Yunanistan Özel Eğitim Mevzuatında Engelli Bireylerin Sınıflandırılması

Yunan Özel Eğitim Yasasında (2008), engelli ve özel eğitim gereksinimleri olan bireylerin sınıflandırılması aşağıdaki maddeler altında yer almaktadır:

 Engelli ve özel eğitim gereksinimleri olan öğrenciler; duyusal, zihinsel, bilişsel, gelişimsel, psikiyatrik ve nöro-psikolojik rahatsızlıklar, öğrenim güçlüğü, çok disiplinli değerlendirmeye göre, okula uyum ve öğrenme sürecini etkilemektedir. Engelli ve özel eğitim gereksinimleri olan öğrenciler; özellikle zihinsel engelli, görme engelli, işitme engelli, fiziksel engelli, süreğen hastalığı olan birey, dil ve konuşma güçlüğü olan birey, özel öğrenme güçlüğü olan birey, dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu olan birey, yaygın gelişimsel bozukluklar (otizm spektrum bozukluğu), zihinsel rahatsızlıklar ve birden fazla engeli olan birey olarak tanımlanmaktadır.

 Dil ve kültürel farklılıkları olan, dış etkenlere bağlı zayıf okul performansı olan öğrenciler, engelli ve özel eğitim gereksinimli öğrenci tanımlaması kapsamına girmez.

 Karmaşık bilişsel, duygusal ve sosyal sorunlara, istismardan, ebeveynlerin ihmali, terk edilme veya aile içi şiddetten dolayı davranış bozukluğu olan öğrenciler, özel eğitim gereksinimi olan öğrenciler kapsamına girer.

 Zihinsel beceri ve yetenekleri bakımından akranlarına göre yüksek düzeyde performans gösteren öğrenciler, özel eğitime gereksinimi olan öğrencilerdir. Pedagoji Enstitüsü'nün tavsiyesi üzerine Milli Eğitim ve Din İşleri Bakanlığının kararıyla, bu öğrencilere gönderilen davet üzerine ilgi gösteren öğrencilere üniversitelerin ilgili bölümlerinde değerlendirme standartlarının ve özel eğitim programlarının geliştirilmesi öngörülmüştür. Bu öğrenciler için, işbu yasanın diğer hükümleri geçerli değildir.

2.4.4. Yunanistan’da Özel Eğitim Hizmetleri

Yunanistan’da özel eğitim hizmetleri a) kaynaştırma eğitimi, b) paralel destek, c) özel eğitim okul ve kurumları (SMEAE), d) ayrıntılı değerlendirme ve destek merkezleri ve e) yaşam boyu öğrenim olduğu belirlenmiştir. Aşağıda bu hizmetler ele alınmaktadır.

2.4.4.1. Kaynaştırma Eğitimi:

Kaynaştırma sınıfları, 2817/2000 (Resmi Gazete, FΕΚ Α’78/14.3.2000) sayılı kanuna göre, özel gereksinimi olan öğrencileri bütünleştirmek amacıyla kurulmuşlardır. 3699/2008 sayılı kanun (Resmi Gazete, FΕΚ Α’ 199/2.10.2008).) güncellenerek, bu kurumlarda özel eğitim danışma kurulunun onayı ile KEDDY tarafından tanı almamış öğrencilerde eğitim alabilmekte. Bu yasa uyarınca, hafif düzeyde yetersizliği olan öğrenciler genel eğitim okulunda kaynaştırma sınıflarına katılabilmekte. Bununla birlikte, ağır düzeyde yetersizliği olan öğrencilere gereksinimleri doğrultusunda KEDDY tarafından bireyselleştirilmiş destek eğitim planı hazırlanarak bu sınıflara katılabilmekteler.

2.4.4.2. Paralel Destek

Paralel destek, 3699/2008 sayılı kanuna (Resmi Gazete, FΕΚ Α’ 199/2.10.2008) göre özel gereksinimi olan öğrencinin velisinin talebi üzerine ve yalnızca KEDDY’ nin sorumluluğunda öğrencinin okulunda uygulanabilmektedir. Bununla birlikte, paralel destek yalnızca, genel eğitim okulunda kaynaştırma sınıfının bulunmaması durumunda veya otizm, görme ya da işitme engelli öğrencilere sağlanmaktadır. Başka herhangi bir durumda, öğrenciye paralel desteğin sağlanması KEDDY’ nin değerlendirmesine

bağlıdır. Son olarak, 4186/2013 sayılı kanunun (Resmi Gazete, FΕΚ Α’ 193/17.9.2013) 28. maddesi uyarınca öğrencinin düzenli aralıklarla izlenmesi ve değerlendirilmesi esastır.

