi ile doğrudan belirlenmiştir.
Her bir katmanda dolayısıyla yığın boyunca oluşan basınç düşümlerini belirlemek amacıyla deney düzeneğinin kapasitesine bağlı olarak 2.70, 3.12, 3.49, 3.82 ve 4.13 m/s olmak üzere 5 farklı hava hızı seçilerek denemeler gerçekleştirilmiştir. Denemelerde, ikinci ürün olarak yetiştirilen soya ve at dişi mısır çeşitleri deney materyali olarak kullanılmıştır. Bu ürünlere ait bazı fizikomekanik özellikler Çizelge 1 de verilmiştir.
Deneyin yapıldığı koşullarda ortalama hava sıcaklığı 29±4 °C, atmosfer basıncı ise 955±25 mbar olarak belirlenmiştir.
Ölçmeler tesadüf parselleri faktöryel deneme desenine göre yürütülmüştür. Deneme sonuçlarına göre ürün, hava hızı ve katman faktörlerinin basınç düşümü ve güç tüketimi üzerine olan etkilerini belirlemek amacıyla varyans analizi yapılmıştır. 5 hava hızı, 2 ürün ve 7 katman ile yapılan ölçüm sonuçlarından yararlanılarak hava hızı ve katmana bağlı olarak basınç düşümü ve güç tüketimi arasındaki ilişkiler incelenmiştir.
Çizelge 1. Ele alınan ürünlerin bazı fizikomekanik özellikleri Urün
Özellik Soya Mısır
Geometrik ortalama çap (mm) 5.83±0.014 7.47±0.077 Küresellik (%) 96.08±0.235 62.58±0.929 Hacim ağırlığı (kg/m3) 738.40 784.80
Nem (%) 7.15 6.70
1000 tane ağırlığı (g) 147 308
2.70 E] 3.12 03.49 E 3.82 E 4.13 4.13 3.82 3.49 3.12 Hava Hızı (mis) 2.70 Bas ı nç Diis tim ü ( Pa) 350 300 250 200 150 100 50 1 s
Yiğit"' Yüksekliği (cin) 10
Bulgular ve Tartışma
ikinci ürün olarak yetiştirlen soya ve at dişi mısırda, hava hızı ve yığın yüksekliğine bağlı olarak meydana gelen basınç düşümleri Şekil 4 ve 5'te verilmiştir. Ölçülen basınç düşümleri ile güç tüketimlerine ilişkin varyans analizi sonuçları ise Çizelge 2'de verilmiştir. Analiz sonuçlarına göre ürün, hava hızı ve katman faktörlerinin basınç düşümü ve güç tüketimi üzerine etkisi önemli bulunmuştur (p<0.01)
Hava hızının artışı, ele alınan her iki tarımsal ürünün sistemde oluşturduğu basınç düşümlerini de artırmıştır. Yapılan regresyon analizlerinde basınç düşümü ile hava hızı arasında her iki tarımsal ürün için aşağıdaki ilişki bulunmuştur (p<0.01):
Çizelge 2. Ürün, hava hızı ve katman faktörlerinin basınç düşümü ve güç tüketimi üzerine etkisi
Varyasyon kaynağı Basınç düşümü Güç tüketimi Ürün (Ü) Hava hızı (H) Katman (K) ÜxH ÜxK H x K ÜxHxK * : % 1 seviyesinde önemli (p<0.01) Soya için, = 36.98. v1.47 (R2=0.915) Atdişi mısır için, OP=39.49. v1.46 (R2=0.907) Burada; AP : Basınç düşümü (Pa), V : Hava hızı (m/s)'dir.
Yukardaki eşitlikler dikkate alındığında, hava hızı arttıkça her iki ürünün sistemde oluşturduğu basınç düşümleri üssel olarak artmıştır. Hava hızı arttıkça basınç düşümünün de arttığını çeşitli araştırıcılar belirtmişlerdir (Shedd 1953; Agrawal ve Chand 1974; Haque et al 1978; Gunesakaran et al 1983).
Ele alınan tarımsal ürünlerin farklı hava hızlarında oluşturduğu basınç düşümleri ürünün fızikomekanik özelliklerine bağlı olarak değişim göstermiştir. Çeşitli hava hızı ve yığın yüksekliğinde oluşan basınç düşümleri en fazla at dişi mısırda olmuştur (Şekil 4 ve 5). Ürünler arasında oluşan bu farklılığa ürünün nem içeriği, hacim ağırlığı ve küresellik değerleri oldukça etki etmiştir. At dişi mısırın soyaya göre % 6.3 daha fazla hacim ağırlığına sahip olması, basınç düşümünü önemli ölçüde artırmıştır. Yığın yüksekliği dikkate alınmaksızın soyada hava hızının 2.70 m/s den 4.13 m/s ye çıkması, basınç düşümünü % 85, at dişi mısırda ise % 87 oranında artırmıştır.
