114
115
Bu bakış açıları doğrultusunda sonuçlara ve sonuçların yorumlanmasına geçilecek olursa;
Komplekslerin termogravimetri eğrileri Bölüm 4.1’de, DSC eğrileri Bölüm 4.2’de sırasıyla verilmiş olup, bu termal analiz eğrilerinin sonuçları da sırasıyla Çizelge 4.1-4.2’de gösterilmiştir.
İlk olarak ATA24 ve ATA39’un termogramları yorumlanmıştır; bu iki termogramın diğerlerinden farklı ve tüm termal değişimlerin endotermik olduğu görülmüştür.
ATA24 ve ATA39’da şaşırtıcı olan, azit grubunun patlama tepkimesi gerçekleşmeden, kompleksin bozunmasıdır. Kütle kayıpları ATA24’de sırasıyla; 116-130˚C sıcaklıklar arasında %6,65, 135-180˚C sıcaklıklar arasında %9,89, 190-220˚C sıcaklıklar arasında
%12,86, 260-320˚C sıcaklıklar arasında %21,38’dir. Buna paralel olarak ATA39’da ise;
160-230˚C sıcaklıklar arasında toplam %22,26 ve 240-320˚C sıcaklıklar arasında
%21,47 şeklinde gözlenmiştir. ATA24’ün yapısı araştırıldığında, X-ışını kırınımı çalışmaları, örgüde iki kompleks birimine bir DMF molekülünün solvat olarak yerleştiğini göstermiştir. ATA24’ün termogramında ilk gözlenen pik, solvat DMF’nin ayrılmasına karşılık olabilir çünkü %7,45 kütle kaybı, %6,65 olarak bulunmuştur.
Bundan sonra gözlenen %9,89’luk kütle kaybı, büyük olasılıkla azit molekülünün HN3
şeklinde ayrılmasına aittir çünkü bu parçalanmanın DTA piki 166˚C’de olup, bu sıcaklıkta azitin hemen hemen patlama tepkimesi vermediği, üstelik HN3’ün, kaynama noktası 37˚C olan bir sıvı olduğu ve bu sıcaklıkta parçalanmadığı bilinmektedir (Brauer 1954). Bundan sonraki parçalanma koordinatif DMF’nin yapıdan ayrılmasıdır ve dördüncü parçalanma ise, NiL kompleksinin parçalanmasına aittir. ATA24’ün, bir diğer grup çalışmasında, X-ışını kırınımı ile moleküler modeli elde edilmiş ve IR spektroskopisinin de kanıtladığı gibi, organik indirgenmiş schiff bazı ligandının iki fenolik grubundan bir tanesi fenolat bir tanesi ise fenolik olarak kalmıştır (Arıcı vd.
2005).
116 N3
HN NH
Ni
H2C CH2
O O
N3
HN NH
Ni
H2C CH2
O O
H
H
C O N(CH3)2
H
O C N(CH3)2 H
ATA24
DMF(solvat)
Şekil 5.1 ATA24’ün yapısı
Termal olarak ilk ayrılan solvat DMF, daha sonra fenolik OH grubunun hidrojeni ile HN3 yapıdan ayrılmış ve geriye Şekil 5.2’de gösterilen kompleks kalmıştır.
O C N(CH3)2 H
HN NH
Ni
H2C CH2
O O
O C N(CH3)2 H
HN NH
Ni
H2C CH2
O O
Şekil 5.2 ATA24’den termal yolla solvat DMF ve HN3 ayrıldıktan sonra geriye kalan kompleks NiL molekülünün yapısına HN3, H2O veya piridin türevlerinin, beşli koordinasyon ve kare piramit koordinasyon yaptığı daha önce rapor edilmiştir (Kabak vd. 1993, Atakol vd. 2003). Yani bu hal kararlı olup, üçüncü termal tepkime bu son koordinatif DMF’nin yapıdan ayrılmasıdır ve kütle kayıpları yaklaşık bu moleküllere karşılık gelmektedir.
117
Dördüncü termal tepkime ise NiL’nin bozunmasıdır. NiL ve NiLDM kompleksleri yaklaşık bu sıcaklıkta bozunmaya başlamaktadır (Durmuş vd. 2006).
ATA39’da ise %22,28’lik kayıp ayrı ayrı gözlenememekte olup, burada HN3 oluşumu ve koordinatif DMF’nin birlikte yapıdan ayrıldığı tahmin edilmektedir. Bu molekülde solvat DMF tespit edilememiştir (Arıcı vd. 2005).
Azit parçalanamadığı için, ekzotermik bir olay yoktur. Tüm parçalanmalar literatür ile paralel olarak endotermiktir.
ATA24 ve ATA39, dikkat edilirse Ni(II) iyonu başına tek bir azit iyonu düşen komplekslerdir. Azit iyonu komplekste koordinatif olarak tektir. Metal iyonu başına tek azit iyonunun bulunduğu diğer incelenen kompleksler; CusalpiN3, NisalpiN3, CuppN3Cl, CumppN3Cl, CudmppN3Cl, CuppN3(NO3), CumppN3(NO3), CudmppN3(NO3) ve muhtemelen CutpN3Cl, CutpN3(NO3)’tür.
CusalpiN3 ve NisalpiN3 literatürde yakın zamanda yayınlanan bir çalışmaya paralel olarak sentezlenmiştir (Adhikary vd. 2006). Bu komplekslerle ilgili olarak elimizde sadece IR ve element analizi sonuçları vardır. Olası yapılar Şekil 3.8 ve Şekil 3.9’daki gibidir. Her iki kompleksin de termal bozunmaları ekzotermiktir. CusalpiN3’de 102-180˚C sıcaklıklar arasında %13,84 kütle kaybı vardır. CusalpiN3 kompleksinde azitin kütlesi, molekül kütlesinin %13,83’üdür. Dolayısıyla kayıp azitin parçalanması olarak değerlendirilmiştir. Geri kalan kütle, büyük olasılıkla Cu(I)salpi kompleksidir ve 750˚C sıcaklıkta bu kompleks artık CuO’ya dönüşmüş olacağından, %26 civarında bir CuO kalıntısı beklerken yaklaşık %20 olarak bulunmuştur.
