zim 2 ve ~izim 3 ohl §turulmu §lllT
9.1.6 YlldlZ Universi lesi
aynJdl-99 gl
g6rliltir. llki Bogazi~i Universitesi, LT.O ve O.D.T.O gibi yilhkbut~e odcnegi, ogretirn uyesi saYISl ve giTi~ pU3m onalarnasJ yiiksek fakat, ogrenci saYIS) du~iik olan iiniversiteler; ikincisi, Gazi Univer-sitcsi, SeJ~uk Universitesi ve Yddlz Universitcsi gibi yllllk biit~e 6denegi, ogretim uyesi saYIS) ve giri§ puam ortalamaSI du§i.ik [akal, 6grenci saYIS] yiiksek olan universiteler.
9.2. Universitelerin YJll,k Biit~e Qdenegi, 6~renci-6gretim Uvesi SaVIS) ve GiriS PU301 OrtalamaJannln Kar~!IastJrmasl
Onecki ba§l1kta iiniversitelerin yillik biit~e. ogrenci- ogretim i.iyesi saYlsl ve giri§ puam ortalamalanmn durumlanm ayn ayn be-iirtirken, biT anlarnda birbirleriyle kar§lla§tIrmalan da yapilrnl§tIf.
Bu ba§hkta, belirtilen iiniversitelerin birbirinden ayn iki gruplu ya-PISlfll daha a~lk bi~imde gormek amaclyla iiniversitelerin yIllk
btit-~e odeneklerinin ogrenci saytlanna boliinmesiyle elde edilen "ogre n-ci ba§lfla du§en 6denek tutarlan", ogrenci sayIlanmD ogretim uyesi sayllanna b6iiinmesiyie elde edilen "ogretim iiycsi ba~lDa dii§en og-renci sayIlaTJ" ve "giri§ puam ortalamalan"mD taplu bir bigimde
kar-§Ila§tlfmasl yapilmakt3dlr.
1986-87 ogretirn yilmda Bogazigi Universitesi, LT.U ve O.D.T.O'nin ogrenci ba§In3 dii§en odenek tutarlan slraslyia 1 mil-yon 175 bin, 812 bin, 872 bin lira, ogrctim iiycsi ba§Jna du§cn ogren-ci saYJlan 31, 33, 38 ve giri§ puam onalamalan 503, 453, 466 olmaS!-na kar§JD; bu ogrctim yJlmda Gazi, Sel~llk ve YlldlZ iinivers itcsitelc-rinin 6grenci ba§1Oa du§en 6dcnek tutarlan slT3s1yla 545 bin, 668 bin. 452 bin lira, 6gretim uyesi ba§lna du§en ogrenci sayJlan 80, 66,
52 ve giri§ puam ortalamalan 415, 402 ve 426'dlT.
1987-88 ogretim yillnda Bogazi~i Oniversitesi, i.T.U ve O.D.T.O'nin ogrcnci ba§Jfl3 du§en 6denek tutarJan slT2.s1yla 1 mil-yon 866 bin, 1 milyon 491 bin, 2 milyon 48 bin lira, ogretim iiyesi
ba~lna dii§en bgrenci sayJl3n 32, 29, 33 ve giri§ puanl ortalarnalan 520, 467, 482 oimasI03 kaT§In; bu ogretim ylhnda Gazi, Sell:fuk ve
ytldlZ Universitelerinin 6grenci ba§lOa dli§en 6denek tutarlan
Slf3-"yla 995 bin, ) milyon 171 bin, 652 bin lira, ogretim uyesi ba§llla
dii§cn 6grenl:i sayJlan 80, 66, 52 ve giri§ puam ortalamalan 428, 416 ye 441'dir.
1988-89 ogretim yIlmda Bogazi~i Oniversitesi, i.T.O ve
O.D.T.U'nin ogrenci ba§Jna dii§en odenek tutarlan snaslyia 2 mil-yon 768 bin, 2 rnilyon 717 bin. 3 rnilyon 12 bin lira, 6gretim uyesi ba§llla dii§eo ogrenci saYIsl 33, 29, 33 ve giri~ puam ortalamalan 535, 492, 502 olmaSIDa kar§ID; bu ogretim yilIDda Gazi, Sel,uk ye
YlIdlZ iiniversitelerinin 6grenci ba~lna dii~en 6denek tutarJan sua-slyla 1 milyon 656 bin, I milyon 900 bin, 1 milyon 127 bin lira,
ogre-tim tiyesi ba§llla du§en ogrenci sayJlan 67, 62, S3 ve giri§ puam orta-lamalan 439, 4)8 ye 470'dir.
