Şeyh Zeyrek Zaviyesi

Şeyh Zeyrek ismiyle anılan zaviye, Zeyrek köyünde bulunmaktaydı.1348 _{Zeyrek köyü}

günümüzde aynı adı taşımakla beraber Suruç ilçesinin bir mahallesi konumundadır. Hurufat defterlerinde zaviyeye ait kayda XVIII. yüzyılın ortalarında rastlanmaktadır. Bu kayıtta Şeyh Zeyrek’in ölmüş ve mağfur1349 _{biri olduğu yazılmaktadır. Aynı zamanda yapı hayrat olarak}

1339 _{VGMA, HD 1080, s. 64. Muharrem 1189/ Mart-Nisan 1775.} 1340 _{VGMA, HD 1078, s. 34. Safer 1190/ Mart-Nisan 1776.} 1341 _{VGMA, HD 538, s. 71. Şevvâl 1211/ Mart-Nisan 1797.} 1342 _{VGMA, HD 542, s. 33. Şevvâl 1239/ Mayıs-Haziran 1824.} 1343 _{VGMA, HD 542, s. 33.}

1344 _{VGMA, HD 1082, s. 75. Vakıftan artan paradan almak üzere on akçe ile görevli Abdüllatif’in Safer 1190/} Mart-Nisan 1776’da görevi yenilenmiştir. VGMA, HD 1158, s. 93.

1345 _{VGMA, HD 538, s. 71.} 1346 _{VGMA, HD 540, s. 123.} 1347 _{VGMA, HD 540, s. 124.} 1348 _{VGMA, HD 1097, s. 95.}

1349 _{Allah tarafından günahları bağışlanan veya günahlarının bağışlanması için Cenâbıhakk'a duâ edilen (ölmüş} kimse)http://imla.kabikavseyn.com/?kelime=ma%C4%9Ffur&kaynak=browser&sadecehattikuran=False&filitre= -&manadaara=False (Erişim Tarihi ve Saati: 24.06.2020-10:30)

138

geçmektedir.1350 _{Kayıtlarda zaviyenin Ayıntab’da geliri olduğu anlaşılmaktadır.}1351 _Zaviyenin

zaviyedar, mütevelli ve nazır gibi görevlileri vardı. Hurufat defterlerinde zaviyeye ait son bilgi 1834 yılına aittir. Zaviyenin aynı zamanda 1862 yılında 3.145 akçe geliri 805 akçe ise gideri vardı.1352 _{Zaviyede tespit edilen idari hizmet elemanları şunlardır;}

6.1. Zaviyedar

Rebî‘ü’l-âhir 1165/ Şubat-Mart 1752’de zaviye ve mezrasının hâsılı evlada şart

koşulduğundan ulemadan ve Der-gezenlü Cemaati’nden Seyyid Mehmed Nesimi atanmıştır.1353

Seyyid Mehmed Nesimi, kendi rızasıyla görevinin üçte birini Şafi Mehmed Efendi’ye diğer üçte birini ise Seyyid Yusuf’a bırakmıştır.1354 Hissedarlardan Mehmed Nesimi ve Şafi Mehmed hayatlarını kaybedince Mehmed Nesimi’nin yerine Şeyh Müslüm bin Mehmed, Şafi Mehmed’in yerine ise Seyyid Mehmed geçmiştir.1355 Bundan sonra hissedarlar ayrıldığından atamaları ayrı incelenmiştir.

Zî’l-ka‘de 1172/ Haziran-Temmuz 1759’da üçte birlik hisseye sahip Müslüm bin Mehmed’in beratı yenilenmiştir.1356 _{Üçte birlik hisseye sahip Müslüm bin Mehmed çocuk sahibi}

olmadan hayatını kaybetmesiyle göreve Şeyh Ali atanmıştır.1357 _{Göreve getirilen Şeyh Ali de}

çocuk sahibi olmadan vefat edince üçte birlik hissesi Seyyid Ahmed Şafi’ye verilmiştir.1358

Ahmed Şafi, Muharrem 1240/ Ağustos-Eylül 1824’te beratını kaybettiğinden yeniden berat verilmiştir.1359 _{Üçte birlik hisseyle zaviyedar olan Şeyh Ali öldükten sonra oğlu Seyyid Ahmed}

var iken Ayıntab sakinlerinden Seyyid Ahmed Şafi, Şeyh Ali çocuk sahibi olmadan öldü deyip görevi kendi üzerine berat ettirmiştir. Böylelikle Şeyh Ali’nin oğluna haksızlık yaparak

1350 _{VGMA, HD 1079/1, s. 116.} 1351 _{VGMA, HD 1158, s. 93.} 1352 _{BOA, EV. d 17135, v. 13b.} 1353 _{VGMA, HD 1079/1, s. 116.}

1354 _{VGMA, HD 1079/1, s. 116. Rebî‘ü’l-âhir 1167/ Ocak-Şubat 1754.}

1355 _{VGMA, HD 1079/1, s. 116; VGMA, HD 1097, s. 95. Şa‘bân 1167/ Mayıs-Haziran 1754; Şa‘bân 1168/ Mayıs-} Haziran 1755.

1356 _{VGMA, HD 1097, s. 98. Müslüm bin Mehmed’in görevi Rebî‘ü’l-âhir 1189/ Haziran 1775’te yenilenmiştir.} VGMA, HD 1158, s. 93.

