Şubat Dünya Kanser Günü nedeniyle Halk Sağlığı Müdürlüklerinden gelen raporlar Başkanlığımızca değerlendirilmiştir

1-7 Nisan Kanser Haftası:

Kanser Haftası etkinlikleri kapsamında 02-04 Nisan 2014 tarihleri arasında Ankara’da Başkanlığımız, Hacettepe Üniversitesi, Ankara Üniversitesi, Gazi Üniversitesi, Yıldırım Beyazıt Üniversitesi, İstanbul Üniversitesi Kanser Enstitüsü, Dokuz Eylül Üniversitesi Kanser Enstitüsü, MECC (Ortadoğu Kanser Konsorsiyumu)-ASCO (Amerikan Kinik Onkologlar Derneği), Uluslararası Kanser Araştırma Ajansı (IARC), Sağlıkta Umut Vakfı ve Genç Birikim Derneği (Gençbirder) işbirliği ile “Ulusal Kanser Haftası Kayıtçılık ve Tarama Eğitimleri” düzenlenmiştir.

Eğitimlerle kanser konusunda toplumda farkındalık sağlanması ve toplum bilincinin geliştirilmesi, tütün kontrolü, dengeli beslenme, fiziksel aktivite, erken teşhis, palyatif bakım konularında bilgi edinilmesi amaçlanmış ve kanser kayıtçılığı, kanser taramaları konusunda il değerlendirilmeleri yapılmıştır.

Ülkemizdeki kanser uzmanları, KETEM hekimleri ve hemşireleri, İl Sağlık Müdürleri ve personelleri, Başhekimleri ile Merkez Teşkilat Yöneticileri bir araya gelerek, dünyada ve ülkemizdeki kanser sorununun ele alındığı toplantılar yapılmıştır.

Kanser Haftası, halkı bilgilendirme-bilinçlendirme çalışmalarına yoğunluk verilmesi nedeniyle kanser mücadelesinde oldukça önemli bir yer tutmaktadır. “1- 7 Nisan Kanser Haftası”

Halk Sağlığı Müdürlüklerinde de etkin ve verimli olarak, toplumda davranış değişikliği sağlayabilecek faaliyetlerle değerlendirilmiştir. Hafta boyunca illerdeki tüm sağlık kuruluşları ve ilgili kurum ve kuruluşlarca, özellikle meme kanseri taramaları (kendi kendine meme muayenesi eğitimi, klinik meme muayenesi, mamografi), serviks kanseri taramaları (HPV DNA Testi), kolorektal kanser taramaları (gaitada gizli kan testi), tütün kontrolü, yeterli ve dengeli beslenme, fiziksel aktivite konularında eğitimler düzenlenmiştir. 1- 7 Nisan Kanser Haftası nedeniyle Başkanlığımıza gönderilen faaliyet raporları değerlendirilerek Başkanlığımız web sayfasında yayınlanmıştır.

Ekim Ayı Meme Kanseri Bilinçlendirme Ayı:

Kanserle mücadelede en etkili yöntemlerin başında “kanser konusunda toplumun farkındalığının sağlanması ve toplum bilincinin geliştirilmesi” gelmektedir. Meme kanseri hakkında bilinçlenmek ve çevreyi de bilinçlendirmek amacıyla Ekim ayında meme kanserine karşı farkındalık çalışmaları yapılmaktadır. Bu amaçla Halk Sağlığı Müdürlükleri ve KETEM’lerde halk eğitimleri ve bilgilendirme faaliyetleri yürütülmüştür.

Halk Sağlığı Müdürlüklerinden Başkanlığımıza gönderilen faaliyet raporları tarafımızca değerlendirilerek Başkanlığımız web sayfasında yayınlanmıştır.

Faaliyet Adı: Kanser kayıt sisteminde reorganizasyon.