1989-90 6gretim Ylllnda Bogazi~i Oniversiresi, LT.U ve O.D.T.D'nin ogrenci ba~ma du~en 6denek tutarlan suraslyla 6 mil -yon 384 bin, 5 milyon 934 bin, 5 milyon 599 bin lira, ogrelim tiyesi ba§ma dii§en ogrenci say!lan 39, 29, 31 ve giri~ puaOl ortalamalan 524, 485, 495 olmasma kaT§ID; bu ogretim yilmda Gazi, Sel~uk ye
YJldlZ iiniversitelerinin ogrenci ba~lna du§eD 6denek tutarlan sua -slyla 3 milyon 575 bin, 4 milyoD 315 bin, 2 milyon 516 bin lira, ogre-tim iiyesi ba§lIla dii§en ogrenci say!lan 57, 58, 52 ve giri§ pU3m
eTta-101
lamalan 442, 422 ve 467'dir.
1990-91 ogretim ydJnda Bogazi~i Universilesi, LT.O ve O.D.T.U'oin ogrenci ba~Jna di.i§en 6denek tutarlan slraslyla 11 mil-yon 2]3 bin, ] 1 milyon 54 bin, 11 milyon 717 bin lira, ogretirn iiyesi ba§JDa du§cn ogrenci sayliarl 39, 29, 30 vc giri§ puam ortalamalan 524, 478, 495 olrnastna kar§ln; bu 6gretim yllinda Gazi. Sel~uk ve YlldlZ iiniversitelerinin 6grenci ba§103 du§en 6denek tutarlan SlT3-slyIa 6 milyon 717 bin, 7 milyon 76 bin, 4 milyon 474 bin lira, 6gre-tim uyesi ba§IOa dii§en 6grenci sayiJan 56, 59, 53 ve giri~ pualll orta-lamalan 427, 420 ve 459'dur.
Universitelerin son be§ yJidaki "6grenci ba§lfla di.i§cn 6denek tutarlan" baklmmdan olumlu bir ge1i§me i~erisinde olduklan soyle-nebilir. Ozellikle, 1988-89 6gretirn yllmdan itibaren iiniversitelerin ogrenei ba~lfla du~en odenek tutarlannda daha oDecki ylliara gore oldukc;a onemli bir atJllm yapuklarl gortilmektedir.
"Ogrctim uyesi ba~lDa di.i~en ogrenci saYllan" baklmmdan da iiniversitelerin yddan )'lla olumlu gcli~meler ic;erisinde olduklan gozlemlcnmeklcdir. Dikkati ~eken nokla, Bogazic;i Universitesi
dl-~lndaki diger iiniversitelerin ogretirn uyesi ba~lDa du~en ogrenci sa -yilannda goriilen dii~melerdir ki; bu dururn ger~ekten sevind irici-dir. Ciinkii, 6grelim iiyesi ba§lDa dii§cn 6grenci saYISI ne kadar
du-~i.ik olursa, egitim ve ogretirnin kalilesi 0 kadar yiiksek olacaklir.
"Giri§ puam ortalamalan" baklmtndan iiniversitelerin ini§li-C;I-kl§h bir durumda olduklan, bazl y111arda bu ortalamalann du§tiigu, bazl Ylllarda da yiikseldigi g6ri.ilmektedir. Ancak, gene! olarak ba-kildIg10da, universitelerin giri~ puam ortalamalanmn zaman Ic;en-sinde belirli bir yiikselme egiliminde oldugu soylenebilir.
G6riildugti gibi tiniversilelerin "6grenci ba~lna dli~en tidenek tutarJan", "6grclim uyesi ba§lna du~en ogrenci sayilan" ve "giri§ pu-am ortalamalan" bakImlndan oneeki ba§lIkta belirtilen iki grupJu yapl aym bi~imiyle ortaya ~lkml§tlL Buna gore biT grupta; Bogazi~i
Universitesi, LT.O ve O.D.T.O gibi, "ogrenci ba§IDa di.i§cn 6denek tutarlan" ve "giri§ puam ortalamalan" yiiksek, "6gretirn tiyesi ba§tna dii§cn ogrenci sayilan" dii§uk olan universiteler; diger grupta ise Ga -zi Universitcsi, Se:lc;uk Oniversitesi vc YIidlZ Oniversilesi gibi, "ag-renci ba~lna dii§cn 6denek tutarlan" ve "giri§ puam ortalamalan"
du§uk, "6gretim iiycsi ba§Ina dii§cn 6grenci sayllan" yuksek alan uni-versiteler yeralrnaktadlT.
