1900 yilmda yeni bir darUlfiinun daha a~limasIna karar verile-rek nD6rdiincu Darulfiinun" olarak bilinen "Dariilffinun-u Osrnani"
a~ilrnl§ ancak bu dartilflinun. 1908 Yl]ma kadar sekiz y11 sureyle a~lk
kalabilmi§lir. 1908 yllindaki inkllaplan sonra pek,ok alanda yapdan yeniliklere Dariilfiinun da eklenmi§lir(Ko,er,1979,9}.
1911 Ylhnda "Muallimler Meciisi" adlyla bir kurul olu§lUrulm
a-Sf kararI3§Lndml§ ve ogretim iiyelerine b6ltim ba§kanlanm se~ebil
me alaDagl gelirilrni§tir. 0 donemde Milli Egitim Bakam alan Em-rullah Efendi(1858-1914}, Tuba Agaci Teorisi yardlmlyla biiliin egi-tim sistemini yeniden orgGtlemi§tir. Bu teariye gore egitim, yuksek ogretimden ba§Jayarak a§aglya dagru inmeli ve boyiece, egitimin ya-ran toplumun all kesirnlerine dogru yayIimahydl(Kaya,1984,82}. Bu learinin etkisiyle, yiiksekogretime bGyGk on em verilmeye ba~lanml~
ve bu d6nemde bir~ok ytiksekokul a,!lml§llT.
DarGlfiinun-u Osmani'nin boliimleri §6yle belirtilmi§tir:
a. Dini Bilimler.
b. Hukuk.
C. Fen Bilimi.
d. Tip.
c. Edehiyat.
3.1.5. 1914 Universilesi
Me~rutiyet yillaTlfiln Dariilfiinun denemeleri Birinci Diinya
Sa-\'a~l yJllanna rastlar. 0 d6nemde, tIp faktiltesi dl~Jndaki yiiksekokul -lara, ~ogu Alman.alan ~e§itli yabancI profcs6rJcr egitim ic;in getiril -mi§tir. Darulftinun'un biT yiiksekokul kimliginden slynhp i§lcvJeri' ni benimscmcye ba§ladlgJ, §ubeJerin fakiilte, milderrislerin prdfcs6r iinvant aldlklan, "Darul-Mesai" adl alunda biT I,;ok ara~t1rma ensti -tiisiinGn kuruldugu ve bunlar ic;in gerekli laboratuvar ve kiittiphane -lerin saglandlgl goriilmiijtiir. Dariilfiinun'da bilimsel ozerklige sa-hip olma istegi de 0 ytllarda ortaya <;lkmljUr(Ko<;er,1979,lJ).
o
d6nemdc, Meclis-i Miiderrislerin yani; Profes6r1er MecIisi'· nin, sadece kendi fakiiltelerine ili§kin sorunlarla ilgiienmeieri nede -niyJe aksadlgl gorulen Darulfiinun'un oTlak i§leri ve bilimsel ya§am l-m diizenlernesi arnaclyla, bir "Dari.ilfunun Divam" kurulmasl ~alI~malanna da ba§lanmljtJr(Unat,J964,S7).
3.1.6. 1919 Universitesi
Birinci Diinya Sava§I'nlD sona errnesinden sonra, Dariilfil -nun'un yeniden ele ahnmasl zorunlulu~u ortaya ~Jkml§tJr. 11 Ekim
]919 tarihli "Darlilfiinun-u Osmanl! Nizamnamesi" ile Dariilfii -nun'un biJimsel ozerkli~i htiktimet taraflndan kabul edilmi§tir. 0 z a-mana kadar "Dariilfiinun-u Mi.idiir-i Umumisi" unvamm ta§lyan
"Rektor"iin profesorler arasIndan se~ilmesjne ve "DariilfUnun
29
Emin-j" adlnl almasma karar verilmi§, rektoriin b3§kanhgmda da fa-kiiltelerin ba§kanlan ve tCll1silcilerinden olu§an biT "Dartilfiinun Di-vam" kurulmu§tur.