NisalpiN3 ise yaklaşık 200˚C sıcaklıkta, patlama tepkimesi ile %90’lık bir kütle kaybetmiş ve tamamen parçalanmıştır.
CuppN3Cl, CumppN3Cl, CudmppN3Cl kompleksleri, ortalama 240-250˚C sıcaklıklarda, patlama tepkimesi sonucu, sırasıyla, %82,55, %91,25, %84,80’lik kütle kayıpları ile termal olarak parçalanmıştır.
118
TG termogramlarından (Şekil 4.2, Şekil 4.9) CuppN3(NO3) ve CudmppN3(NO3) komplekslerinde kristal su açıkça gözlenmiştir ve yapının CuppN3(NO3).2H2O ve CudmppN3(NO3).H2O şeklinde olduğu yorumu yapılmıştır.
CudmppN3(NO3).H2O kompleksinde, 60-76˚C sıcaklıklarda, su kaybı vardır. DTA piki 68˚C’dedir. Beklenen su kaybı %3,97 iken bulunan ortalama su kaybı %3,39’dur.
CudmppN3(NO3).H2O kompleksinin termogramları incelendiğinde, önce azitin parçalandığı yorumu yapılmıştır. Ancak sadece azitin parçalanmasından meydana gelecek olan kütle kaybı, %9,27 iken, burada kütle kaybı %29 civarındadır. Bunun anlamı, molekülün bir kısmının da azit ile birlikte parçalanıyor olmasıdır. Molekülün kalan kısmı ise, 420˚C civarında, büyük olasılıkla nitratın oksitlemesiyle parçalanmaktadır. Azit ve nitrat dolayısıyla meydana gelen kütle kaybı %87,73’tür.
CuppN3(NO3).2H2O kompleksinde, iki suyun ayrılması TG termogramında net olarak gözlenmektedir. İki kademede ayrılan su moleküllerinden ilki 43-74˚C sıcaklıklar arasında, ikincisi ise 78-110˚C sıcaklıklar arasında kompleksten ayrılmıştır. İki su molekülünün ayrılmasından dolayı beklenen kütle kaybı %8,68 iken, bulunan kütle kaybı %8,50’dir. CuppN3(NO3).2H2O kompleksindeki parçalanma, CudmppN3(NO3).H2O kompleksinde olduğu kadar net gözlenmemektedir. 220-260˚C sıcaklıklar arasında azit parçalanmakta ve bunu hemen nitratın parçalanması izlemektedir. DTA piki 269˚C’de gözlenmektedir ve bulunan toplam kütle kaybı
%91,66’dır.
CumppN3(NO3) kompleksinde ise, 225˚C sıcaklık civarında, %91,66’lık kütle kaybı ile termal parçalanma gözlenmiştir.
Tek azit grubu taşıyan diğer kompleksler olan CutpN3Cl ve CutpN3NO3 ise iki veya üç basamakta %66 ve %75 kütle kaybıyla ekzotermal olarak parçalanmıştır.
Metal iyonu başına iki azit içeren komplekslere gelince, beklendiği gibi, bunlardaki parçalanma tepkimesi daha şiddetli ekzotermiktir ve kütle kayıpları daha büyüktür.
Cupp(N3)2, Cumpp(N3)2, Cudmpp(N3)2, Cutp(N3)2 komplekslerinde, termogravimetri eğrilerinden de (Şekil 4.1, Şekil 4.5, Şekil 4.8, Şekil 4.12) görüleceği üzere, ortalama
119
200˚C sıcaklığında, sırasıyla, %94,50, %87,62, %95,84, %84, 59’luk kütle kayıpları olmuştur.
İki çekirdekli komplekslerde ise yine oldukça keskin patlama pikleri (Şekil 4.4, Şekil 4.11, Şekil 4.15) gözlenmektedir. Bu kompleksler [Nipp(N3)2]2, [Nidmpp(N3)2]2, Nitp(N3)2’dir. İlk iki kompleksin dinükleer olduğu X-ışını çalışmaları ile kanıtlanmıştır (Arıcı vd. 2003, Atakol vd. 2008). Nitp(N3)2’nin iki çekirdekli yapısı tam kanıtlanmadığı için formül olarak element analizinden gelen en basit formül kullanılmıştır. Bu komplekslerin patlama tepkimelerinde, Nitp(N3)2’nin kütle kaybı
%67,36, diğer ikisinde ise %90’dan büyüktür.
Bu çalışmada açıklanamayan ve yorumlanamayan komplekslerden birisi Niatp(N3)2
kompleksidir. Azot bakımından zenginleştikçe, molekülün enerjikliğinin ve patlayıcılık özelliklerinin artması beklenirken burada tam tersi olmuştur. Kompleks oluştuğuna dair tek veri şimdilik element analizi sonuçlarıdır. Ancak kompleks hakkında termogravimetri ve X-ışını çalışmalarından yeterli bilgi edinilememiştir.
Üç çekirdekli kompleksler ise (CuL)2Mn(N3)2 ve (CuL)2Cd(N3)2’dir. Bu komplekslerde azit iyonları köprü teşkil etmemiştir (Öz vd. 2009). Bu komplekslerde 270˚C sıcaklık civarında azit iyonları ekzotermal bozunmakta ve kütle kayıpları iki azit grubunun kütlesine karşılık gelmektedir.
