Meydana gelen kazanın ölüm ile sonuçlanması sebebiyle destek verilen belli ba-
zı giderler sona ermiĢ ise bunlar indirime tabi tutulabilir. Farazi destek olarak kabul edi-
len kiĢinin üretici konuma gelebilmesi için bir takım masrafların yapılması gerekir. Bu
masrafların belirlenmesinde kiĢinin, iaĢe ve ibate masrafları, sağlık masrafları, korunma
masrafları, giyim kuĢam masrafları, öğrenim masrafları, seyahat ve dinlenme masrafları,
evlenme masrafları gibi kalemlerden yaralanılabilir
128. Ancak doktrinde farazi destek
olarak kabul edilen çocuğun ölümü sebebiyle böyle bir indirime gidilmesinin, özetle ana
ve babanın evladına yapacağı masraflardan kurtulması sebebiyle adeta kârda görülmele-
ri ve sadece maddi bakımdan düĢünüldüğü gerekçeleriyle eleĢtiride ileri sürülmüĢtür
129.
4721 sayılı Türk Medeni Kanunu‟na göre, çocukların bakım ve eğitim giderleri-
ni karĢılamanın kapsamı bakımından, çocuğun bakımı, eğitimi ve korunması için gerek-
li giderler ana ve baba tarafından karĢılanır. Ana ve baba, yoksul oldukları veya çocuğun
özel durumu olağanüstü harcamalar yapılmasını gerektirdiği takdirde ya da olağan dıĢı
herhangi bir sebebin varlığı halinde, hâkimin izniyle çocuğun mallarından onun bakım
ve eğitimine yetecek belli bir miktar sarf edebilirler (TMK. m. 327). Ayrıca konutun
seçimi, birliğin yönetimi ve giderlere katılma bakımından, eĢler oturacakları konutu
birlikte seçerler. Birliği eĢler beraberce yönetirler. EĢler birliğin giderlerine güçleri ora-
nında emek ve malvarlıkları ile katılırlar (4721 sayılı TMK. m. 186). Kanun maddele-
rinden de anlaĢılacağı üzere çocuğun bakım, eğitim giderleri ve birliğin giderleri sebe-
biyle ana ve baba (eĢler) eĢit olarak bu giderleri karĢılamalıdırlar.
bulma konusunda dürüstlük kuralları gereğince kendisine düĢeni yapmıĢ olduğunun belirlenmesidir. Bu durum belirlenebiliyorsa artık bu kimsenin iĢ bulamamıĢ olması tazmin borçlusu lehine yorum- lanmamalıdır.”, s. 193, 194.
127
GÜLEÇ UÇAKHAN‟a göre, “Ancak biz Çağa‟nın fikrine katılarak mahsup yapılmasına karĢıyız. Zira kadının Sosyal mevkiine uygun olsun veya olmasın çalıĢmaya zorlanması haksızlıktır.”, s. 758.
128 GÖKYAYLA, s. 214; GÖKCAN, Tazminat, s. 728; YAġAR, s. 282; NARTER, Tazminat, s. 547,
548; NARTER, Destek, s. 65, 66; NARTER, Haksız Fiil, s. 1005.
129 YAġAR‟a göre, “Bugün itibari ile genel olarak uygulama ve doktrin bu konuda adeta hemfikirdir.
Ancak bu anlayıĢ destekten yoksun kalma tazminatının sadece maddi yönünü ele alan maddi görüĢün etkisi altında geliĢen bir anlayıĢ olduğu kanaatindeyiz. Nitekim bu hesap tarzında bazen yoksun kalı- nan destek ile tasarruf edilen gelir denkleĢtirmesinde tasarruf edilen masraf daha fazla olmakta ve za- rar Ģartı gerçekleĢmediği kanaati ile davanın reddine karar verilmektedir. Adeta evladını yitirene kar- dasın denilmektedir. Bunun birkaç örneği de basın yayın organlarına yansımıĢtır. Bundan dolayı des- teğin sadece maddi yardım esasını içermemesi, desteğin manevi ve hizmet boyutu olduğu kabulü bir- likte değerlendirildiğinde yetiĢtirme giderinin denkleĢtirilmeden çıkarılması gereken bir alacak kale- mi olduğu kanaatindeyiz.”, s. 290.
127
Yargıtay‟ın kararlarına göre, ana ve baba çocuğun giderlerinden ayrı ayrı ½ ora-
nında sorumludurlar. Çocuğun destek olarak sayıldığı yaĢa gelinceye kadar yapılması
gerekip de yapılmayan bakım ve yetiĢtirme giderleri hesaplanacak destekten yoksun
kalma zararından indirilmelidir
130.