2.4.4.3. Özel Eğitim Okul ve Kurumları (SMEAE)

Zorunlu öğrenim çağında birden fazla yetersizliği olan öğrenciler özel eğitim ve kurumlarına (SMEAE) ya da özel yardımcı personelin desteğiyle genel eğitim okullarına katılır (Resmi Gazete, FΕΚ Α’ 199/2.10.2008).

Panteliadou (2004) tarafından yapılan araştırmaya göre, özel eğitim okullarının (SMEAE) çoğunluğu, yaklaşık % 91.5 ilköğretime aittir. Özel eğitim okul ve kurumlarının (SMEAE) sadece % 5.7' si orta öğretimde yer almaktadır. Bunların % 2.9' u mesleki eğitim ve öğretim atölyeleri ve % 0.9' luk bir yüzde ile özel ortaöğretim okulları, özellikle lise ve özel teknik okullarıdır. Aynı araştırma, çoğunun (SMEAE) Attika [Αττική]' da olduğunu ve bunu Orta Makedonya ve daha sonra Girit'in izlediğini göstermektedir. Bununla birlikte, en az sayıda özel eğitim okulu ve kurumunun Doğu Makedonya ve Trakya'da olduğu ortaya çıkmıştır. Özel eğitim okul ve kurumları (SMEAΕ)' nın % 44' ü, genel eğitim okulları ile birlikte yürütülmekte ve bunlardan sadece % 43.8' i normal bir okul odasında, geri kalanı ise uygun olmayan yardımcı odalarda yer almaktadır. Son olarak, bunların % 21,5' i kurum ve hastaneler ile birlikte yer almaktadır. (SMEAE)' lar tarafından sunulan hizmetler ile ilgili olarak, aynı araştırmaya göre, özellikle, psikolojik destek ve daha az düzeyde konuşma terapisi ve rehabilitasyonu, mesleki rehabilitasyon ilköğretim için neredeyse yok denecek kadar az olduğu ve orta öğretim için asgari düzeyde olduğu ifade edilmiştir.

2.4.4.4. Ayrıntılı Değerlendirme ve Destek Merkezleri

Yunan Özel Eğitim Yasasına (2008) göre, engelli ve özel gereksinimli öğrencilerin değerlendirilmesi ve tanılanması Ayrıntılı Değerlendirme ve Destek Merkezlerinde (KEDDY) özel eğitim değerlendirme kurulu ve Milli Eğitim Bakanlığı tarafından onaylı Çocuk Tıp Merkezleri tarafından yapılmaktadır.

KEDDY, yirmi iki yaşını doldurmamış öğrencileri değerlendirmeye alır. Değerlendirme, bir özel eğitim öğretmeni (anaokuluna veya ilköğretim veya ortaöğretim), bir çocuk psikiyatri veya çocuk nörolojisi uzmanı veya nörolog, bir sosyal

hizmet uzmanı, bir psikolog ve bir konuşma terapistinden oluşan bir ekip tarafından yürütülür. On sekiz yaşına kadar engelli ya da özel gereksinimli olarak değerlendirilmemiş olan öğrenciler, KEDDY tarafından değerlendirme kapsamına dâhil edilmez (Resmi Gazete, FΕΚ 199/Α/2-10-2008).

2.4.4.5. Yaşam Boyu Öğrenim

Yunanistan’da "Özel eğitim" kavramı engelli ve özel eğitim gereksinimi olan bireyler için sürekli ve yaşam boyu öğrenme kapsamında; erken çocukluk döneminden başlayarak, okul öncesi, ilköğretim, ortaöğretim, yaygın, gayrı resmi, mesleki ve sosyal rehabilitasyon alanının her düzeyinde bakım, koruma ve özel eğitim sağlamak anlamına gelmektedir (Lampropoulou, 2008).

Aslında, durum tam da böyle değildir, çünkü Yunan eğitim sisteminde, erken çocukluk döneminde erken müdahale veya hayat boyu öğrenme, özel eğitim merkezlerinin kurulmasıyla öngörülememiştir. Ayrıca, zorunlu eğitim hakkındaki mevzuat çoğu zaman yalnızca kâğıt üzerindedir çünkü bütün çocukların eğitimini sağlayacak koşulların oluşturulması için uygun tedbirler alınmamaktadır. Bunun yanı sıra, ağır düzeyde engelli bireylerin bağımsız bir yaşama sahip olabilmelerine olanak sağlayacak özel merkezler ve yaratıcı atölyeler bulunmamaktadır. Bu nedenle, Yunan eğitim sistemi, yetersiz altyapı, teknik bilgi ve özellikle vizyon yetersizliği nedeniyle herkes için yaşam boyu öğrenmeyi sağlamakta yetersiz kalmıştır (Lampropoulou, 2008).