Dört çekirdekli kompleksler, Cu(II) kompleksleridir. Bunlar; [CuLCu(N3)2]2 ve [CuLDMCu(N3)2]2’dir. Ayrıca [CuBLCu(N3)2]2’nin de dört çekirdekli olduğu tahmin edilmekle birlikte, X-ışını çalışması olmadığından, yapısından kesin olarak emin olunamamıştır. Koordinasyonu tamamlamak için bu komplekslere DMF, Dioksan ve THF çözücü molekülleri koordinatif olarak eklenmiş olup, bu çözücü moleküllerinin yapıdan termal ayrılmaları endotermiktir ve bu termogravimetri eğrilerinde gözlenebilmektedir. Ortalama 200oC sıcaklıkta, azitlerin termal bozunmaları ortaya çıkmaktadır ve bu bozunmalar patlayıcı madde tepkimesi formundadır. Bu komplekslerde azitin patlama tepkimesinden sonra, geriye kalan kısım büyük olasılıkla CuL veya CuLDM kalıntısıdır. Çünkü hem form hem de sıcaklık bakımından CuL ve CuLDM’nin parçalanmasını andırmaktadır (Durmuş vd. 2006).
120
TG eğrilerinden sonra, bu maddeler DSC ile incelenmiş ve azit gruplarının ekzotermik parçalanma tepkimelerindeki ortalama ısı ölçülmüş ve Çizelge 4.2’de verilmiştir.
DSC sonuçlarına bakılacak olursa, Cupp(N3)2, Cumpp(N3)2, Cudmpp(N3)2, Cutp(N3)2, [Nipp(N3)2]2, [Nidmpp(N3)2]2, Nitp(N3)2, [CuLCu(N3)2S]2 ve [CuLDMCu(N3)2S]2
(S=Dioksan, DMF, THF) komplekslerinin termal bozunmalarında gözlenen ekzotermik ısının oldukça yüksek olduğu görülmüştür. Bu komplekslerin TG eğrilerinden ise, termal tepkimede kütle kaybının oldukça büyük olduğu gözlenmiştir. Kütle kayıpları, azit gruplarının kaybından beklenen kütlenin çok üzerindedir yani molekül büyük ölçüde parçalanmıştır.
(CuL)2Mn(N3)2 ve (CuL)2Cd(N3)2 komplekslerinde gözlenen ekzotermik ısı yukarıdaki komplekslere oranla ve bir patlayıcı molekülden beklenenden küçüktür. Kütle kaybı yaklaşık azit gruplarının kütlesi kadardır. Termal bozunmada sadece azit grupları azota dönüşmüştür. Geriye kalan kalıntının bozunma eğrisi, CuL’den beklenen bozunma eğrisine benzemektedir.
CuppClN3, CumppClN3, CudmppClN3 ve CutpClN3 komplekslerinde de ekzotermik bozunma ısısı, bir patlayıcı maddeye göre nispeten azdır. Ayrıca kütle kaybı da iki azit grubu taşıyan komplekslerden daha küçüktür.
CuppN3(NO3), CumppN3(NO3), CudmppN3(NO3) ve CutpN3(NO3) komplekslerinde gözlenen patlama ısısı, tek klor ve tek azit taşıyan komplekslerinkinden daha fazladır ancak patlayıcı madde özelliği göstermesi için yeterli sayılmamaktadır.
Buraya kadar olan komplekslere genel olarak bakılacak olursa, şu yorumlar çıkarılabilir:
Azit grubu sayısının artması, ekzotermik ısıyı ve kompleksin patlayıcı madde özelliğini arttırmaktadır.
Azit grubu parçalandıktan sonra geriye kalan kompleks birimleri kararlı ise, ekzotermik parçalanmada tüm molekül parçalanmamakta ve buna paralel olarak bu tepkimede açığa çıkan ısı da nispeten az olmaktadır.
Örneğin;
[CuLCu(N3)2S]2 → S(g) + [CuLCu(N3)2]2
121
Bu tepkime endotermiktir, zayıf bir ısı soğurulması söz konusudur.
[CuLCu(N3)2]2 → 2CuL + 2Cu + 6N2(g)
Bu tepkimede açığa çıkan ısı ile birlikte bir miktar CuL’de parçalanmakta ancak az bir kısım CuL kalmakta ve TG eğrisi daha sonra CuL’den beklenen eğriye dönüşmektedir.
Bununla birlikte 200-230˚C sıcaklıklar arasında gözlenen bozunmada, CuL kararlı bir birim olduğu için tamamı parçalanmamaktadır ancak Cupp(N3)2 kompleksine bakılacak olursa;
Cupp(N3)2 → Cupp + 3N2(g)
şeklinde bir tepkime olmadığı düşünülmektedir çünkü Cupp gibi bir kompleks birimi var olamamaktadır. Bu nedenle azit gruplarının parçalanması sırasında, molekülün karbonlu kısımları da parçalanmakta ve molekül, patlayıcı maddelere benzer şekilde tepkime vermektedir.
CuppClN3, CumppClN3, CudmppClN3, CutpClN3, CuppN3(NO3), CumppN3(NO3), CudmppN3(NO3) ve CutpN3(NO3) komplekslerinde ise tek azit grubu bulunmaktadır ve bu kompleksler daha zayıf ekzotermik tepkimeler vermektedir. Bu zayıflığın sebebinin, yalnızca kompleksin tek azit grubu taşıması ile açıklanamayacağı düşünülmektedir. Bu maddelerin parçalanmalarında ara basamak kararlı olabilir. Azit grubu azot gazına dönüşürken, tek elektronunu bırakabilir.
N3- → 3/2 N2 + e-
Azit grubu kendisini N2’ye yükseltgerken çıkan elektron da Cu(II)’yi Cu(I)’e dönüştürebilir.
CuppClN3 → CuppCl + 3/2 N2
Cu(I)’in kararlı komplekslerine literatürde örnekler vardır (Green vd. 1995, Goher vd.