] 03 DORDUNCii KESiM: GENEL DEGERLENDiRME
Bu kes.im biT b61iim ve il~ alt b6liimden olu~maktadlr. ilk all b6lUm ve "Bulgular" ba~lJgl alunda ara§tJrmamn varsaYlrnlan
s.man-1l11§t1f. ikinci alt b61iim ve "Oneriler" ba§llgl altlDda ara§tJrmamn bulgulaflna ili§kin oneriler yaptlml§tlr. D~iincii alt beltim ve "So-nU43" b2.§lIgl allinda ise, ara§ttrmamn katkI ozeti sunulmu§tur.
ONUNCU BOLUM BULGULAR. ONERiLER. SONUC
Bu boliimde ara§urmamn bulgulan, 6nerileri ve ara§t1rmamn katkl ozeti sunulmu§tur.
10.1. Bul~ular
Ara§urmanm birinci kesim ve birinci b61iimiinde belirtilen vaT-saylmlar, ara§tlCmamn ti~uncu kesirninde smanml§ ve ortaya '.;lkan bulgu lar 3§aglda sunulmu§tur.
1. Universitelerin "ylilik biitc;e 6deneklerin birbirlerinden
01-duk~a farkll duzeylerdedir. Ornegin; 1990·1991 ogretim YIli itibariy·
Ie Bogazic;i Universitesi'nin yJ!!Jk biitc;e 6denegi 92 milyar, i.T.O' -nin 207 milyar, O.D.T.O'nin ]91 milyar, Gazi Universitesi'nin 206 milyar, Selc;uk Universitesi'nin 127 milyar, Yl1dlZ Universitesi'nin 68 milyar lira dolaylanndadlT.
2. Dniversitelerin "6grenci sayJlan" birbirlerinden oldukc;a fark-II duzeylerdedir. Ornegin; 1990-1991 ogretim yIll itibariyle Bogazi~i
Oniversitesi'nin ogrenci saYISl 8 bin, LT.U'nin 18 bin, O.D.T.U'oin
16 bin, Gazi Universitesi'nin 33 bin, Scls;uk Onivcrsitesi'nin 18 bin, Yddlz Universitesi'nin 15 bin dolaylanndadlT.
3. Universitelerin "6gretim fiyesi sayllan" birbirlerinden oJduk·
~a farklJ duzeyJcrdedir. Ornegin; 1990-1991 ogretim yIlt itibariyle Bogazi~i Oniversitesi'nin ogretim uyesi saYIsl 209, LT.O'nin 637,
G.D.T.U'nin 533, Gazi Oniversitesi'nin 593, Sel~uk Oniversitesi'nin
301, ytldlZ Universitesi'nin 283'tur.
4. OniversitcJerin "giri§ puam ortalamalan" birbirlerinden 01-duk~a farklt duzeyJcrdedir. 6rnegin; 1990-1991 ogretim yIll itibariy -Ie Bogazic;i Universitesi'nin giri§ puam ortalarnaSI 524, LT.U'nin 478. G.D.T.ll'nin 495, Gazi Oniversitesi'nin 427, Selc;uk Universite-si'nin 420, YIldlZ Dniversitesi'nin 4S9'dur.
Belirtilen bu dort bulgu, yani; birinci, ikinci, ii~iincii, ve d6r-dunell bulgular ara§tnTIlamn ilk varsaYlTIllnI dogrulamaktadn.