1919 yilmda isranbul'daki htikfimetin sona crmesiyle, kendisi-nln ustunde hic;bir otorite olmadan kendi yasaslnl kendisi hazlrlarna oianagllli elde eden iiniversite, ~_agda§ iiniversitelerde varoJan yonet-sci ve bilimsel ozerkligi kazanml§ ve amaci c;agda§ iiniversitelerin ama<,;lanna uygun·bir bic;imde diizcnlcnmi§tir.
3.2. Cumhuriyet D6ncminde Oniversiteler
Buraya kadar olan b61iimde curnhuriyet 6ncesindeki iiniversi te-Icrin durumu anahatlaflyla ozetlenmi§tir. Bu b61Gmde ise, cllmhuri·
yet d6nemindeki iiniversiteler hakkIDda gene! biIgilcr sunulmu~tur.
3.2.1. istanbul DarulfUnunu
Cumhuriyetin ilanmdan sonra, "Dariilfiinun-u Osmani" adlnl ta
-~Iyan universite,1924 yl1lflda 493 saylll yasayla "istanbul Darulfiinu-nu" adInl alml§t1r. Bu Darulfununun tJp. hukuk, edebiyat, fen ve ila-hiyat fakultelcrinden olll§masl ve yasada tuzel ki§ilige sahip olarak katrna biit~eyle ybnetilrnesi bngbriilrnekteydi(Korkut,1984,12).
"Oniversite rektorii". dari.llfiinunun biitun profesorleri ve ogre-tim gorevlileri tarafmda iiC; ytl sureyle sec;i1mekte ve ikinci bir defa da sc~ilebilmekteydi. Profesor ve ogretim gorevlileri en ~ok oy alan iki profesorii bakanilgln birini tercih etmesi ic;in onerir, Bakan da bu iki adaydan birini rektor olarak atardl. Dariilfiinunun rektorlii-gi.lnde bulunan bir ki~i, aym zamanda biT fakultenin dekaDl olarak
gorev yapamazdl(Kol$cr,1979, IS).
istanbul Dariilfiinunu'nun biT "Senato"su vardl ve bu senato, rcktoriin ba~kanlJgmda her faktiltenin dekalll ve tiC; yll ic;in sec;ile-cek iki profesorden olu§urdu. Senato'nun bilimscl, yonetscl ve di sip-lin i§lcriyJe iIgili gorevleri vardl ve bu konularda tek karar orgam
konumundaydl.
"Faki.ilte dekanlan" da univcrsite rektorii gibi sec;;imlc i§ ba~lna
gelmekte ve fakDllcnin biiti.in i§lerinden sorumlu durumda bulun-maktaydl. "Dckan", faki.ilte kurulunun c;ogunlugunun bulundugu biT toplantlda, profesorler araslndan d6rltc ii~ c;;ogunlukla ve tiC;; yil sii-reyle sec;ilmekte ve senata tarafmdan BakanlIga bildirilrnekteydi
\Yal~In,1987,48).
istanbul DarulfUnunu'nun kurulmaslyla ilgili yasa guniirniizde -ki iiniversite yasasl diizeyindedir. Universite bilirnsel ve yonetsel ba -klmdan tamarnen czerk, hiyerar~ik baklmdan kendisinin iisttinde bir otorite ve denetiin orgam bulunmayan bir kurum olarak diizenlen·
mi~ti.
Cumhuriyetin ilk yIllannda kendisinden ~ok ~ey beklenen i stan-bul Dar.U1fUnunu, istenilen sonuell veremeyince 1933 yllInda 2252 sa·
)'lil yasayla kaidHilarak yerine istanbul Universitesi kllrulmtl~tur.
3.2.2. istanbul Oniversitesi
Almanya'da Nazi ycnetiminden ka~an onbq profes6r ve uzma -mn Turkiye'ye slglnmasmdan sonra AtatGrk'un direktifleriyle 6 Ha-ziran ]933 larih ve 2252 saylli yasayla istanbul Universilesi kurul
-mu§tur(Ko~er, J 979,20).
Bu yasayla Universitenin y6netimi rekt6re verilmekle birlikte
31
rektorun universitenin temsilcisi degil, Egitim Bakam'mn temsilcisi durumunda olacagl helirtilmi~tir. Yine, yasaya gore Rekt6r'un, Egi. lim Bakam taraflndan belirlenmesi ve Cumhurba~kam>OIn onaYI ilc atanm aSI kararl a~t1 n! m I ~tJ r(Kl sakilrek,1976,18).