1999, Mukhopadhyay vd. 2004). CuppN3(NO3) kompleksinde de aynı tepkimeler olur ama nitratın yükseltgen etkisi 300˚C sıcaklık civarında organik molekülü oksitleyebildiğinden ardı ardına ekzotermik tepkimeler gözlenir ve bu tepkimeler klorlu komplekslere oranla daha kuvvetli ekzotermik tepkimelerdir. Nikel iyonunda, kararlı
122
Ni(I) söz konusu olmadığından böyle bir seçenek yoktur yani nikel kompleksleri patlayıcı madde gibi davranmaktadır.
Benzer durumlar, ATA24, ATA39, (CuL)2Mn(N3)2 ve (CuL)2Cd(N3)2 için de söylenebilir, molekülün parçalanmaması ara basamakların kararlı olmasından kaynaklanmaktadır. İncelenen komplekslerde açıklanamayan atp ve mpp kompleksleridir. Yani asimetrik organik komplekslerdir. Bu komplekslerin moleküler yapıları hakkında element analizi ve IR dışında bilgi yoktur. Bu nedenle bu kompleksler karşılaştırılamamıştır. Özellikle Cu(II)atp komplekslerinin IR’sinde azit ve organik molekül gözlendiği halde, kompleksteki molekül diziliş ve istiflenme hakkında bilgi bulunmadığından bu kompleksler net olarak yorumlanamamıştır.
CusalpiN3 ve NisalpiN3 komplekslerinde de tek azit grubu vardır. Bunların termal bozunmalarına dikkat edilirse yukarıda belirtilen indirgenme ve Cu(I) kararlı ara basamağın rolü görülmektedir.
CusalpiN3 → Cusalpi + 3/2 N2
O
N O
N Cu
N3 Cu
N3 N
C N H
O
N O
N Cu Cu N C N H
+ 3/2 N2
Şekil 5.3 CusalpiN3’ün termal bozunması
Cusalpi’de görüldüğü gibi Cu(I), ONN donörleri arasında olup üçlü koordinasyondadır, bu da Cu(I)’in en sık rastlanan koordinasyon şekillerinden birisidir. Oysa nikelde Ni(I) diye kararlı bir seçenek olmadığından ortaya çıkan ısı daha fazladır.
Termal analizleri sonucu patlayıcı madde gibi davrandığını yorumladığımız iki azit grubu içeren komplekslerin tepkimelerini, patlayıcı maddelerin patlama tepkimeleri sırasında denklemi yazmak için kullandığımız oksijen dengesi değerine (Ω) bakarak yazacak ve sonuçları inceleyecek olursak, şu yorumlar yapılabilir.
123
Oksijen dengesi, patlayıcı maddenin ekzotermik patlama tepkimesindeki iç dönüşüm ürünlerini tahmin edebilmek için önerilen bir parametredir (Lothrop vd. 1949, O’Keefe 1995, Pagoria vd. 2002). Nasıl hesaplandığı Bölüm Hata! Başvuru kaynağı bulunamadı.’de verilmiştir. Patlayıcı olarak nitelendirdiğimiz moleküllerin Ω değerlerine bakılacak olursa;
[CuLCu(N3)2DMF]2 için Ω= %-119
C34N16O4H32Cu4.2DMF → 2DMF(g) +C34N16O4H32Cu4
C34N16O4H32Cu4→4CuO(k)+8N2(g)+16C2H2(g)+2C(k)
ya da,
C34N16O4H32Cu4 →4CuO(k)+8N2(g)+8C2H4(g)+18C(k)
Bu durumda kalıntının 4CuO+18C olması gerekmektedir. Ayrıca 8N2+8C2H4 gaz ürünlere karşılık gelen kütle kaybının %39,78 olması gerekmektedir. İki DMF’nin de buna eklenmesi ile toplam kütle kaybının %52,72 olması gerekirken bulunan kütle kaybı %58,36’dir. TG eğrisinden (Şekil 4.23) görüldüğü gibi birdenbire dik inen kütle kaybından sonra gözlenen 270-350˚C sıcaklıklar arasındaki kütle kaybı, CuL’nin bozunmasındaki forma tam olarak uymaktadır. Bu nedenle buradaki patlama, oksijen dengesi ile açıklanamaz. Bu durum tüm dört çekirdekli kompleksler için geçerlidir.
Cupp(N3)2 kompleksine bakılacak olursa, gözlenen kütle kaybı %94,50’dir.
Ω=%-122 olup,
C11N11H9Cu→11/2N2(g)+9/2C2H2(g)+Cu(k)+2C(k)
Kalıntının %23,09 olması gerekirken, %5,50’lik bir kütle kalmıştır. Patlama sırasında ortaya çıkan katı kalıntının etrafa saçılması da dikkate alınacak olursa bu normaldir.
Cudmpp(N3)2 kompleksine bakılacak olursa, Ω=%-152 olup,
C15N11H17Cu→11/2N2(g)+15/2C2H2(g)+H2(g)+Cu(k)
124
Bu durumda kalıntının %15 olması gerekirken, bulunan kütle kaybı %95,84’dür yani kalıntı %4,16’dır. Patlama tepkimesi esnasında Cu(k)’nun bir kısmı saçılmış ya da bir miktar karbonlaşma olmuş gelişigüzel bir kütle geriye kalmıştır denebilir.
[Nipp(N3)2]2 ve [Nidmpp(N3)2]2 için de aynı durum söz konusudur.