5. Ara§tlrmada iiniversitelerin "yIlllk biit~e 6denekleri" bakl-mlndan grupIa§ukIan ortaya C;lkml§tlf. Ornegin; 1990-1991 ogretim yill itibariyle Gazi,
i.T.O
ve O.D.T.V universiteleri aldtklan 226 milyar,207 milyar ve 191 milyar lira )'llllk but,e 6denekleriyle bir grubu; Sel~l1k, Bogazic;i ve YIldlz iiniversiteleri de aldJklan 127 mil-yar, 92 milyar vc 68 milyar lira yI1hk but~e 6denekleriyle diger biT grubu olu§turmu§laTdlT. ~u halde Gazi,i.T.U, O.D .T. O
gibi univer-siteleri "Yl1hk biitc;e odenekleri yuksek iiniversiteler" ve Sel~uk, Bo-gazi~i, YtldlZ Dniversitesi gibi iiniversiteleri "yl1hk biitc;e bdenekJe-ri du§uk iiniversiteler" bi~iminde simflandnrnak mumkiindiir. Bu du-rum, ara§tnmamn ikinci varsaYlIIlllll dogrulamaktadlT.6. Ara§tumada iiniversitelerin "6gretim iiyesi saYllafl" bakimtn-dan grupl3§tlklan ortaya ~lkrnJ§ur. Ornegin; 1990-199J ogretirn ph
I
105
itiba.nyJe LT.U. Gazi, G.D.T.U iiniversitelcri 637,593 ve 533 ogre -tim uyesi-sayiJanyla biT grllbu; Sel<;uk. YIldlZ, Bogazi~i tiniversi tele-ri de 301, 283 ve 209 ogretim uyesi sayllanyJa diger biT grubu olu~
turmu§lardIf. ~u halde tT.O, Gazi, O.DT.O gibi iiniversiteleri "ag-retim uyesi saYllan yiiksck iinivcrsiteler" ve SeJ~uk YIlchz, Bogazi~i
gibi universiteleri de n6gretirn uyesi sayIian dij~uk iiniversitcler" bi -c;iminde slnlflandlrmak miimkiindiir. Bu dUfUITI, ara~tlrmamn ii~iin
cii varsaYlmlDI dogruJar niteliktedir.
7. Ara§tIrmada iinivcrsiteIerin "giri§ puam ortalamalan" bakl-mmdan g~llpla§hklan ortaya ~lkrnl§tlr_ 6megin; 1990-1991
c;gretim
ylh itibariyle Bogazi~i,i.T.O, O.D.T.O iiniversiteleri 524, 478 ve 495 girl§ puant ortalamalanyla bir grubu; Gazi, Sels;uk. YlldlZ iini-versiteleri de 427, 420 ve 459 giri§ puaDl ortalamalanyla diger bir grubu olu§turmu§lardIL ~u balde Bogazi~i, i.T.O, O.D.T.O gibi uni-versiteler:i "giri~ puam ortalamalan yiiksek iiniversiteler" ve Gazi.
Sels;uk~ YlldlZ gibi iiniversiteleri de "giri~ puam ortalamalan du§uk univcTsi.teler" bi~iminde slmflandnmak miimkfindiir. Bu durum, ara§lumaum dorduncii varsaYIID1na destekler niteliktedir.
8. Ara§tlrmada iiniversitelerin "ogrenci ba§Jna du§en biit~e 6de-nckled" baklmludan grupla§tlklan ortaya ~lkm)§tH. brnegin;
\990-1991 ogretim 'yIlI itibariyle bir agrenciyc Bogazi~i, iTO, O.D.T.O iiniversitelerinde 11 milyon 213 bin, 11 milyon 54 bin ve 11 miIyon 717 bin lira yIlhk biit~e odenegi; Gazi, Sel~uk, Y Jldlz iinivcrsile/erinde ise, 6 milyon 717 bin, 7.milyon 76 bin ve 4 milyon 474 bin lira yrlhk biit~e 6denegi dii§mii§tiir. ~u balde 'Bogazi~i, i.T.O~ O.D.T.ll gibi univcrsiteleri "ogrcnci ba§lOa dii§cn biit~c 6de-nekleri yiiksek universitelcr" ve Gazi. Sels;uk, YJldlZ gibi
iinivcrsitc-leri de " ogrenci ba~!na du~en but~e 6deneklcri dii~i.ik iiniversiteler"
bi~iminde slnlflandnrnak miimkiindiir. Bu durum, ara~llrmaDin be
-~inci varsaYlrnlnJ dogrulamakladlL
9. Ara~lIrmada universitelerin "ogretim iiyesi ba§tna du§cn
e g
-renci saylian" baklmllldan grupla§tlklan gbriilmu§tur. 6rnegin;
1990-1991 bgretim y1l1 itibariyle bir bgretim iiyesi ba§lna Bogazi~i,
i.T_O, O.D_T.O. iiniversitelerinde 39, 29 ve 30 6grenci; Gazi,
Sel-~uk, YIIdiz iiniversitelerinde ise 56, 59 ve 53 ogrenci du§mii§tiir. ~u
halde Bogazi~i, LT.D, D.D.T.D. gibi universiteleri "6gretim ilyesi ba§Jn3 du§cn bgrcnci sayil3n di.i§tik universiteler" vc Gazi, Sel~uk.