Yasaya gore, linivcrsite i~inde rektoriin daOi§ma orgam duru· munda bulunan "Univcrsitc Heyeti" ve "Universite isti§are Komite -sj" adl verilen iki kuru} bulunmaktaydl. Bunlardan "Universite He-yeti", rektorun ba~kanhgJnda fakiilte dekanlan ve genel sekreterden olu§maktaydl. "Oniversite isti§are Komitcsi" ise, fakilltelerde olu§t u-rulan isti§are komitelerinin, reklorun ba§kanllgmda toplanmaslyla olu§urdu. Bu iki kurul, karaT organt degil, sadece danl§rna organ!
durumundaydll ar(Ko~er, 1979,22).
Oniversite Heyeti ve Universite isti§are Komitesi dl§IDda fakill·
te medislerinden olu~an bir de "Dniversite Meclisi" bulunrnaktaydl.
Btl meclis, egitim bakalll taraflOdan verilen ara§urma gorevlerini de yerine getirirdi.
Faktiltelerdeki yonetim ise. rektorun gozetiminde dekanlar ta·
rafmdan yiiriitiiliirdii. Dekanlar, fakiiltenin ordinaryiis profes6rieri ya da profes6r1eri arasmdan rektorce se~ilir ve egitirn bakant tara· flndan atantrdl. Her fakiiltede. dekana yardlmcI olrnak amaclyla "y6·
netim ve maliye i§leri", "tedrisat ve program i§leri", "ne§riyat ve ta·
lebe i§leri" adl verilen dant§rna kurullan da
bulunrnaktaydl(Ko-~er,1979,22).
Her fakliltede, dekantn balkanhgtnda fakiiltenin Ordinaryiis Profesorleri ile profesorlerinden olu§an biT "Fakiilte Meclisi" bulun-rnaktaydl. Bu meclis, genel olarak fakiiltenin egitirn ve 6gretimi, og-retim iiyelerinin atanmaJan ve fakiiltenin yaymlannt dtizenlemekle
soruml uydu(Korkul, 1984, 16).
istanbul Oniversitesi, yuksekogrctim kurumlaflnl duzenleyen 41 say til kaoun biikmunde _kararname yiirurliige girinceye kadar ikti~
sat, Di§hekimligi. Kimya, istanbul TIp. Cerrahpa~a TIp. Ycr Bilimle·
ri, Hukuk, Siyasal Bilimler, Yeteriner, i§letme, EczacllIk, Edebiyat, Orman Miihendisligi, Edirne TIp ve ii~ Yiiksekokul ile etkinlikleri·
ni siirdiirmii,tiir(Korkut,1984,17). Tiizel ki,iligi ve ozerkligi alma-yan istanbul Universitesi'nin biit~esi. genel biit~e ic;;inde yeT alml§ ve Maliyc Bakanilglnz baglJ olarak merkezden yonetim ilkesine go-re diize.nlenm i,ti r(H Ifsch, 1985,416).
3.2.3. 1946-60 Doneminde Universite
1939 ylimda toplanan LEgitim §uraSl'nda Oniversiteye geni, yeT verilmi§tir. 1930 y!llndan itibaren, fakGlte saYIslllda ve bunlann biraraya gClirilmesiyJe olu§turuJan iinivesite saYlslDda artl~lar olmu§-tUI. Kirnya, Mimarltk, Maden, Temel Bilimler, i§letme Miihendisli-gi, Gemi in§aat ve Deniz Bilirnleri, Elektrik, Meteroloji ve Makina fakiiltelerinin biraraya gelmesiyle istanbul Teknik Universitesi;
Yiiksek Ziraat Okulu, Hukuk, Dil, Tarih, Cografya. Fen ve Tip Fa-kultelerinin biraraya getirilrnesiyle de Ankara Universitesi
kurul-mu~tu r( Karkut, 1984, 17).