Tüm anlatılanlar özetlenirse, başta saydığımız komplekslerden dört çekirdekli olanlar, [CuLCu(N3)2S]2 ve [CuLDMCu(N3)2S]2 (S=Dioksan, DMF, THF) ile Cupp(N3)2, Cudmpp(N3)2, [Nipp(N3)2]2, [Nidmpp(N3)2]2, Cutp(N3)2 ve Nitp(N3)2 kompleksleri alternatif patlayıcı maddelerdir. Termal bozunma esnasında bu komplekslerde sadece azit grupları bozunmamakta, ortaya çıkan dengesizlikle beraber, molekülün karbonlu kısmından da, gaz parçalanma ürünleri açığa çıkmaktadır. Mol başına önemli bir miktarda gaz ürün hızlı bir parçalanma ile açığa çıktığından, bu maddeler alternatif patlayıcı olarak değerlendirilmektedir. Bununla birlikte azitin parçalanması sırasında ortama kararlı bir ara ürün çıkıyorsa veya kompleks, bir kısmı kararlı, birkaç birimden oluşuyorsa, bu durum patlama tepkimesini tamamen ortadan kaldırmamakla beraber zayıflatmaktadır.
125
KAYNAKLAR
Abbo, S.H., Mapolie, S.F., Darkwa, J. and Titinchi, J.J.S. 2007.
Bis(pyrazolyl)pyridine vanadium(III) complexes as highly active ethylene polymerization catalysts. Journal of Organometallic Chemistry, 692, (24);
5327-5330.
Adam, D., Holl, G. and Klapötke, T.M. 1999. Nitrophenyl azides: A combined experimental and theoritical study. Heteroatom chemistry, 10; 549-553.
Adhikary, C., Mal, D., Okamoto, K.I., Chaudhuri, S. and Koner, S. 2006. Synthesis, characterization, X-ray structure and magnetic study of the azido adducts of tridentate (NNO) Schiff base copper (II) complexes. Polyhedron, 25(11);
2191-2197.
Adhikary, C., Mal, D., Sen, R., Bhattacharjee, A., Gütlich, P., Chaudhuri, S. and Koner, S. 2007. Synthesis, X-ray crystal structure and magnetic study of a novel μ2-1,1-azido bridged dimeric copper(II) complex. Polyhedron, 26(8);
1658-1662.
Akhavan, J. 2004. The Chemistry of Explosives. California State University Fresno, California, USA.
Alkan, A. 2006. Kimyasal patlayıcıların infilakı sonucunda oluşan ses şiddetinin ölçeklendirme yasaları kullanılarak tahmin edilmesi, Yüksek lisans tezi, Ege Üniversitesi, İzmir.
Anniyappan, M., Talawar, M.B., Gore, G.M., Venuggalan, S. and Gundhe, B. R.
2006. Synthesis and characterization and thermolysis of 1,1’-diamino-2,2’-dinitroethylene (FOX-7) and its salts, J. Hazardous Mat., B1 37; 812-819.
126
Anonim. 2009. Web Sitesi: http://www.duyanduysun.com/kimya/termal-analiz-yontemleri, Erişim Tarihi: 24/09/2009.
Anonim. 2009. Web Sitesi: http://www.genbilim.com/index, Erişim Tarihi:
16/11/2009.
Anonim. 2009. Web Sitesi: http://www.nuveforum.net/875-kriminoloji/patlayici-maddelerkriminalistik, Erişim Tarihi: 18/09/2009.
Anonymous. 2005. Explosives, Some Naval Applications of Chemistry, USNA.
Anonymous. 2009. Web Sitesi: http://www.wiley-vch.de/vch/journals/2002/press, Erişim Tarihi: 18/08/2009.
Anonymous. 2009. Web Sitesi: www.geocities.com/mdonmez1/Bombadeneme2.doc, Erişim Tarihi: 22/10/2009.
Atakol, O., Dinçer Kaya, F.N., Svoboda, I., Ergun, Ü., Kenar, A., Sarı, M. and Emregül, K.C. 2008. Nickel(II) complexes prepared from NNN type ligands and pseudohalogens. Journal of thermal analysis and calorimetry, 92(2); 617-624.
Atakol, O., Fuess, H., Kurtaran, R., Akay, A., Arıcı, C., Ergun, Ü. and Emregül, K.C.
2007. Three new dinuclear silver(I) complexes derived from pyrazolyl type ligands Crystal structure and thermal decomposition. Journal of Thermal Analysis and Calorimetry, 90(2); 517-523.
Atakol, O., Nazır, H., Arıcı, C., Durmuş, S., Svoboda, I. and Fuess, H. 2003. Some new Ni-Zn heterodinuclear complexes. Inorg. Chim. Acta, 342; 295-300.
127
Beach, N.J. and Spivak, G.J. 2003. Ruthenium complexes supported by 2,6-bis(pyrazol-1-yl)pyridines. Inorganica Chimica Acta, 343; 244-252.
Brauer, G. 1954. Handouch der Präparatiuen Anorganischen Chemie. Ferdinand Enke Verlog, 360-361, Stuttgart.
Bülent, Y. 1999. Magnezit cevherlerinin kalsinasyon mekanizması ve kinetik modellemesi, Doktora Tezi, Osmangazi Ün. Fen Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir.
Cabort, A., Therrien, B., Bernauer, K. and Fink, G.S. 2003. Copper(II) azido complexes containing trinitrogen ligands: [Cu(η3-L)(N3)]2[Cu2Cl2(N3)4] [L=2,6-bis(3,4-dihydro-2H-pyrrol-5-yl)pyridine], a tridimensional network of cationic and anionic copper complexes. Inorganica Chimica Acta, 349;78-84.
Chen, H., Zhang, T. and Zhang, J. 2009. Synthesis, characterization and properties of nitrogen-rich salts of trinitrophloroglucinol. Journal of Hazardous materials, 161;1473-1477.
Chovanchova, M. and Zeman, S. 2007. Study of initiation reactivity of some plastic explosives by vacuum stability test and non-isothermal differential thermal analysis. Thermochimica Acta, 460;67-76.
Çakırer, O. 2000. Kimya, Kara Harp Okulu Basımevi, 115-141, Ankara.
Dewalt, A. 1974. The practise of kinetic data by differential scanning, Illinois.
