Zayıf Yanlar

Z1. Başkanlığın Kanser Kontrol Programı için kullanacağı kendine ait bir bütçesinin alım satım biriminin olmaması.

Z2. Başkanlığın Tarama, Önleme, Tedavi ve Palyatif bakım konularında yetki sınırlarının düşük olması

Z3. Faaliyetlerin çeşitliliği ve yoğunluğuna nispetle yeterli nicelik ve nitelikte personel bulunmaması,

Z4. Başkanlık binası fiziksel şartlarının yetersizliği, Z5. Taşrada faaliyet gösteren bağlı birimlerin çokluğu,

Z6. Başkanlık ile taşra birimleri arasında online veri akışı sağlayan bir database bulunmaması,

Z7. Bakanlık bazı birimleri ile yetki ve/veya sorumluluk alanlarının çakışması, Z8. Bakanlık birimleri arasında koordinasyon eksikliği yaşanması,

ZX9. Kanser taramalarına aile hekimlerimizin organize bir şekilde tam verimlilikle katılımının sağlanamaması

C-Fırsatlar

1-Sağlıkta Dönüşüm Programının başarılı ve kararlı şekilde sürdürülmesi, 2- Medya ve kamuoyunda halk sağlığı ile ilgili duyarlılığın artması,

3-Medya araç ve gereçlerinin artması ile birlikte hedef kitleye ulaşılacak kanallarda artış olması.

D-Tehditler

1- Artan medya araçları nedeniyle bilgi kirliliğinin ve dezenformasyonun fazla olması.

E-Değerlendirme

 Tüm dünyada kanser kayıtçılığı yapılan nüfusun genel oranı %8 iken, ülkemizde 2013 yılında yapılan çalışmalar ile bu oran % 100 e çıkartılmış olup, 81 ilde aktif kanser kayıtçılığı yapılmaya başlanmıştır.

 İzmir Kanser Kayıt Merkezimiz, Dünya Sağlık Örgütü Uluslararası Kanser Araştırma Kurumu (IARC) tarafından, kendi ülkelerinin kanser kaydını yapacak yabancı uzmanların eğitimi için Bölgesel Eğitim Merkezi olarak belirlenmiştir.

 Kanser önleme çalışmalarında tütün ve obezite ile mücadele devam edecektir.

Ayrıca 2013 yılında, Türkiye Radon Haritalandırma ve Eylem Planı ile Türkiye Asbest Kontrolü Stratejik Eylem Planı, Akciğer kanserleri tarama projeleri hayata geçirilmiştir.

 KETEM’lerimizde “Erken teşhis hayat kurtarır!” prensibiyle meme, kolorektal ve serviks kanserlerine karşı tarama hizmetleri ücretsiz verilmektedir. Vatandaşımızın kanser taramalarına daha kolay ulaşabilmesi için mahallelere kadar giderek Mobil KETEM araçlarımızla verilen hizmeti yurt geneline yaygınlaştırmayı hedefliyoruz. Ayrıca kanser taramaları 2015 yılında tüm illerde Aile Hekimliklerimize entegre edilecektir. 2014 yılında KETEM taramaları hiçbir yatırım yapmadan iki misline çıkarılmıştır. 2014 Aralık ayı içerisinde 42 dijital mamografi ve 19 CR hizmete girmiştir. Bu cihazların 2015 istatistiklerinde etkisi olacağı aşikardır. Ancak haklen 1. Basamk içerisinde Aile Hekimlerimizin taramalara aktif katılımı yurt genelinde yaygınlaşamamıştır, bu da tarama oranlarında yıl sonu hedeflere ulaşamamızda en önemli sebeplerdendir.

 Uygulanan kanser tarama programlarının etkinliğinin artırılması için ulusal standartlar belirlenmiş ve yayınlanmıştır. Bu çerçevede; ülkemizde meme kanserinin daha erken yaşlarda görülmesi nedeniyle meme kanseri tarama yaşı 40’a indirilmiştir. Rahim ağzı kanserlerinin erken teşhisi için 30-65 yaşları arasında devam edilen smear (sürüntü) programına HPV testleri de ilave edilmiştir. Ayrıca bağırsak kanserlerine yönelik ülke genelinde 50-70 yaşlar arasındaki vatandaşlarımızın dışkıda gizli kan testi ve kolonoskopi ile taranmaları sağlanacaktır. Bütün bu taramalar sayesinde bu üç kanser türünde de erken teşhis imkanları artacak ve hastalarımızda ciddi yan etkilere neden olan tedavilerin önüne geçilecektir.

 Kanser tedavisi olan vatandaşlarımızın ağrı kontrolünde kullanılan morfinlere ulaşabilmeleri için merkezi olarak uluslararası morfin ithalatı ve yerli morfin üretim çalışmaları başlatılmıştır. Benzer şekilde ilk defa ulusal ilaç firmalarımızca yerli

kemoterapiler üretilmeye başlanmıştır. Robotik kemoterapi hazırlama ünitelerimizi ve radyoterapi merkezlerimizi 2023 planlamamıza göre yaygınlaştırmaya devam etmekteyiz.

Ülkemizde uluslararası standartlara göre uygulanan tedavilere her bir vatandaşımız kolayca ve ücret ödemeden ulaşabilmektedir. Sosyal devletin bir parçası olan bu anlayışımız önümüzdeki yıllarda da devam edecektir.