1939 yllmda toplanan J. Egitim ~urasl'na sunulmak ihere her fakulteden, iiniversitenin sorunlan konusundan rapor hazlflanmasl
istenrni~ ve ha2Irlanan bu raporlar dikkatc almarak ]3 Haziran 1946 tarih ve 4936 say til yasayJa iiniversiteye yeni bir bi~im ve yapl kazan-dlniml§. gerek universiteye gerekse fakiiltelere bilirose] ve yonetsel ozerklik ile tiizel ki,ilik verilmi,tir(KlSakiirek,1976,21).
33
4936 saylll yasa, liniversite organianl11 "Rekt6r", "Universite Yonetim Kurulu" ve "Senato" olarak belirlemi§tir. Bunlardan "Rek-tor", Fakiilte Profesorlcr Kurullan'ml1 birarada yapacaklan toplantJ -da iki yIl ic;in aylik ordinaryiis profes6rier veya profes6rler araS II1-dan slrayia, her sec;im d6nerninde ba§ka biT fakiilteden olmak fizere salt ~ogunlukla sec;ilmekteydi.
"Universite Y6netim KUfulu", rektbriin ba§kanligmda biT once -ki rekt6r1e. fakfilte dekanlanndan ve genel sekreterden kurulmak-. layd!kurulmak-.
"SenalO" ise, rcktar ba~kanllgJnda onceki rektor, fakuhe dekan -Ian ve her fakiiltenin Fakiilte Profes6r1er Kurulu'nun kendi iiyelcri 3r3sIndan iki yll i~in sec;ecegi iki§cr Ordinaryus Profes6r veya prafe -sorden ve iiniversiteye bagll yiiksek okullann profesor kurullan mn yine kendi aralanndan iki yll i~in se\ecekleri birer temsilciden olu §-maktaydl.
1946 tarih ve 4936 saylh yasa "Universitelerarasl Kurul" adlyJa iiniversitenin iistiinde biT kurul da ongormii§tur. Milli Egitim Baka -mllln ba§kanhgmda her iiniversitenin rekt6r ve dekan]anyla, her iiniversite senatosunun kendi iiyeleri araslDdan iki yJi i.:;;:in se~ecegi
birer temsilciden olu§an bu kurul, bakamn gerekli gordiigii hallerde ve bildirecegi yerlerde toplanmakta ve yasa geregince kendisine ve-rilen i~ler kesin karara bagJamaktaydl.Milli Egitim Bakalll, iiniversi-tenin ba§lydl ve bu slfalia iiniversiteleri. fakiilteleri ve bunlara bag -II kurumlan Hiikiimet adma denetlemekteydi.
Fakiilte yonetiminde ise, "Genel Kurul", "Profesorler Kurulu",
"Y6netim Kurulu" ve "Dekan" bulunmaktaydl. Bunlardan biri olan
"Fakiilte Genel Kurulu" ordinaryiis profesor, profes6r ve do~
entler-34
Ie, profesoru veya dogrudan dogruya ogretim yapacak doc;enti bulun-mayan derslcrin tigrelim g6revlilerinden olu~makta ve akademik
c;a-lJ~malaT hakkinda kararlar vermektcydi.
"Profes5rler Kurulu" fakiiltenin ordinaryiis profesorleri. pf
afe-s6r1eri ve biT dersin yonetimiylc baglmslz olarak gorevlcndirilen do-' c;entJer jJc aynca sec;iJecek iki doc;enten kurulurdu. Profesorler Kuru-lu'na kalliacak bu iki doc;enti, 0 fakulte doc;entleri her defs ylil
ba-§mda Kendi aralanndan se~erlerdi.
"Fakiilte Y6netim Kurulu" dekamn ba§kanl!gtnda, g6revde bu-lunan biT onecki "dekan" ve profes6rler kurulunun iki yli ic;in oedina r-yus profesor ve profesor1erden sec;ecegi tiC; 6gretirn uyesinden olu §-maktaydl.
"Dekan" ise, profes6rler kurulu tarafmdan faki.iltenin aylikh or·
dinaryus profesor veya profesorleri araslndan mutlak ~ogunlukla ve iki yil ic;in sec;i1mekteydi. Stiresi biten dekan, dart ylldan once te k-rar dekan olarak se~ilemezdi(Yal~ln, 1987,59).