Yildlz gibi iiniversiteleri de "6grctim uyesi ba§rna du§cn ogrenci sa -yilan yiiksek iiniversiteler" bi~iminde sJOlfland1fmak miimkiindiir.
Bu durum, ara§tIrmanlll aitinci varsaYlIDini desteklemektedir.
10. Ara§ormada "6gretim uyesi ba~Jna dii§en 6grenci sayllan yiiksek universiteler"in "6grenci ba§lfla dii§en ytlhk but~e 6denekle· ri" ve "giri§ puaOl onalamalan" du§uk S;lkml§Ur. Ornegin; 1990·1991ogretim yill itibariyle Gazi. Sel~uk ve YlldlZ iiniversitele-ri'nin 6grelim iiyesi ba§tna dii§en ogrenci sayllan 56,59, 53; 6grenci ba§lDa dii§en biit~e 6denekleri 6 milyon 717 bin, 7 milyon 76 bin, 4 milyoll 474 bin lira ve giri§ puam ortalamalan 427, 420, 459 oima sl-na kar§Jn; aym 6gretim yllinda Bogazi~i, i.T.U, O.D.T. U iiniversite· lerinin ogretim iiyesi ba§tn3 dii§en ogrenci sayJlan 39,29, 30; ogren -ci ba§Jna dii§en biit~e 6denekleri 11 milyon 213 bin, 11 mil yon 54 bin, 11 milyon 717 bin lira ve giri§ puam ortalamalan 524, 478, 495'tir. ~u halde Gazi, Sel~uk, YlldlZ iiniversiteleri gibi "ogretim iiyesi ba§Jna dii§en ogrenci sayl1an yiiksek iiniversiteler"in "6grenci ba§Jna dii§en biit~e odenek.leri" ve "giri§ puam ortalamalan" du§uk;
]07
diger yandan bunun tam tersine Bogazi<;i, LT.O, O.D.T.D gibi "ogre-tim liyesi ba~lTIa dii~en ogrenc-j saYjlan dii§iik iiniversiteler"in
"og-renci ba~tna dii~en biit~c 6denekleri" ve "giri~ puam ortaJamalan"
yuksektir. Bu durum ara~tJrmanin yedinci ve sekizinci varsaYlmlan
-nI dogrulamaktadlr.
10. 2. Oneriler
Ara~ltrmanm bulgulanna bagli olarak geli~tirilmi§ olan cncci-leT, oze"t olarak a§aglda sunulmu§tur.
L UniversitcJere aynJan biit~e odenekleri artJnlmah ve iiniver-siteler araswda dengeli biT bi~imde dagJuml yapIlma1JdIf_ Bu denge -Ii dag1l1mda 61~u olarak iiniversitelerin ogrenci sayIlanntn g6zonii-ne abnmaSI gerekir.
2. Oniversitclerin ogrenci kapasiteleri oIanaklar elverdigi 61~i.i
de arunlmah ve iiniversiteler arasmda belirli bir denge gozetilmeli-dir.
3. Universitelerin ogretim uyesi saytlan artlnlarak iin iversite-ler arasInda dengeli bir dagulm saglanrnalIdlf. Bunun ic;in. ogretim uyeliginin her baklmdan cazip hale gCLirilmcsi, ara§L1rma go revlile-rinin say!lanmfl arlifllmasl. ogretim uyesi az olan iiniversitelerdeki ogretim iiyeliklcrinde kadro buIrna kolayiIgInIn saglanmasl ve p ara-sal olanakJann artlTJlmaSI gibi yontcmler 6nerilebilir. Vine "zorun -Iu hizmet" e benzer biT tabm uygulamalar da bu arada sayJlabilir.
