Yurt Dışında Yapılan Çalışmalar

Kucharski, Rust ve Ring (2005), ekoloji, gelecek ve küreselleşme eğitiminde proje yaklaşımı uygulanmasının etkisini değerlendirmişlerdir. Çalışmaya 30 öğretmen ve birinci sınıftan altıncı sınıfa kadar 461 öğrenci katılmıştır. Analiz sonuçlarına göre, proje tabanlı yaklaşım uygulanan deney grubu öğrencilerinin kontrol grubu öğrencilerine göre daha yüksek akademik başarıya sahip olduğu ortaya çıkmıştır.

Meyer ve Turner (1997), “Matematik Sınıflarında Meydan Okuma: Proje Tabanlı Öğrenmede Öğrenci Motivasyonu ve Stratejiler” isimli çalışmalarında ilköğretim beşinci ve altıncı sınıf öğrencilerine proje tabanlı öğrenme yaklaşımı uygulanmasının öz-yeterliğe ve başarıya etkisini araştırmışlardır. Araştırma sonucunda proje tabanlı öğretimin öğrencilerin başarı ve öz-yeterlik inanç düzeylerini olumlu yönde etkilediği belirlenmiştir.

Stevens (1999), “Biyoloji Laboratuvarında Eğitimsel Deneyimlerin Geliştirilmesi: Eğitimin Öğretici Merkezliden Öğrenci Merkezliye Geçişi” çalışmasında öğrenci merkezli ve öğretmen merkezli işlenen laboratuvar derslerini karşılaştırmıştır. Çalışma sonunda, öğrenci

29

merkezli işlenen laboratuvar uygulamalarında öğrencilerin sürecin daha çok farkına vardıkları ve daha başarılı oldukları belirlenmiştir.

Exstrom ve Mosher (2000), çalışmalarında laboratuvar projeleri oluşturularak işlenen kimya derslerinin farkındalık yaratmaya ve konuların öğretimine etkisini araştırmışlardır. 32 lise öğrencisinin 3-4 kişilik gruplara ayrılarak çok aşamalı ve açık uçlu laboratuvar projelerini yürüttüğü ve sonunda posterlerini hazırladıkları çalışma sonuçlarına göre öğrencilerin dersten daha çok keyif aldıkları, kimyanın etkisine karşı yüksek farkındalık kazandıkları belirlenmiştir.

Barak ve Dori (2005), bilgi teknolojileriyle desteklenen proje tabanlı öğrenme uygulamalarının üniversite öğrencilerinin başarılarına olan etkisini araştırdıkları çalışmalarında, öğrencilerin gerçek dünya problemlerini proje tabanlı öğrenme sayesinde bilimsel biçimde tanıyıp öğrendiklerini açıklamaktadır. Bilgi teknolojisiyle desteklenen proje tabanlı öğrenme uygulamalarına katılan öğrencilerin, hem son test performansları hem final sınav başarıları, geleneksel yöntem uygulanan kontrol grubu öğrencilerine göre daha anlamlı ve yüksek olarak bulunmuştur.

Selco, Roberts ve Wacks (2003), ”Deniz Suyunun Analizi: Genel Kimyada Laboratuvar Merkezli Öğrenme Projeleri ” isimli çalışmalarında, bir çevre örneğinin analizi üzerinden proje yaklaşımı kullanılan laboratuvar uygulamalarının öğretime etkisini araştırmışlardır. Araştırma sonunda grup içinde çalışmanın ve proje tabanlı deneylerin öğretime olumlu etkileri olduğunu belirtmişlerdir.

Toci (2000), proje tabanlı öğrenme ortamlarını teknolojiyle destekleyerek öğrencilerin iç motivasyonlarına etkisini araştırmıştır. Beşinci ve altıncı sınıf öğrencileriyle sekiz ay sürdürülen çalışma sonunda uygun tasarlanmış ve teknolojiyle desteklenmiş ortamların bireylerin içsel motivasyonlarına olumlu yönde etkisi olduğu belirlenmiştir.

Berchiolli, Movahedzadeh ve Cherif (2018), belirledikleri bir biyoloji konusunun öğretiminde proje tabanlı öğrenme yaklaşımı uygulanan laboratuvar dersleriyle geleneksel yöntemi; öğrencilerin akademik başarısı, akılda kalıcılık gibi yönlerden karşılaştırmışlardır. Araştırma sonuçlarına göre proje destekli laboratuvar derslerini alan öğrencilerin akademik başarıları ve akılda tutma oranlarının geleneksel öğretime göre yüksek olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Buna bağlı olarak proje tabanlı öğrenmenin tüm bu yönleriyle okullarda geleneksel yönteme cazip bir alternatif olduğu belirtilmiştir.