4936 saylh yasa yiiriirlukteyken, varolan iiniversite saYlsmda Tfirkiye'nin siyasal, sosyal ve ekonornik geli§irnine ko§ut bir bic;im-de artl§lar goriilmu§ ve "bolge tiniversiteleri" adl veriten yeni iini-versiteler kurulmu§tur. Universite saYlsllldaki bu artl§ta "deger yar-gJlanmn " ve "pratik amac;Jaflo" varllgl da onemli bir etken olarak roloynaml§ur(VaTl§.1978,157).
Bolge finiversitelerioin kurulmasInIn ana gerekc;esi olarak, bell -gesel gereksinmeierin kar§t1anmasl gosterilrni§ ve bu ana gerek~eyle
1952 ve 1959'daki yasal diizenlemelerle Orta Dogu Teknik Universi-tesi; 1955'te Karadeniz Teknik Universitesi ve Ege Oniversitesi; 1957'de de Ataturk Universitesi kurulmu§tur(DPT,1970,11).
35
4936 saylll yasa, universitenin ilk defa dunyaya a~]li~lnJ da
sag-laml~, bu yasamn sagladlgl oianakJar sayesinde ~ok saylda iinivers i-te ogretim elamam, 6zellikle batJdaki geli§mi~ lilkelere egitim ve ara§tHma yapmak amaclyla gonderilmi§tir(Devlet BakanlJgl, 1983,25).
3.2.4. 1960-1273 Diineminde Oniversite
1960'dan sonr·a Milli Birlik Komitesi, iiniversitelerle ilgili iki yas. ~Jkarml\ttr. Bu yasalardan ilki, 27 Ekim 1960 tarih ve 114 saYI-It yasadH. Bu yasa ile bilimsel alanda verimsiz ve yetersiz olduklan
gerek~esiy!e 147 ogrclim uyesi ve yardlrncisl gorcvJerinden uzakI3§ 11-nlml§lardlf. Uzakla~tIrma karan, iiniversite tarihinde "147'lcr Ola-yl" adlyJa bilinmekte olup, 0 donemde onemli bir ogretim uyesi aC;l-gina neden olmu§tur. Bu durum, huzursuzluk ve moral ~okiinti.isfine
yolac;ml§ ogrelim ve ara§t1rmalann olumsuz yunde etkilenmesi sonu-eunu dogurmu\tur(Korkul,1984,32). Oniversile i,in huzur sagJaylCl bir 6nlem degil. huzursuzluk kaynagl oldugu klsa zamanda anla§l -Ian bu karar, 12 Nisan 1962 larih ve 43 sayill yasayla degi§tirilerek. univcrsiteyle i1i§kiJeri kesilen ogretim uyeleri ve yardlmcilannm g o-revlerine donmeleri saglanm'l~ttr(Oguzman. 1973,163).
Yasalardan ikincisi ise, 27 Ekim ]960 tarih ve 115 sayIlI yasa-du. Bu yasayla. finiversiteler yasasInID bazi maddeleri degi§tirilerek yeni maddeler eklenmi§ ve universitelerin ozerkligi saglanml~tlr.
Ogretim iiyeJeri ve yardlmcllannlD iinlversite dl§lndaki makam lar-ca, her ne suretle olursa olsun gorevlerinden
uzakla§unlmayacakla-fl. finiversitelerin ancak devlet eliyle ve yasayla kurulan 6zerklige sahip kamu ttize! ki§ileri olduklan hfikme baglanml§tlI.
115 saylll yasada Oniversitelerarasl Kurul'un ba§kanllglfll sn3 -styla her i.iniversitenin rekWrlinun yapacagl ve all nan kararlann Mil -Ii Egitim BakanIJg,'na bildirilmesinin yeter}i olaca,Bl belirtilmi§tir.
Aynca, dekanlan ll salt ~ogunlukla sc,:;iimeleri, ordinaryus profeso r-Jilk kadrosunun kaldlfilrnasl ve kiirsu kurullaTlnln olu§wrulrnasl k a-rara baglanml§ur.