Durmuş, S., Ergun, Ü., Javol, J.C., Emregül, K.C., Fuess, H. and Atakol, O. 2006. The r decomposition of some linear trinuclear schiff base complexes with acetate
128
bridges. Journal of thermal analysis and calorimetry, 86(2); 337-346.
Durmuş, S., Tatar, L., Arıcı, C., Dinçer, N., Atakol, O., Svoboda, I. and Fuess, H.
2005. Two new mononuclear Ni(II) complexes with reduced ONNO type schiff base. Z. Kristallogr., 220; 977-982.
Dursun, H. 2007. Determination of the postexplosion residues of nitro group containing explosives in soil with gas chromatography-mass spectrometry and gas chromatography-thermal energy analyser, Yüksek lisans tezi, ODTÜ, Ankara.
Elerman, Y., Kabak, M. and Atakol, O. 1993. An N,N’-Bis (salicylidine)-1,3-propanediamine nickel complex. Acta Cryst., 49;1905-1906.
Fickett, W. 1985. Detonation in Miniature, The Mathematics of Combustion, 133-181, Philadelphia.
Foster, C.L., Kilner, C.A., Pett, M.T. and Halcrow, M.A. 2002. Steric effects on the stereochemistry of copper complexes of 2,6-bis(pyrazol-1-ylmethyl)pyridines.
Polyhedron, 21 (9-10);1031-1041.
Frem, R.C.G., Takahashi, P.M., Netto, A.V.G. and Mauro, A.E. 2005. Thermal study of nickel(II) pyrazolyl complexes, Journal of thermal analysis and calorimetry, 79;335-338.
Frem, R.C.G., Takahashi, P.M., Netto, A.V.G., Mauro, A.E. and Matos, J.R. 2007.
Thermal studies on nickel(II) 4-iodopyrazole complexes. Journal of thermal analysis and calorimetry, 87 (3);797-800.
Ganesan, S., Muthuraaman, B., Madhavan, J., Mathew, V., Maruthamuthu, P. and Suthanthiraraj, S. A. 2008. The use of 2,6-bis (N-pyrazolyl) pyridine as an
129
efficient dopant in conjugation with poly(ethylene oxide) for nanocrystalline dye-sensitized solar cells. Electrochimica Acta, 53 (27);7903-7907.
Glynn, C.W. and Turnball, M.M. 2002. Synthesis and metal complexes of 2,6-bis(1-triazol) pyridine. Inorganica Chimica Acta, 332;92-100.
Goher, M.A.S. and Mautner, F.A. 1999. 2D polymeric copper(I) complexes.
Synthesis, X-ray structures and spectroscopic studies of [CuX(pyrazine)]n
(X=NCS and N3) complexes containing molecular and anionic rod ligands.
Polyhedron,18(13);1805-1810.
Green, J., Sinn, E. and Woodward, S. 1995. Convenient preparation of [CuX(PCy3)2](X = Br, I, SCN, N3) complexes. X-ray crystal structure of [Cu(N3)(PCy3)2](Cy=cyclo-C6H11). Inorganica Chimica Acta, 230 (1-2); 231-233.
Gündüz, T. 2002. İnstrümental Analiz, Gazi Kitabevi, 913, Ankara.
Halcrow, M.A. 2005. The synthesis and coordination chemistry of 2,6-bis(pyrazolyl)pyridines and related ligands — Versatile terpyridine analogues.
Coordination Chemistry Reviews, 249(24);2880-2908.
Hofmann, U. and Rüdorff, W. 1966. Anorganische Chemie, 35, Sohn, Braunschweig.
Holland, J.M., Barrett, S.A., Kilner, C.A. and Halcrow, M.A. 2002. Control of the spin state of Fe(II) 2,6-di(pyrazol-1-yl)pyridine complexes by distal ligand substitution. Inorganic Chemistry Communications, 5 (5); 328-332.
Jameson, D.L. and Goldsby, K.A. 1990. 2,6-bis(N-pyrazolyl)pyridines. Journal of Organic Chemistry, 55(17); 4992-4994.
130
Kabalcılar, E. 2007. Bazı azo bileşiklerinin metal şelatlarının potansiyometrik, spektroskopik ve termal çalısmaları. Yüksek lisans tezi, Süleyman Demirel Üniversitesi, Isparta.
Karam, A.R., Catarí, E.L., Linares, F.L., Agrifoglio, G., Albano, C.L., Barrios, A.D., Lehmann, T.E., Pekerar, S.V., Albornoz, L.A., Atencio, R., González, T., Ortega, H.B. and Joskowics, P. 2005. Synthesis, characterization and olefin polymerization studies of iron(II) and cobalt(II) catalysts bearing 2,6-bis(pyrazol-1-yl)pyridines and 2,6-bis(pyrazol-1-ylmethyl)pyridines ligands.
Applied Catalysis A: General, 280 (2);165-173.
Kilner, C.A. and Halcrow, M.A. 2006. An iron(II) complex of 2,6-di(pyrazol-1-yl)pyrazine that crystallises in three forms, two of which exhibit an unusual angular Jahn–Teller distortion. Polyhedron, 25 (2);235-240.
Klapötke, M.T., Adam, D. and Holl, G. 1999. Nitrophenyl azides: A combined experimental and theoretical study. Heteroatom chemistry, 10 (7);548-553.
Klapötke, T.M., Minar, N.K. and Stierstorfer, J. 2009. Investigations of bis(methyltetrazolyl)triazenes as nitrogen-rich ingredients in solid rocket propellants-synthesis, characterization and properties. Polyhedron, 28;13-26.
Kurtaran, R., Arıcı, C., Durmuş, S., Ülkü, D. and Atakol, O. 2003. Crystal structure of [2,6-bis(3,5-dimethyl-N-pyrazolyl)pyridine](azido)chloro-copper(II).
Analytical Sciences, 19; 335-336.
Kurtaran, R., Arıcı, C., Emregül, K.C., Ülkü, D., Atakol, O. and Taştekin, M. 2003.
