Yönerge: Aşağıdaki sorularda doğru seçeneğin önündeki harfi bir yuvarlak içine alarak
karalayınız. Cevapsız soru bırakmayınız.
1. Aşağıda verilen ekolojik kavramlardan hangisi yanlış ifade edilmiştir?
A) Ortak atadan gelen ve üreme yeteneğine sahip olan canlılar tür olarak adlandırılır. B) Belli bir bölgede yaşayan, farklı türlerden meydana gelen topluluk popülasyondur. C) Bir yaşam ortamına sonradan dâhil olup aşırı çoğalarak yerel türleri baskı altına alan
türlere istilacı tür denir.
D) Bir yaşam alanındaki canlılar ve çevreleri arasındaki etkileşim, ekosistem olarak belirtilir.
E) Bir bölgeye çeşitli yollarla giren yerel olmayan türlere egzotik tür denir.
2. Ekosistem canlı ve cansız ögelerden, cansız ögeler ise fiziksel ve kimyasal etmenlerden
oluşur.
Buna göre, aşağıdakilerden hangisi ekosistem içindeki fiziksel etmenlerdendir?
A) Protein B) Karbon C) Vitamin
D) Su E) Sıcaklık
3. Aşağıdakilerden hangisi bir ekosistemdeki doğal dengenin korunmasında olumlu etkiye sahiptir?
A) Tarım arazilerinin verimli kullanılması B) Sanayileşmenin teşvik edilmesi
C) Bölgede yaşayan insan nüfusunun artması D) Şehirleşmenin hızlandırılması
E) Biyoistilanın artması
4. Ekosistemdeki bozulmaların çevreye yaptığı etkiler arasında, aşağıdakilerden hangisi bulunmaz?
A) Çevredeki iklim şartları değişebilir.
B) Çevredeki canlı sayısı ve canlı çeşitliliği azalır. C) Bitkiler düzenli bir şekilde çoğalmaya başlar. D) Su kaynakları kirlenir ve azalmaya başlar. E) Asit yağmurları görülebilir.
5. Doğanın korunmasıyla ilgili aşağıdaki önlemlerden hangisi en dar kapsamlıdır?
A) Ormanların sürekliliğinin korunması B) Zehirli fabrika atıklarının arıtılması
C) Tarım ilâçları kullanımının en aza indirgenmesi
D) Bir gölde ötrofikasyona neden olan girdilerin engellenmesi E) Arıtılmamış atıkların denizlere atılmasının yasaklanması
69
6. Aşağıdakilerden hangisi biyolojik çeşitliliği tehdit eden insan kaynaklı nedenlerden değildir?
A) Volkanik faaliyetlerin bazı bölgeleri lavlarla örtmesi B) Orman yangınlarının önlenememesi
C) Erozyonla mücadelenin yetersiz yapılması D) Küresel iklim değişikliği
E) Biyolojik mücadelenin bilinçsiz yürütülmesi
7. Bir göl ekosisteminin bozulmasında aşağıdakilerden hangisinin olumsuz etkisinin en az olduğu söylenebilir?
A) Fabrika atıklarının göl havzasına boşaltılması
B) Tarım alanlarında kullanılan gübre ve ilaçların yeraltı sularıyla göle ulaşması C) Bazı istilacı türlerin akarsular aracılığıyla göle ulaşması
D) Gölde kafeslerde balık üretiminin yapılması E) Göl suyunun tarımsal faaliyetlerde aşırı kullanımı
8. Aşağıdakilerden hangisi biyoçeşitliliği tehdit eden etkenlerden değildir?
A) Habitatlardaki türlere müdahale ederek popülasyon yoğunluklarının kontrol altına alınması
B) Habitatların insan etkinlikleriyle değişikliğe uğratılmasının engellenmesi
C) İnsanlar tarafından ürün miktarını arttırmak için habitatlara doğal olmayan türlerin sokulması
D) Hammadde yakıt ve besin elde etmede kaynakları aşırı kullanılması E) Besin zincirlerinin basamaklarından bazılarının kaybolması
9. I. Atıkların geri dönüştürülmesi
II. Biyolojik istilanın artması
III. Çayır ve meraların yerleşime açılması
IV. Dalga ve gelgit enerjisinden elektrik üretilmesi V. Aşırı fosil yakıt tüketilmesi
Yukarıda verilenlerden hangileri bitki ve hayvan çeşitliliği üzerinde olumlu etkiye sahiptir?
A) I ve IV B) I ve III C) II ve IV
70
10. Bir ekosistemde, aşağıda belirtilen olaylardan hangisi, biyolojik çeşitliliği azaltmaz?
A) Doğal kaynakların bilinçsiz kullanılması B) Habitatların zarar görmesi veya kaybolması C) Bitki ve hayvan popülasyonlarında azalma olması D) İnsan nüfusunun azalması
E) Bölgeye insan eliyle yabancı türlerin sokulması
11. Aşağıdakilerden hangisi canlıların yeryüzündeki yayılışını etkilemez?
A) İklim koşulları B) Beşeri faaliyetler C) Yeraltı akarsu hatları
D) Yer şekilleri E) Toprak tipleri
12. Hayvanlar, barınma beslenme ve üreme şartlarının uygun olduğu yerlerde yaşar. Buna göre, aşağıdakilerden hangisi hayvanların yaşadıkları bölgeleri veya yaşam şekillerini değiştirmelerinde etkili olan faktörlerden değildir?