Meydana gelen kaza sonucunda eĢlerden birinin ölümü halinde diğer eĢ de bazı
yapılacak olan masraflardan kurtulur. Buna göre eĢin ölümü halinde destekten yoksun
kalma zararı, ölen eĢin yerine ev iĢlerini ve çocuklarının bakımı için istihdam edilen
hizmetçi ya da gündelikçi çalıĢana verilen paradan, sarfından tasarruf edilen elbise, kua-
för, hobiler gibi giderler için harcanan paraların düĢürülmesiyle tespit edilebilir. Örne-
ğin, iĢe her gün otomobiliyle giden bir eĢin ölümünde, artık benzin ve otopark masra-
fından da tasarruf sağlanır. Ölen destek hasta ve yaĢasaydı sürekli tedavi görecek idiyse,
artık yapılmayacak olan tedavi giderleri de denkleĢtirilir
131.
Askeri Yüksek Ġdare Mahkemesi bir kararında, meydana gelen uçak kazası so-
nucu vefat eden eĢine devletçe Emlak Bankasından satın alınan evin, maddi tazminat
hesabında yarar olarak dikkate alınması gerektiğine hükmetmiĢtir
132.
130
“Davacıların çocuğu M… C... Kaza tarihinde 4 yaĢında olup destek çok küçük olduğu durumlarda gayrisafi gelirin tespiti için desteğin içinde bulunduğu geniĢ ortamın, iktisadi ve sosyal durumun ve kiĢisel yeteneklerin kendisine verebileceği geliĢme olanaklarının göz önünde bulundurulması gerekir. Öte yandan M... K...‟nın 185. madde hükmü gereğince anne-baba birlikte çocukların bakımından so- rumludurlar. Dava konusu olayda davacı anne ev hanımı olup geliri bulunmamaktadır. Bu bakımdan vefat eden çocukları için tek yetiĢtirme gideri tespit edilip tarafların bu miktarın 1/2‟sinden sorumlu olmalarına karar vermek gerekirken her iki davacı için ayrı ayrı yetiĢtirme gideri tespit edilip tazmi- nat hesabı yapılması doğru görülmemiĢtir.”, Y11HD., 27.11.2006, 11645/12275, www.yargitay.gov.tr (22.05.2019) ; “Davacıların desteği öldüğü tarihte 6 yaĢında olup destek olabi- lecek yaĢa gelinceye kadar davacı anne ve baba tarafından yapılması gerekip de yapılmayan bakım ve yetiĢtirme giderlerinin hesaplanacak destekten yoksun kalma zararlarından indirilmesi gerekir. Bilir- kiĢi tarafından hesaplanan bakım ve yetiĢtirme gideri tek kalemden ibaret olduğu ve anne ve babadan yarı yarıya indirilmesi gerektiği halde aynı miktarın hem anne hem de baba için hesaplanan destekten yoksun kalma tazminatından iki misli indirim yapılması da doğru görülmemiĢtir.”, Y4HD., 23.12.2003, 10060/15246, www.kazanci.com (22.05.2019) ; “Farazi desteğe harcanacağı kabul edilen bakım, yetiĢtirme ve öğrenim masraflarının yapılacağı dönem çocuğun babaya destek olacağı dönem değil aksine babanın çocuğa destek olduğu dönemdir. Zarar ise babanın bakıma muhtaç olacağı ço- cuğun ise bakım gücünü elde edeceği tarihte ortaya çıkacaktır. Bu bakımdan ölüm yüzünden tasarruf edilen masrafların destekten yoksun kalma zararı ile denkleĢtirilmesi, yapılmayan bu harcamaların bi- riktirilip bakım ihtiyacının doğacağı ilerideki tarih için muhafaza edileceği varsayımına dayanır. O halde ölüm gününde 3 yaĢında olan farazi destek durumundaki çocuğun üretken hale gelip babasına yardım edeceği 18 yaĢına kadar babanın çocuğuna yapacağı muhtemel yetiĢtirme giderlerinin tespiti ile bu miktarın babanın maddi tazminatından indirilmesi gerekir.”, Y4HD., 12.02.1985, 10008/1020,
YAġAR, s. 285.
131 GÜLEÇ UÇAKHAN, s. 760; GÖKYAYLA, s. 217; YAġAR, s. 225 vd. 132