Kanser kayıt merkezlerinin esas görevi belirli bir coğrafi alanda yaşayan nüfustaki yeni kanser vakaları hakkında bilgi toplamaktır. Amaç risk altındaki popülasyonda insidans oranlarının tahminidir (cinsiyet, yaş, kanserin yeri, evre vb.). Bu veriler daha sonra epidemiyolojik çalışmalar veya kanser kontrol programlarının planlanması ve değerlendirilmesi için kullanılmaktadır. Amaçlarını gerçekleştirebilmek için nüfus tabanlı kanser kayıt merkezleri popülasyondaki tüm kanser vakalarının doğru sayımını, doğru ve

üretilebilir sınıflama ve kodlamalarını yapmalı, vakalar ölüme veya hedef popülasyondan göç edene kadar takip etmelidir.

Ülkemizde kanser kayıtları iki yöntemle toplanmaktadır:

1) Pasif Kanser Verisi:

Hastaya klinisyenler tarafından kanser tanısı konulduğu zaman hastane bilgi yönetim sisteminde “Kanser Bildirim Formu” açılmaktadır. Hekim bu formu doldurup Sağlık-Net üzerinden bakanlık veri tabanına aktarmaktadır. Bu şekilde toplanmakta olan veri KDS’de raporlanmaktadır. Ancak bu veriler herhangi bir kalite kontrolünden geçmemektedir.

Kanser hastalığı tanısının %90’ın üzerinde patologlar tarafından konulduğu için dairemiz kanser verilerinin patoloji labratuvarlarından toplanması amacıyla çalışma başlatmıştır. Kanser verilerine ilişkin standardizasyon çalışmaları kapsamında Sağlık Bakanlığı Sağlık Bilgi Sistemleri Genel Müdürlüğü tarafından Patoloji/Sitoloji/Hematoloji Veri Seti ve İş Akış Şeması hazırlanmış olup 10 Aralık 2014 tarihinden itibaren hastanelerde tanı konulan kanser verilerini, iş kuralları çerçevesinde “Sağlık.Net”

sistemine göndermeleri sağlanmıştır.

2) Aktif Kanser Verisi:

Kanser kayıt merkezleri aracılığı ile toplanmakta olan veridir. Toplam 15 ilde kurulmuş olan kanser kayıt merkezleri illerindeki hastanelerden eğitilmiş elemanlar aracılığıyla belirlenmiş standartlar ve kurallara uygun olarak kanser verisi toplamaktadır.

Bu veriler kontrollü ve kalite değerlendirmesi yapılmış olan veriler olmaktadır.

2012 yılında Türkiye genelinde 15 ilimizde aktif kanser kayıtçılığı yapılmakta iken, 2013 yılında Aktif kanser kayıtçılığın yapılacağı il sayısının 81 ile çıkarılması talimatı gelmiştir. Bu nedenle 2014 yılında 81 ilimizde kanser kayıtçılığında görev yapacak olan personelimizin eğitimleri her ilde en az bir kişi olacak şekilde tamamlanmıştır. Kanser kayıt elemanları Temel Kanser Kayıtçılığı Eğitimleri (4 gün), SEER özet evreleme eğitimi (3 gün) ve Can-Reg (3 gün) bilgisayar programı eğitimi olmak üzere üç aşamalı eğitimden geçmektedir. Aktif kanser kayıtçılığına başlanmış olan 66 ilimizin tamamında Temel Kanser Kayıtçılığı eğitimleri, SEER ve Can-Reg eğitimleri tamamlanmıştır.

Faaliyetin Adı: Hasta Savunuculuğu:

04.04.2008 tarih ve 758 sayılı Bakanlık Makamının Onayı ile 14.02.2008 tarihinde Başkanlığımız ve Sağlıkta Umut Vakfı işbirliği ile “Kansere Karşı İleri” projesi başlatılmıştır. Proje Türkiye sağlık sisteminde kanserli hastalar için güncel durumu değerlendirmek ve tartışabilmek üzere, kanserle ilgili tüm paydaşların temsil edileceği (Hasta dernekleri, uzmanlık dernekleri, devlet kuruluşları, sivil toplum kuruluşları, medya vb.) aktif bir “Kanser İletişim Ağı Platformu” oluşturmak ve ulusal kanser politikalarını izleyip bu politikaların parçası olabilen bir kanserli hasta savunuculuğu ağının oluşturulmasını amaçlamıştır.