30

Treacy vd. (2011), çalışmalarında Brandeis Üniversitesi’ndeki Biyoloji Laboratuvarına Giriş dersinin yarı dönemlik kısmını, kavramları vurgulayan ve bilimsel soruşturma unsuru içeren proje tabanlı laboratuvar dersleri olarak tasarlayarak geleneksel laboratuvar yöntemiyle kıyaslama yapmayı amaçlamışlardır. Böylece geleneksel laboratuvarlarda önceden belli olan sonuçların yerine öğrencilerin kendi deneylerinin en azından bir kısmını tasarlamaları ve keşfedilmemiş verileri yorumlamaları sağlanmıştır. Çalışma sonunda öğrencilerin proje laboratuvarları sayesinde kendi öğrenmelerine katıldıkları, eleştirel düşünme, analiz becerilerinin ve ilgilerinin arttığı belirtilmiştir.

Paris, Yambor ve Packard (1998), ilköğretim 3, 4 ve 5. Sınıflarda okuyan toplam 184 öğrenciyle yürüttükleri çalışmalarında, laboratuvar derslerinin proje deneyleri şeklinde işlenmesinin problem çözme becerisi ve tutumlara etkisini araştırmışlardır. Öğrencilerin portfolyo ve açık uçlu çalışma kağıtları oluşturmaları, laboratuvar deney ve ekipmanlarıyla sorgulamaya dayalı keşifler yapmaları, üniversite laboratuvar derslerinde doktora yapan öğrencilerden sosyal öğrenim desteği almaları sağlanmıştır. Çalışma sonunda öğrencilerin fen bilimlerine olan ilgisinin ve problem çözme becerilerinin önemli ölçüde arttığı belirlenmiştir. Kızlar daha olumlu tutumlar sergilerken, erkeklerde daha yüksek problem çözme becerisi kaydedilmiştir. Ayrıca öğrencilerin ilerleyen dönemde bireysel projeler sergilemek için daha çok motive olduğu ortaya konulmuştur.

31

BÖLÜM III

YÖNTEM

Bu bölümde araştırmanın modeli, çalışma grubu, veri toplama araçları, verilerin toplanması ve analizi ile ilgili bilgiler yer almaktadır.

3.1. Araştırmanın Modeli

Bu araştırmada 9. Sınıf “Güncel Çevre Sorunları” ünitesinin işlenişinde kullanılan, proje tabanlı öğrenme destekli laboratuvar uygulamaları ile geleneksel öğretim yöntemleri, öğrencilerin kavram başarılarına ve öz-yeterlik inançlarına etkisi bakımından karşılaştırılmalı olarak incelenmiştir. Deneysel bir çalışma olan bu araştırmada model olarak ön test-son test kontrol gruplu desen kullanılmıştır. Kavram başarı testinin yanında biyoloji öz-yeterlik inanç ölçeği uygulanmıştır.

Araştırma, Bursa ili Yıldırım ilçesi Yıldırım Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesi’nin 9-D sınıfından 33 ve 9-N sınıfından 33 öğrenci olmak üzere toplam 66 kişilik bir grupla yürütülmüştür. Kontrol grubu olarak 9-N, deney grubu olarak 9-D sınıfı öğrencileri seçilmiştir. Deney grubunda “Güncel Çevre Sorunları” konusu laboratuvar ortamında projelerle desteklenerek işlenirken kontrol grubuna aynı konu geleneksel yöntemle anlatılmıştır. Her iki gruba da “Güncel Çevre Sorunları” konusu için geliştirilen “Kavram Başarı Testi” ve Woo (1999) tarafından literatüre sunulmuş Ekici (2009) tarafından Türkçe’ye uyarlanmış olan “Biyoloji Öz-Yeterlik Ölçeği” ön test ve son test olarak uygulanmıştır. Araştırmada kavram başarı testinden elde edilen parametrik verilere ilişkin ikili karşılaştırmalarda İlişkili (Bağımlı) ve İlişkisiz (Bağımsız) Örneklemler T-Testi, öz-

32

yeterlik inancı ölçeğinden elde edilen verilere ilişkin çoklu karşılaştırmalarda iki faktörlü ANOVA kullanılmış ve veriler istatistik paket programı kullanılarak analiz edilmiştir.

3.2. Çalışma Grubu

Araştırmanın evrenini, Türkiye’deki liselerde öğrenim gören öğrenciler oluşturmaktadır. Bu evrene ulaşmak ve uygulama yapmak zor olacağından deneysel çalışma grubu Bursa ili Yıldırım ilçesi Yıldırım Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesi’nin 9. Sınıflarında öğrenim gören 66 öğrenciden oluşmaktadır.

3.3. Verilerin Toplanması

Araştırma için öncelikle konuyla ilgili literatür taraması yapılmıştır. Çalışmada kullanılacak ölçme araçları belirlenmiş, bulunan kaynaklar araştırmanın teorik kısmındaki verileri ve araştırmanın alt yapısını oluşturmuştur.

Bu araştırmada öğrencilerin “Güncel Çevre Sorunları” ünitesine bağlı konularla ilgili kavram başarılarını ölçmek için veri toplama aracı olarak araştırmacı tarafından geliştirilen “Kavram Başarı Testi” ve biyoloji öz-yeterliklerindeki değişimi ölçmek amacıyla Woo (1999) tarafından geliştirilmiş ve Ekici (2009) tarafından Türkçe’ ye uyarlanmış olan “Biyoloji Öz-Yeterlik İnancı Ölçeği” kullanılmıştır.