115 sayllr yasamn getirdigi hilkilmlere baklilfsa, iiniversitenin tam biT ozerklige ·kavu~masIOi ve siyasal organlarla ili§kisinin ~ok
slnlrh dtizeye inmesini sagladlgl s6yJenebilir. Bll dururn, 12 Mart 1971'deki Turk Silahli Kuvvetlcri'nin rniidahalesine kadar devam ct-mi§tir. Bu arada ]967 ylltnda Hacettepe Dniversitesi Be 1971 YJIIn -da Bogazi~i Universitesi'nin kurulmaslyla Tiirkiye'deki universite
sa-YISI dokuza yi.ikselmi~tir.
3.2.5. 1973-1980 DOneminde Oniversite
1968 yJlmda butiin diinyada gOriiJen ogrenci oJaylan iiJkernizde de etkisini gostererek, iiniversitelerde koklii degi~iklikler yapilrnasl geregini ortaya ~Ikarml~tlr. <;e§itli kamu kurulu§Jannda ve basmda be§ yll kadar siiren uzun tartl§malardan sanTa 7 Temmuz 1973 tarih ve 1750 sayill yasa yiiriirliige girmi§tir(Ko<;er.1979.31).
1750 saytll yasa, universiteler ustii orgariJar olarak "Yiiksek
O
g-retim Kurulu", "Oniversite Denetleme Kurulu" ve "Oniversitelera ra-Sl Kurul" u; iiniversite organlan olarak "Senato", "Oniversite Yone -tim Kurulu" ve "Rektor" ii; fakiilte organlan oJarak da "Fakiilte Ku -rulu", "Yonelim Kurulu" ve "Dekan"l ong6rmii~tiir(DPT,1976,25).
"Yiiksek Ogretim Kurulu", yiiksck6gretimin biitiinli.igii anlaYl§1
i~inde ~agda§ bilim ve teknoiojinin gereklerine ve Devlet Kalktnma
37
Plam'nm Ierne] ilke ve politikalanna uygun olarak yuksek5grclim aiamna yon vermek am3clyia ger.ckli inceieme, ara~l1rma ve deger~
IcndirmeJeri yapmak, yiiksck6gretim kurumlan araslnda c§gudumii saglamak ve uygulamalan izJeycrek yctkili organlara onerilerde bu-lunmakla gorevlcndirilmi§ri. MiHi Egitim Bakam'mn ba§kanllgl n-da. universitc temsiicilcri ile temsilci saYISl kadar olmak t..izere Mil -Ii Egitim Bakam'mn onerisi uzerine Bakanlar Kurulunca atanacak uyelerden olu§an- bu kurul, 3 Arallk 1975' de kald
lrilmJ§-lIr(DPT,1976,26).
"Univcrsitc Denetlerne Kurulu", B3.§bakantn ba§kanltglnda, Milli Egitim Bakam, Ada)et Bakam, DevIet PIanIama Te§kiIau Mtistc§3n. Milli Giivenlik Kurulu'nun dekanllk yapml§ ogretirn lire -leri araslDdan ii~ yLl ic;in se~ecegi bir iiye ve bu yasaya bagli ilnive r-sitelerde rektorliik yapml~ ogretim uyeleri araslndan kurayla il~ yIl sure l~tn se~ilmi~ u~ ilyeden olu~arak, iiniversiteler uzerinde Devle -tin gozetim ve denetim gorevlerini iistlenmi~tir(DPT,1976.27).
Daha once de varolan "Oniversitelerarasl Kurul"un, 1750 saylh yasada olu~umu degi§tiTilerek, rektorlerin kendi aralanndan se~e
cekJeri biT ba§kanln bu kuruJa ba~kanltk edecegi belirtilmi§; Dtcki maddeler aynen blrakJlml~lIr.
]750 sayIll yasayla bnceden de belirtildigi gibi iiniversite organ -Ian "Senato" "Oniversite Y6netim Kurulu" ve "Rektor" o]arak belir-lenmi§tir. Senato ve kuruJlann yaplslnda bir degi~iklik yapJlmaml~
sadece. gorev siiresi tiC; ylla C;lkaruiml§hr.Aynca, bir de rektar ya r-dlmcIllklan makaml getirilmi§tir.