 2023 yılı hedeflerimizin için de tedaviye daha fazla yanıt vermeyen son dönem hastaların semptom kontrolünün sağlandığı ev benzeri atmosfere sahip Palyatif bakım evi olarak adlandırabileceğimiz birimler kurulması mevcuttur. Bu birimlerin kurulacağı yerler, hasta ve refakatçisinin birlikte kalabilecegi özel odalı, hastane karnpüsüne bağlı olmakla birlikte çok uzak olmayan bağımsız yerler olarak öngörülmüştür. Diğer bir ifadeyle gerektiğinde konsültan sağlık hizmetlerinin kolaylıkla sunulabileceği lüzumu halinde hastaların naklinin de sağlanabileceği tam teşekküllü genel hastanelere ulaşım kolaylığı hedeflenmiştir. Bu hedefler doğrultusunda Kamu Hastaneleri Kurumu ile ortaklaşa çalışmalara devam edilecektir.

 Tüm bu gelişmeler ışığında Kanser Dairesinin 5 yıllık Kurum Stratejik Hedeflerini 2 yıl içerisinde tamamladığını söylemek mümkündür:

1.5.2. Kansere sebep olan çevresel risk faktörlerinin sağlık etkilerini izlemek ve gerekli önlemleri almak.

Türkiye Asbest Kontrol Programını uygulamak ve değerlendirerek gerekli ıslah çalışmalarını yapmak.

Ulusal Radon Programını oluşturarak, Türkiye’nin radon haritasını çıkarmak ve önleme programını geliştirmek.

Elektromanyetik alanların sağlık etkilerini izlemek, değerlendirmek ve gerekli önlemleri almak.

Çevresel risk faktörlerini azaltmak için ilgili sektörlerle işbirliği yapmak.

Toplumum farkındalık düzeyini yükseltmek için çalışmalar yapmak.

3.9.1. Kanser hastalığından korunma ve erken teşhisin önemi konusunda farkındalık oluşturmak.

Kanser konusundaki farkındalığı artırmak amacıyla kamu kurum ve kuruluşları, sivil toplum kuruluşları işbirliği ile hizmet içi ve halk eğitimleri ile uygun etkinlikler düzenlemek.

Kanser hastalığı ve erken teşhisin önemi konusunda farkındalığı artırmak ve sağlıklı davranışları teşvik etmek amacıyla özel gün ve haftalarda etkinlikler düzenlemek.

Erken teşhis için taramanın önemi konusunda farkındalık oluşturmak amacıyla toplumda örnek alınan kişilerin katılacağı etkinlikler düzenlemek.

Sağlığın Geliştirilmesi Genel Müdürlüğü ile çalışılarak medya kampanyaları düzenlemek.

3.9.3. Kanser tarama programlarını iyileştirmek ve kapsamını genişletmek Kanser Erken Teşhis, Tarama ve Eğitim Merkezlerinin (KETEM) fiziki ortamlarını, teknolojik donanımlarını iyileştirmek.

KETEM personelinin iletişim, danışmanlık ve eğitim becerilerinin artması için eğitim programları düzenlemek.

Meme, serviks ve kolorektal kanserlerin erken teşhisi amacıyla ücretsiz tarama hizmetlerini sürdürmek.

Hizmete ulaşımı kolaylaştırarak, taramalara katılımı artırmak amacıyla gezici tarama araçları (Mobil KETEM) kullanmak.

Meme kanseri taramasında çekilen mamografilerin değerlendirilmesi için merkezi okuma sistemi kurmak.

Serviks kanseri taramalarında HPV tarama testine geçmek ve değerlendirmek için merkezi laboratuar kurmak.

Kanser Tarama Programının Aile Hekimliği uygulamalarına entegrasyonunu sağlamak.

Toplum tabanlı kanser taramalarında Aile Hekimliği ve KETEM arasında işbirliği sağlamak.

Kanser hastalarının palyatif bakım hizmetlerinin aile hekimliği uygulamasına entegrasyonunu sağlamak.

V- ÖNERİ VE TEDBİRLER

Aktif Kanser Kayıt merkezlerinin desteklenmesi, Kanser Erken Teşhis ve Tarama Merkezlerinin sayısını ve fonksiyonlarının arttırılması, kanserin önemli nedenlerinden olan sigara, kötü beslenme ve endüstriyel faktörler başta olmak üzere birincil koruma kapsamında topluma yönelik eğitim çalışmalarının gerçekleştirilmesi, kurulmuş olan tüm Kanser Erken Teşhis ve Tarama Merkezlerinin taramalarda Aile Hekimleri ile entegrasyonunun tamamlanması, halk eğitim çalışmalarının genişletilmesi, toplumun tütün ve mamullerinin zararlarına yönelik bilinçlendirilmesi ve korunması yönünde kararlı bir tutum sergilenmesi, KETEM’ler de sigara bırakma konusunda çalışmaların yapılması ve sigara bıraktırma merkezlerinin sayısının arttırılmasının desteklenmesi.

Ayrıca illerde KETEM konusunun kurumlararası protokollarla çözümlenmesi gerçekleştirilmelidir.

EKLER

1. Harcama Yetkilisinin İç Kontrol Güvence Beyanı