Synthesis, crystal structure and electrochemical behaviour of an azido μ-bridged Ni2+ complex. Z. Anorg. Allg. Chem. 629;1617-1621.
Kurtaran, R., Odabaşıoğlu, S., Azizoglu, A., Kara, H. and Atakol, O. 2007.
131
Experimental and computational study on [2,6-bis(3,5-dimethyl-N-pyrazolyl)pyridine]-(dithiocyanato)mercury(II). Polyhedron, 26 (17);5069-5074.
Loebbecke, S., Schuppler, H. and Schweikert, W. 2003. Thermal analysis of the extremely nitrogen-rich solids BTT and DAAT. Journal of thermal analysis and calorimetry, 72;453-463.
Lothrop, W.C. and Handrick, G.R. 1949. A simple method of estimating the Detonation velocity from chemical composition of organic explosives. Chem.
Rev., 44;419.
Mackenzie, R.C., Keattch, C.J., Dollimore, D., Forrester, J.A., Hodgson, A.A., and Redfern, J.P. 1972. Nomenclature in thermal analysis-II.Talanta, 19(9);1079-1081.
Madalan, A.M., Noltemeyer, M., Neculai, M., Roesky, H.W., Schmidtmann, M., Müller, A., Journaux, Y. and Andruh, M. 2006. Chemistry at the apical position of square-pyramidal copper(II) complexes: Synthesis, crystal structures, and magnetic properties of homopolynuclear complexes with azido bridges containing [Cu(AA)(BB)]+ moieties (AA=acetylacetonate; BB=1,10-phenanthroline, bipy=2,2′-bipyridine). Inorganica Chimica Acta, 359,(2); 459-467.
Mauro, A.E., Almeida, E.T., Santana, A.M., Netto, A.V.G. and Torres, C. 2005.
Thermal study of cyclopalladated complexes of the type [Pd2(dmba)2X2(bpe)].
Journal of thermal analysis and calorimetry, 82;361-364.
Mauro, A.E., Sargentelli, V., Netto, A.V.G., Mattioli, M.P.D., Nogueira, V.M. and Neto, V.A.L. 2002. Thermal behaviour of copper(II) pseudohalide complexes containing bidentate amines. Journal of thermal analysis and calorimetry,
132 69;455-464.
Mojumdar, S.C., Miklovic, J., Krutosikova, A., Valigura, D. and Stewart, J.M. 2005.
Furopyridines and furopyridine-Ni(II) complexes synthesis, thermal and spectral characterization, Journal of thermal analysis and calorimetry, 81; 211-215.
Mukhopadhyay, U., Bernal, I., Massoud, S.S. and Mautner, F.A. 2004. Synthesis, structures and some electrochemistry of Cu(II) complexes with tris[(2-pyridyl)methyl]amine: [Cu{N(CH2-py)3}(N3)]ClO4 (I), [Cu{N(CH2-py)3}(O–
NO)]ClO4 (II) and [Cu{N(CH2-py)3}(NCS)]ClO4 (III). Inorganica Chimica Acta, 357 (12);3673-3682.
Netto, A.V.G., Mauro, A.E., Santana, A.M., Frem, R.C.G., Almeida, E.T., Crespi, M.S. and Zorel, Jr. H.E. 2005. Thermal decomposition of palladium(II) pyrazolyl complexes. Journal of thermal analysis and calorimetry, 79;339-342.
O’Keefe, M.P. 1995. Modern Applications of Chemistry, Second Edition, Department of Chemistry. United States Military Academy. McGraw-Hill.Inc., 328-338, USA.
Oxley, C.J., Smith, J.L., Zhang, J. and Chen, H. 2002. Thermal decomposition of high-nitrogen energetic compounds-tetrazines. Thermochimica acta, in press, 7011;1-7.
Öz, S., Kurtaran, R., Arıcı, C., Ergun, Ü., Kaya, Dinçer, F.N., Emregül, K.C., Atakol, O. and Ülkü, D. 2009. Two Non Lineer Azide Containing Heteronuclear Complexes Crystal Structure and Thermal Decomposition. Journal of Thermal Analysis and Calorimetry.
Pagoria, P.F., Lee, G.S., Mitchell, A.R. and Schmidt, R.D. 2002. A review of
133
energetic materials synthesis, Thermochimica Acta. 384; 187.
Pokrovski, G.I. 1985. Explosion und Sprengung, Kleine Naturwissenschaftliche Bibliothek, Leipzig.
Pritchard, R., Kilner, C.A. and Halcrow, M.A. 2009. Unexpected product distributions in the synthesis of 2,6-bis-(indazolyl)pyridine and 2-(pyrazol-1-yl)-6-(indazolyl)pyridine. Tetrahedron Letters, 50 (21); 2484-2486.
Rahaman, S.H., Ghosh, R., Lu, T.H. and Ghosh, B.K. 2005. Chelating N,N′-(bis(pyridin-2-yl)alkylidene)propane-1,3-diamine pseudohalide copper(II) and cadmium(II) coordination compounds: Synthesis, structure and luminescence properties of [M(bpap)(X)]ClO4 and [M(bpap)(X)2] [M=Cu, Cd; X=N3-, NCS−]. Polyhedron, 24(12); 1525-1532.
Ray, A., Banerjee, S., Butcher, R.J., Desplanches, C. and Mitra, S. 2008. Two new end-on azido bridged dinuclear copper(II) and cobalt(III) complexes derived from the (E)-N′-((pyridin-2-yl)methylene) acetohydrazide Schiff base ligand:
Characterization, crystal structures and magnetic study. Polyhedron, 27,(11);
2409-2415.
Saravanan, N.P.,Venugopalan, S., Senthikumar, N., Santhosh, P., Kavita, B. and Parabu, H.G. 2006. Voltammetric determination of nitroaromatic and nitramine explosives contamination in soil. Talanta, 69;656-662.