3 yıllık bir plana sahip olan bu projen 2014 yılında da sürdürülmüş olup “Hasta Savunuculuğu ve Psikososyal Destek” fazının koordinasyonu başkanlığımızca gerçekleştirilmiştir. Özellikle 1-7 Nisan Kanser Haftasında STK ların etkin olarak katılımları yanında bunun devamı olarak Başkanlığımız ile ortak “Muş Onkoloji günleri ” projesi gerçekleştirilmiştir. Ayrıca Ulusal Kanser Danışma Kuruluna da 12. Alt kurul olarak katılımı sağlanmış, UKDK ve Alt Kurullar Toplantısın da da 14 STK olarak katılımı sağlanmıştır.

Faaliyetin Adı: Başkanlıkça düzenlenen eğitim faaliyetleri:

Kanser Haftası etkinlikleri kapsamında 02-04 Nisan 2014 tarihleri arasında Ankara’da Başkanlığımız, Hacettepe Üniversitesi, Ankara Üniversitesi, Gazi Üniversitesi, Yıldırım Beyazıt Üniversitesi, İstanbul Üniversitesi Kanser Enstitüsü, Dokuz Eylül Üniversitesi Kanser Enstitüsü, MECC (Ortadoğu Kanser Konsorsiyumu)-ASCO (Amerikan Kinik Onkologlar Derneği), Uluslararası Kanser Araştırma Ajansı (IARC), Sağlıkta Umut Vakfı ve Genç Birikim Derneği (Gençbirder) işbirliği ile “Ulusal Kanser Haftası Kayıtçılık ve Tarama Eğitimleri” düzenlenmiştir.(160 kişi eğitime katılmıştır.) - Başkanlığımız, Hacettepe, Gazi Üniversitesi, Klinik Mikrobiyoloji Uzmanlık Derneği, Servıkal Patolojiler ve Kolposkopi Derneği işbirliği ile 81 İl Halk Sağlığı Müdürlüğü Toplum Sağlığı Merkezlerine bağlı KETEM’ler ile sağlık kurum- kuruluşları ve üniversiteler, özel sağlık kuruluşlarında görevli Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı, Patoloji Uzmanı, Mikrobiyoloji Uzmanı ve illerde kanser taramalarında çalışan sağlık personellerine yönelik olarak HPV Testleri ve Tarama, HPV’de Korunma ve Aşı, Türkiye’nin Yeni Servikal Tarama Programı ve HPV Olgularında İletişim konularında

“HPV ve Kanser Kursu” düzenlenmiştir. (200 kişi kursa katılmıştır.)

- Ülkemizde kanserle mücadeleyi güçlendirmek ve erken tanı oranlarını arttırmak amacıyla Başkanlığımız ve Genç Birikim Derneği işbirliği ile 18- 20 Eylül 2014 tarihleri arasında Muş ilinde “2023 Politikalarında Türkiye’de ve Dünyada Kanser Politikaları, Akciğer Kanseri, Alkol ve Sigara ile Mücadele” konularının ele alındığı “7. Uluslararası Onkoloji Günleri Sempozyumu” gerçekleştirilmiştir. (50 kişi sempozyuma katılmıştır.) - Dünyada olduğu gibi, ülkemizde de kadınlarda en sık görülen Meme Kanseri ülkemizde yılda yaklaşık 15.000 kadını etkilemektedir. Meme sağlığı konusunda toplumda bilinç ve hassasiyet artırıcı eğitim çalışmaları ve çeşitli etkinlikler yürütülmesinin meme kanserinin önlenmesinde gerekli ve yararlı olduğu bilinen bir gerçektir. Bu nedenle meme kanseri bilinçlendirme ayı kapsamında, meme kanseri konusunda toplumda farkındalık oluşturulması ve toplum bilincinin geliştirilmesi amacıyla 02 Ekim 2014 tarihinde Nevşehir ili Kapadokya bölgesinde meme kanserini yenmiş hastaların katılımıyla pembe renk ağırlıklı ve kanser konulu çeşitli sloganların yer aldığı sıcak hava balonları ile uçuş gerçekleştirilmiştir.