4. Oniversiteler arasmda her diizeyde sIki biT bilgi ve nitelikJi ogretim uyesi alJ~-vcri§i saglanmal!dlT. B6ylece, ktsa d6nemde olma-sa da arta ve uzun don em de iiniversitelerdeki egitim ve ogretimde
e§gLidiim saglanarak, giri§ puam ortalamalanndaki a§lfJ farklar aza-labilecektir.
5. Dniversiteierin ylillk butc;e bdenekleri bakImlndall grupla§ -malafl cnIenmelidir. Universitclere ydlJk biitc;e 6denekleri aynJlT-ken, ogrenci saydan g6z6niine allOmahdlT. Ogrenci saYIS} az olan iiniversitelere daha az; ogrenci saYlsl c;ok alan iiniversitelere ise da
-ha c;ok biitc;e 6denegi aynlmalIdlL
6. Oniversitelerin 6grelirn tiyesi saytlan baklrnlndan grup13§ma-Jan 6n!enmelidir. Oniversitelere aynlan ogretirn tiyesi kadro sayJla -rIna gore biT qitJik gozeltilmeli ve bu yolda yapllacak ozendirme-lerJe, iinivc.sitclerin ogretim tiyesi saplannda belirli bir denge sag -JanmalJdu.
7. Oniversitelerin giri§ puant ortalamalan baklmmdan grupla~ malan onlenmelidir. Universiteler araslDdaki egitirn ve ogretimin nitelik ve nicelik farklan enaza indirilmeli. boylece. giri~ puam or-talamalannda bir denge gczeltilmelidir.
8 Universitelerin ogrenci ba~lfla dfi~en bfit~e odenekleri bakl-lTIlIldan grupla~malarI onlenmelidir. Dniversitelerin ogrenci saylJafJ goz6niine allDmak suretiyle yIllik biitc;e 6deneklerinin aynlmasJ, bu
grupla~mayl ortadan kaldlfacak yonde etkiler yapabilir.
9. Universitelerin ogretim uyesi ba~ma di.i~en ogrenci sayllan baklrnmdan grupla~malan onlenmelidir. Universitelere dagltJJan
o
g-retim tiyeligi kadrolannda ogrenci sayllan g6z6niinde bulundurul-malt ve bu kadrolann dolmasl ic;in gereken onlemler ahnrnabdlf.
10. Universitelere aynlan yIlhk biitc;e odeneklerinde ve dagltl-Ian 6gTetim iiyelig;i kadroIannda, sahip oIduklan ogrenci sayI1an go -z6nune ahnmai1 ve gerekJi nicel diizenlemeler buna gore yapIlmahdlT.
109 10.3. Sonllc
Universitelcr "hizmet yerinde yonetim kUTulu§lan" oJarak tist·
lendikleri gorevlerle kamu hizrneti gormektedirler. Bu ara~tJrmada
universitelerin "yllhk btitfJc 6denekleri", "ogrenci-ogretim uyesi saYI -Ian" ve "giri§ puant ortalamalan" baklffitndan yani; nicel olarak, bangi durumda olduklan a~lklanmaya c;ah§lIml§ ve sonu~ta, bu ii~
baktmdan iinh'crsilelerin farklt yapilarda bulunduklan ve aralano -da grup]a~malar oJdugu crlaya C;lkanlml§lH.
"Yllhk biit~e odenekleri" bakImlndan iiniversiteler birbirlerin-den olduk~a farklJdlflar. Bu farkllllgin ncdeni belli olmarnakla bir-likte, iiniversiteler, ")'llIlk biitc;e 6denekleri yuksek iinivcrsiteler" ve
"yIlhk biitc;e 6denekleri du§uk iiniversiteler " bi~iminde smlflandln -labilmektedir. Oniversitelere aynlan ytlhk biitc;e 6deneklerinde sa -hip olduklan 6grenci sayI1anmn dikkate ahnmasl Gniversiteler ara-slDda varolan farkhlIgt ve slmflanmaYI onleyecektir.
"Ogrend ve ogretim iiyesi saYllan" bakImmdan universiteler birbirlerinden oldukc;a farkhdlTlar. Ogretim Gyesi ba§J02 du§en
ag
-renci sayllan g6z6niine almdlgmda Gniversiteler "6gretim iiyesi ba§l -na dii~en ogrenci saytlan yiiksek iiniversiteler" ve "ogretim uyesj ba
-§lDa du§en ogrenci sayllan du§uk iiniversiteler" bic;iminde slDlflandl -nlabilmektedir .. Oniversitelere aynlan ogretim uyesi kadrolannda sabip olduklan 6grenci sayJlanmn dikkate aiinmasl, bu a~ldan varo-Ian farkhlIgt ve slmflanmaYI ortadan kaldlfacaktIT.