Bas ı nç Dü ş üm ü ( Pa) 350 300 250 200 150 100 50 35 30 25 20 151.- 10 Nı n Yüksekliği (cm) El 2.70 ıa 3.12 83.49 IZI 3.82 Il 4.13 4.13 3.82 3.49 3.12 Hava Hızı (mis) 2.70
Şekil 5. At dişi mısırda hava hızı ve yığın yüksekliğine bağlı olarak meydana gelen basınç düşümü
Hava hızı arttıkça 5cm lik katmanlarda oluşan basınç düşümü ile yığın yüksekliği arasında her iki ürün için logaritmik bir ilişki bulunmuştur (p<0.01):
Soya için, AP = 21.87*In(H)+119.32 (R2=0.994) Atdişi mısır için, AP = 24.47*In(H)+120.01 (R2=0.997) Burada; AP : Basınç düşümü (Pa), H : Yığın yüksekliği (cm)'dir.
Yığın yüksekliği arttıkça, sistemde meydana gelen basınç düşümünün logaritmik olarak değiştiğini çeşitli
araştırıcılar da ifade etmişlerdir (Yağcıoğlu ve Bozkurt
1985; Yıldız ve Öztekin 1986). Şekil 4 ve 5 incelendiğinde yığın yüksekliği arttıkça her bir hava hızı için basınç düşümü de artış göstermiştir. Yığın yüksekliğinin artması, basınç düşümünü soyada % 20.15, at dişi mısırda ise % 21.82 oranında artırmıştır. Buna etken olarak at dişi mısırının soyaya göre boşluk oranının daha az olması gösterilebilir.
Yapılan çoklu regresyon analizinde ise basınç
düşümü, hava hızı ve yığın yüksekliğine bağlı olarak
aşağıdaki matematiksel modelle ifade edilmiştir (p<0.01):
Soya için,
AP =97.72*V+1.32*H-132.17 (R2=0.988) Atdişi mısır için,
AP = 103.21*V +1.49*H -140.47 (R2=0.989)
Ele alınan her iki tarımsal ürünün sistemdeki güç tüketimleri, hava hızına bağlı olarak artmıştır (Şekil 6 ve 7). Yapılan doğrusal olmayan regresyon analizinde ise
güç tüketimi ile hava hızı arasında her iki tarımsal ürün için aşağıdaki ilişki bulunmuştur (p<0.01):
Soya için, N _29.48 + e(3.97+0.0054*V) (R2=0.722) Atdişi mısır için, N = 36.86 +e(-1112.29+11.16*V) (R2=0.731) Burada; AP : Basınç düşümü (Pa), V : Hava hızı (mis),
e : Tabii logaritma tabanıdır.
Her iki tarımsal ürünün çeşitli hava hızındaki güç tüketimleri, yığın yüksekliklerine bağlı olarak değişim göstermiştir. Çeşitli hava hızı ve yığın yüksekliklerinde sistemde meydana gelen güç tüketimi en fazla at dişi mısırda olduğu görülmüştür (Şekil 6 ve 7). Yığın yüksekliği dikkate alınmaksızın soyada hava hızının 2.70 mis den 4.13 mis ye çıkması güç tüketimini % 36.20, at dişi mısırda ise °A) 37.50 artırmıştır.
Hava hızı arttıkça 5cm lik katmanlarda oluşan güç tüketimi ile yığın yüksekliği arasında her iki ürün için logaritmik bir ilişki bulunmuştur (p<0.01):
Soya için, N = 5.57*In(H)+13.87 (R2=0.993) Atdişi mısır için, N = 6.72*In(H)+17.85 (R2=0.995) Burada; N : Güç tüketimi (W), H • Yığın yüksekliği (cm)'dir.
- --- - --- O 2.70 3.12 E13.49 13.82 4.13 4.13 3.82 3.49 3.12 Hava Hızı (m/s) 3S 30 25 20 15 Yığı n Yüksekliğ i (cin)
Şekil 6. Soyada hava hızı ve yığın yüksekliğine bağlı olarak meydana gelen güç tüketimi 2.70 10 54 48 42 36 30 24 18 12 6 Güç Tüke tim i (W) 35 3o 25 20 15 Yiğinyüksekliği (cıto 10 6 54 48 42 36 30 24 18 1 6 0 Güç Tü ke tim i ( W) 4.13 3.82 3.49 3.12 Hava Hızı (m/s) 2.70 O 2.70 eı 3.12 PA 3.49 E13.82 M 4.13
Geliştirilen sistemde yığın yüksekliğinin artması, güç
tüketimini soyada % 43.61, at dişi mısırda ise % 46.26 oranında artırmıştır. Buna etken olarak at dişi mısırın soyaya göre boşluk oranının az olması gösterilebilir.
Yapılan çoklu regresyon analizinde ise güç tüketimi, hava hızı ve katman yüksekliğine bağlı olarak aşağıdaki matematiksel modelle ifade edilmiştir (p<0.01):
N = 8.05*V +0.41*H+0.90 (R2=0.938)
Genel olarak geliştirilen sistemde basınç düşümü ile güç tüketimi arasındaki korelasyon katsayısı Çizelge 3'te verilmiştir.