- Başkanlığımız, Servikal Patolojiler ve Kolposkopi Derneği, Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi işbirliği ile Kanser Erken Teşhis Tarama Merkezlerinde (KETEM) görev yapan sağlık personeli ile Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanlarının serviks kanseri, kolposkopi, servikal patoloji sitopatoloji alanlarında uluslararası standartlarda gerekli olan bilgi birikimine ulaştırılarak, bu konularda hizmet vermeleri amacıyla 25-27 Eylül 2014 tarihleri arasında Bursa ilinde “Servikal Patolojiler ve Kolposkopi Kursu” düzenlenmiştir.

(Kursa 135 kişi katılmıştır.)

- Kanser konusunda uluslararası ve ulusal düzeyde deneyimlerin paylaşılması son derece önemlidir. Kadınların mastektomi sonrasında meme onarımı hakkında bilgilendirilmesi, farkındalık oluşturulması amacıyla Başkanlığımız ve Türk Plastik Rekonstrüktif ve Estetik Cerrahi Derneği işbirliğiyle 10 Ekim 2014 Cuma günü, Ankara’da “Meme Kanseri Sonrası Meme Onarımı Farkındalık Etkinliği (Breast Reconstruction Awareness Day-BRA Day)”gerçekleştirilmiştir. (Etkinliğe 300 kişi katılmıştır.)

- Kanser konusunda toplumda farkındalık sağlanması ve toplum bilincinin geliştirilmesi, bilgi edinilmesi ve kanser kayıtçılığı, kanser taramaları konusunda bölgesel olarak il değerlendirmelerinin yapılması amacıyla 15 Kasım 2015 tarihinde Erzurum’da Kanser Taramaları ve Kayıtçılığı Bölgesel Değerlendirme Toplantısı yapılmıştır Toplantıya Ağrı, Kars, Ardahan, Erzincan, Gümüşhane, Muş, Bingöl, Bayburt illerinin Halk Sağlığı Müdürleri, Bulaşıcı Olmayan Hastalıklar Programlar ve Kanser Şube Müdürleri ile illerde kanser konusunda çalışan bir personel katılmıştır.

- Başkanlığımız bünyesinde oluşturulan Ulusal Danışma Kurulu ve Alt Kurulların olağan yıllık toplantısı düzenlenerek, Türkiye’de kanser çalışmalarına ilişkin ihtiyaç ve eğilimlerin; fırsat ve zorlukların, güçlü ve zayıf yönlerin belirlenmesi, paydaşlar arası koordinasyon ve işbirliğinin geliştirilmesi, standardizasyonun sağlanması, önceliklerin ve izlenecek politikaların belirlenmesine yönelik önerilerin üretilmesi, böylece ülkemizin bu alanda bilim, araştırma-uygulama kapasitesi ve performansının geliştirilmesine katkı sağlamak üzere konularında işin uzmanlarınca raporun hazırlanması amacıyla 08-09 Aralık 2014 tarihleri arasında Ankara’da “Ulusal Kanser Danışma Kurulu ve Alt Kurullar Toplantısı”

yapılmıştır. (Toplantıya 200 kişi katılmıştır.)

- 4-7 Mart 2014, 6-9 Mayıs 2014, 21-24 Ekim 2014 tarihleri arasında Ankara İlinde ve 4- 7 Kasım 2014 tarihleri arasında Antalya ilinde olmak üzere Aktif Kanser Kayıt Sistemi ile veri toplayan 81 ilin Kanser Kayıt Merkezi ve Hastane Kanser Kayıt Birimlerinde görevli personele yönelik kanser verilerinin tam ve doğru olarak kayıt altına alınmasının sağlanması, kanser kayıtçılığı ile ilgili nitelikli personel yetiştirilmesi amacıyla, toplamda 4 adet “Temel Kanser Kayıtçılığı Eğitimi” yapılmış olup eğitime 173 kişi katılımcı olarak katılmıştır.