"Giri§ puam ortalarnalan" baklmIndan iiniversiteler birbirl erin-den farklJ yapldadlrlar. Bu baklmdan universiteler "giri~ puam ana-lamaJan yiiksek iiniversiteler" ve "giri§ puam ortalalamalan du~i.ik
univcrsiteler" ~ekJillde simfiandlfilabilmektedir. Bu dururnun neden -lerinden biri olarak, universitelerin ogrenci sayilaflyJa oran11l1 yd -11k bfil<;e 6deneginin ve ogretim iiyesi saYISlnIn aynlmamasl gosteri-lebilir. UniversiteJere aynlan ydhk biit~e 6denekleri ve 6~retjm liye-si saytlannda, sa hip olduklan 6grenci sayIlarIllin dikkate ahnmasl, giri§ puanl ortalamalan baklIlllndan universitelerin birbirleri arasln-daki farkllllkian ve aralaTlnda gbri.llen grupla~mayl engelleyecektir.
Her tfir kamu hizmetinde oldugu gibi, biT kamu kurumu olan tiniversitelcrde sun ulan kamu hizmetinde de artaya ~lkan ve dikkat edilmesi gereken biT nokta; nicelik sorunu yamnda bir de nitelik 50 -runuduf. Pek\ok karnu bizmetinde oldugu gibi, universitelerde sunu-Ian kamu hizmetlerinde de nicelik ve nitelik baklmtndan "tahtera-valli" ye benzer bir yapl s6zkonusudur. Gen;ekten, iiniversitelerde sunu]an hizrnetler tahteravalliye benzetilirse;, tahteravallinin bir ya-mnda nitelik. diger yaya-mnda ise, nicelik bulunmaktadlL Biri yo.ksel-tilirken digeri azalabilir. Tahteravallinin iki taraflnJ da yo.kseItme-Din yolu tabteravaHinin destegini yukseItrnekten ge~er ki; burada kastedilen destek. parasal kaynakllT. Universitelerde sllnuian kamu hizmetlerinin niceligi artJTlldlk~a. tahteravallinin destegi yani; iini-versitelere aynlan parasal kaynaklar artlTlldIgl sUTeee, universiteleT-de sunulan hizmetler, nitelik baklmmdan olumsuz yonde etkilenmi -yecektiL
111 KAYNAK<;A
ADIVAR Adnan. (1970). Osmanh Tiirklerinde ilim. istanbul: Remzi
](jtabe-v,
ADIV AR Adnan. (1980). Bilim ve Din. istanbul: Remzi ](jtabevi
AKALIN Guneri, (1980), Yiiksek6gretim Kanna Malina Maliyet-Fayda Ana-lizinin Uygulanmasl. Ankara: Ankara Onivcrsitesi Siyasal Bilgilcr Faktiltesi. Yaym No 444
AKGUNER Tayfun. (1988). Kamu Personel YOnetimi. istanbul: Der Ya)'lru
ARlTURK Seda!, (1992). "Dide Universitesinin Cagd:l§ Egitim-Cagd:l§ Uni-versite Konusundaki G6rii§ vc Onerileri", C;agdali Egitim C:a~d~
Universite. Aukara: B:l§bakanhk Ya)'lnJ. s.127-133
BALDRiDGE 1. Victor. (1971). Power and Conflict in the Universirv. New York: Yaymevi Belirtilmemi~
BASKET Sam. (1979). "Amerikan Ytiksek6gretimine Bir Bak,§" (<;;eviren:
NUT KOYUNCU). Universite Y6netiminin UluslararaliI Sorunlan Sempozyumu Notlan, Ankara: Ankara Oniversitesi Egitim Fakiil-tcsi Ya)'ln No 80. s.159-174
BOBORYKIN A.D. (1979). "Sovyetler Birliginde Yiiksekiigretim Kurumlann-da Uzman Egitimi Siirecinin Denetimi ve Kontrolii" (<;cviren: Ah -mel 6ZYUREK). Oniversile Yonetiminin UluslararaSI Sorunlan Sempozyum Notlan, Ankara: Ankara Dniversitesi Egitirn Fakiilte-si Ya)'ln No 80,s.59-68