Çizelge 3. Basınç düşümü ile güç tüketimi arasındaki korelasyon
N p Soya için, N = 6.53*V + 0.34*H+ 0.405 (R2=0.915) Atdişi mısır için, Soya Atdişi mısır 35 35 <0.01 <0.01 0.849 0.863 N: Gözlem sayısı
Sonuç
Tarımsal ürünlerin havalandırılmasında, yığın içerisinde oluşan basınç düşümlerinin belirlenmesine ilişkin araştırma sonuçları aşağıdaki gibi özetlenebilir:
1-Hava hızının artışı, soya ve atdişi mısırda basınç düşümü ve güç tüketimini artırmıştır. Hava hızı, basınç düşümü ile üssel olarak değişirken güç tüketimi ile exponansiyel olarak değişmiştir (p<0.01).
2- Farklı hava hızları ve yığın yüksekliklerinde en yüksek basınç düşümü ve güç tüketimi atdişi mısırda gerçekleşmiştir. Bu farklılığa ürünün fızikomekanik özellikleri oldukça etkili olmuştur.
3- Hava hızının 2.70 m/s den 4.13 m/s ye çıkması; soyada basınç düşümünü % 85, güç tüketimini % 36.20, atdişi mısırda ise basınç düşümünü %87, güç tüketimini % 37.50 oranında artırmıştır.
4- Yığın yüksekliğinin artışı, ele alınan ürünlerin basınç düşümü ve güç tüketimini artırmıştır. Yığın yüksekliği, basınç düşümü ve güç tüketimi ile logaritmik olarak değişmiştir (p<0.01).
5- Farklı hava hızlarında ve yığın yüksekliklerinde en yüksek basınç düşümü ve güç tüketimi, atdişi mısırda olmuştur.
6- Yığın yüksekliğinin artması basınç düşümünü soyada % 20.15, atdişi mısırda % 21.82 oranında artırırken, güç tüketimini ise soyada % 43.61, atdişi mısırda % 46.26 oranında artırmıştır.
7- Denemelerde, toplam basınç farklarının basınç düşümü olarak kullanılması ve yığın yüksekliğini katmanlara ayırarak denemelerin yapılması hem güvenilir sonuçların alınmasını hem de denemelerde kolaylık sağlamıştır.
Kaynaklar
Agrawal, K. K. and P. Chand, 1974. Pressure drop across fıxed beds of rough rice. Trancaction of the ASAE, Vol 17(2): 560-563.
Bakker-Arkema, F. W., R. L.. Patterson and W. G. Bickert, 1969. Statik pressure air flow relationship in packed beds of granular biological materials such as cheery pits. Trancaction of the ASAE, Vol 12(1):134-136, 140.
Beyhan, M. A. 1992. Ülkemiz koşullarına uygun aspiratörlü bir fındık hasat makinası tasarım ve imalatı. Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara. (Yayınlanmamış Doktora Tezi)
Doğancan, Z. S. ve İ. K. Tunçer, 1988. Daneli ürünlerde boşluk oranının saptanması. Tarımsal Mekanizasyon 11. Ulusal Kongresi, 337-343 s, Erzurum.
Gökelim, A. T. 1983. Endüstriyel Fan ve Kompresör Tesisleri. Birsen Yayını 150 s, İstanbul.
Gunasekaran, S., V. K. Jindal and G. C. Shove, 1983. Resistance to airflow of paddy (rough rice) in shallow depths. Trancaction of the ASAE, Vol 26(2):601-605.
Haque, E. G. H. Foster, D. S. Chung, F. S.Lai, 1978. Static pressure drop across a bed of corn mixed with fines. Trancaction of the ASAE, Vol 21(5):997-1000.
Öztürk, R. ve K. Saçılık, 2000. Hava akımlı düzenlerde kullanılabilen eleklerde bazı aerodinamik özelliklerinin belirlenmesi. Tarım Bilimleri Dergisi Vol 6(2): 123-127. Shedd, C. K. 1953. Resistance of grains and seeds to air flow.
Journal of Agricultural Engineering Reseach, Vol 34(9), 616-619pp.
Yağcıoğlu, A. ve L. Bozkurt, 1985. NK Px616 çeşidi tanelenmiş mısır yığınının hava akımına gösterdiği direncin saptanması üzerinde bir araştırma. Tarımsal Mekanizasyon 9. Ulusal Kongresi, 239-250 s, Adana.
Yağcıoğlu, A. 1986. Mısır dane neminin yığından geçen hava akımının statik basınç düşümüne etkisi. Tarımsal Mekanizasyon 10. Ulusal Kongresi, 328-336 s, Adana. Yıldız, Y., İ. K. Tuncer ve S. Öztekin, 1985. Bazı tarımsal
ürünlerin hava akımına karşı gösterdikleri direncin belirlenmesi. Tarımsal Mekanizasyon 9. Ulusal Kongresi, 251-262 s, Adana.
Yıldız, Y. ve S. Öztekin, 1986. Çukurova Bölgesinde çiğit ve soyanın depolanma olanaklarının artırılması olanakları üzerinde bir araştırma. Tarımsal Mekanizasyon 10. Ulusal Kongresi, 337-349 s, Adana.