- 19-21 Mart 2014, 4-6 Haziran 2014, 3-5 Eylül 2014 tarihleri arasında Başkanlığımızca Ankara İlinde Aktif Kanser Kayıt Sistemi ile veri toplayan 81 ilin Kanser Kayıt Merkezi ve Hastane Kanser Kayıt Birimlerinde görevli personele yönelik toplamda 3 adet “Can Reg4 Bilgisayar Programı Eğitimi” yapılmış olup eğitime 102 kişi katılımcı olarak katılmıştır.

- 19-21 Şubat 2014, 16-18 Nisan2014, 28-30 Mayıs 2014, 24-26 Eylül 2014, 11-13 Kasım 2014, 24-27 Kasım 2014 ile 2-4 Aralık 2014 tarihleri arasında Başkanlığımızca Ankara İlinde Aktif Kanser Kayıt Sistemi ile veri toplayan 81 ilin Kanser Kayıt Merkezi ve Hastane Kanser Kayıt Birimlerinde görevli personele yönelik toplamda 7 adet “SEER Özet Evreleme Eğitimi” yapılmış olup eğitime 154 kişi katılımcı olarak katılmıştır.

- Bu eğitimlere ek olarak Uluslar arası Kanser Ajansı tarafında yayınlanacak olan “5 Kıtada Kanser” isimli kitabın 11.sayısında yayınlanmak üzere 208-2012 yıllarına ait kanser verileri 2015 yılı sonunda talep edileceğinden; 5 kıtada kanser isimli kitapta kanser kayıt merkezlerinin verilerinin yayınlanması için kalite değerlendirmelerinden geçmesi gerekmektedir. Kitabın 10. Sayısında İzmir, Antalya Trabzon ve Edirne Aktif kanser kayıt merkezlerimizin verileri yayınlamış olup, 11.sayıda bu merkezlerimize ek olarak başka merkezlerimizin de verilerinin yayınlanması amaçlanmaktadır. Bu nedenle Kanser Kayıt Merkezi Sorumlu hekimleri, halk sağlığı ve kanser kayıtçılığı alanında çalışan 60 kişinin katılımı ile Antalya ilinde Türkiye’de yapılan kanser kayıtçılığında kalitenin

değerlendirilmesine ilişkin 14-16 Ekim 2014 tarihleri arasında 3 günlük “Kanser Kayıtçılığında Kalite Eğitimi” yapılmıştır.

Eğitim Programının Eğitilen Personelin

Çocukluk çağı kanserleri 0–14 yaş arasında görülen kanserleri içerir. Bu kanserler çeşitli özellikleriyle yetişkinlerinkinden belirgin olarak ayrılırlar. Löseminin tipleri, genel olarak biyolojileri, prognozları ve tedaviye yanıtları konusunda katılımcıların

bilgilendirilmeleri amaçlanmıştır.

2-4 Nisan 2014 Ankara Onkoloji Uzmanları

81 İl HSM Toplum Sağlığı Merkezlerine bağlı KETEM’ler ile sağlık kurum- HPV Testleri ve Tarama, HPV’de Korunma ve Aşı, Türkiye’nin Yeni Servikal Tarama Programı ve HPV Olgularında İletişim

7.Onkoloji (KETEM) görev yapan sağlık personeli ile Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanlarının Danışma Kurulu ve Alt Kurulların olağan yıllık toplantısı düzenlenerek, Türkiye’de kanser çalışmalarına ilişkin ihtiyaç ve eğilimlerin; fırsat ve zorlukların, güçlü ve zayıf yönlerin belirlenmesi, paydaşlar arası

Eğitim Programının Eğitilen Personelin

19-21 Şubat 2014 Ankara Ebe, Sağlık Memuru, Tıbbi Teknolog,

Tıbbi Sekreter, Hemşire, Doktor Vb. 23 23 Kanser Daire Başkanlığı 1 Kurs Temel Kanser