Fakiiitelerde ise,bu yasayla "Genel Kuru)" ve "Profesorler Kuru-lu" kaldnilarak yerine "Fakiilte Kurulu" adlyJa yeni biT organ olu~tu
-rulmu~tur. 4936 saylil yasada 6J1g6ri.ilmi.i~ olan "Yonetim Kurulu"
]750 sayill yasada da korunmu§ ve biT asistan temsilcisinin de kuru-lun uyesi olarak bulunacagl kabul edilmi§tir. Diger yandan, dek
anla-Tin da rektbrler gibi ii~ yil ic;in salt c;ogunlukla se~ilecegi kararla~tJ
rJlml~tlr. AYTlca, dekamn g6sterecegi adaylar araslndan Fakiilte
Ku-rulu taraflOdan se~ilen dekan yardlmclliklan makaml olu§turulmu~
tur(OPT,1976,31).
]750 saylll iiniversitcler yasaslnln yurfirliige girmesinden sanra, 6ncderi fakiilte olarak egitim vc ogretim etkinliklerini surdurmek
-te alan bazi fak"tilteJer iiniversite durumuna getirilmi§Jerdir. Bo iini-versiteler kurulu§ tarihleri ilibariyle §unlardu:Anadolu Uni versite-si(!973), C;:ukurova Oniversitesi(1973), Oicle Oniversitesi(1973), Cumhuriyet Oniversitesi(1974), inanil Oniversitesi(1975), Ondokuz MayJS Oniversitesi (1975), Uludag Oniversitesi (1975), Sel,uk Oni-versilesi(1975), Firat Dniversitesi(1975) ve Erciyes Oniversite-si(1978)(Ozbay,1990,109). A,tlan bu ilniversitelerle birlikte Tilrki-ye'deki universite saYlsl ondokuza yukselmi§tir.
39
3.2.6. 1980 Sonraslnda LJniversite
1750 sayill yasa 1980 ylllndaki Silahh Kuvvetlerin y6netimc el koymaslna kadar surrnO:~, bu tarihten sanTa kaldlfllarak, 6 KaslTn 1981 tarih ve 2547 saydl "Yiiksck6gretim Yasasl" yururltige girmi~·
tiro Yiiksekbgredmi duzenleyen bu yas3mn en onemli 6zelligi, klS3 adlyla YOK yani; Yiiksek6gretim Kurulu adlyJa yilksekogrctimi du -zenleyen, yiiksck6gretim kurumlanmn etkinliklerine y6n veren,
ge-ni~ yetki ve gorevl-erle donattlml~, ozerklige ve kamu tiizel ki§ilig i-ne sahip biT orgam kurmus olmasldlf.
2547 sayll! yasanm arnaCl, yiiksekogretim ile ilgili ama~ v.c il ke-Jeri bclirlemek ve btitiin yuksek6gretirn kurumlanmn ve ust ku rulu§-iafJOln orgutlenrne. i§leyi§, gore\', yetki ve sorumluluklan ile egi· tim. 6gretim, ara~urma, yaylm, ogretim eiemanlan, 6grenciler ve di· ger personelle ilgili esaslan bir butunlUk i~inde duzenJemek olarak
belinjlmi~tir. Bu yasa, yiiksekogretim list kurulu~lanm. butun ylikse.
k6gretim kurumIanm. bag11 birirnlerini kapsaml~, SiJahh KuvvetJer ve Emniyet Te~kilatJ'na Bagll yiiksekogretim kurumlan: bu yasamn kapsaml dl,lnda tutulrnu,tur(Akgiiner,1988,45).
6 Kaslln 1981 tarihinde yuri.irli.ige giren 2547 say1l1 yasayla lini·
versi tel erdeki ii niversi le listii ku ru I u§l ar olarak "Y i.i ksekogreti m K u-rulu" ve "Universitelerarasl Kurul" ongoriilmi.i§tiir. Bu iki kuruldan ba,ka Yiiksekogretirn Kurulu'na bagh olarak olarak ~ah,an "Yiikse -k6gretim Denetleme Kurulu" ve "Ogrenci Se<;me ve Yerle§tirme Merkezi" all birimleri de yasada yer alml§hr.