A) Sıcaklık ortalamasının yükselmesi
B) Tahribat sonucunda doğal bitki örtülerinin değişmesi
C) Açılan kanallarla farklı su sistemlerinin birbirine bağlanması D) Bazı bölgelerin yağış rejiminin uzun yıllar içinde değişmesi E) Yaşadıkları bölgeye kendileriyle rekabet eden türlerin sokulması
13. Belirli bir çevrede yaşayan yerel bir türün bireyleri, kendisiyle benzer yiyeceklerle beslenen istilacı bir türün bireyleriyle aynı ortamı paylaştığında aşağıdaki durumlardan hangisi görülebilir?
A) Yerel türün bireylerinin genetik yapısında değişme görülür. B) İstilacı tür, yerel türle barınma alanları yönünden rekabet eder. C) Besin sıkıntısı sebebiyle yerel türün birey sayısında azalma görülür.
D) Yerel ve istilacı türün tercih ettikleri besin türünün miktarı zaman içinde artar. E) Ortamda yerel türün bireyleriyle beslenen türlerin birey sayıları artar.
14. I. Bir bölgedeki türlerin sayıca zenginliği, biyolojik çeşitliliği oluşturur.
II. Bir ülkenin biyolojik çeşitliliği, hem o ülkenin hem dünyanın biyolojik zenginliği sayılır.
III. Biyolojik çeşitlilik tarım, hayvancılık, tıp, eczacılık, ormancılık açısından önemlidir.
Biyolojik çeşitlilikle ilgili yukarıda verilen bilgilerden hangileri doğrudur?
A) Yalnız I B) Yalnız III C) II ve III
71
15. Bazı canlı türleri arasında bulunan beslenme ilişkisi yandaki şekilde gösterilmiştir. Bu besin ağında; hem otçul hem de etçil beslenen canlı, aşağıda verilenlerden hangisi olabilir?
A) X B) T C) Z D) Y E)Y ve T
16. Aşağıdaki tabloda dört farklı canlı türünde bulunan özellikler gösterilmiştir.
Buna göre aşağıdaki türlerden hangi ikisi en yakın akraba olur?
A) I ve II B) I ve IV C) II ve III
D) II ve IV E) III ve IV
17. Yandaki şekilde verilen doğal bir bölgedeki beslenme ilişkisinde; şahin sayısının azaldığı durum için aşağıdakilerden hangisi doğrudur?
A) Kurbağa ve yılanların her ikisinin de sayısı azalmıştır. B) Yılan ve çekirgelerin her ikisinin de sayısı artmıştır. C) Otların ve farelerin her ikisinin de sayısı artmıştır. D) Fare ve çekirgelerin her ikisinin de sayısı azalmıştır. E) Yılan ve farelerin her ikisinin de sayısı artmıştır.
18. Kapalı bir göl ekosistemine yeni ulaşım yolları sayesinde dahil olan A türü ve ekosistemde yerli olan B türünün birey sayısının zaman içindeki değişimi aşağıdaki şekilde gösterilmiştir.
Bu canlılar arasındaki etkileşimle ilgili, aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır?
A) II. zaman diliminde, A türünün besin bulma ve üreme şansı artmıştır. B) IV. zaman aralığında B türünün yoğunluğu azalmıştır.
C) A ve B türü arasında av-avcı ilişkisi olduğu düşünülebilir.
D) A türünün birey sayısının artması B türünün birey sayısının azalmasına neden olabilir.
E) III. zaman aralığında B türüne ait ölen birey sayısının doğan birey sayısından daha yüksek olduğu düşünülebilir.
Türler Özellikler
I P 0 S T
II N P 0 S
III L M N P 0
72
19. Bir ekosistemde, otçul bir hayvan popülasyonunda birey sayısı azalmaya başlamıştır. Aşağıda belirtilen değişimlerden hangisinin meydana gelmesi, bu azalmanın nedeni olabilir?
20. İki akvaryumla oluşturulan bir deney düzeneğinde, her iki akvaryuma da aynı bölgede yerel tür olarak yaşayan A ve B türlerine ait bireyler konulmuştur. I. akvaryum bu şekilde kalırken II. akvaryuma diğer türlerle aynı yaşam bölgesini tercih eden egzotik X türü eklenmiştir.
Bir hafta sonra akvaryumlarda görülen yukarıdaki değişimle ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenemez?
A) X türü ortamda istilacı tür olarak kabul edilebilir.
B) A türünün, X türüyle herhangi bir yönden rekabet halinde olmadığı düşünülebilir. C) X türü, oluşturulan yapay ekosistemde biyolojik çeşitliliğe olumsuz etki göstermiştir. D) B türü , X türüyle benzer besinleri tercih ediyor olabilir.
73