Kayıtçılık Eğitimi

4-7 Mart 2014 Ankara Ebe, Sağlık Memuru, Tıbbi Teknolog,

Tıbbi Sekreter, Hemşire, Doktor Vb. 55 55 Kanser Daire Başkanlığı Kurs Can Reg4 Bilgisayar

Programı Eğitimi

19-21 Mart 2014 Ankara Ebe, Sağlık Memuru, Tıbbi Teknolog,

Tıbbi Sekreter, Hemşire, Doktor Vb. 25 25 Kanser Daire

Başkanlığı 1 Kurs SEER Özet Evreleme

Eğitimi

16-18 Nisan 2014 Ankara Ebe, Sağlık Memuru, Tıbbi Teknolog, Tıbbi Sekreter, Hemşire, Doktor Vb.

23 23 Kanser Daire

Başkanlığı 1 Kurs SEER Özet Evreleme

Eğitimi

28-30 Mayıs 2014 Ankara Ebe, Sağlık Memuru, Tıbbi Teknolog,

Tıbbi Sekreter, Hemşire, Doktor Vb. 21 21 Kanser Daire Başkanlığı Kurs Temel Kanser

Kayıtçılık Eğitimi

6-9 Mayıs 2014 Ankara Ebe, Sağlık Memuru, Tıbbi Teknolog,

Tıbbi Sekreter, Hemşire, Doktor Vb. 60 60 Kanser Daire Başkanlığı Kurs Can Reg4 Bilgisayar

Programı Eğitimi

4-6 Haziran 2014 Ankara Ebe, Sağlık Memuru, Tıbbi Teknolog,

Tıbbi Sekreter, Hemşire, Doktor Vb. 28 28 Kanser Daire

Başkanlığı Kurs Can Reg4 Bilgisayar

Programı Eğitimi

3-5 Eylül 2014 Ankara Ebe, Sağlık Memuru, Tıbbi Teknolog,

Tıbbi Sekreter, Hemşire, Doktor Vb. 49 49 Kanser Daire

Başkanlığı Kurs SEER Özet Evreleme

Eğitimi

24-26 Eylül 2014 Ankara Ebe, Sağlık Memuru, Tıbbi Teknolog,

Tıbbi Sekreter, Hemşire, Doktor Vb. 19 19 Kanser Daire

Başkanlığı Kurs Temel Kanser

Kayıtçılık Eğitimi

21-24 Ekim 2014 Ankara Ebe, Sağlık Memuru, Tıbbi Teknolog,

Tıbbi Sekreter, Hemşire, Doktor Vb. 23 23 Kanser Daire

Başkanlığı

Tablo10.EğitimTablosu

14-16 Ekim 2014 Antalya Kanser Kayıt Merkezi Birim

sorumluları 60 60 Kanser Daire

Başkanlığı 1 Kurs SEER Özet Evreleme

Eğitimi

11-13 Kasım 2014 Ankara Ebe, Sağlık Memuru, Tıbbi Teknolog,

Tıbbi Sekreter, Hemşire, Doktor Vb. 22 22 Kanser Daire

Başkanlığı Kurs SEER Özet Evreleme

Eğitimi

24-27 Kasım 2014 Ankara Ebe, Sağlık Memuru, Tıbbi Teknolog,

Tıbbi Sekreter, Hemşire, Doktor Vb. 23 23 Kanser Daire

Başkanlığı Kurs SEER Özet Evreleme

Eğitimi

2-4 Aralık 2014 Ankara Ebe, Sağlık Memuru, Tıbbi Teknolog, Tıbbi Sekreter, Hemşire, Doktor Vb.

23 23 Kanser Daire

Başkanlığı Kurs Temel Kanser

Kayıtçılık Eğitimi

4-7 Kasım 2014 Antalya Ebe, Sağlık Memuru, Tıbbi Teknolog,

Tıbbi Sekreter, Hemşire, Doktor Vb. 35 35 Kanser Daire

Başkanlığı

Grafik 7. Toplamda Yapılan eğitimler

Grafik 8 En Fazla Yapılan Eğitimler