BUYUKER~EN Y,lmaz, (1992). "<;;agd:l§ Egitim Anla)'l§' A9smdan Turk Egitirn Sisteminin SorunJan ve C6zlirn Onerilerine iJi~kin TartI~
rna", Cagd~ Egitim Cagrlru; Dniversite, Ankara: B~bakanhk
Ya-)'OJ. s. 49-81
ClImhuriyet G37.ete,i, 7 Agostos 1982
Cumhuriyet Gazetesi, 29 Nisan 1985
Cumhuriyet Ga7.etesi, 3 Sub.t 1986
Cumhuriyet Gazetesi,23 Temmuz 1986
Cllmhuriyet Gazetesi, 19 Ocak 1987
Cumhurivet Gazelesi, 27 Ekim 1989
Cumhuriyet Gazetesi, 28 Ekim 1989
C;:ACLAR Arif, (1992), "C;:agd~ Yiiksek6gretim ve Turk Universitelerinln Yeniden Yapllanmasl", Cagdil!j Egitim Cagdil!j Universile, Anka-ra: BO§bakanhk Ya)'!ru, s.156-175
C;:ORUH Milhal, (1992), "C;:agdO§ Egitim C;:agdO§ Unlversite", Cagdil!j Eilltim Cagdil!j Universile, Ankara: BO§bakanhk Yal'OI, s.101-106
Devlel Bakanhgl, (1983), Turk Bilim Politikasl, Ankara: Devlet Bakanllgl Ya)'!ru
DPT, (1973), Yiiksek6gretim Aril!jtJrmas', Ankara: Devlet Planlama Te~
kilall Yaym No 858
DPT, (1976), Planh DOllernde Yuksek6grelirn, Ankara: Devlet Planla-rna TC§kilau Ya)'!n No 1494
DPT, (1985), Be~inci Be~ Y,lhk Kalklruna Plam (1985-1989), Ankara:
Devlet Planlarna Te~kilatJ Ya)'!n No 1974
DPT, (1989), Allmel Bos Y!lhk Kalkmma PI am (1990-1994), Ankara:
Devlel Planlarna Te~kilatl Ya)'!n No 2174
113 ERALP Vehbi, (1977), "Liselerve Oniversiteler", istanbul Oniversitesi
BUlte-ni, istanbul: istanbul Oniversitesi Ya)'lnJ, SaYI 5, s.I-22
ERTEL Nesrin, SA VA~ Vural, (1987), T(irk Yiiksek6gretim Sisiteminin
Ekonomik AC;;ldan Genel Bir Anaiizi, istanbul: Marmara Univer-silesi Ya)'lDl
ERTUGRUL Bu .. i!, (1992), "<;:agd~ Egitim <;:agd~ Oniversite", Cagdas Egitim Cagdas Onive"ite, Ankara: B~bakanhk Ya)'lru, s.81-101
GOK<;:E Birsen, (1990), "Tiirkiye Ko§ullannda Yeni Bir Oniversite Nasll Ku-rulmalJ", Yiiksekogretimde Sorunlar ve C6zjirnler, istanbul: Cem YaYlnevi
GORGUN Sevim, (1987), Kamu Malives.i PeTs Notlan. istanbul: Yaymevi
Belirtilmemi~
GOZOBOYOK A. ~eref, (1987), Yonetim Bukuku, Ankara: Sevin,
Ya)'lne-VI
GOROZ Kemal, (1992), "Bau Oniversitelerinin Tarihi Geli§imi", Cagdaj Ejlitim Cagd% Oniversite, Ankara: B3§bakanhk Ya)"m, s.349-408 HECKHAUSEN Heinz, (1972), Problems of lotegated Higher Education,
Paris: IAU Publications
HiRSCH Ernst, (1985), Hauralanm: Kavser DOnemi Weimar Cumhuriyeti AtatUrk Ulkesi, Ankara: Banka ve Ticaret }-Iukuku Ar~tlrma En-stitiisii Yayml
KAPTAN Saim, (1986), Tiirkive'de Yiiksek6gretim Refonnu ve insangikii Potansiyeli, Ankara: Devlet Planlama Te§kilaU Yaym No 2026 KA YA Yabya Kemal, (1984), insa" Yeti,tinne Diizenimiz, Ankara:
Hacette-pe Universitesi YaYlru