Sarkar, S., Mondal, A., Ribas, J., Drew, M.G.B., Pramanik, K. and Rajak, K.K. 2005.
Mono, di and polynuclear Cu(II)–azido complexes incorporating N,N,N reduced schiff base: syntheses, structure and magnetic behavior. Inorganica Chimica Acta, 358(3);641-649.
Segapelo, T.V., Guzei, I.A., Spencer, L.C., Zyl, W.E.V. and Darkwa, J. 2009.
134
(Pyrazolylmethyl)pyridine platinum(II) and gold(III) complexes: Synthesis, structures and evaluation as anticancer agents.
Inorganica Chimica Acta, 362 (9);3314-3324.
Sikder, N., Bulakh, N.R., Sikfer, A.K. and Sarwade, D.B. 2003. Synthesis and characterization and thermal studies of keto RDX or K-6, J. Hazardous Mat., A96;109-119.
Singh, G., Baranwal, B.P., Kapoor, I.P.S., Kumar, D., Singh, C.P. and Frönhlich, R.
2008. Some transition metal nitrate complexes with hexamethylenetetramine.
Journal of thermal analysis and calorimetry, 91(3);971-977.
Singh, G., Felix, S.P. and Soni, P. 2005. Studies on energetic compounds part 31:
Thermolysis and kinetics of RDX and some its plastic bonded explosive.
Thermochimica Acta, 426;131-139.
Singh, G., Felix, S.P. and Pandey, D.K. 2004. Studies on energetic compounds part 37: kinetics of thermal decomposition of perchlorate complexes of some transition metals with ethylenediamine. Thermochimica acta, 411;61-71.
Singh, G., Felix, S.P., Pandey, D.K., Agrawal, J.P. and Sikder, A.K. 2005. Studies on energetic compounds part XXXIX. Thermal analysis of a plastic bonded explosive containing RDX and HTPB. Journal of thermal analysis and calorimetry, 79;631-635.
Singh, S. 2007. Sensors-An effective approach for the dedection of explosives. J.
Hazardous Mat., 144;15-28.
Skoog, D.A., Holler, F.J. and Nieman, T.A. 2001. Principles of Instrumental Analysis. Saunders college publishing, 849, USA.
135
Smith, P.D. and Hetherington, J.G. 1994, Blast and Ballistic Loading of Structures.
Butterworth and Heinemann Ltd. Oxford.
Sofetis, A., Fotopoulou, F., Raptopoulou, C.P., Zafiropoulos, T.F., Perlepes, S.P. and Klouras, N. 2009. Reactions of titanocene dihalides with N,N′,N″-chelates:
Preparation, X-ray structure and characterization of bis(chloro){2,6-bis[(3,5-dimethyl)pyrazol-1-yl]pyridine}(η2 peroxo)titanium(IV). Polyhedron, In Press, Corrected Proof, Available online.
Spek, A.L. 2000. PLATON Programs for crystal molecular drawing. University of Ultrech, The Netherlands.
Uber, J.S., Mutikainen, I., Turpeinen, U., Gamez, P. and Reedijk, J. 2007. Formation of a silver(I) coordination compound, with a pyrazole-pyridine ligand, whose crystal lattice is composed of three different types of 1D chains. Inorganic Chemistry Communications, 10 (12); 1478-1481.
Yao, K.L., Zhang, Y.S., Liu, Z.L., Yu, L.H. and Wang, X.L. 2006. The magnetic behavior and electronic structure of manganese (II)-azido complex [Mn(L)2(N3)2]n studied by first-principle calculation. Physics Letters A., 359(3);227-233.
Yariv, S. 2004. The Role of charcoal on DTA curves of organo-clay complexes: an overview. Applied Clay Science,(24);225-236.
Yıldız, A., Genç, Ö. ve Bektaş, S. 1997. Enstrümental Analiz Yöntemleri, Hacettepe Üniversitesi yayınları No: A64, 273s, Ankara.
Yılmaz, Y. 2007. Eskişehir yöresi Sepiyoliti’nin termal özelliklerinin incelenmesi.
Yüksek lisans tezi, Anadolu Üniversitesi, Eskişehir.
136
Zhang, T., Zhang, J., Chen, H., Qiao, X. and Yu, K. 2006. Crystal structure, thermal decomposition mechanism and explosive properties of [Na(H2TNPG)(H2O)2]n. Journal of Hazardous Materials, A129; 31-36.
Zhang, T., Zhang, J., Cui, Y., Yang, L., Zhang, J. and Hu, X. 2008. Synthesis, structural investigation, thermal decomposition mechanism and sensitivity properties of an energetic compound [Cd(DAT)6](ClO4)2 (DAT=1,5-diaminotetrazole). Journal of Hazardous Materials, 160; 45-50.
137
ÖZGEÇMİŞ
Adı Soyadı : Sevi ÖZ Doğum Yeri : Elazığ Doğum Tarihi : 30.03.1976 Medeni Hali : Evli
Yabancı Dili : İngilizce
Eğitim Durumu
Lise :Malatya Sümer Lisesi (1990-1993)
Lisans :Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Eğitim Fakültesi, Kimya Bölümü (1993-1998)
Yüksek Lisans: Ankara Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Kimya Anabilim Dalı (2000-2003)
Çalıştığı Kurumlar
MEB Şehit Sezai Ergül İlköğretim Okulu, Balışeyh, Kırıkkale, Öğretmen, (2000-2002) MEB Cengiz Han İlköğretim Okulu, Mamak, Ankara, Öğretmen, (2002-)
Yayınları
Sevi Öz, Cengiz Arıcı, Kaan C. Emregül, Ümit Ergun, Orhan Atakol, Adnan Kenar.
Heterodinuclear Ni(II)-Sn(II) complexes from reduced ONNO type schiff base compounds. Z. Kristallogr., 222;249-254, (2007).