1357 _{VGMA, HD 537, s. 53. Rebî‘ü’l-âhir 1209/ Ekim-Kasım 1794.} 1358 _{VGMA, HD 540, s. 123. Şa‘bân 1230/ Temmuz-Ağustos 1815.} 1359 _{VGMA, HD 542, s. 33.}

139

babasının ekmek parasından mahrum edince Seyyid Ahmed Şafi görevden alınarak görev Seyyid Ahmed’e verilmiştir.1360

Şafi Mehmed’in yerine geçen Seyyid Mehmed’in, Muharrem 1177/ Temmuz-Ağustos 1763’te beratı yenilenmiştir.1361 _{Mehmed ölünce göreve oğlu Şeyh Mustafa geçmiştir.}1362 _Şeyh

Mustafa ölünce görev oğulları Hacı Mehmed ve Abdullah’a verilmesi gerekirken Şeyh Mustafa’nın çocuğu olmadan öldü deyip görevi Ahmed almıştır. Durum böyle olunca ahaliden Mehmed bin Ömer ve Mustafa bin Abdullah şikâyet edince görev Ahmed’den alınarak Hacı Mehmed ve Abdullah’a verilmiştir.1363

Mehmed Nesimi’nin üçte birlik hisse vermiş olduğu Yusuf’un Şa‘bân 1168/ Mayıs- Haziran 1755 tarihinde görevi yenilenmiştir.1364 Yusuf ölünce göreve oğlu Said Halil geçmiştir.1365 _{Ramazan 1249/ Ocak-Şubat 1834’te zaviyenin son atama kaydında zaviyedarlığın}

üçte birine sahip olan Halil bin Yusuf, çocuk sahibi olmadan ölünce yerine Ali ve şeyhlerden Şeyh Mustafa atanmıştır.1366

6.2. Mütevelli

Zaviyenin ilk mütevelli kaydında Şa‘bân 1168/ Mayıs-Haziran 1755’te görevli olmadığından Şafi Mehmed atanmıştır.1367 _{Yarım akçe ile görevli Şafi Mehmed Emin, dürüst}

ve görevinde çalışkan olmasının yanında görevi büyük fakat almış olduğu akçenin azlığından dolayı zaviyenin mahsulünden artan paradan almak üzere Cemâziye’l-evvel 1178/ Kasım- Aralık 1764’te vazifesine altı akçe zam yapılmıştır.1368 _{Şafi Mehmed, uzun süreden beri görevi}

terk etmesi ve başka bir yerde yaşamasından dolayı görevden alınarak Mehmed Şerif bin Ali’ye verilmiştir.1369 _{Altı buçuk akçe ile mütevelli Mehmed Şerif bin Ali kendi isteğiyle görevinin}

1360 _{VGMA, HD 542, s. 33. Şa‘bân 1243/ Şubat-Mart 1828.}

1361 _{VGMA, HD 1075, s. 29. Mehmed’in üçte birlik hissesi yine Rebî‘ü’l-âhir 1188/ Haziran-Temmuz 1774’te} yenilemiştir. VGMA, HD 1158, s. 93.

1362 _{VGMA, HD 1074, s. 44. Safer 1199/ Aralık-Ocak 1784-85.}

1363 _{VGMA, HD 540, s. 124. Rebî‘ü’l-evvel 1235/ Aralık-Ocak 1819-20.}

1364 _{VGMA, HD 1097, s. 95. Yine aynı şekilde Muharrem 1178/ Temmuz 1764 ve Muharrem/1192/ Ocak-Şubat} 1778’de Ayıntab’da vakfın üçte birlik hissesine sahip Yusuf’un eski beratı yenilenmiştir. VGMA, HD 1075, s. 29. 1365 _{VGMA, HD 538, s. 71. Safer 1216/ Haziran-Temmuz 1801.}

1366 _{VGMA, HD 543, s. 118.} 1367 _{VGMA, HD 1097, s. 95.} 1368 _{VGMA, HD 1075, s. 29.}

140

yarısını Kadiri tarikatından Müftüzade Şeyh Mustafa bin Feyzullah’a diğer yarısını yeğeni Hafız Ali bin Ahmed’e vermiştir.1370 _{Şafi Mehmed görevi bıraktıktan sonra yerine kardeşi Şafi Seyyid}

Ahmed gelecekken Mehmed Şerif bin Ali’nin gelmesi ve ardından o da görevi Şeyh Musa ile Hafız Ali’ye bırakınca Şafi Seyyid Ahmed’e haksızlık olmuştur. Bundan dolayı Şeyh Musa ve Hafız Ali’nin elinden görevleri alınarak Şafi Seyyid Ahmed’e verilmiştir.1371 _{Cemâziyeʻl-âhir}

1235/ Mart-Nisan 1819’da son mütevelli kaydında Şafi Mehmed’in oğlu Hacı Emin ve Seyyid Abdullah varken Şafi Mehmed’in kardeşi Şafi Seyyid Ahmed hilelerle görevi kendi üzerine berat edip haksızlık yapınca görev elinden alınarak Seyyid Hacı Emin ve Seyyid Abdullah’a verilmiştir.1372

6.3. Nazır

Rebî‘ü’l-âhir 1188/ Haziran-Temmuz 1774’te zaviyenin nazırı olmadığından ve lazım olduğundan Mirkelam Seyyid Mehmed atanmıştır.1373 _{Hâkimlerin başı olan Seyyid Mehmed}

ölünce oğlu Derviş Mehmed geçmiştir.1374 _{Şevvâl 1198/ Ağustos-Eylül 1784’te son nazır}

kaydında Derviş Mehmed, beratını kaybedince yeniden berat verilmiştir.1375